การลงจอด

การลงจอด หรือ การบินร่อนลง คือขั้นตอนสุดท้ายของการบิน เมื่อสัตว์ปีก, อากาศยาน, หรืออวกาศยานกลับลงมาสู่พื้นดินหรือพื้นน้ำ ส่วนมากบนพื้นที่ที่กำหนดไว้ เช่น ทางวิ่งเครื่องบิน โดยทั่วไปจะมีการเรียกว่า "แลนด์ดิ้ง" "ทัชดาวน์" หรือ "สแปลชดาวน์"

แอร์บัส เอ380 ของแอร์ฟรานซ์ขณะลงจอดที่ท่าอากาศยานไมแอมี

หงส์ขาวขณะกำลังร่อนลงสู่พื้นน้ำ

อากาศยาน

เครื่องบินมักจะลงจอดที่ท่าอากาศยานบนทางวิ่งที่มั่นคงหรือลานจอดเฮลิคอปเตอร์ โดยทั่วไปสร้างด้วยยางมะตอย คอนกรีต กรวดหรือหญ้า เครื่องบินที่ติดตั้งโป๊ะ (เครื่องบินลอยน้ำ) หรือมีลำตัวเรือ (เรือเหาะ) สามารถลงจอดบนน้ำได้ บางครั้งเครื่องบินยังใช้สกีเพื่อลงจอดบนหิมะหรือน้ำแข็ง

ในการลงจอด ความเร็วของเครื่องบินและอัตราการร่อนลงจะลดลงเพื่อให้วัตถุร่อนลงในอัตราที่ต่ำพอที่จะทำให้แตะพื้นได้อย่างนุ่มนวล การลงจอดสามารถทำได้โดยการชะลอความเร็วลงและลงสู่ทางวิ่ง การลดความเร็วนี้ทำได้โดยการลดแรงขับและ/หรือกระตุ้นให้เกิดแรงลากมากขึ้นโดยใช้แฟลป ล้อลงจอด หรือเบรกความเร็ว เมื่อเครื่องบินปีกคงที่เข้าใกล้พื้น นักบินจะเชิดหัวเครื่องบินขึ้น สิ่งนี้จะเพิ่มมุมของการโจมตี การเคลื่อนไหวอย่างต่อเนื่องของเสาควบคุมด้านหลังจะช่วยให้เครื่องบินตกลงบนทางวิ่งด้วยความเร็วต่ำสุด โดยลงจอดบนล้อหลักก่อนในกรณีของเครื่องบินที่ใช้เกียร์สามล้อ หรือทั้งสามล้อพร้อมกันในกรณีของล้อลงแบบธรรมดาที่ติดตั้งอุปกรณ์ เครื่องบิน หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า "หางลาก"

เครื่องบินเบา

การลงจอดของเซสนา 208 คาราวาน

ในเครื่องบินขนาดเบาที่มีลมขวางน้อย โดยเมื่อเครื่องบินสัมผัสกับพื้นด้วยความเร็ว จนความเร็วลดลงจนถึงจุดที่ความเร็วของเครื่องบินไม่เพียงพอที่จะลอยขึ้นได้อีกต่อไป ในการลงจอดเครื่องบินเบามักจะได้ยินเสียงเตือนอาการร่วงหล่น (Stall) ก่อนเครื่องลงจอด ซึ่งแสดงว่าถึงเครื่องบินถึงความเร็วและระดับความสูงแล้ว ผลลัพธ์ที่ได้คือการลงจอดที่เบา

การลงจอดเครื่องบินเบามีอยู่สี่รูปแบบหลักๆ ได้แก่:

• การลงจอดปกติ
• การลงจอดในกระแสลมเฉือน
• การลงจอดระยะสั้น
• การลงจอดในพื้นที่นุ่มและเปียก

เครื่องบินขนาดใหญ่

เครื่องบินโบอิง 777 ลำนี้ได้กางและเพื่อลดความเร็วของเครื่องบินขณะลงจอด

ในเครื่องบินพาณิชย์ขนาดใหญ่ จะมีหลักการหนึ่ง "บินเครื่องบินไปที่รันเวย์" ความเร็วของเครื่องบินและทัศนคติของเครื่องบินได้รับการปรับสำหรับการลงจอด ความเร็วของเครื่องบินถูกรักษาไว้อย่างดีเหนือความเร็วของแผงลอยและในอัตราคงที่ แสงแฟลร์เกิดขึ้นก่อนลงจอด และอัตราการร่อนลงจะลดลงอย่างมาก ทำให้เกิดการแตะลงเล็กน้อย เมื่อลงจอด ล้อลงจอดจะสัมผัสกับรันเวย์เกิดก่อน จึงจะวิ่งต่อไปบนรันเวย์ แล้วค่อยๆ ลดความเร็วลง โดยจะใช้อุปกรณ์ต่างๆ เช่นและ ซึ่งจะมีหน้าที่ในการผลักแรงดันของไอพ่นออกมาข้างหน้า ทำให้เครื่องบินสามารถลดความเร็วลงได้ แล้วจึงจะขับอากาศยานออกจากทางวิ่งไปยังพื้นที่ต่างๆ ในสนามบิน นักบินจะต้องติดต่อกับเจ้าหน้าที่ควบคุมจราจรทางอากาศระหว่างการทำการบินด้วย

เฮลิคอปเตอร์และโดรน

เฮลิคอปเตอร์ทุกลำสามารถทำการลงจอดได้ทั้งแนวตั้ง และการหมุนอัตโนมัติ (Autorotation) โดยนักบินจะบังคับเครื่องเข้าหาลานจอดเฮลิคอปเตอร์ เมื่ออยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม นักบินจะนำเครื่องลงอย่างช้าๆ จนล้อลงจอดแตะพื้น

โดรนแต่ละชนิดมีการลงจอดไม่เหมือนกัน โดยโดรนพลเรือนส่วนมากจะใช้วิธีการลงจอดแนวตั้งเหมือนกับเฮลิคอปเตอร์ แต่ยังมีบางชนิดที่ต้องลงจอดแบบเครื่องบินทั่วไป เช่น โดรนการทหารบางชนิด

อากาศยานเบากว่าอากาศ

บอลลูนและเรือเหาะ

ลูกโป่งที่ถูกกักไว้จะถูกนำลงมาที่พื้นโดยการปล่อยแก๊สภายในบอลลูนก่อนที่จะลงจอด ในการทำเช่นนี้ จะต้องโหนสลิงซึ่งเปิดโดยการดึงเชือกรูด จะเป็นการปล่อยแก๊สออกมาอย่างรวดเร็วพอก่อนที่กระแสลมจะพัดสิ่งกีดขวางที่มีขอบแหลมคม และจึงทอดสมอ ถ่วงน้ำหนัก หรือถือตะกร้าด้วยน้ำหนักที่เพียงพอให้บอลลูนไม่ลอยขึ้นอีก

บอลลูนตรวจอากาศจะระเบิดในระดับความสูงที่วางแผนไว้ จากนั้นร่มชูชีพจะลดความเร็วเครื่องมือวัดลงสู่พื้น สิ่งเหล่านี้สามารถกู้คืนได้โดยผู้ค้นหาหรือผ่านการค้นหาเป้าหมาย

ในการนำเรือเหาะลงจอด นักบินจะเติมอากาศลงในบอลลูนเหนือห้องโดยสาร จะเป็นการเพิ่มความหนาแน่นของเรือเหาะ ทำให้มันลอยตัวต่ำลง เมื่อไม่ได้ใช้งาน เรือเหาะจะถูกจอดไว้ที่เสาจอดเรือซึ่งอยู่กลางแจ้งหรือในโรงเก็บเครื่องบิน

อวกาศยาน

ถุงกันกระแทกของหุ่นยนต์สำรวจออปเพอร์จูนิที

การลงจอดของยานอวกาศสามารถทำได้ในหลายรูปแบบ เช่นการลงจอดอย่างหนัก ซึ่งคือการลงจอดยานอวกาศ โดยจะนำตัวยาลงมากระแทกบนพื้นผิวหนึ่งๆ ซึ่งก็จะมีการใช้ระบบกันกระแทกเพื่อป้องกันความเสียหายกับตัวยาน โดยส่วนมากจะใช้กับยานสำรวจดาวเคราะห์ เช่น ยานสำรวจดวงจันทร์และยานสำรวจดาวอังคาร

การลงจอดยานอวกาศอีกวิธีหนึ่งคือ (Splashdown) ซึ่งเป็นวิธีการลงจอดด้วยร่มชูชีพในน้ำ วิธีการลงจอดนี้ถูกใช้งานโดยกองทัพอากาศสหรัฐ, นาซา, สเปซเอ็กซ์, และโซยุซ โดยจะเป็นการติดตั้งระบบชูชีพไว้กับแคปซูลของยานอวกาศสำหรับการลงจอดในพื้นน้ำขนาดใหญ่ เช่น ทะเลสาบหรือมหาสมุทร แล้วจะมีเรือหรือยานพาหนะอื่นๆ ไปรับลูกเรือกลับสู่พื้นดิน

นอกจากนี้แล้ว นาซาได้พัฒนากระสวยอวกาศขึ้น ซึ่งเป็นยานอวกาศประเภทหนึ่งที่สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้ โดยนักบินต้องนำเครื่องมาลงจอดในศูนย์ลงจอดคล้ายกับการลงจอดเครื่องบิน

การลงจอดรูปแบบอื่นๆ

การลงจอดในน้ำ

การลงจอดในน้ำของเครื่องบินเบา

การลงจอดในน้ำ (Water Landing) คือการร่อนลงจอดสู่พื้นน้ำ โดยทั้งสัตว์ปีก, อากาศยาน, และอวกาศยาน ซึ่งจะมีความคล้ายคลึงกับการลงจอดบนพื้นดิน แต่จะทำการลงจอดในพื้นน้ำ โดยวัตถุที่ลงจอดในน้ำต้องมีการออกแบบให้สามารถลงจอดในน้ำได้

การลงจอดในกระแสลมเฉือน

การลงจอดในกระแสลมเฉือน (Crosswind Landing, Windshear Landing) คือการลงจอดอากาศยานในกระแสลมที่พัดมาทางด้านข้างของอากาศยานหรือลมเฉือน ทำให้เครื่องเอียงไปตามทิศทางลม อากาศยานแต่ละชนิดจะมีขีดจำกัดลมเฉือนที่สามารถรับได้แตกต่างกัน โดยเครื่องบินเบาจะสามารถรับลมเฉือนได้น้อย เมื่อเปรียบเทียบกับเครื่องบินหนัก ทำให้ในบางครั้งเมื่อลมเฉือนมีกำลังแรง เครื่องบินเบาที่ไม่สามารถรับลมเฉือนกำลังแรงได้จะต้องทำการยกเลิกการลงจอดและบินวนใหม่หรือเปลี่ยนสนามบินปลายทางแทน ในกรณีที่มีลมเฉือนระหว่างการลงจอด นักบินสามารถแก้ไขได้โดยการบังคับหัวเครื่องให้ตรงกับทางวิ่ง เพื่อให้สามารถลงจอดต่อไปได้

ทัชแอนด์โกว์

การลงจอดแบบทัชแอนด์โกว์ (Touch and Go) จะเป็นการนำอากาศยานมาลงจอดกับพื้นทางวิ่ง แต่ยังคงความเร็วไว้ในระดับหนึ่ง แล้วจึงจะทำการขึ้นบินต่อออกไป ส่วนมากจะถูกใช้กับเครื่องบินเบาที่ทำการบินงานรูปแบบ (Pattern Work) ซึ่งจะทำการบินตามรูปแบบรอบๆ สนามบิน และจะมีการบินวนมากกว่า 1 รอบ ก่อนจะลงจอดอย่างเต็มรูปแบบ

การลงจอดบนเรือบรรทุกอากาศยาน

(เอฟ-18 ฮอร์เน็ต)ขณะลงจอดบน สังเกตตะขอท้ายที่จะต้องเกี่ยวกับสายรัดกุม

การลงจอดบนเรือบรรทุกอากาศยาน (Aircraft Carrier Landing) คือการลงจอดเครื่องบินทางการทหารบนเรือบรรทุกอากาศยาน ซึ่งเป็นพื้นที่ลงจอดที่มีลักษณะเล็กและสั้นเมื่อเทียบกับสนามบินหรือฐานทัพอากาศบนบก ทำให้การลงจอดบนเรือบรรทุกอากาศยานเป็นหนึ่งในการลงจอดที่มีความท้าทายที่สุด

อุปกรณ์จับกุมบนเรือบรรทุกเครื่องบินเป็นองค์ประกอบสำคัญของการบินทางเรือ โดยระบบนี้จะถูกติดตั้งไว้บนเรือบรรทุกอากาศยานทุกลำ ระบบที่คล้ายกันยังพบได้ที่สนามบินบนบกสำหรับการใช้งานฉุกเฉินหรือการเดินทาง ระบบทั่วไปประกอบด้วยลวดสลิงเหล็กหลายเส้นพาดผ่านพื้นที่ลงจอดของเครื่องบิน ซึ่งออกแบบมาให้เกี่ยวหางของเครื่องบินไว้ ในระหว่างการจับกุมตามปกติ ตะขอท้ายเกี่ยวเข้ากับลวด และพลังงานจลน์ของเครื่องบินจะถูกส่งไปยังระบบลดแรงกระแทกแบบไฮดรอลิกซึ่งติดอยู่ใต้ดาดฟ้าเรือบรรทุก ยังมีระบบอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องซึ่งใช้อวนจับปีกเครื่องบินหรือล้อลงจอด ระบบเครื่องกีดขวางและสิ่งกีดขวางเหล่านี้ใช้สำหรับการจับกุมฉุกเฉินสำหรับเครื่องบินที่ไม่มีหางปลาที่ใช้งานได้เท่านั้น

การขึ้นบินและลงจอดในแนวดิ่ง (VTOL)

การลงจอดในแนวดิ่งของ

การขึ้นบินและลงจอดในแนวดิ่ง (VTOL; Vertical Take off and Landing) คือการขึ้นบินและลงจอดในแนวดิ่งได้ของอากาศยานโดยไม่ต้องอาศัยรันเวย์ โดยจะต้องเป็นอากาศยานที่ถูกออกแบบมาให้สามารถทำการขึ้นบินและลงจอดเครื่องบินประเภทต่างๆ รวมทั้งเฮลิคอปเตอร์ ตลอดจนเครื่องบินปีกตรึงแบบ thrust- vectoring และเครื่องบินไฮบริดอื่นๆ ที่มีใบพัดขับเคลื่อน เช่น ไซโคลไจโร/ไซโคลคอปเตอร์ และไจโรไดน์

การหมุนอัตโนมัติ

การลงจอดโดยใช้วิธีการหมุนอัตโนมัติของ

การหมุนอัตโนมัติ (Autorotation) เป็นสถานะของการบินที่ระบบใบพัดหลักของเฮลิคอปเตอร์หรือเครื่องบินปีกหมุนอื่นๆ หมุนตามการกระทำของอากาศที่เคลื่อนที่ขึ้นผ่านโรเตอร์ เช่นเดียวกับออโต้ไจโร แทนการใช้กำลังเครื่องยนต์ที่ขับเคลื่อนใบพัด คำว่า autorotation เกิดขึ้นในช่วงของการพัฒนาเฮลิคอปเตอร์ในยุคแรกๆ ระหว่างปี 1915 และ 1920 ซึ่งหมายถึงการหมุนของใบพัดโดยไม่ต้องใช้เครื่องยนต์ ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับการร่อนลงของเครื่องบินปีกตรึง โดยการหมุนอัตโนมัติจะช่วยให้เฮลิคอปเตอร์หรือเครื่องบินปีกหมุนอื่นๆ ร่อนลงและลงจอดได้ในกรณีที่ใบพัดหลังเสียหายขณะบิน

การลงจอดฉุกเฉิน

ขณะการลงจอดฉุกเฉินที่ลอสแอนเจลิสในปี 2005 หลังจากล้อลงจอดส่วนหน้าเอียง 90 องศา

การลงจอดฉุกเฉิน (Emergency Landing) เป็นการลงจอดก่อนเวลาอันควรของเครื่องบินเพื่อตอบสนองต่อเหตุฉุกเฉินที่เกี่ยวข้องกับภัยคุกคามต่อความปลอดภัยและการดำเนินงานของเครื่องบินที่ใกล้หรือกำลังเกิดขึ้น หรือเกี่ยวข้องกับความจำเป็นกะทันหันที่ผู้โดยสารหรือลูกเรือบนเครื่องบินต้องยุติเที่ยวบิน เช่น เหตุฉุกเฉินทางการแพทย์ โดยทั่วไปจะเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนเส้นทางไปยังสนามบินที่ใกล้ที่สุดหรือเหมาะสมที่สุด เที่ยวบินที่เกิดเหตุจะได้รับความสำคัญจากเจ้าหน้าที่ควบคุมการจราจรทางอากาศเหนือการปฏิบัติการของเครื่องบินลำอื่นทั้งหมดเมื่อมีการประกาศภาวะฉุกเฉิน

การลงจอดแบบบังคับ

การลงจอดแบบบังคับ (Forced Landing) เป็นการลงจอดโดยเครื่องบินที่เกิดขึ้นจากปัจจัยที่อยู่นอกเหนือการควบคุมของนักบิน เช่น ความล้มเหลวของเครื่องยนต์ ระบบ ส่วนประกอบ หรือสภาพอากาศ ซึ่งทำให้ไม่สามารถทำการบินต่อไปได้ และต้องลงจอดให้เร็วที่สุด โดยการลงจอดแบบบังคับอาจรวมถึงการปล้นจี้เครื่องบิน ในกรณีที่ผู้ก่อการร้ายบังคับให้ลงจอดที่สถานที่หนึ่ง ที่อยู่นอกเหนือจากเส้นทางบินเดิม

การลงจอดด้วยความระมัดระวัง

การลงจอดด้วยความระมัดระวัง (Precautionary Landing) คือการลงจอดในพื้นที่ลงจอดที่มีข้อมูลสำหรับการลงจอดจำกัด อาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงที่ฉับพลัน หรือจากสถานการณ์ที่ผิดปกติหรือแม้แต่เหตุฉุกเฉิน ซึ่งอาจเป็นผลจากปัญหาเกี่ยวกับเครื่องบิน หรือเหตุฉุกเฉินทางการแพทย์หรือตำรวจ

การลงจอดในน้ำ

การลงจอดในน้ำ (Ditching) ในสถานการณ์ฉุกเฉิน คือการนำเครื่องบินที่ไม่ได้รองรับการลงจอดในน้ำ มาลงจอดบนผืนน้ำหนึ่ง หลังจากเกิดเหตุขัดข้องใดๆ ที่ไม่สามารถนำเครื่องมาลงจอดบนพื้นดินได้ เช่น เครื่องยนต์ขัดข้อง เชื้อเพลิงหมด ถูกโจมตีโดยอาวุธ เป็นต้น ซึ่งในบางครั้งอาจเกิดเหตุในพื้นที่กลางมหามุทร ที่ไม่มีสถานที่ลงจอดใดๆ ที่สามารถนำเครื่องบินไปลงจอดได้ จึงต้องเลือกลงจอดในทะเล

การลงจอดในน้ำครั้งสำคัญ เช่น โบอิง 767 ของสายการบินเอธิโอเปียนแอร์ไลน์ เที่ยวบินที่ 702 ได้ถูกจี้โดยชายชาวเอธิโอเปีย 3 คนที่ต้องการลี้ภัยออกนอกประเทศ ในปี 1996 โดยได้ให้ลูกเรือทำการบินไปที่ประเทศออสเตรเลีย เพราะเชื้อเพลิงไม่เพียงพอ นักบินจึงได้นำเครื่องลงจอดฉุกเฉินในน้ำใกล้กับประเทศคอมอโรส ในวันที่ 15 มกราคม ค.ศ. 2009 ยูเอสแอร์เวย์ เที่ยวบินที่ 1549 ได้ลงจอดฉุกเฉินในแม่น้ำฮัดสัน หลังจากเครื่องบินแอร์บัส เอ320 ได้เข้าพุ่งชนกับฝูงห่านแคนาดาที่บินอยู่เหนือนครนิวยอร์ก ทำให้เครื่องยนต์เกิดความเสียหายจนต้องนำมาลงจอดในน้ำ

การลงจอดโดยใช้ลำตัวเครื่อง

การลงจอดโดยใช้ลำตัวเครื่อง (Belly Landing, No-Gear Landing) คือการลงจอดของเครื่องบินที่ไม่ได้กางล้อลงจอด โดยนักบินจะค่อย ๆนำท้องเครื่องลงบนทางวิ่งอย่างช้าๆ เพื่อให้เครื่องบินเกิดความเสียหายน้อยที่สุด

ในบางครั้งเครื่องร่อนมักลงจอดโดยไม่มีล้อเลื่อนเนื่องจากนักบินลืมยืดล้อลง เครื่องร่อนจำนวนมากจึงมีอุปกรณ์เตือน ("คำเตือนเกี่ยวกับล้อลงจอด") ซึ่งจะเตือนนักบินหากเบรกลม (ซึ่งใช้เกือบทั้งหมดสำหรับการลงจอดโดยเฉพาะ) ทำงาน แต่ล้อลงจอดยังคงหดอยู่ อย่างไรก็ตาม หากใช้เบรกลมช้าในการลงจอดเท่านั้น มีความเสี่ยงที่นักบินจะไม่มีสมาธิเพียงพอในการลงจอดเมื่อพยายามยืดล้อลงที่ระดับความสูงต่ำ ซึ่งจะทำให้เกิดความเสียหายซึ่งมากกว่านั้นอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งน่าจะเกิดจากอาการท้องอืด ดังนั้นนักบินหรือสโมสรบางแห่งจึงจงใจทำโดยไม่มีการเตือนเกี่ยวกับเครื่องลงจอด

การลงจอดด้วยร่มชูชีพ

คำว่า "ลงจอด" ยังใช้กับผู้คนหรือวัตถุที่ลงสู่พื้นโดยใช้ร่มชูชีพ ร่มชูชีพส่วนใหญ่ทำงานโดยการจับอากาศ ทำให้เกิดแรงลากมากพอที่วัตถุที่ตกลงมากระทบพื้นด้วยความเร็วที่ช้าลง

ในทางกลับกัน ร่มชูชีพแบบ ram-air สมัยใหม่นั้นเป็นปีกที่เป่าลมเป็นหลักซึ่งทำงานในโหมดการบินร่อน นักกระโดดร่มชูชีพทำการเชิดหัวเล็กน้อยเมื่อลงจอด เป็นการลดหรือกำจัดทั้งความเร็วที่ทัชดาวน์ เพื่อหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บ

อากาศยานบางชนิดมีการติดตั้งร่มชูชีพ โดยมีอากาศยานไม่มากนักที่ได้ติดตั้งระบบนี้ โดยส่วนมากจะพบตามกระสวยอวกาศหรืออากาศยานทางการทหาร แต่ยังมีเครื่องบินเบาหลายชนิดที่มีการติดตั้งระบบร่มชูชีพ บริษัทผลิตเครื่องบินสัญชาติอเมริกันอย่าง ได้พัฒนาระบบ โดยเป็นระบบร่มชูชีพที่มีการติดตั้งไว้ในลำตัวเครื่องบิน ปัจจุบันได้มีการติดตั้งบน, เอสอาร์22, และ แต่จะมีไว้สำหรับเหตุการณ์ฉุกเฉินเท่านั้น และก็เป็นเครื่องบินเบาประเภทเดียวที่มีการติดตั้งระบบร่มชูชีพ

• การลงจอดร่มชูชีพของนาวิกโยธินสหรัฐ
• กระสวยอวกาศดิสคัฟเวอรีกางร่มชูชีพขณะลงจอด
• มิโคยัน มิก-29 มีร่มชูชีพที่สามารถกลางออกได้ขณะลงจอด

หมายเหตุ

1. "สเปลชดาวน์" จะถูกใช้เรียกการลงจอดของยานอวกาศในน้ำโดยใช้ร่มชูชีพ

ดูเพิ่ม

• การขับเคลื่อนอากาศยานบนพื้นดิน (วิกิพีเดียภาษาอังกฤษ)
• การขึ้นบิน (วิกิพีเดียภาษาอังกฤษ)
• การไต่ระดับ (วิกิพีเดียภาษาอังกฤษ)
• การลดระดับ (วิกิพีเดียภาษาอังกฤษ)
• อากาศยาน
• ยานอวกาศ

อ้างอิง

1. ประกาศกรมการบินพลเรือน เรื่อง การเดินอากาศด้วยเครื่องบินของผู้ดำเนินการเดินอากาศ พ.ศ. 2553 (PDF). กรมการบินพลเรือน. 2553. p. 24.
2. Aviation Glossary (2011). "Flare (ICAO Definition)" 2010-11-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Retrieved 26 January 2011.
3. International Civil Aviation Organization (June 2010). "Phase of Flight Definitions and Usage Notes" (PDF). Retrieved 26 January 2011.
4. Crane, Dale (1997). Dictionary of aeronautical terms. Dale Crane (3rd ed ed.). Newcastle, Wash.: Aviation Supplies & Academics. ISBN . OCLC 37315400. {{}}: |edition= has extra text ((help))
5. Flight training manual. Canada. Transport Canada. Aviation (4th ed ed.). Vancouver: Gage Educational Pub. 1994. ISBN . OCLC 24378045. {{}}: |edition= has extra text ((help))CS1 maint: others ()
6. "เครื่องบินลงจอดอย่างไร วิธีการลงจอดเครื่องบินในกรณีฉุกเฉิน? เครื่องบินลงจอดอย่างไร". liikola.ru.
7. "How Blimps Work". HowStuffWorks (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2001-02-26.
8. Administrator, NASA (2015-04-01). "Launching from Both U.S. Coasts". NASA (ภาษาอังกฤษ).
9. Rotorcraft Flying Handbook(PDF). U.S. Government Printing Office, Washington D.C.: U.S. Federal Aviation Administration. 2001. pp. 16–1. ISBN 1-56027-404-2. FAA-8083-21. (PDF) from the original on 2013-04-20. a gyroplane rotor system operates in autorotation
10. . www.gyrocopters.co.uk. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-01-09. สืบค้นเมื่อ 2023-01-21.
11. Charnov, Bruce H. Cierva, Pitcairn and the Legacy of Rotary-Wing Flight 2016-03-03 at the Wayback Machine . Accessed: 22 November 2011.
12. "Definition of autorotation | Dictionary.com". www.dictionary.com (ภาษาอังกฤษ).
13. Rotorcraft flying handbook. United States. Flight Standards Service. Airman Testing Standards Branch. New York, NY: Skyhorse Publishing. 2007. ISBN . OCLC 829171885.{{}}: CS1 maint: others ()
14. "On This Day: Hijacked Ethiopian Airlines flight crashes". UPI (ภาษาอังกฤษ).
15. Grant, Eryn; Stevens, Nicholas; Salmon, Paul. "Why the 'Miracle on the Hudson' in the new movie Sully was no crash landing". The Conversation (ภาษาอังกฤษ).
16. agencies, Andrew Clark in New York, staff and (2009-01-15). "Plane crashes in Hudson river in New York". the Guardian (ภาษาอังกฤษ).
17. . web.archive.org. 2015-10-15. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-10-15. สืบค้นเมื่อ 2023-01-21.{{}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown ()
18. "Small | Aircraft | Safety | Crash | Parachutes| Danbury | Airport| BusinessAircraftCenter.com". www.businessaircraftcenter.com.