กองทัพบ้านเกิด

กองทัพบ้านเกิด (โปแลนด์: Armia Krajowa, abbreviated AK; เสียงอ่านภาษาโปแลนด์: [ˈarmʲa kraˈjɔva]) เป็นขบวนการต่อต้านที่มีบทบาทสำคัญในเขตโปแลนดที่ถูกเยอรมันยึดครองในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง กองทัพบ้านเกิดถูกก่อตั้งขึ้นในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1942 จากกองกำลังต่อต้าน (Związek Walki Zbrojnej) ก่อนหน้านี้ได้ถูกก่อตั้งขึ้นในภายหลังจากเยอรมันและโซเวียตเข้ารุกรานประเทศในเดือนกันยายน ค.ศ. 1939 ในอีกสองปีข้างหน้า กองทัพบ้านเกิดได้รวมเข้ากับกองกำลังใต้ดินชาวโปแลนด์ส่วนใหญ่ ด้วยความจงรักภักดีต่อรัฐบาลผลัดถิ่นโปแลนด์ในกรุงลอนดอน และเป็นปีกกองกำลังติดอาวุธในสิ่งที่เป็นที่รู้จักกันคือ รัฐใต้ดินโปแลนด์

กองทัพบ้านเกิด
Armia Krajowa (AK)
ธงสีแดงและขาวของโปแลนด์ซึ่งมีเครื่องหมายสัญลักษณ์คำว่า คอทวิซา (แปลว่า สมอเรือ) ของรัฐใต้ดินโปแลนด์และกองทัพบ้านเกิด
ประจำการ	14 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1942 – 19 มกราคม ค.ศ. 1945
ประเทศ	โปแลนด์ภายใต้การยึดครองของเยอรมัน
ขึ้นต่อ	รัฐบาลพลัดถิ่นโปแลนด์
บทบาท	กองกำลังติดอาวุธของรัฐใต้ดินโปแลนด์
กำลังรบ	ป. 400,000 นาย (ค.ศ. 1944)
ผู้บังคับบัญชา
ผบ. สำคัญ

กองทัพบ้านเกิดได้ก่อวินาศกรรมต่อการขนส่งของเยอรมันที่มุ่งหน้าไปยังแนวรบด้านตะวันออกในสหภาพโซเวียต เข้าทำลายเสบียงของเยอรมัน และบั่นทอนกองทัพเยอรมันจำนวนมาก ยังได้ต่อสู้รบกับเยอรมันโดยเฉพาะอย่างยิ่งในปี ค.ศ. 1943 และใน ตั้งแต่เดือนมกราคม ค.ศ. 1944 ปฏิบัติการที่เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายของกองทัพบ้านเกิดคือ การก่อการกำเริบวอร์ซอ ในเดือนสิงหาคม-ตุลาคม ค.ศ. 1944 กองทัพบ้านเกิดยังได้ปกป้องพลเรือนชาวโปแลนด์จากความโหดร้ายทารุณของชาวยูเครนและชาวลิทัวเนียที่เป็นผู้ให้ความร่วมมือของเยอรมนี

จากการคำนวณกองกำลังของกองทัพบ้านเกิดในปี ค.ศ. 1994 อยู่ระหว่างที่ 200,000 และ 600,000 นาย จำนวนภายหลังทำให้กองทัพบ้านเกิดไม่เพียงแต่เป็นขบวนการต่อต้านใต้ดินขนาดใหญ่ที่สุดของโปแลนด์เท่านั้น แต่ยังรวมถึงพลพรรคโซเวียตด้วย ซึ่งเป็นหนึ่งในสองขบวนการใต้ดินที่ใหญ่ที่สุดของยุโรปในสงครามโลกครั้งที่สอง

ด้วยความสัมพันธ์ระหว่างโปแลนด์-โซเวียตได้เสื่อมถอย ความขัดแย้งระหว่างกองทัพบ้านเกิดและกองทัพโซเวียตก็เพิ่มมากขึ้น ด้วยความจงรักภัดกีของกองทัพบ้านเกิดต่อรัฐบาลผลัดถิ่นโปแลนด์ ทำให้รัฐบาลโซเวียตมองว่า กองทัพบ้านเกิดเป็นอุปสรรคต่อการจัดตั้งรัฐบาลที่เป็นมิตรต่อในโปแลนด์ ซึ่งได้ขัดขวางในการร่วมมือกัน และในบางกรณีได้นำไปสู่ความขัดแย้งโดยสิ้นเชิง เมื่อวันที่ 19 มกราคม ค.ศ. 1945 ภายหลังจากกองทัพแดงได้กำจัดกองทัพเยอรมันในดินแดนโปแลนด์ส่วนใหญ่ กองทัพบ้านเกิดก็ได้ถูกยุบ

ภายหลังสงคราม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในปี ค.ศ. 1950 และ 1960 โฆษณาชวนเชื่อของรัฐบาลคอมมิวนิสต์ได้แสดงให้เห็นว่า กองทัพบ้านเกิดเป็นกองกำลังที่กดขี่ข่มเหงและเป็นพวกฝ่ายขวาที่เป็นปฏิปักษ์ บุคคลากรของอดีตกองทัพบ้านเกิดจำนวนนับพันคนถูกส่งตัวไปยังกูลักและเรือนจำโซเวียต ในขณะที่อดีตสมาชิกคนอื่น ๆ รวมทั้งผู้บัญชาการระดับสูงจำนวนหนึ่งล้วนถูกประหารชีวิต ภายหลังการล่มสลายของลัทธิคอมมิวนิสต์ในยุโรปกลางและตะวันออก ชื่อเสียงของกองทัพบ้านเกิดในท่ามกลางประชาชนก็ได้รับการกอบกู้กลับคืนมา