กฎบัตรแอตแลนติก

กฎบัตรแอตแลนติก (อังกฤษ: Atlantic Charter) คำประกาศหลักการแห่งนโยบายแห่งชาติโดยประธานาธิบดีแฟรงคลิน ดี. โรเซอเวลต์แห่งสหรัฐอเมริกา และนายกรัฐมนตรีวินสตัน เชอร์ชิลล์แห่งอังกฤษ หลังการประชุมลับบนเรือรบยูเอสเอส ออกัสตานอกชายฝั่งนิวฟันด์แลนด์ เพื่อเป็นการสะท้อนประเด็น 14 ข้อของประธานาธิบดีวูดโรว์ วิลสันและคำประกาศ "สี่เสรีภาพ" ของประธานาธิบดีรูสเวลท์ในวันสาบานตัวเข้ารับตำแหน่งประธานาธิบดีเมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2484

เชอร์ชิลล์พบกับโรเซอเวลต์บนเรือยูเอสเอส ออกัสตาในการประชุมลับนอกฝั่งนิวฟันด์แลนด์

เชอร์ชิลล์พบกับโรเซอเวลต์บนเรือราชนาวีพรินซ์ออฟเวลส์

ร่างกฎบัตรแก้ไขลายมือเชอร์ชิลล์

กฎบัตรแอตแลนติก ครอบคลุม 8 ประเด็นสรุปได้ดังนี้

• สหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักรจะไม่แสวงหาดินแดนใหม่ใด ๆ
• การปรับเปลี่ยนเขตแดนจะต้องเป็นไปตามความปรารถนาของพลเมือง
• พลเมืองต้องสามารถกำหนดความมุ่งมั่นได้ด้วยตนเอง กำหนดการปกครองด้วยการเลือกตั้งอย่างอิสระ
• ลดการกีดกันทางการค้า
• สร้างความเสมอภาคและความร่วมมือทางเศรษฐกิจ และเสริมสร้างสวัสดิการและความมั่นคงทางสังคม
• สร้างเสรีภาพในความต้องการ ในความกลัวและให้มีเสรีภาพในการพูดและแสดงความคิดเห็นของพลเมืองทุกคน
• มีเสรีภาพในน่านน้ำมหาสมุทร
• ยับยั้งการใช้กำลังทหาร ปลดอาวุธชาติผู้รุกรานและการปลดอาวุธทั่วไปหลังสงคราม

การยกร่างและการลงนามกฎบัตรได้กระทำอย่างเป็นความลับบนเรือรบ มีการแก้ไขการหลายครั้งและว่ามีการลงนามโดยโรเซอเวลต์และเชอร์ชิลล์ แต่ในความเป็นจริงยังไม่พบต้นฉบับที่ว่ามีการลงนามดังกล่าวทั้งเนื่องจากทั้งสองฝ่ายต้องส่งข้อความทางโทรเลขกลับไปให้คณะรัฐมนตรีสงครามเห็นชอบ จึงปรากฏหลักฐานให้เห็นเพียงร่างกฎบัตรที่เป็นลายมือเชอร์ชิลล์แก้ไข

หลังจากอเมริกาเข้าร่วมรบในสงครามโลกครั้งที่สอง ได้มีการลงนามเป็นกฎบัตรนานาชาติที่ร่วมลงนามโดยสหรัฐฯ สหราชอาณาจักร สหภาพโซเวียตและจีนในวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2485 ที่กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. และในวันต่อมาได้มีประเทศอื่น ๆ อีก 22 ประเทศเข้าร่วมลงนามรับรองด้วย

กฎบัตรแอตแลนติกได้กลายเป็นพื้นฐานของอุดมการณ์ของฝ่ายสัมพันธมิตรในการร่วมมือกันในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง แต่ฝ่ายอักษะแปลความหมายของความร่วมมือทางการทูตนี้ว่าเป็นการรวมตัวเป็นพันธมิตรเพื่อต่อต้านตน ฮิตเลอร์กล่าวหาว่าการกระทำนี้คือหลักฐานของการร่วมมือสมรู้ร่วมคิดของชาวยิวอเมริกาและชาวยิวอังกฤษ ในจักรวรรดิญี่ปุ่นฝ่ายถืออำนาจทหารในรัฐบาลถือเอาเป็นเหตุผลักดันนโยบายเพื่อต่อสู้สหรัฐฯและสหราชอาณาจักร

กฎบัตรแอตแลนติกนี้ ต่อมาใช้เป็นพื้นฐานของการตั้งและการร่างกฎบัตรสหประชาชาติ

อ้างอิง

• Atlantic Meeting, H V Morton, published by Methuen, 1943

แหล่งข้อมูลอื่น

• ข้อความในเอกสารกฎบัตรแอตแลนติก