แอปเปิล (อังกฤษ: apple; ชื่อวิทยาศาสตร์: Malus domestica) เป็นต้นไม้ในวงศ์กุหลาบ มีผลรสหวานเรียกว่า ผลแอปเปิล แอปเปิลมีปลูกอยู่ทั่วโลกในลักษณะของไม้ผล และสายพันธุ์ที่ถูกปลูกมากที่สุดคือสกุล Malus ต้นแอปเปิลมีต้นกำเนิดในเอเชียกลาง ซึ่งบรรพบุรุษคือ ยังคงพบได้ในปัจจุบัน แอปเปิลมีปลูกเป็นเวลาหลายพันปีในเอเชียและยุโรป และกลุ่มอาณานิคมชาวยุโรปนำมาปลูกที่อเมริกาเหนือ แอปเปิลมีความสำคัญทางศาสนาและเทพปกรณัมในหลายวัฒนธรรม รวมถึงนอร์ส กรีก และประเพณีต่าง ๆ ของคริสต์ศาสนิกชนของชาวยุโรป
แอปเปิล | |
---|---|
แอปเปิลพันธุ์ '' | |
ดอก | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
โดเมน: | ยูแคริโอต |
อาณาจักร: | พืช |
เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
เคลด: | พืชดอก |
เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ |
เคลด: | โรสิด |
อันดับ: | กุหลาบ |
วงศ์: | กุหลาบ |
สกุล: | Malus , 1803 |
สปีชีส์: | Malus domestica |
ชื่อทวินาม | |
Malus domestica , 1803 | |
ชื่อพ้อง | |
|
ต้นแอปเปิลจะมีขนาดใหญ่หากเติบโตจากเมล็ด แต่จะมีขนาดเล็กถ้าถูกตัดต่อเนื้อเยื่อเข้ากับราก ปัจจุบันมีแอปเปิลที่พันธุ์ปลูกมากกว่า 7,500 ชนิด ทำให้แอปเปิลมีลักษณะพิเศษหลากหลาย พันธุ์ปลูกแต่ละพันธุ์จะมีรสชาติแตกต่างกัน และการนำไปใช้ต่างกันด้วย เช่น นำไปประกอบอาหาร กินดิบ ๆ หรือนำไปผลิต ปกติแอปเปิลจะแพร่พันธุ์ด้วยการตัดต่อเนื้อเยื่อ แต่แอปเปิลป่าจะเติบโตได้เองจากเมล็ด ต้นแอปเปิลและผลแอปเปิลอาจประสบปัญหาจากจากเห็ดรา แบคทีเรีย และศัตรูพืชต่าง ๆ ซึ่งอาจควบคุมได้ด้วยวิธีการทางเกษตรอินทรีย์และอนินทรีย์หลายวิธี ใน ค.ศ. 2010 มีการถอดรหัสจีโนมของแอปเปิล เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยควบคุมโรคและการคัดเลือกผสมพันธุ์ในการผลิตแอปเปิล
ใน ค.ศ. 2013 มีการปลูกแอปเปิลประมาณ 80 ล้านตันขึ้นทั่วโลก ประเทศจีนผลิตได้จำนวนเกือบครึ่งหนึ่งของจำนวนดังกล่าวสหรัฐอเมริกาเป็นผู้ผลิตแอปเปิลมากที่เป็นอันดับที่สอง ด้วยการผลิตมากกว่า 6% ประเทศตุรกีเป็นที่สาม ตามด้วยประเทศอิตาลี อินเดีย และโปแลนด์ แอปเปิลมักนิยมกินดิบ แต่สามารถพบได้ในอาหารที่เตรียมขึ้น (โดยเฉพาะของหวาน) และเครื่องดื่ม มีความคิดว่าแอปเปิลส่งผลดีต่อสุขภาพมากมาย แต่อย่างไรก็ตาม โปรตีนในแอปเปิลอาจทำให้เกิดอาการแพ้ได้
อนุกรมวิธาน
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
แอปเปิลเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ผลัดใบ สูง 3 - 12 เมตร เรือนยอดกว้าง กิ่งหนาแน่น ใบรูปไข่เรียงสลับ ยาว 5 - 12 ซม. กว้าง 3 - 6 ซม. ก้านใบยาว 2 - 5 ซม. ปลายใบแหลม ขอบใบหยักคล้ายฟันเลื่อย ใต้ใบปกคลุมด้วยขนนุ่มเล็กน้อย ดอกเกิดขึ้นพร้อมการแตกใบใหม่ในฤดูใบไม้ผลิ ดอกมีสีขาวแต้มสีชมพู และเข้มขึ้นเมื่อดอกใกล้โรย มีกลีบดอกห้ากลีบ เส้นผ่าศูนย์กลาง 2.5 - 3.5 ซม. ผลสุกในฤดูใบไม้ร่วง โดยทั่วไปมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 5 - 9 ซม. กลางผลมีคาร์เพล (carpel) ห้าโพรงเรียงตัวในรูปดาวห้าแฉก แต่ละโพรงบรรจุไปด้วยเมล็ดหนึ่งถึงสามเมล็ด
บรรพบุรุษ
บรรพบุรุษดั้งเดิมของแอปเปิล (Malus domestica) คือ Malus sieversii ซึ่งพบเจริญเติบโตตามธรรมชาติในแถบภูเขาของเอเชียกลางในตอนใต้ของประเทศคาซัคสถาน คีร์กีซสถาน ทาจิกิสถาน, และเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ ประเทศจีน การเพาะปลูกพืชชนิดนี้ ซึ่งเป็นไปได้ว่าเริ่มต้นขึ้นครั้งแรกในป่าแถบไหล่เขาของเทือกเขาเทียนชาน วิวัฒนาการมาเป็นเวลานาน และเกิดกระบวนการ (introgression คือการที่ชิ้นส่วนของโครโมโซมจากพืชชนิดหนึ่งถูกถ่ายทอดไปอยู่ในพืชอีกชนิดหนึ่ง โดยการผสมพันธุ์ข้ามชนิดหรือผสมข้ามสกุล) ของยีนจากพืชชนิดอื่นในเมล็ดพันธุ์จากการผสมเปิด เช่น การแลกเปลี่ยนกับแคร็บแอปเปิล () ส่งผลให้ประชากรของแอปเปิลในปัจจุบันมีความเกี่ยวข้องกับแคร็บแอปเปิลมากกว่าต้นตระกูล Malus sieversii. ที่มีโครงสร้างคล้ายกัน ในบรรดาสายพันธุ์ที่ไม่ได้มาจากการผสมสายพันธุ์ สายพันธุ์ Malus sieversii เป็นที่นิยมมากกว่า
ประวัติศาสตร์
สกุล Malus มีศูนย์กลางความหลากหลายอยู่ที่ภาคตะวันออกของประเทศตุรกี เป็นไปได้ว่าต้นแอปเปิลเป็นต้นไม้ชนิดแรกสุดที่ถูกปลูกขึ้น และผลแอปเปิลได้รับการปรับปรุงผ่านการคัดเลือกเป็นเวลาหลายพันปี อเล็กซานเดอร์มหาราชได้ชื่อว่าค้นพบผลแอปเปิลแคระในประเทศคาซัคสถานเมื่อ 328 ปีก่อนคริสต์ศักราช ผลแอปเปิลแคระที่เขานำกลับไปที่มาซิโดเนียอาจเป็นต้นตระกูลของรากแอปเปิลพันธุ์แคระก็ได้ แอปเปิลฤดูหนาวที่ถูกเก็บในปลายฤดูใบไม้ร่วงและป้องกันความเย็นไว้ เป็นอาหารที่สำคัญในเอเชียและยุโรปมาเป็นเวลาพันปีแล้ว
กลุ่มอาณานิคมนำแอปเปิลเข้ามาในอเมริกาเหนือในคริสต์ศตวรรษที่ 17 และสวนแอปเปิลแห่งแรกในทวีปอเมริกาเหนือ เกิดขึ้นในบอสตันโดยบาทหลวง เมื่อ ค.ศ. 1625 แอปเปิลเพียงชนิดเดียวที่มีต้นกำเนิดมาจากอเมริกาเหนือคือ (crab apple) ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเรียกว่า "common apple" แอปเปิลหลากหลายสายพันธุ์ที่นำเข้าจากยุโรปในรูปของเมล็ดแพร่หลายตามเส้นทางการค้าของชาวอเมริกันดั้งเดิม และถูกนำไปปลูกที่สวนของกลุ่มอาณานิคม รายการแอปเปิลที่ได้รับการดูแลอย่างดีในสหรัฐอเมริกาเมื่อ ค.ศ. 1845 ขายสายพันธุ์ที่ "ดีที่สุด" ได้ 350 สายพันธุ์ แสดงให้เห็นว่าแอปเปิลสายพันธุ์จากอเมริกาเหนือเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็วภายในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ในคริสต์ศตวรรษที่ 20 โครงการชลประทานหลายโครงการในได้ริเริ่มขึ้นและมีการพัฒนาอุตสาหกรรมผลไม้ระดับหลายพันล้าน โดยมีแอปเปิลเป็นผลิตภัณฑ์ชั้นนำ
จนกระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 20 ชาวไร่เก็บแอปเปิลไว้ในห้องเก็บป้องกันความเย็นตลอดฤดูหนาวสำหรับใช้และสำหรับขาย ต่อมาการคมนาคมขนส่งแอปเปิลที่พัฒนาขึ้นได้เข้ามาแทนที่ ทำให้การเก็บรักษาไม่จำเป็นอีกต่อไป ในคริสต์ศตวรรษที่ 21 การเก็บรักษาแอปเปิลในระยะยาวกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้ง เนื่องจากมีสาธารณูปโภคที่ "ควบคุมบรรยากาศได้" สามารถเก็บแอปเปิลได้นานถึงปี สาธารณูปโภคดังกล่าวใช้ความชื้นสูง ออกซิเจนต่ำ และควบคุมระดับคาร์บอนไดออกไซด์เพื่อรักษาความสดของแอปเปิล
การใช้ประโยชน์และความเชื่อ
คุณค่าทางโภชนาการต่อ 100 กรัม (3.5 ออนซ์) | |
---|---|
พลังงาน | 218 กิโลจูล (52 กิโลแคลอรี) |
13.81 g | |
น้ำตาล | 10.39 g |
ใยอาหาร | 2.4 g |
0.17 g | |
0.26 g | |
วิตามิน | |
วิตามินเอ | (0%) 3 μg |
ไทอามีน (บี1) | (1%) 0.017 มก. |
ไรโบเฟลวิน (บี2) | (2%) 0.026 มก. |
ไนอาซิน (บี3) | (1%) 0.091 มก. |
(1%) 0.061 มก. | |
วิตามินบี6 | (3%) 0.041 มก. |
โฟเลต (บี9) | (1%) 3 μg |
วิตามินซี | (6%) 4.6 มก. |
แร่ธาตุ | |
แคลเซียม | (1%) 6 มก. |
เหล็ก | (1%) 0.12 มก. |
แมกนีเซียม | (1%) 5 มก. |
ฟอสฟอรัส | (2%) 11 มก. |
โพแทสเซียม | (2%) 107 มก. |
สังกะสี | (0%) 0.04 มก. |
องค์ประกอบอื่น | |
น้ำ | 85.56 g |
ประมาณร้อยละคร่าว ๆ โดยใช้การแนะนำของสหรัฐสำหรับผู้ใหญ่ แหล่งที่มา: USDA FoodData Central |
แอปเปิลใช้รับประทานเป็นผลไม้สด ผลแอปเปิ้ลแต่ละสีก็จะมีคุณสมบัติเฉพาะตัวที่แตกต่างกันไป และใช้ปรุงอาหารได้หลายชนิด เช่น สลัด ซอสแอปเปิล แยม พาย หรืออบแห้ง ในไทยใช้ผลแอปเปิลเปรี้ยวมาทำอาหาร เช่น ใส่ในยำ น้ำพริก ทางยามีสรรพคุณลดกรดในกระเพาะอาหาร ละลายเสมหะ ลดความดันโลหิต ลดไขมันสะสม ช่วยขับเกลือโซเดียมส่วนเกินออกจากร่างกาย มีฤทธิ์เป็นยาระบาย และช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย
ชาวกรีกและโรมันเชื่อว่าแอปเปิลเป็นผลไม้แห่งความรักและความสวยงาม ในไบเบิลกล่าวถึงแอปเปิลว่าเป็นผลไม้ต้องห้ามในเป็นตัวแทนของบาป ในตำนานกรีก แอปเปิลเป็นผลไม้ต้องห้ามของ Hesperides
อ้างอิง
- Dickson, Elizabeth E. (2014). "Malus pumila". ใน Flora of North America Editorial Committee (บ.ก.). Flora of North America North of Mexico (FNA). Vol. 9. New York and Oxford – โดยทาง eFloras.org, , St. Louis, MO & , Cambridge, MA.
- Wilson, Karen L. (2017), "Report of the Nomenclature Committee for Vascular Plants: 66: (1933). To conserve Malus domestica Borkh. against M. pumila Miller", Taxon, 66 (3): 742–744, doi:10.12705/663.15
- . FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-10-19. สืบค้นเมื่อ 2 July 2015.
- Amandine Cornille; และคณะ (2012). Mauricio, Rodney (บ.ก.). "New Insight into the History of Domesticated Apple: Secondary Contribution of the European Wild Apple to the Genome of Cultivated Varieties". PLOS Genetics. 8 (5): e1002703. doi:10.1371/journal.pgen.1002703. PMC 3349737. PMID 22589740.
- Sam Kean (17 May 2012). . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-04-29. สืบค้นเมื่อ 2012-10-11.
- "An apple a day keeps the doctor away". vegparadise.com. จากแหล่งเดิมเมื่อ 11 February 2008. สืบค้นเมื่อ 27 January 2008.
- Smith, Archibald William (1997). A Gardener's Handbook of Plant Names: Their Meanings and Origins. Dover Publications. p. 39. ISBN .
- Lawrence, James (1980). The Harrowsmith Reader, Volume II. Camden House Publishing Ltd. p. 122. ISBN .
- James M. Van Valen (2010). History of Bergen county, New Jersey. . p. 744. ISBN .
- Brox, Jane (2000). Five Thousand Days Like This One: An American Family History. Beacon Press. ISBN .
- . Washington Apple Commission. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-03-14. สืบค้นเมื่อ 3 April 2012.
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-06. สืบค้นเมื่อ 2016-01-16.
- (1968). Soma: Divine Mushroom of Immortality. Harcourt Brace Jovanovich. p. 128. ISBN .
- (2001). The Apples of Apollo, Pagan and Christian Mysteries of the Eucharist. Durham: Carolina Academic Press. pp. 64–70. ISBN .
{{}}
: ไม่รู้จักพารามิเตอร์|coauthors=
ถูกละเว้น แนะนำ (|author=
) ((help)) - Heinrich, Clark (2002). Magic Mushrooms in Religion and Alchemy. Rochester: Park Street Press. pp. 64–70. ISBN .
- แอปเปิ้ล ไม้มงคลที่ปลูกไว้เพื่อความสงบสุข สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม พ.ศ.2564
อ่านเพิ่ม
หนังสือ
แหล่งข้อมูลอื่น
- วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Apples
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
aexpepil xngkvs apple chuxwithyasastr Malus domestica epntniminwngskuhlab miphlrshwaneriykwa phlaexpepil aexpepilmiplukxyuthwolkinlksnakhxngimphl aelasayphnthuthithukplukmakthisudkhuxskul Malus tnaexpepilmitnkaenidinexechiyklang sungbrrphburuskhux yngkhngphbidinpccubn aexpepilmiplukepnewlahlayphnpiinexechiyaelayuorp aelaklumxananikhmchawyuorpnamaplukthixemrikaehnux aexpepilmikhwamsakhythangsasnaaelaethphpkrnminhlaywthnthrrm rwmthungnxrs krik aelapraephnitang khxngkhristsasnikchnkhxngchawyuorpaexpepilaexpepilphnthu dxkkarcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr phuchekhld phuchmithxlaeliyngekhld phuchdxkekhld phuchibeliyngkhuaethekhld orsidxndb kuhlabwngs kuhlabskul Malus 1803spichis Malus domesticachuxthwinamMalus domestica 1803chuxphxngM communis Desf 1768 M pumila Mil M frutescens Medik M paradisiaca L Medikus M sylvestris Mil Pyrus malus L Pyrus malus var paradisiaca L Pyrus dioica Moench tnaexpepilcamikhnadihyhaketibotcakemld aetcamikhnadelkthathuktdtxenuxeyuxekhakbrak pccubnmiaexpepilthiphnthuplukmakkwa 7 500 chnid thaihaexpepilmilksnaphiesshlakhlay phnthuplukaetlaphnthucamirschatiaetktangkn aelakarnaipichtangkndwy echn naipprakxbxahar kindib hruxnaipphlit pktiaexpepilcaaephrphnthudwykartdtxenuxeyux aetaexpepilpacaetibotidexngcakemld tnaexpepilaelaphlaexpepilxacprasbpyhacakcakehdra aebkhthieriy aelastruphuchtang sungxackhwbkhumiddwywithikarthangekstrxinthriyaelaxninthriyhlaywithi in kh s 2010 mikarthxdrhscionmkhxngaexpepil epnswnhnungkhxngnganwicykhwbkhumorkhaelakarkhdeluxkphsmphnthuinkarphlitaexpepil in kh s 2013 mikarplukaexpepilpraman 80 lantnkhunthwolk praethscinphlitidcanwnekuxbkhrunghnungkhxngcanwndngklawshrthxemrikaepnphuphlitaexpepilmakthiepnxndbthisxng dwykarphlitmakkwa 6 praethsturkiepnthisam tamdwypraethsxitali xinediy aelaopaelnd aexpepilmkniymkindib aetsamarthphbidinxaharthietriymkhun odyechphaakhxnghwan aelaekhruxngdum mikhwamkhidwaaexpepilsngphlditxsukhphaphmakmay aetxyangirktam oprtininaexpepilxacthaihekidxakaraephidxnukrmwithanlksnathangphvkssastr dxk phl aelaibkhxngtnaexpepil Malus domestica aexpepilepnimyuntnkhnadelk phldib sung 3 12 emtr eruxnyxdkwang kinghnaaenn ibrupikheriyngslb yaw 5 12 sm kwang 3 6 sm kanibyaw 2 5 sm playibaehlm khxbibhykkhlayfneluxy itibpkkhlumdwykhnnumelknxy dxkekidkhunphrxmkaraetkibihminvduibimphli dxkmisikhawaetmsichmphu aelaekhmkhunemuxdxkiklory miklibdxkhaklib esnphasunyklang 2 5 3 5 sm phlsukinvduibimrwng odythwipmiesnphasunyklang 5 9 sm klangphlmikharephl carpel haophrngeriyngtwinrupdawhaaechk aetlaophrngbrrcuipdwyemldhnungthungsamemld brrphburus brrphburusdngedimkhxngaexpepil Malus domestica khux Malus sieversii sungphbecriyetibottamthrrmchatiinaethbphuekhakhxngexechiyklangintxnitkhxngpraethskhaskhsthan khirkissthan thacikisthan aelaekhtpkkhrxngtnexngsineciyngxuykur praethscin karephaaplukphuchchnidni sungepnipidwaerimtnkhunkhrngaerkinpaaethbihlekhakhxngethuxkekhaethiynchan wiwthnakarmaepnewlanan aelaekidkrabwnkar introgression khuxkarthichinswnkhxngokhromosmcakphuchchnidhnungthukthaythxdipxyuinphuchxikchnidhnung odykarphsmphnthukhamchnidhruxphsmkhamskul khxngyincakphuchchnidxuninemldphnthucakkarphsmepid echn karaelkepliynkbaekhrbaexpepil sngphlihprachakrkhxngaexpepilinpccubnmikhwamekiywkhxngkbaekhrbaexpepilmakkwatntrakul Malus sieversii thimiokhrngsrangkhlaykn inbrrdasayphnthuthiimidmacakkarphsmsayphnthu sayphnthu Malus sieversii epnthiniymmakkwaprawtisastrskul Malus misunyklangkhwamhlakhlayxyuthiphakhtawnxxkkhxngpraethsturki epnipidwatnaexpepilepntnimchnidaerksudthithukplukkhun aelaphlaexpepilidrbkarprbprungphankarkhdeluxkepnewlahlayphnpi xelksanedxrmharachidchuxwakhnphbphlaexpepilaekhrainpraethskhaskhsthanemux 328 pikxnkhristskrach phlaexpepilaekhrathiekhanaklbipthimasiodeniyxacepntntrakulkhxngrakaexpepilphnthuaekhrakid aexpepilvduhnawthithukekbinplayvduibimrwngaelapxngknkhwameyniw epnxaharthisakhyinexechiyaelayuorpmaepnewlaphnpiaelw klumxananikhmnaaexpepilekhamainxemrikaehnuxinkhriststwrrsthi 17 aelaswnaexpepilaehngaerkinthwipxemrikaehnux ekidkhuninbxstnodybathhlwng emux kh s 1625 aexpepilephiyngchnidediywthimitnkaenidmacakxemrikaehnuxkhux crab apple sungkhrnghnungekhyeriykwa common apple aexpepilhlakhlaysayphnthuthinaekhacakyuorpinrupkhxngemldaephrhlaytamesnthangkarkhakhxngchawxemrikndngedim aelathuknaipplukthiswnkhxngklumxananikhm raykaraexpepilthiidrbkarduaelxyangdiinshrthxemrikaemux kh s 1845 khaysayphnthuthi dithisud id 350 sayphnthu aesdngihehnwaaexpepilsayphnthucakxemrikaehnuxephimcanwnkhunxyangrwderwphayinkhriststwrrsthi 19 inkhriststwrrsthi 20 okhrngkarchlprathanhlayokhrngkarinidrierimkhunaelamikarphthnaxutsahkrrmphlimradbhlayphnlan odymiaexpepilepnphlitphnthchnna cnkrathngkhriststwrrsthi 20 chawirekbaexpepiliwinhxngekbpxngknkhwameyntlxdvduhnawsahrbichaelasahrbkhay txmakarkhmnakhmkhnsngaexpepilthiphthnakhunidekhamaaethnthi thaihkarekbrksaimcaepnxiktxip inkhriststwrrsthi 21 karekbrksaaexpepilinrayayawklbmaidrbkhwamniymxikkhrng enuxngcakmisatharnupophkhthi khwbkhumbrryakasid samarthekbaexpepilidnanthungpi satharnupophkhdngklawichkhwamchunsung xxksiecnta aelakhwbkhumradbkharbxnidxxkisdephuxrksakhwamsdkhxngaexpepilkarichpraoychnaelakhwamechuxxadmkbxifaelaphlaexpepil ody Albrecht Durer kh s 1507aexpepilkhunkhathangophchnakartx 100 krm 3 5 xxns phlngngan218 kiolcul 52 kiolaekhlxri kharobihedrt13 81 gnatal10 39 giyxahar2 4 gikhmn0 17 goprtin0 26 gwitaminwitaminex 0 3 mgithxamin bi1 1 0 017 mk irobeflwin bi2 2 0 026 mk inxasin bi3 1 0 091 mk krdaephnothethnik bi5 1 0 061 mk witaminbi6 3 0 041 mk ofelt bi9 1 3 mgwitaminsi 6 4 6 mk aerthatuaekhlesiym 1 6 mk ehlk 1 0 12 mk aemkniesiym 1 5 mk fxsfxrs 2 11 mk ophaethsesiym 2 107 mk sngkasi 0 0 04 mk xngkhprakxbxunna85 56 ghnwy mg imokhrkrm mg millikrm IU hnwysaklpramanrxylakhraw odyichkaraenanakhxngshrthsahrbphuihy aehlngthima USDA FoodData Central aexpepilichrbprathanepnphlimsd phlaexpepilaetlasikcamikhunsmbtiechphaatwthiaetktangknip aelaichprungxaharidhlaychnid echn sld sxsaexpepil aeym phay hruxxbaehng inithyichphlaexpepilepriywmathaxahar echn isinya naphrik thangyamisrrphkhunldkrdinkraephaaxahar lalayesmha ldkhwamdnolhit ldikhmnsasm chwykhbekluxosediymswnekinxxkcakrangkay mivththiepnyarabay aelachwyesrimsrangphumikhumknkhxngrangkay chawkrikaelaormnechuxwaaexpepilepnphlimaehngkhwamrkaelakhwamswyngam inibebilklawthungaexpepilwaepnphlimtxnghaminepntwaethnkhxngbap intanankrik aexpepilepnphlimtxnghamkhxng HesperidesxangxingDickson Elizabeth E 2014 Malus pumila in Flora of North America Editorial Committee b k Flora of North America North of Mexico FNA Vol 9 New York and Oxford odythang eFloras org St Louis MO amp Cambridge MA Wilson Karen L 2017 Report of the Nomenclature Committee for Vascular Plants 66 1933 To conserve Malus domestica Borkh against M pumila Miller Taxon 66 3 742 744 doi 10 12705 663 15 FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2016 10 19 subkhnemux 2 July 2015 Amandine Cornille aelakhna 2012 Mauricio Rodney b k New Insight into the History of Domesticated Apple Secondary Contribution of the European Wild Apple to the Genome of Cultivated Varieties PLOS Genetics 8 5 e1002703 doi 10 1371 journal pgen 1002703 PMC 3349737 PMID 22589740 Sam Kean 17 May 2012 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2013 04 29 subkhnemux 2012 10 11 An apple a day keeps the doctor away vegparadise com cakaehlngedimemux 11 February 2008 subkhnemux 27 January 2008 Smith Archibald William 1997 A Gardener s Handbook of Plant Names Their Meanings and Origins Dover Publications p 39 ISBN 0 486 29715 2 Lawrence James 1980 The Harrowsmith Reader Volume II Camden House Publishing Ltd p 122 ISBN 0 920656 10 2 James M Van Valen 2010 History of Bergen county New Jersey p 744 ISBN 1 177 72589 4 Brox Jane 2000 Five Thousand Days Like This One An American Family History Beacon Press ISBN 978 0 8070 2107 1 Washington Apple Commission khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 03 14 subkhnemux 3 April 2012 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2016 03 06 subkhnemux 2016 01 16 1968 Soma Divine Mushroom of Immortality Harcourt Brace Jovanovich p 128 ISBN 0 15 683800 1 2001 The Apples of Apollo Pagan and Christian Mysteries of the Eucharist Durham Carolina Academic Press pp 64 70 ISBN 0 89089 924 X a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite book title aemaebb Cite book cite book a imruckpharamietxr coauthors thuklaewn aenana author help Heinrich Clark 2002 Magic Mushrooms in Religion and Alchemy Rochester Park Street Press pp 64 70 ISBN 0 89281 997 9 aexpepil immngkhlthiplukiwephuxkhwamsngbsukh subkhnemuxwnthi 27 tulakhm ph s 2564xanephimhnngsux Browning F 1999 Apples The Story of the Fruit of Temptation North Point Press ISBN 978 0 86547 579 3 Mabberley D J Juniper B E 2009 The Story of the Apple Timber Press ISBN 978 1 60469 172 6 Humor and Philosophy Relating to Apples Reading Pennsylvania 2 November 1933 subkhnemux 24 May 2019 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb Apples