อ.เมืองลำปาง

เมืองลำปาง (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอศูนย์กลางการบริหาร ธุรกิจ คมนาคม และวัฒนธรรมของจังหวัดลำปาง

อำเภอเมืองลำปาง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mueang Lampang
วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม
คำขวัญ:  เจดีย์ซาวงามเลิศ ชูเชิดวัดพระแก้ว แวะแอ่วบ้านเสานัก แวะพักเขื่อนกิ่วลม ชื่นชมพ่อเจ้าทิพย์ช้าง ลำปางเมืองรถม้า ลือชาถ้วยก๋าไก่ ยิ่งใหญ่ครูบาเกษม อิ่มเอมวิถีคนละกอน
แผนที่จังหวัดลำปาง เน้นอำเภอเมืองลำปาง
พิกัด: 18°17′31″N 99°30′16″E / 18.29194°N 99.50444°E / 18.29194; 99.50444
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ลำปาง
พื้นที่
• ทั้งหมด	800.8 ตร.กม. (309.2 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	222,355 คน
• ความหนาแน่น	277.67 คน/ตร.กม. (719.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	52000, 52100 (เฉพาะตำบลสบตุ๋ย, สวนดอก, ชมพู, ปงแสนทอง, บ่อแฮ้ว, บ้านเป้า, บ้านเอื้อม และบ้านค่า), 52220 (เฉพาะหมู่ที่ 4 ตำบลพระบาท)
รหัสภูมิศาสตร์	5201
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเมืองลำปาง เลขที่ 9 ถนนบุญวาทย์ ตำบลหัวเวียง อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง 52000
ส่วนหนึ่งของ

เขื่อนกิ่วลม เป็นเขื่อนในการดูแลของกรมชลประทาน ในพื้นที่ตำบลบ้านแลง

วัดพระเจดีย์ซาวหลัง เป็นปูชนียสถานที่สำคัญของจังหวัดลำปางสร้างแต่โบราณ ตั้งอยู่ที่ตำบลต้นธงชัย

วัดปงสนุกใต้ เดิมชื่อ วัดศรีจอมเมือง สร้างขึ้นพร้อมเมืองลำปาง ตั้งอยู่ในพื้นที่ตำบลเวียงเหนือ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเมืองลำปางมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดกับอำเภอแม่ออน (จังหวัดเชียงใหม่), อำเภอเมืองปาน, อำเภอแจ้ห่ม และอำเภอแม่เมาะ
• ทิศตะวันออก ติดกับอำเภอแม่เมาะ
• ทิศใต้ ติดกับอำเภอแม่ทะและอำเภอเกาะคา
• ทิศตะวันตก ติดกับอำเภอห้างฉัตร และอำเภอแม่ทา (จังหวัดลำพูน)

วัดเชตวัน เป็นสถาปัตยกรรมแบบผสมผสานระหว่างอินเดียกับพม่า ตั้งอยู่ในพื้นที่ตำบลหัวเวียง

ประวัติ

ลำปาง เป็นจังหวัดที่มีอายุเก่าแก่ไม่น้อยกว่า 1,300 ปี มีชื่อเรียกขานกันหลายชื่อ ซึ่งปรากฏหลักฐานตามตำนานรวม 11 ชื่อ ได้แก่ กุกกุฏนคร ลัมภกับปะนคร ศรีนครชัย นครเวียงคอกวัว เวียงดิน เขลางค์นคร นครลำปางคำเขลางค์ อาลัมภางค์ เมืองลคร และเมืองนครลำปาง จากการที่เรียกขานกันว่า "กุกกุฏนคร" แปลว่าเมืองไก่ ดังนั้น ตราประจำจังหวัดลำปาง คือ "ไก่ขาว" โดยลำปางสร้างเมื่อปี พ.ศ. 1223 จากหนังสือพงศาวดารโยนกกล่าวว่า "สุพรหมฤาษี" สร้างเมืองเพื่อให้เจ้าอนันตยศ โอรสพระนางจามเทวี ครองคู่กับเมืองหริภุญชัย (ลำพูน) ให้ชื่อเมืองว่า "นครเขลางค์" ต่อมาเปลี่ยนเป็น "นครอัมภางค์" และเปลี่ยนชื่อเป็น "นครลำปาง" ในภายหลัง

ในสมัยโยนกเชียงแสน นครลำปางเคยตกอยู่ภายใต้อำนาจของขอม เคยเป็นเมืองประเทศราชของพม่าและเมืองเชียงใหม่ ในสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี เจ้าทิพย์ช้างสามารถขับไล่พวกพม่าออกจากเมืองลำปางได้สำเร็จ จึงได้รับการสถาปนาเป็น "เจ้าพระยาสุลวฤๅไชยสงคราม" ขึ้นครองนครลำปางในปี พ.ศ. 2279 และในปี พ.ศ. 2307 เจ้าแก้วฟ้า พระโอรสของเจ้าทิพย์ช้างได้ขึ้นครองนครลำปาง และเป็นต้นตระกูล ณ ลำปาง ณ ลำพูน รวมทั้ง ณ เชียงใหม่ ในเวลาต่อมา และมีเจ้าบุญวาทย์วงศ์มานิต เป็นผู้ครองนครลำปางองค์สุดท้าย

จังหวัดลำปางได้ประกาศจัดตั้งเป็นจังหวัดในปี พ.ศ. 2435 (สมัยรัชกาลที่ 5) โดยขึ้นอยู่กับมณฑลพายัพสมัยหนึ่ง (พ.ศ. 2443) ต่อมาแยกเป็นมณฑลมหาราษฎร์ ในปี พ.ศ. 2458 ซึ่งในเวลาต่อมาได้มีประกาศยกเลิกมณฑลทั่วราชอาณาจักร ลำปางจึงมีฐานะเป็น "จังหวัดลำปาง" ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยระเบียบราชการบริหารแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2476 โดยมี อำเภอเมืองลำปาง เป็นศูนย์กลางการปกครองของจังหวัด

• วันที่ 1 มิถุนายน 2456 ยุบกิ่งอำเภอแม่เมาะ รวมเข้ากับอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง
• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเมือง จังหวัดลำปาง เป็น อำเภอเมืองลำปาง
• วันที่ 21 มกราคม 2476 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอเมืองลำปางกับอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง โดยโอนพื้นที่ของตำบลน้ำโจ้ อำเภอเมืองลำปาง ไปขึ้นกับอำเภอแม่ทะ
• วันที่ 25 มีนาคม 2478 ยกฐานะบริเวณที่ตั้งศาลากลางจังหวัดลำปาง เป็นเทศบาลเมืองลำปาง
• วันที่ 14 มีนาคม 2480 ยุบตำบลลำปางกลาง ให้โอนหมู่ที่ 1–3 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลลำปางกลาง ไปขึ้นกับตำบลปงแสนทอง และยุบตำบลป่ากล้วย ให้โอนหมู่ที่ 1–3 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลป่ากล้วย ไปขึ้นกับตำบลนาก่วม ให้โอนหมู่ที่ 4, 6–9, 11–12 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลป่ากล้วย ไปขึ้นตำบลปงแสนทอง และโอนพื้นที่หมู่ 7–11 (ในขณะนั้น) ของตำบลปงแสนทอง ไปขึ้นกับตำบลชมพู และโอนพื้นที่หมู่ 6, 11 ของตำบลนาก่วม ไปขึ้นกับตำบลปงแสนทอง และโอนพื้นที่หมู่ 5 ของตำบลนาก่วม ไปขึ้นกับตำบลชมพู
• วันที่ 9 มกราคม 2481 ยุบตำบลหนองยาง รวมกับพื้นที่ตำบลชมพู และยุบตำบลน้ำนอง รวมกับพื้นที่ตำบลหัวเวียง และยุบตำบลนาก่วม ให้โอนหมู่ที่ 1 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลนาก่วม ไปขึ้นกับตำบลหัวเวียง ให้โอนหมู่ที่ 2–3, 7–11 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลนาก่วม ไปขึ้นตำบลบ้านเป้า และยุบตำบลปงสนุก ให้โอนหมู่ที่ 7 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลปงสนุก ไปขึ้นกับตำบลหัวเวียง ให้โอนหมู่ที่ 8 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลปงสนุก ไปขึ้นตำบลบ้านเป้า และยุบตำบลเวียงเหนือ ให้โอนหมู่ที่ 14 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลเวียงเหนือ ไปขึ้นกับตำบลหัวเวียง ให้โอนหมู่ที่ 8–11 ได้ยุบตำบลของตำบลเวียงเหนือ ไปขึ้นกับตำบลทุ่งฝาย และยุบตำบลห้วยฮี รวมกับพื้นที่ตำบลทุ่งฝาย และยุบตำบลบ้านหมาก รวมกับพื้นที่ตำบลบ้านเสด็จ ตั้งชื่อตำบลใหม่เป็น ตำบลบ้านแลง และยุบตำบลบ้านแขม รวมกับพื้นที่ตำบลบ้านดง และยุบตำบลสบม่ำ รวมกับพื้นที่ตำบลจางเหนือ และโอนพื้นที่หมู่ 2, 4, 7–11 (ในขณะนั้น) ของตำบลทุ่งฝาย ไปขึ้นกับตำบลพิชัย และเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอแจ้ห่มกับอำเภอเมืองลำปาง โดยโอนพื้นที่หมู่ 9 (ในขณะนั้น) ของตำบลเมืองมาย อำเภอแจ้ห่ม มาขึ้นกับอำเภอเมืองลำปาง
• วันที่ 19 กันยายน 2481 โอนพื้นที่หมู่ 1 ของตำบลปงสนุก เฉพาะฟากตะวันออกของถนนเชิงสะพานรัษฎาไปขึ้นกับตำบลเวียงเหนือ และโอนพื้นที่หมู่ 1 ของตำบลหัวเวียง เฉพาะฟากตะวันออกของห้วยแม่กะติ๊บไปขึ้นกับตำบลพิชัย และยุบตำบลเชียงราย รวมกับพื้นที่ตำบลหัวเวียง
• วันที่ 16 มีนาคม 2491 ยุบตำบลหัวเวียง ในเขตเทศบาลเมืองลำปาง และใช้พื้นที่ 5 หมู่บ้านของตำบลหัวเวียง (เดิม) ได้แก่ บ้านหัวเวียง บ้านสันป่าโก บ้านเชตวัน บ้านหมื่นกาศ บ้านปงพระเนตรช้าง ตั้งขึ้นเป็น ตำบลหัวเวียง และใช้พื้นที่ 4 หมู่บ้านของตำบลหัวเวียง (เดิม) ได้แก่ บ้านน้ำล้อม บ้านทุ่ง บ้านสวนดอก บ้านเชียงราย ตั้งขึ้นเป็น ตำบลสวนดอก และใช้พื้นที่ 5 หมู่บ้านของตำบลหัวเวียง (เดิม) ได้แก่ บ้านสิงห์ไชย บ้านดง บ้านดอนปาน บ้านท่าขะน้อย บ้านศรีบุญเรือง ตั้งขึ้นเป็น ตำบลสบตุ๋ย และใช้พื้นที่ 6 หมู่บ้านของตำบลหัวเวียง (เดิม) ได้แก่ บ้านปงสนุก–บ้านเกาะ บ้านบุญโยง–บ้านประตูเชียงใหม่ บ้านปลายนา–บ้านแจ่งหัวริน บ้านศรีล้อม–บ้านท่าต้นม่วง บ้านท่ามะโอ–บ้านท่านางลอย บ้านพระแก้ว–บ้านประตูม้า ตั้งขึ้นเป็น ตำบลเวียงเหนือ
• วันที่ 14 สิงหาคม 2505 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอแจ้ห่มกับอำเภอเมืองลำปาง โดยโอนพื้นที่หมู่ 7–8 (ในขณะนั้น) ของตำบลทุ่งกว๋าว อำเภอแจ้ห่ม มาขึ้นกับตำบลบ้านค่า อำเภอเมืองลำปาง
• วันที่ 19 พฤศจิกายน 2508 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอแจ้ห่มกับอำเภอเมืองลำปาง โดยโอนพื้นที่หมู่ 1 (ในขณะนั้น) ของตำบลเมืองมาย อำเภอแจ้ห่ม มาขึ้นกับตำบลบ้านแลง อำเภอเมืองลำปาง และโอนพื้นที่หมู่ 2 (ในขณะนั้น) ของตำบลเมืองมาย อำเภอแจ้ห่ม มาขึ้นกับตำบลบ้านดง อำเภอเมืองลำปาง
• วันที่ 18 มีนาคม 2512 จัดตั้งสุขาภิบาลชมพู ในท้องที่ทั้งหมดของตำบลปงแสนทอง ตำบลกล้วยแพะ ตำบลพระบาท และตำบลชมพู
• วันที่ 21 กันยายน 2514 ตั้งตำบลบ่อแฮ้ว แยกออกจากตำบลบ้านเป้า ตั้งตำบลนาสัก แยกออกจากตำบลจางเหนือ
• วันที่ 13 เมษายน 2519 แยกพื้นที่ตำบลบ้านดง ตำบลจางเหนือ และตำบลนาสัก ของอำเภอเมืองลำปาง ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอแม่เมาะ และกำหนดให้ขึ้นการปครองกับอำเภอเมืองลำปาง
• วันที่ 7 เมษายน 2524 ตั้งตำบลแม่เมาะ แยกออกจากตำบลบ้านดง
• วันที่ 25 สิงหาคม 2524 ตั้งตำบลต้นธงชัย แยกออกจากตำบลทุ่งฝาย
• วันที่ 26 กรกฎาคม 2527 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอแม่เมาะ อำเภอเมืองลำปาง เป็น อำเภอแม่เมาะ
• วันที่ 24 ตุลาคม 2534 ได้แยกพื้นที่บ้านนาก่วมใต้ บ้านปงไชย บ้านกลางทุ่ง ตำบลชมพู และบ้านป่าแลว บ้านสุขสวัสดิ์ บ้านศรีชุม ตำบลพระบาท ของสุขาภิบาลชมพู ไปรวมกับท้องที่เทศบาลเมืองลำปาง และเปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลชมพู และเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองลำปาง โดยรับพื้นที่บ้านนาก่วมใต้ บ้านปงไชย บ้านกลางทุ่ง ตำบลชมพู และบ้านป่าแลว บ้านสุขสวัสดิ์ บ้านศรีชุม ตำบลพระบาท ของสุขาภิบาลชมพู และบ้านดง บ้านพรประสิทธิ์ ของสภาตำบลบ่อแฮ้ว และบ้านต้า บ้านหน้าค่าย ของสภาตำบลพิชัย มารวมกับท้องที่ของเทศบาลเมืองลำปาง
• วันที่ 30 กันยายน 2535 จัดตั้งสุขาภิบาลพิชัย ในท้องที่หมู่ 1–4, 8–9 ของตำบลพิชัย
• วันที่ 13 พฤศจิกายน 2535 ตั้งตำบลนิคมพัฒนา แยกออกจากตำบลทุ่งฝาย
• วันที่ 9 เมษายน 2536 จัดตั้งสุขาภิบาลบ่อแฮ้ว ในท้องที่หมู่ 2–3, 5–6, 8 ของตำบลบ่อแฮ้ว
• วันที่ 8 พฤศจิกายน 2536 ตั้งตำบลบุญนาคพัฒนา แยกออกจากตำบลบ้านแลง
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลชมพู สุขาภิบาลพิชัย และสุขาภิบาลบ่อแฮ้ว เป็น เทศบาลตำบลชมพู เทศบาลตำบลพิชัย และเทศบาลตำบลบ่อแฮ้ว ตามลำดับ ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 10 พฤศจิกายน 2542 ยกฐานะเทศบาลเมืองลำปาง เป็น เทศบาลนครลำปาง
• วันที่ 19 กรกฎาคม 2547 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลตำบลชมพู อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง เป็น เทศบาลตำบลเขลางค์นคร และจัดตั้งเป็น เทศบาลเมืองเขลางค์นคร
• วันที่ 8 กันยายน 2547 แยกพื้นที่หมู่ 2 บ้านสบมาย ตำบลบ้านแลง ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 12 บ้านสวนป่าหนองปง และแยกพื้นที่หมู่ 7 บ้านนาป้อเหนือ ตำบลทุ่งฝาย ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 10 บ้านปงชัยนาป้อ
• วันที่ 30 กันยายน 2547 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ที่ 12 บ้านทุ่งเจริญ ตำบลบ้านเอื้อม อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง เป็นหมู่ที่ 12 "บ้านทุ่งกล้วยใต้"
• วันที่ 21 มีนาคม 2549 แยกพื้นที่หมู่ 2 บ้านจำค่า ตำบลบ้านเสด็จ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 15 บ้านห้วยหลวงพัฒนา
• วันที่ 20 เมษายน 2550 แยกพื้นที่หมู่ 11 บ้านดอนมูล ตำบลพิชัย ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 17 บ้านมิ่งมงคล แยกพื้นที่หมู่ 2 บ้านจำค่า ตำบลบ้านเสด็จ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 16 บ้านห้วยเดื่อพัฒนา และแยกพื้นที่หมู่ 11 บ้านปงชัย ตำบลบ้านเสด็จ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 17 บ้านปงชัยพัฒนา
• วันที่ 7 ตุลาคม 2554 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลต้นธงชัย เป็น เทศบาลตำบลต้นธงชัย
• วันที่ 15 กรกฎาคม 2556 จัดตั้งเทศบาลตำบลพิชัย เป็น เทศบาลเมืองพิชัย
• วันที่ 19 พฤษภาคม 2565 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ที่ 11 บ้านทุ่งม่านพัฒนา ตำบลบ้านเป้า อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง เป็นหมู่ที่ 11 "บ้านทุ่งม่านใต้"

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเมืองลำปางแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 19 ตำบล 183 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.			Wiang Nuea	-	5,149	11,697
2.	หัวเวียง		Hua Wiang	-	3,683	8,049
3.			Suan Dok	-	2,954	5,342
4.			Sop Tui	-	7,128	14,609
5.			Phra Bat	9	9,477	21,902
6.			Chomphu	14	10,306	26,696
7.	กล้วยแพะ		Kluai Phae	6	2,831	9,581
8.			Pong Saen Thong	11	6,497	17,943
9.			Ban Laeng	11	2,361	6,908
10.	บ้านเสด็จ		Ban Sadet	17	4,146	11,000
11.			Phichai	16	9,402	24,016
12.	ทุ่งฝาย		Thung Fai	9	2,900	8,095
13.			Ban Ueam	15	3,446	10,357
14.	บ้านเป้า		Ban Pao	12	2,370	6,901
15.			Ban Kha	8	1,832	5,732
16.			Bo Haeo	17	8,101	19,137
17.			Ton Thong Chai	13	6,496	15,287
18.			Nikhom Phatthana	14	1,904	5,081
19.			Bun Nak Phatthana	11	1,829	5,114

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเมืองลำปางประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 15 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลนครลำปาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเวียงเหนือ ตำบลหัวเวียง ตำบลสวนดอก และตำบลสบตุ๋ยทั้งตำบล รวมทั้งบางส่วนของตำบลพระบาท ตำบลชมพู ตำบลพิชัย และตำบลบ่อแฮ้ว
• เทศบาลเมืองเขลางค์นคร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกล้วยแพะและตำบลปงแสนทองทั้งตำบล รวมทั้งบางส่วนของตำบลพระบาทและตำบลชมพู (นอกเขตเทศบาลนครลำปาง)
• เทศบาลเมืองพิชัย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลพิชัย
• เทศบาลตำบลบ่อแฮ้ว ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ่อแฮ้ว
• เทศบาลตำบลต้นธงชัย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลต้นธงชัยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านแลง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแลงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเสด็จ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเสด็จทั้งตำบล
• ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพิชัย (นอกเขตเทศบาลนครลำปางและเทศบาลเมืองพิชัย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งฝาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งฝายทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเอื้อม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเอื้อมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเป้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเป้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านค่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านค่าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อแฮ้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อแฮ้ว (นอกเขตเทศบาลนครลำปางและเทศบาลตำบลบ่อแฮ้ว)
• องค์การบริหารส่วนตำบลนิคมพัฒนา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนิคมพัฒนาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบุญนาคพัฒนา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบุญนาคพัฒนาทั้งตำบล

สถานที่สำคัญ

สถานที่ท่องเที่ยว

• พระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัตน์จตุรทิศ
• เขื่อนกิ่วลม

วัด

พระอารามหลวงมหานิกาย

• วัดพระเจดีย์ซาวหลัง (พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ)
• วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม (พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ) ตำบลเวียงเหนือ
• วัดบุญวาทย์วิหาร (พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ) ตำบลหัวเวียง

วัดราษฏร์มหานิกาย

• ตำบลกล้วยแพะ
• ตำบลกล้วยแพะ
• ตำบลกล้วยแพะ
• ตำบลกล้วยแพะ
• วัดหัวฝาย ตำบลกล้วยแพะ
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• ตำบลชมพู
• วัดกู่คำ
• วัดต้นธง ตำบลต้นธงชัย
• ตำบลต้นธงชัย
• ตำบลต้นธงชัย
• ตำบลต้นธงชัย
• ตำบลต้นธงชัย
• ตำบลต้นธงชัย
• วัดศรีดอนชัย ตำบลต้นธงชัย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลทุ่งฝาย
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ่อแฮ้ว
• ตำบลบ้านค่า
• ตำบลบ้านค่า
• ตำบลบ้านค่า
• ตำบลบ้านค่า
• ตำบลบ้านค่า
• ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบ้านเป้า
• วัดบ้านใหม่ ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบ้านเป้า
• ตำบลบุญนาคพัฒนา
• ตำบลบ้านแลง
• ตำบลบุญนาคพัฒนา
• ตำบลบ้านแลง
• ตำบลบ้านแลง
• ตำบลบุญนาคพัฒนา
• ตำบลบ้านแลง
• ตำบลบุญนาคพัฒนา
• ตำบลบ้านแลง
• ตำบลบ้านเสด็จ
• ตำบลบ้านเสด็จ
• ตำบลบ้านเสด็จ
• ตำบลบ้านเสด็จ
• ตำบลบ้านเสด็จ
• ตำบลบ้านเสด็จ
• วัดพระธาตุเสด็จ ตำบลบ้านเสด็จ
• ตำบลบ้านเอื้อม
• ตำบลบ้านเอื้อม
• ตำบลบ้านเอื้อม
• ตำบลบ้านเอื้อม
• ตำบลบ้านเอื้อม
• ตำบลบ้านเอื้อม
• ตำบลบ้านเอื้อม
• ตำบลบ้านเอื้อม
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• วัดป่ากล้วย ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• ตำบลปงแสนทอง
• วัดจองคำ ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• วัดศรีชุม ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• ตำบลพระบาท
• วัดเขาแก้ว
• ตำบลพิชัย
• ตำบลพิชัย
• ตำบลพิชัย
• ตำบลพิชัย
• ตำบลพิชัย
• วัดบ้านไร่ ตำบลพิชัย
• ตำบลพิชัย
• ตำบลพิชัย
• ตำบลพิชัย
• ตำบลพิชัย
• วัดม่อนพระยาแช่ ตำบลพิชัย
• ตำบลพิชัย
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• วัดปงสนุกใต้ ตำบลเวียงเหนือ
• วัดปงสนุกเหนือ ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลเวียงเหนือ
• วัดหัวข่วง ตำบลเวียงเหนือ
• ตำบลสบตุ๋ย
• ตำบลสบตุ๋ย
• วัดศรีบุญเรือง ตำบลสบตุ๋ย
• วัดศรีรองเมือง ตำบลสบตุ๋ย
• ตำบลสบตุ๋ย
• วัดเกาะวาลุการาม
• ตำบลสวนดอก
• ตำบลสวนดอก
• ตำบลสวนดอก
• วัดสวนดอก ตำบลสวนดอก
• ตำบลหัวเวียง
• ตำบลหัวเวียง
• ตำบลหัวเวียง
• ตำบลหัวเวียง
• วัดศรีเกิด ตำบลหัวเวียง
• ตำบลหัวเวียง

วัดราษฏร์ธรรมยุติกนิกาย

• วัดเชตวัน ลำปาง ตำบลหัวเวียง

โรงเรียน

โรงเรียนมัธยม สพฐ.

• โรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย
• โรงเรียนลำปางกัลยาณี
• โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ เขลางค์นคร

โรงเรียนประถม สพฐ.

• (โรงเรียนเทศบาล 2 (บ้านปงสนุก))

โรงเรียนในสังกัดเทศบาลนครลำปาง

• โรงเรียนเทศบาล 4 (บ้านเชียงราย)

โรงเรียนเอกชน

• โรงเรียนวิชชานารี
• โรงเรียนเคนเน็ตแม็คเคนซี
• โรงเรียนอัสสัมชัญลำปาง

โรงพยาบาล

• โรงพยาบาลลำปาง

การคมนาคม

ทางบก

ถนนสายหลัก

• ถนนซูเปอร์ไฮเวย์ลำปาง-งาว
• ถนนพหลโยธิน สายเข้าเมือง
• ถนนวชิราวุธดำเนิน
• ถนนลำปาง-แม่ทะ
• ถนนลำปาง-แจ้ห่ม-วังเหนือ
• ถนนวงแหวนเลี่ยงเมืองด้านตะวันตก ปงแสนทอง-พิชัย (เตรียมก่อสร้าง)

สถานีรถไฟ

• สถานีรถไฟศาลาผาลาด

• สถานีรถไฟหนองวัวเฒ่า
• สถานีรถไฟนครลำปาง
• (อนาคต)

ท่าอากาศยาน

• ท่าอากาศยานลำปาง

สะพาน

• ข้ามแม่น้ำวังบริเวณตำบลเวียงเหนือ เป็นสะพานที่เก่าแก่มีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นของจังหวัดลำปาง
• ข้ามแม่น้ำวัง ถนนสายลำปาง-เชียงใหม่

อ้างอิง

1. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและยุบกิ่งอำเภอต่าง ๆ ในมณฑลพายัพ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 30 (0 ง): 447–448. วันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2456
2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 40–68. วันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2460
3. "ประกาศกระทรวงธรรมการ เรื่อง ใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ เพิ่มเติมในท้องที่จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 50 (0 ก): 845–846. วันที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2476
4. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง พุทธศักราช ๒๔๗๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 52 (0 ก): 2114–2118. วันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2478
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในอำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 54 (0 ง): 3098–3099. วันที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2480
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3344–3349. วันที่ 9 มกราคม พ.ศ. 2481
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในอำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 2097–2098. วันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2481
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยุบและตั้งตำบลใหม่ในเขตเทศบาล จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 65 (15 ง): 955–958. วันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2491
9. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอแจ้ห่ม และอำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง พ.ศ. ๒๕๐๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 79 (73 ก): 937–939. วันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2505
10. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอแจ้ห่มและอำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง พ.ศ. ๒๕๐๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (100 ก): (ฉบับพิเศษ) 25–27. วันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2508
11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลชมพู อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 86 (22 ง): 916–918. วันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2512
12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองลำปาง เถิน แจ้ห่ม วังเหนือ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (101 ง): 2577–2592. วันที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2514
13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง ตั้งเป็นกิ่งอำเภอแม่เมาะ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 93 (58 ง): 856.^[] วันที่ 13 เมษายน พ.ศ. 2519
14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอแม่เมาะ อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 98 (52 ง): 1011–1013. วันที่ 7 เมษายน พ.ศ. 2524
15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 98 (140 ง): 2893–2895. วันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2524
16. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอลานกระบือ อำเภอดงหลวง อำเภอทรายมูล อำเภอแม่เมาะ และอำเภอบัวเชด พ.ศ. ๒๕๒๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 101 (96 ง): (ฉบับพิเศษ) 10–12. วันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2527
17. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลชมพู อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (186 ง): 10640–10644. วันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2534
18. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง พ.ศ. ๒๕๓๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (186 ก): 979–987. วันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2534
19. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลพิชัย อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (126 ง): (ฉบับพิเศษ) 9–11. วันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2535
20. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (145 ง): (ฉบับพิเศษ) 152–157. วันที่ 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2535
21. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ่อแฮ้ว อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (43 ง): (ฉบับพิเศษ) 9–10. วันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2536
22. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (182 ง): (ฉบับพิเศษ) 8–10. วันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536
23. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4 – โดยทาง ให้บรรดาสุขาภิบาลตามกฎหมายว่าด้วยสุขาภิบาลที่มีอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีฐานะเป็นเทศบาลตำบลตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาลในพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ. วันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542
24. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครลำปาง จังหวัดลำปาง พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 10–14. วันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542
25. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อและเปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลเป็นเทศบาลเมือง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 78 ง): 5–6. วันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2547
26. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง ตั้งหมู่บ้านและกำหนดแนวเขตหมู่บ้าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 99 ง): 114–119. วันที่ 8 กันยายน พ.ศ. 2547
27. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน หมู่ที่ ๑๒ ตำบลบ้านเอื้อม อำเภอเมืองลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (79 ง): 140–141. วันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2547
28. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 123 (ตอนพิเศษ 39 ง): 29–30. วันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2549
29. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน หมู่ที่ ๑๗ ตำบลพิชัย อำเภอเมืองลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (ตอนพิเศษ 47 ง): 111–113. วันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2550
30. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน หมู่ที่ ๑๖ ตำบลบ้านเสด็จ อำเภอเมืองลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (ตอนพิเศษ 47 ง): 108–110. วันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2550
31. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน หมู่ที่ ๑๗ ตำบลบ้านเสด็จ อำเภอเมืองลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (ตอนพิเศษ 47 ง): 106–107. วันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2550
32. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลต้นธงชัย อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง เป็นเทศบาลตำบลต้นธงชัย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 128 (ตอนพิเศษ 118 ง): 29. วันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2554
33. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลพิชัย อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง เป็นเทศบาลเมืองพิชัย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 130 (ตอนพิเศษ 85 ง): 11. วันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2556
34. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน หมู่ที่ ๑๑ ตำบลบ้านเป้า อำเภอเมืองลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 139 (39 ง): 95. วันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2565
35. จำนวนประชากรและบ้าน จำแนกเป็นรายอำเภอ และรายตำบล จังหวัดลำปาง ณ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2553, สำนักบริหารทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย