พระเศวตคชเดชน์ดิลกฯ เป็นช้างเผือกประจำรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ตกที่ป่าแม่ยางมิ้ม อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อวันศุกร์ แรม 11 ค่ำ เดือน 6 ปีขาล ตรงกับวันที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2469เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 9 และนาย ดี.เอฟ. แมคฟี ผู้จัดการป่าไม้บริษัทบอร์เนียว ได้น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวาย ในคราวเสด็จพระราชดำเนินมณฑลพายัพ พร้อมกับพระราชพิธีทูลพระขวัญ และพระราชทานพระแสงราชศัสตรานครเชียงใหม่ และพระราชพิธีพระราชทานธงประจำกองลูกเสือของมณฑลพายัพ เมื่อวันที่ 27 มกราคม พ.ศ. 2469 ณ บริเวณสนามหน้าโรงเรียนยุพราชวิทยาลัย ซึ่งมีเจ้าราชบุตร (วงศ์ตวัน ณ เชียงใหม่) เป็นแม่กองสร้างโรงช้าง และขนย้ายมาที่กรุงเทพมหานครพร้อมกับแม่ช้างชื่อ "พังหล้า" สูง 7 ฟุต 4 นิ้ว ทางรถไฟเมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470
สปีชีส์ | ช้าง |
---|---|
สายพันธุ์ | ช้างอินเดีย |
เพศ | ผู้ |
เกิด | 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2469 ป่าแม่ยางมิ้ม จังหวัดเชียงใหม่ มณฑลพายัพ ประเทศสยาม |
ตาย | 19 มกราคม พ.ศ. 2487 (17 ปี) โรงช้างต้น พระราชวังดุสิต อำเภอดุสิต จังหวัดพระนคร ประเทศไทย |
ปีปฏิบัติงาน | พ.ศ. 2470–2478 |
เป็นที่รู้จักสำหรับ | ช้างเผือกประจำรัชกาลที่ 7 |
พระ | |
เจ้าของ | พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ. 2470–2484) |
พ่อแม่ | พังหล้า |
พระเศวตคชเดชน์ดิลกฯ มีลักษณะสำคัญดังนี้
- หนังสีบัวโรย
- ขนตามตัวแลศีรษะต้นแดงปลายขาว เมื่ออยู่กับตัวสีบัวโรย
- ตาสีฟ้าอ่อน
- เพดานขาว
- ขนที่หูขาว
- เล็บขาว
- อัณฑโกสขาว (อัณฑโกส = เปลือกไข่)
- ขนที่หางต้นแดงปลายขาว
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ประกอบพระราชพิธีสมโภช และขึ้นระวางเป็นช้างสำคัญ เมื่อวันที่ 15-16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470 พระราชนามว่า
พระเศวตคชเดชน์ดิลก ประชาธิปกปทุมรัตนดำริ
เทวอัคนีนิรุฒชุบเชิด กำเนิดนภีสีฉวนเฉลียง
ฉวีเยี่ยงบุษกรโกมล นขาขนขาวผ่องแผ้ว
แก้วเนตรน้ำเงินงามลึก วันวณึกบรรณาการ
คชเชนทรยานยวดยิ่ง มิ่งมงคลฉนำเฉลิมฉัตร
สัตตมกษัตรทรงศร อมรรัตนโกสินทร์
รบือรบินบารมีทศ ยืนพระยศธรรมราชัย
นิรามัยมนุญคุณ บุณยโศลกเลิศฟ้า ๚
มีเรื่องเล่ากันว่า ในคืนวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2475 คืนก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พระเศวตคชเดชน์ดิลกฯ ซึ่งยืนโรงอยู่ ณ โรงช้างต้น พระราชวังดุสิต ได้ส่งเสียงร้องประหลาดตลอดทั้งคืน เมื่อถึงเวลารุ่งสาง คณะราษฎรก็ก่อการ ณ บริเวณลานพระบรมรูปทรงม้า ใกล้กับโรงช้างต้นนั้น
เมื่อพระเศวตคชเดชน์ดิลกฯ โตขึ้น มีลักษณะแปลก คือมีงางอกออกมาไขว้กัน มีเรื่องเล่าว่าวันหนึ่งในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2484 พระเศวตคชเดชน์ดิลกฯ ได้ยกงวงขึ้นไปติดบนงา แล้วเอาลงไม่ได้ เจ็บปวดร้องครวญครางอยู่หลายวัน เจ้าหน้าที่แก้ไขอย่างไรก็ไม่หาย จึงจำเป็นต้องเลื่อยงาทั้งสองออก ขณะนั้นเป็นเวลาใกล้เคียงกับวันที่ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็ตสวรรคต เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2484
พระเศวตคชเดชน์ดิลกฯ ยืนโรงอยู่ ณ โรงช้างต้น พระราชวังดุสิต (ปัจจุบันคือ ) คู่กับ พระเศวตวชิรพาหฯ เป็นเวลา 16 ปี จึงล้มลงเมื่อวันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2486
อ้างอิง
- ศรัณย์ ทองปาน. ช ช้าง กับ ฅ ฅน. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์สารคดี, พ.ศ. 2550. หน้า หน้าที่. ISBN
- การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย. ย้อนหลังบางแง่มุม ในพระราชกรณียกิจของ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพฯ : กุลการพิมพ์, 2543. 120 หน้า. ISBN
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-10-09. สืบค้นเมื่อ 2008-01-19.
- พระราชพิธีสมโภชช้างเมืองเชียงใหม่[]
- จดหมายเหตุ จอมพล สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภานุพันธุวงศ์วรเดช
- นราธิปประพันธ์พงศ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ, คำฉันท์ดุษฎีสังเวย กล่อมแลกาพย์ขับไม้บำเรอพระเศวตคชเดชน์ดิลกฯ, พ.ศ. 2470
- พูนพิศมัย ดิศกุล, หม่อมเจ้า. สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น ประวัติศาสตร์เปลี่ยนแปลงการปกครอง ๒๔๗๕. กรุงเทพฯ : มติชน, พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2542, พิมพ์ครั้งที่ 6 พ.ศ. 2551. 183 หน้า. ISBN ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{}}: checksum
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phraeswtkhchedchndilk epnchangephuxkpracarchkalphrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw tkthipaaemyangmim xaephxfang cnghwdechiyngihm emuxwnsukr aerm 11 kha eduxn 6 pikhal trngkbwnthi 6 phvsphakhm ph s 2469ecaaekwnwrth ecaphukhrxngnkhrechiyngihm xngkhthi 9 aelanay di exf aemkhfi phucdkarpaimbristhbxreniyw idnxmeklanxmkrahmxmthway inkhrawesdcphrarachdaeninmnthlphayph phrxmkbphrarachphithithulphrakhwy aelaphrarachthanphraaesngrachsstrankhrechiyngihm aelaphrarachphithiphrarachthanthngpracakxnglukesuxkhxngmnthlphayph emuxwnthi 27 mkrakhm ph s 2469 n briewnsnamhnaorngeriynyuphrachwithyaly sungmiecarachbutr wngstwn n echiyngihm epnaemkxngsrangorngchang aelakhnyaymathikrungethphmhankhrphrxmkbaemchangchux phnghla sung 7 fut 4 niw thangrthifemuxwnthi 9 phvscikayn ph s 2470phraeswtkhchedchndilkspichischangsayphnthuchangxinediyephsphuekid6 phvsphakhm ph s 2469 paaemyangmim cnghwdechiyngihm mnthlphayph praethssyamtay19 mkrakhm ph s 2487 17 pi orngchangtn phrarachwngdusit xaephxdusit cnghwdphrankhr praethsithypiptibtinganph s 2470 2478epnthirucksahrbchangephuxkpracarchkalthi 7phraecakhxngphrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw ph s 2470 2484 phxaemphnghla phraeswtkhchedchndilk milksnasakhydngni hnngsibwory khntamtwaelsirsatnaedngplaykhaw emuxxyukbtwsibwory tasifaxxn ephdankhaw khnthihukhaw elbkhaw xnthokskhaw xnthoks epluxkikh khnthihangtnaedngplaykhaw phrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw oprdekla prakxbphrarachphithismophch aelakhunrawangepnchangsakhy emuxwnthi 15 16 phvscikayn ph s 2470 phrarachnamwa phraeswtkhchedchndilk prachathipkpthumrtndari ethwxkhniniruthchubechid kaenidnphisichwnechliyng chwieyiyngbuskrokml nkhakhnkhawphxngaephw aekwentrnaenginngamluk wnwnukbrrnakar khchechnthryanywdying mingmngkhlchnaechlimchtr sttmkstrthrngsr xmrrtnoksinthr rbuxrbinbarmiths yunphraysthrrmrachy niramymnuykhun bunyoslkelisfa mieruxngelaknwa inkhunwnthi 23 mithunayn ph s 2475 khunkxnkarepliynaeplngkarpkkhrxng phraeswtkhchedchndilk sungyunorngxyu n orngchangtn phrarachwngdusit idsngesiyngrxngprahladtlxdthngkhun emuxthungewlarungsang khnarasdrkkxkar n briewnlanphrabrmrupthrngma iklkborngchangtnnn emuxphraeswtkhchedchndilk otkhun milksnaaeplk khuxmingangxkxxkmaikhwkn mieruxngelawawnhnungineduxnphvsphakhm ph s 2484 phraeswtkhchedchndilk idykngwngkhuniptidbnnga aelwexalngimid ecbpwdrxngkhrwykhrangxyuhlaywn ecahnathiaekikhxyangirkimhay cungcaepntxngeluxyngathngsxngxxk khnannepnewlaiklekhiyngkbwnthi phrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw esdtswrrkht emuxwnthi 30 phvsphakhm ph s 2484 phraeswtkhchedchndilk yunorngxyu n orngchangtn phrarachwngdusit pccubnkhux khukb phraeswtwchirphah epnewla 16 pi cunglmlngemuxwnthi 19 mkrakhm ph s 2486xangxingsrny thxngpan ch chang kb Kh Khn krungethph sankphimphsarkhdi ph s 2550 hna hnathi ISBN 974 484 215 6 kariffafayphlitaehngpraethsithy yxnhlngbangaengmum inphrarachkrniykickhxng phrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw krungethph kulkarphimph 2543 120 hna ISBN 974 87790 7 6 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 10 09 subkhnemux 2008 01 19 phrarachphithismophchchangemuxngechiyngihm lingkesiy cdhmayehtu cxmphl smedcphrarachpitulabrmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch nrathippraphnthphngs phraecabrmwngsethx krmphra khachnthdusdisngewy klxmaelkaphykhbimbaerxphraeswtkhchedchndilk ph s 2470 phunphismy diskul hmxmeca singthikhaphecaphbehn prawtisastrepliynaeplngkarpkkhrxng 2475 krungethph mtichn phimphkhrngaerk ph s 2542 phimphkhrngthi 6 ph s 2551 183 hna ISBN 978 974 322 121 2 khxphidphladpharamietxrin ISBN checksum