บทความนี้ยังต้องการเพิ่มเพื่อ |
บทความชีวประวัตินี้เขียน |
ศาสตราจารย์พิเศษ ดร. ชาญวิทย์ เกษตรศิริ (เกิด 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2484) เป็นนักเขียนและนักประวัติศาสตร์ชาวไทยผู้สนใจศึกษาค้นคว้าประวัติศาสตร์การเมืองไทยและประเทศเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวกับเหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 และ 6 ตุลา 2519 ชาญวิทย์เคยเป็นอาจารย์ประจำคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และอดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ นักเขียนรางวัลศรีบูรพา
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ | |
---|---|
![]() | |
อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ | |
ดำรงตำแหน่ง 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2537 – 9 มีนาคม พ.ศ. 2538 | |
ก่อนหน้า | รศ.นรนิติ เศรษฐบุตร |
ถัดไป | ศ.ดร.พนัส สิมะเสถียร (รักษาการ) |
ข้อมูลส่วนบุคคล | |
เกิด | 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี |
วิชาชีพ | ข้าราชการพลเรือน |
ประวัติ
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ เกิดเมื่อวันอังคารที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 ที่บ้านห้องแถว ถนนทรงพล อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี เกิดและเติบโตจากครอบครัวชนชั้นกลาง คุณพ่อชื่อ เชิญ (เปลี่ยนนามสกุลเดิมจาก "แก่นแก้ว" เป็น "เกษตรศิริ") จบการศึกษาชั้นมัธยม 8 จากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย คุณพ่อรับราชการเป็นเทศมนตรี อำเภอบ้านโป่ง และทำการค้าขายมี "ร้านขายปืนบ้านโป่ง" คุณแม่ชื่อ ฉวีรัตน์ (สกุลเดิม "เอี่ยมโอภาส") จบการศึกษาจากโรงเรียนพยาบาลจุฬาลงกรณ์ มีอาชีพเป็นพยาบาลและผดุงครรภ์
เมื่อชาญวิทย์อายุได้เพียง 7 เดือน เกิดเหตุการณ์กองทัพญี่ปุ่นบุกไทย (8 ธันวาคม 2484) และใช้บริเวณสถานีรถไฟหนองปลาดุก ซึ่งใกล้กับอำเภอบ้านโป่ง เป็นที่ตั้งค่ายทหารญี่ปุ่นเพื่อควบคุมการสร้างทางรถไฟสายมรณะ จนก่อให้เกิด "เหตุการณ์บ้านโป่ง" ภายหลังเหตุการณ์ดังกล่าว และเมื่อถึงช่วงปลายสงคราม ซึ่งเครื่องบินฝ่ายสัมพันธมิตรทิ้งระเบิดอย่างหนักที่หนองปลาดุก คุณแม่ฉวีรัตน์ จึงได้พาชาญวิทย์ขณะอายุ 3 ขวบ หนีหลบภัยสงครามไปยังบ้านญาติในคลองบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ
ชาญวิทย์เริ่มเรียน ก ไก่ ข ไข่ จากโรงเรียนเฉลิมวิทยา ที่วัดกลางปากน้ำ จังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งคุณตาคุณยายเป็นเจ้าของโรงเรียน จากนั้นกลับมาเรียนที่บ้านโป่งอีกครั้ง โดยเข้าศึกษาต่อระดับประถม 3 - 4 และมัธยมศึกษาปีที่ 1 - 3 (ระหว่าง พ.ศ. 2493 - 2497 เป็นเวลา 5 ปี) ที่โรงเรียนสารสิทธิ์พิทยาลัย ซึ่งเป็นโรงเรียนในเครือคณะนักบวชซาเลเซียน โดยเป็นโรงเรียนเดียวกับที่ธนินท์ เจียรวนนท์ ผู้บริหารสูงสุดของเครือเจริญโภคภัณฑ์ เคยเข้าศึกษา เมื่อปี พ.ศ. 2492
เมื่ออายุ 14 ปี พ.ศ. 2498 ชาญวิทย์เดินทางเข้ามาเรียนที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 - 8 จากนั้นสอบเข้าเรียนคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (แผนกการทูต) โดยมีผลการเรียนดีจนได้รับเกียรตินิยมดี และได้รับรางวัลภูมิพล ในปี พ.ศ. 2506 จากนั้นเดินทางไปศึกษาต่อที่ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยได้รับทุน Rockefeller Foundation ผ่านภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ ไปเรียนในระดับปริญญาโททางการทูตที่ Occidental College รัฐแคลิฟอร์เนีย เป็นเวลา 2 ปี (พ.ศ. 2508 - 2510) จากนั้นให้เรียนต่อระดับปริญญาเอก ด้านประวัติศาสตร์อุษาคเนย์ ที่มหาวิทยาลัยคอร์แนล รัฐนิวยอร์ก เป็นเวลา 5 ปี (พ.ศ. 2510 - 2515) โดยเขียนวิทยานิพนธ์ปริญญาเอก เรื่อง The Rise of Ayudhaya[]
การเป็นนักเรียนนอกในยุค 60s ถือเป็นจุดเปลี่ยนที่สำคัญในวิธีคิดและการมองโลกของชาญวิทย์ ซึ่งที่ประเทศสหรัฐอเมริกาในขณะนั้นเป็นยุคที่เกิดกระแส "ซ้ายใหม่" หรือ New Left ในกลุ่มคนหนุ่มสาวในสหรัฐฯ ที่กบฏต่อทุกอย่างที่เป็นจารีตดั้งเดิม โดยการทุ่มเทชีวิตให้กับการชุมนุนประท้วง ในเรื่องต่างๆ อาทิเช่น สงครามเวียดนาม การแต่งกาย ฯลฯ จนเกิดเป็นค่านิยม Hippies หรือบุปผาชน ประสบการณ์ชีวิตช่วงนี้ส่งผลให้ชาญวิทย์เกิดจิตวิญญาณที่อิสระเสรี และเกิดจิตสำนึกที่จะเรียนรู้และขุดคุ้ยแสวงหาความจริงความถูกต้อง ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการเป็นนักประวัติศาสตร์ของ ดร.ชาญวิทย์ ในเวลาต่อมา และจากประสบการณ์นี้เองส่งผลให้ชาญวิทย์ ผลิตผลงานต่างๆที่ก้าวทันโลกและรักษ์รากเหง้า ด้วยความกล้าหาญทางจริยธรรม เพื่อการต่อสู้ เพื่อความถูกต้อง ความเป็นธรรม และความเสมอภาคในสังคม และในขอบเขตเหนือความเป็นรัฐประชาชาติ ด้วยความมุ่งหวังให้สาธารณชนทั่วไปสามารถเข้าถึงและมีส่วนในกระบวนการเรียนรู้ด้วย จนบางคนเรียกชาญวิทย์ว่า ปัญญาชนสาธารณะ[]
ดร.ชาญวิทย์ ได้รับแต่งตั้งเป็นศาสตราจารย์พิเศษ สาขาวิชาประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2555
หลังรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2557 ในวันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2561 ดร.ชาญวิทย์ เดินทางไปรับทราบข้อกล่าวหา ในกรณีวิพากษ์วิจารณ์กระเป๋าของ รศ.นราพร จันทร์โอชา ภริยาของพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีในขณะนั้น โดยตำรวจปอท.กล่าวหาว่าเขาทำผิดตาม พรบ.คอมพิวเตอร์ 2560
การศึกษา
- ประถมศึกษา โรงเรียนเฉลิมวิทยา สมุทรปราการ
- มัธยมศึกษาตอนต้น โรงเรียนสารสิทธิ์พิทยาลัย ราชบุรี
- มัธยมศึกษาตอนปลายและเตรียมอุดมศึกษา โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย
- ปริญญาตรี รัฐศาสตร์ สาขาการทูต (เกียรตินิยมดี-รางวัลภูมิพล) คณะรัฐศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- ปริญญาโท สาขา Diplomacy and World Affairs จาก วิทยาลัยออกซิเดนทอล วิทยาลัยเอกชนขนาดเล็กในเมือง ลอสแอนเจลิส สหรัฐอเมริกา พ.ศ. 2510
- ปริญญาเอก ประวัติศาสตร์อุษาคเนย์ มหาวิทยาลัยคอร์เนล รัฐนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา พ.ศ. 2515
การทำงาน
- เริ่มรับราชการเป็นอาจารย์ประจำสาขาวิชาประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ตั้งแต่ พ.ศ. 2516
- รองอธิการบดีฝ่ายวิชาพื้นฐานสมัยนายป๋วย อึ๊งภากรณ์ เป็นอธิการบดี พ.ศ. 2518 - พ.ศ. 2519
- หัวหน้าสาขาวิชาประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ พ.ศ. 2524 - 2526
- รองผู้อำนวยการและกรรมการสถาบันไทยคดีศึกษา พ.ศ. 2525 - 2528
- รองอธิการบดี (ฝ่ายธรรมศาสตร์ 50 ปี) และกรรมการสภามหาวิทยาลัย สมัยคุณหญิงนงเยาว์ ชัยเสรี เป็นอธิการบดี พ.ศ. 2526 - 2529
- รองอธิการบดีฝ่ายการนักศึกษา พ.ศ. 2529 - 2531
- คณบดีคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พ.ศ. 2534 - 2537
- อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มิ.ย. 2537 - 2538)
- ปัจจุบัน ประธานที่ปรึกษาโครงการเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (SEAs) คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
งานเขียน
- The Rise of Ayudhya: A History of Siam in the Fourteenth and Fifteenth Centuries (2517)
- ปฏิวัติ 2475 (2523)
- สำนักนั้น ธรรมศาสตร์และการเมือง (2535)
- อารยธรรมไทยพื้นฐานทางประวัติศาสตร์ (2537)
- ประวัติศาสตร์การเมืองไทย (2538)
- วิถีไทย: การท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม
(2540)
- เจ้านโรดม สีหนุกับนโยบายความเป็นกลางของกัมพูชา (2540)
- บันทึกการสัมมนาจอมพล ป. พิบูลสงครามกับการเมืองไทยสมัยใหม่ (2540)
- การสำรวจแนวพรมแดนไทย-พม่า-ลาว-กัมพูชา (2540)
- สามทศวรรษอาเซียน (2540)
- ขบวนการคอมมิวนิสต์เวียดนาม (2540)
- เวียดนามในเมืองไทย (2541)
- มาเลเซีย: เอกภาพกับการศึกษา (2541)
- ยะวา-ชวาในบางกอก (2541)
- ปัญหาชายแดนไทย-พม่า (2541)
- มอญในเมืองไทย (2541)
- สิบสองพันนา: รัฐจารีต (2541)
- ลาวในกรุงรัตนโกสินทร์ (2541)
- บรรณานุกรม ว่าด้วยเรื่อง "อยุธยา" (2542)
- อยุธยา:ประวัติศาสตร์และการเมือง (2542)
- ภาพยนตร์กับการเมือง: เลือดทหารไทย-พระเจ้าช้างเผือก-บ้านไร่นาเรา (2542)
- 2475: การปฏิวัติของสยาม (2543)
- 14 ตุลา 2516 (2543)
- ปรีดี พนมยงค์ กับมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง (2543)
- ท่องตะเข็บแดนสยาม: การสำรวจแนวพรมแดนไทย-พม่า-ลาว-กัมพูชา (2543)
- พม่า :ประวัติศาสตร์และการเมือง (2544)
- 14 ตุลา บันทึกประวัติศาสตร์ (2546)
- บันทึกประวัติศาสตร์ 14 ตุลา 2516 (2546)
- 3 ทศวรรษ 14 ตุลา กับประชาธิปไตยไทย: Thai democracy (2547)
- 14 ตุลา วันประชาธิปไตย: บันทึกตำนาน 14 ตุลาคม 2516 ฉบับเยาวชน (2547)
- รัชกาลที่ 5: สยามกับอุษาคเนย์และชมพูทวีป
(2547)
- จากสยามเป็นไทย: นามนั้นสำคัญไฉน?(2548)
- ประวัติการเมืองไทย 2475-2500 (2549)
- แม่น้ำโขง: จากต้าจู-ล้านช้าง-ตนเลธม ถึง กิ๋วล่อง (2549)
- สยามหรือไทย? (2550)
- เส้นทางเดินของนาม: จากสยามเป็นไทย-นามนั้นสำคัญมากฉะนี้หรือ? (2550)
- มอญ-เขมรศึกษา (2551)
- ไทดำ,ไทขาว, ไทแดง และไทยเหลือง: อัตลักษณ์เปิด อัตลักษณ์ปิด (2551)
- ฮีตสิบสอง: ศูนย์ศิลปวัฒนธรรมรัตนโมลีศรีโคตบูร (พิพิธภัณฑ์พระธาตุพนม) และจิตรกรรมชุด "ฮีตสิบสอง" วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร จังหวัดนครพนม (2551)
- ลัทธิชาตินิยมไทย/สยามกับกัมพูชา: และกรณีศึกษาปราสาทเขาพระวิหาร (2552)
- ชุมชนจินตกรรม: บทสะท้อนว่าด้วยกำเนิดและการแพร่ขยายของชาตินิยม (2552)
- แม่:กลับจากบ้านโป่งถึงปากน้ำ (2553)
- ประมวลสนธิสัญญา: อนุสัญญา ความตกลง บันทึกความเข้าใจและแผนที่ ระหว่างสยามประเทศไทยกับประเทศอาเซียนเพื่อนบ้าน : กัมพูชา-ลาว-พม่า-มาเลเซีย (2554)
- คำนำ (2559)
- ความสัมพันธ์ไทย-ญี่ปุ่น 600 ปี
- การค้าสังคโลก
- รายงานชวา สมัย ร.5
- 3 ทศวรรษ 14 ตุลากับประชาธิปไตยไทย
- สยามพาณิชย์
- ฯลฯ
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2529 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
- พ.ศ. 2526 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.)
- พ.ศ. 2543 –
เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
อื่น ๆ
- นักวิจัยประจำศูนย์ศึกษาตะวันออกเฉียงใต้ มหาวิทยาลัยเกียวโต (พ.ศ. 2520-2521)
- ผู้บรรยายวิชาประวัติศาสตร์อุษาคเนย์ มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ (พ.ศ. 2521-2522)
- ผู้ควบคุมวิชาสัมมนาเรื่องประเทศไทย โครงการเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มหาวิทยาลัยคอร์แนลล์ (พ.ศ. 2528)
- บรรณาธิการวารสารธรรมศาสตร์ (พ.ศ. 2524-2526)
- เลขานุการก่อตั้งกองทุนธรรมศาสตร์ 50 ปี (พ.ศ. 2527)
- ประธานกรรมการก่อตั้งกองทุนศิลปศาสตร์ 30 ปี (พ.ศ. 2535)
- ประธานคณะกรรมการดำเนินการจัดตั้งหอจดหมายเหตุธรรมศาสตร์ (พ.ศ. 2534-ปัจจุบัน)
- กรรมการและเลขานุการมูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ (พ.ศ. 2521-ปัจจุบัน)
- กรรมการก่อตั้งพิพิธภัณฑ์ข้าว จังหวัดสุพรรณบุรี (พ.ศ. 2533)
- ฯลฯ
อ้างอิง
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งศาสตราจารย์พิเศษ (นายชาญวิทย์ เกษตรศิริ)
- ชาญวิทย์เข้าพบ ปอท. ยันสิทธิในการแสดงความเห็น หวั่นฟ้องปิดปากคนวิจารณ์
- เรียก'ดร.'ผิดพรบ.คอมพ์พบตร. โบ้ย'อ.น้อง'ถือกระเป๋าหรู
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๔ ตอนที่ ๑๒๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๓, ๕ กรกฎาคม ๒๕๓๐
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๐ ตอนที่ ๒๐๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓๔๙๘, ๓๑ ธันวาคม ๒๕๒๖
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา 2022-01-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๑๘ ตอนที่ ๔ ข หน้า ๓๑๐, ๒๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๔
แหล่งข้อมูลอื่น
- ชาญวิทย์ เกษตรศิริ[] ประวัติบุคคล สำนักข่าวไทย
- 6 ตุลา กับสถานะทางประวัติศาสตร์การเมือง (จำนวน 9 หน้า ปีที่พิมพ์ : 2539) โดย ชาญวิทย์ เกษตรศิริ
- บ้านแห่งเกมออนไลน์และอีสปอร์ต
- หนังสือ การแสดงปาฐกถาพิเศษ ป๋วย อึ้งภากรณ์ ครั้งที่ 11 โดย ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ จัดทำโดย คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ก่อนหน้า | ชาญวิทย์ เกษตรศิริ | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
รองศาสตราจารย์ นรนิติ เศรษฐบุตร | ![]() | ![]() อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (15 กรกฎาคม พ.ศ. 2537 - 9 มีนาคม พ.ศ. 2538) | ![]() | ศาสตราจารย์ ดร.พนัส สิมะเสถียร (รักษาการ) |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์