สแต็ก (กีฬา)

สแต็ค (อังกฤษ: sport stacking, cup stacking, speed stacking, flash cup, cheetah cup, stack titan) คือกีฬาประเภทบุคคลหรือทีมชนิดหนึ่ง เกี่ยวข้องกับการเรียงแก้วหรือถ้วยพลาสติกที่ออกแบบมาพิเศษ ตามรูปแบบลำดับเฉพาะ โดยใช้เวลาให้น้อยที่สุด ซึ่งปัจจุบันกีฬาสแต็คได้เปิดกว้างและจัดการแก้ปัญหาเรื่องการผูกขาดทางธุรกิจอุปกรณ์กีฬา โดยการนำขององค์กรจัดตั้งเพื่อกำกับดูแลอย่างเป็นธรรมที่มีชื่อว่า สหพันธ์กีฬาสแต็คนานาชาติ (International Sport Stacking Federation)

กีฬาสแต็ค

สแต็กเรียงซ้อนแบบ 1–10–1
สมาพันธ์สูงสุด	International Sport Stacking Federation (ISSF) สหพันธ์กีฬาสแต็คนานาชาติ
ชื่ออื่น	กีฬาสแต็ค
เล่นครั้งแรก	1981, โอเชียนไซด์ รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐ
ผู้เล่นที่ขึ้นทะเบียน	https://issf.online/ISSF-international/mobile/ 618,394 (จำนวนผู้เข้าร่วมทั่วโลกกินเนสส์บุ๊กปี 2015)
ลักษณะเฉพาะ
การปะทะ	ไม่
ผู้เล่นในทีม	เดี่ยว, คู่, ทีม 4-5 คน
แข่งรวมชายหญิง	ใช่ แข่งแยกกัน
หมวดหมู่	ในร่ม กลางแจ้ง
อุปกรณ์	แก้ว, แผ่นรอง, ตัวจับเวลา
จัดแข่งขัน
ประเทศ ภูมิภาค	ทั่วโลก
โอลิมปิก	AAU Junior Olympic Games

ซึ่งแต่เดิมมี สมาคมกีฬาสแต็คโลก (World Sport Stacking Association: WSSA) เป็นผู้เริ่มต้น แต่มีเงื่อนไขการผูกขาดของยี่ห้ออุปกรณ์กีฬา จึงได้มีองค์กรที่กำกับดูแลกีฬาสแต็ค 2 องค์กรหลักที่ได้รับการยอมรับจากหลายประเทศในปัจจุบัน

ผู้เข้าร่วมการแข่งขันสแต็คจะต้องเรียงซ้อนแก้วพลาสติกในลำดับที่กำหนดมาแล้ว ตัดสินแพ้ชนะโดยการจับเวลา ลำดับนั้นมักจะเป็นการเรียงซ้อนในรูปแบบพีระมิดแบบสามใบ หกใบ หรือสิบใบ กีฬานี้ทำให้เกิดประชาคมขนาดใหญ่ในยูทูบ ซึ่งผู้เล่นสแต็กจะอัปโหลดวิดีโอในเวลาที่ทำได้เร็วที่สุดของตนแบ่งปันให้ผู้อื่น

ประวัติ

กีฬานี้เดิมเป็นกิจกรรมชนิดหนึ่งใน (Boys & Girls Clubs of America) ใน และได้รับความสนใจระดับชาติเมื่อ พ.ศ. 2533 ในรายการโทรทัศน์ (The Tonight Show starring Johnny Carson) กีฬานี้คิดค้นโดยเวย์น กอดิเนต (Wayne Godinet) ผู้ซึ่งแนะนำรูปแบบแรกสุดของการจัดเรียงและเรียกขานกีฬานี้ว่า "คารังโกคัปสแต็ก" (Karango Cup Stack) ในเวลาไม่นานกอดิเนตก็ได้รวมกลุ่มผู้เล่นในชื่อกลุ่มคัปสแต็ก หลังจากนั้น บ็อบ ฟอกซ์ (Bob Fox) ครูพละศึกษาได้นำกิจกรรมนี้มาพัฒนาให้เป็นกีฬาโดยกำหนดกฎกติกา และก่อตั้งสมาคมกีฬาสแต็กโลกขึ้นมาเพื่อดูแล เขายังก่อตั้งบริษัทสปีดสแต็กส์ (Speed Stacks) ร่วมกับหุ้นส่วน แลร์รี โกเออส์ (Larry Goers) เพื่อผลิตผลิตภัณฑ์กรรมสิทธิ์ที่เกี่ยวกับกีฬาสแต็ก รวมทั้งระบบจับเวลาที่จดสิทธิบัตรแล้วเรียกว่า สแต็กแมต (StackMat) ซึ่งนำไปใช้ใน (speedcubing) ด้วย

การแข่งขันครั้งแรก ๆ ของกิจกรรมนี้จัดขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2541 ที่ รัฐแคลิฟอร์เนีย และเดนเวอร์ รัฐโคโลราโด ปัจจุบันสมาคมกีฬาสแต็กโลกเป็นผู้จัดการการแข่งขันระดับโลกทั้งหมด ซึ่งครั้งแรกแนะนำโดยบ็อบ ฟอกซ์ เมื่อ พ.ศ. 2547 สมาคมเปลี่ยนชื่อกีฬานี้จาก cup stacking เป็น sport stacking ซึ่งอธิบายถึงความพยายามกำหนดให้เป็น "กีฬาแข่งขันชนิดหนึ่ง"

สมาคมกีฬาสแต็คประเทศไทย เป็นผู้เดียวที่ได้รับสิทธิในการจัดการแข่งขันกีฬาสแต็กในประเทศไทย ก่อตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2551 สมาคมนี้เป็นผู้จัดหาคัดเลือกตัวแทนของประเทศไทยเพื่อไปแข่งขันในระดับโลกต่อไปและเป็นกีฬาที่หลายประเทศชื่นชอบมาก

รูปแบบการแข่งขันทางการ

รูปแบบการแข่งขันกีฬาสแต็ก

• แบบทั่วไป : 3-3-3, 3-6-3 และ Cycle
• แบบพิเศษ : เล่นคู่และเล่นเป็นทีม

อ้างอิง

1. Filippe, Lynn (1990-12-20). "In Their Cups and Proud of It". Los Angeles Times. สืบค้นเมื่อ 2015-07-02.
2. "2015 WSSA STACK UP!". World Sport Stacking Association. 2015-11-12. สืบค้นเมื่อ 2015-11-25.
3. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-07-08. สืบค้นเมื่อ 2021-08-30.
4. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-08-10. สืบค้นเมื่อ 2008-12-11.
5. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-07-13. สืบค้นเมื่อ 2008-12-11.
6. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-08-30. สืบค้นเมื่อ 2010-09-28.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ สแต็ก

• สมาคมกีฬาสแต็คประเทศไทย 2016-10-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• สมาคมกีฬาสแต็กโลก