วงศ ปลาผ เส อ ช วงเวลาท ม ช ว ตอย 72 0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg Nปลาผ เส อนกกระจ บ Chelmon rostratus ปลาโนร คร บยาว H

วงศ์ปลาผีเสื้อ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 72–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N

ปลาผีเสื้อนกกระจิบ (Chelmon rostratus)

ปลาโนรีครีบยาว (Heniochus acuminatus)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้นใหญ่:	Osteichthyes
ชั้น:	Actinopterygii
ชั้นย่อย:
ชั้นฐาน:
อันดับใหญ่:
อันดับ:	Perciformes
อันดับย่อย:	Percoidei
วงศ์ใหญ่:	Percoidea
วงศ์:	Chaetodontidae
สกุล
Coradion Forcipiger Heniochus
ชื่อพ้อง
Chaetodontinae

วงศ์ปลาผีเสื้อ (วงศ์: Chaetodontidae, อังกฤษ: Butterflyfish, Bannerfish, Coralfish) เป็นวงศ์ของปลาทะเลจำพวกหนึ่ง ในชั้น ปลากระดูกแข็ง อันดับปลากะพง (Perciformes)

ประกอบไปด้วยสมาชิกแบ่งออกเป็นสกุลต่าง ๆ ได้ 10 สกุล พบประมาณ 114 ชนิด มีลักษณะโดยรวม คือ มีลำตัวสั้น แบนด้านข้าง ปากมีขนาดเล็กอาจยืดหดได้ ภายในปากมีฟันละเอียด ครีบหลังมีอันเดียว ประกอบด้วยก้านครีบแข็งอยู่ส่วนหน้าและก้านครีบอ่อนอยู่ถัดไป ครีบทวารมีก้านครีบแข็ง 3 อัน และแผ่นยื่นรับกับครีบหลัง มีนิสัยเฉื่อยชา ว่ายน้ำหรือเคลื่อนไหวไปอย่างช้า ๆ ไม่ว่องไว มีสีสันและลวดลายที่สดใสสวยงาม มีพฤติกรรมอาศัยเป็นฝูงหรือเป็นคู่ในแนวปะการัง พบแพร่กระจายพันธุ์ในมหาสมุทรแอตแลนติก, มหาสมุทรอินเดีย และมหาสมุทรแปซิฟิค

เป็นปลาที่ออกหากินในเวลากลางวัน โดยอาศัยการแทะกินสิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ ตามแนวปะการัง ส่วนในเวลากลางคืนจะอาศัยหลับนอนตามโพรงหินหรือปะการัง และจะเปลี่ยนสีตัวเองให้เข้มขึ้นเพื่ออำพรางตัวจากศัตรู ซึ่งในหลายชนิดและบางสกุล จะมีจุด วงกลม สีดำขนาดใหญ่คล้ายดวงตาอยู่บริเวณท้ายลำตัวเพื่อล่อหลอกให้ศัตรูสับสนได้อีกด้วยคล้ายกับผีเสื้อที่เป็นแมลง

มีการสืบพันธุ์วางไข่โดยการปล่อยไข่ให้ล่องลอยไปตามกระแสน้ำ ก่อนจะรอวันให้ลูกปลาฟักออกมาเป็นตัวและกลับไปอาศัยในแนวปะการังต่อไป ลูกปลาผีเสื้อแทบทุกชนิดมีรูปร่างหน้าตาแทบจะเหมือนกับตัวเต็มวัย โดยมักจะมีจุดบริเวณครีบหลัง และเมื่อลูกปลาโตขึ้นจุดที่ว่านี้ก็จะหายไปเช่นเดียวกับปลาในแนวปะการังอื่น ๆ อีกหลายชนิด

ด้วยความสวยงามและรูปร่างที่น่ารัก จึงทำให้นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม ซึ่งในบางชนิดสามารถฝึกให้กินอาหารสำเร็จรูปได้ หลายชนิดเลี้ยงได้ไม่ยากนัก ขณะที่บางชนิดที่เลี้ยงได้ยาก

สำหรับในพบปลาในวงศ์ปลาผีเสื้อนี้ไม่ต่ำกว่า 40 ชนิด อาทิ ปลาผีเสื้อนกกระจิบ (Chelmon rostratus), (Chaetodon semilarvatus), ปลาผีเสื้อจมูกยาวขอบตาขาว (Forcipiger flavissimus), ปลาโนรีเกล็ด (Heniochus diphreutes) เป็นต้น โดยจะพบในด้านทะเลอันดามันมากกว่าอ่าวไทย

ซึ่งปลาในวงศ์ปลาผีเสื้อนั้น ในอดีตเมื่อเริ่มมีการอนุกรมวิธาน ด้วยลักษณะปากที่ยื่นยาวทำให้มีความเข้าใจผิดว่า สามารถพ่นน้ำจับแมลงได้เหมือนเช่น ปลาเสือพ่นน้ำ (Toxotidae) ซึ่งเป็นปลาน้ำจืด โดยความผิดพลาดเกิดขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1764 เมื่อมีการส่งตัวอย่างปลาในยังกรุงลอนดอนเพื่อลงรูปตีพิมพ์ลงในหนังสือ ปรากฏเป็นภาพของปลาผีเสื้อนกกระจิบ และถูกบรรยายว่าสามารถพ่นน้ำจับแมลงกินเป็นอาหารได้ จึงถูกกล่าวอ้างต่อมาอย่างผิด ๆ อีกนาน

อ้างอิง

. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-13. สืบค้นเมื่อ 2011-09-13.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-13. สืบค้นเมื่อ 2011-09-13.
ภวพล, คอลัมน์ Blue Planet จิ๊บ...จิ๊บ...นกกระจิบใต้ทะเล หน้า 102-106 นิตยสาร Aquarium Biz ปีที่ 1 ฉบับที่ 5: พฤศจิกายน 2010

ดูเพิ่ม

แหล่งข้อมูลอื่น

http://www.fishbase.tw/summary/FamilySummary.php?ID=343 2015-10-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
[https://web.archive.org/web/20160305195546/http://www.manager.co.th/Travel/ViewNews.aspx?NewsID=9530000036933 เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ปลาโนรี ธงทิวใต้ทะเลลึก / วินิจ รังผึ้ง จากผู้จัดการออนไลน์]

[1] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-13. สืบค้นเมื่อ 2011-09-13.

[2] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-13. สืบค้นเมื่อ 2011-09-13.

[3] ภวพล, คอลัมน์ Blue Planet จิ๊บ...จิ๊บ...นกกระจิบใต้ทะเล หน้า 102-106 นิตยสาร Aquarium Biz ปีที่ 1 ฉบับที่ 5: พฤศจิกายน 2010