ซิดิลลา

¸
Ç	ç
	ḉ
	ḑ
Ȩ	ȩ
	ḝ
	ģ
	ḩ
	ķ
	ļ
Ņ	ņ
	ŗ
	ş
	ţ

ซิดิลลา (อังกฤษ: cedilla) หรือ เซดีย์ (ฝรั่งเศส: cédille) เป็นสัญลักษณ์รูปร่างคล้ายตะขอ ( ¸ ) อยู่ใต้พยัญชนะของอักษรละตินบางตัว เพื่อแสดงเสียงที่ต่างไปจากรูปปกติ เช่น ç ในภาษาฝรั่งเศสจะออกเสียงคล้ายเสียง ซ แต่ c จะออกเสียงคล้ายเสียง ค เป็นต้น

ที่มา

ที่มาของซิดิลลา มาจากตัว z ที่เขียนให้มีหาง

ซิดิลลาในช่วงแรกปรากฏอยู่ร่วมกับอักษร c เท่านั้น โดยมีที่มาจากตัว z ในภาษาสเปนที่เขียนให้มีหางเป็นรูปร่างคล้ายตะขอด้านล่าง ชื่อ cedilla เองก็มาจากคำว่า ceda (ซีตา) ซึ่งเป็นชื่อของอักษรดังกล่าว ในปัจจุบันไม่มีการใช้ cedilla ในภาษาสเปนอีกแล้ว แต่ยังคงมีใช้ในภาษาโปรตุเกส ภาษากาตาลา และภาษาฝรั่งเศส

Ç

ซิดิลลาใช้กับอักษร c บ่อยที่สุด โดยมักจะใช้เพื่อแยกความแตกต่างกับอักษร c กับ ç เพราะอักษร c ในหลาย ๆ ภาษาจะออกเสียงเป็นเสียงกัก เพดานอ่อน ไม่ก้อง ส่วนอักษร ç จะใช้แทนเสียงเสียดแทรก ปุ่มเหงือก ไม่ก้อง โดยอักษร ç จะใช้แทนเสียงดังกล่าวในภาษาฝรั่งเศส ภาษาโปรตุเกส ภาษากาตาลา ภาษาอุตซิตา และภาษาบาสก์

ในภาษาอื่น ๆ หลาย ๆ ภาษา เช่น ภาษาตุรกี ภาษาเคิร์ด ภาษาตาตาร์ ภาษาอาเซอร์ไบจาน ภาษาเติร์กเมน ภาษาแอลเบเนีย และภาษา Friulian อักษร ç จะใช้แทนเสียงกักเสียดแทรก หลังปุ่มเหงือก ไม่ก้อง (/tʃ/)

ซิดิลลากับอักษรตัวอื่น ๆ

นอกจากตัวอักษร ç แล้ว ซิดิลลายังใช้ประกอบกับตัวอักษรอื่น ๆ อีกในหลาย ๆ ภาษา ตัวอักษรที่พบเห็นบ่อยที่สุดคืออักษร ş ซึ่งใช้ในหลาย ๆ ภาษา ได้แก่ ภาษาตุรกี ภาษาโรมาเนีย ภาษาเคิร์ด ภาษาตาตาร์ ภาษาอาเซอร์ไบจาน ภาษาเติร์กเมน ภาษากากาอุซ ซึ่งจะใช้แทนเสียงเสียดแทรก หลังปุ่มเหงือก ไม่ก้อง (/ʃ/)

ในภาษาลัตเวีย ได้ใช้ซิดิลลากับอักษรหลายตัว ได้แก่ ģ ķ ļ และ ņ (ตามตารางทางด้านขวา) เพื่อแสดงลักษณะลิ้นส่วนหน้าสู่เพดานแข็ง อย่างไรก็ตาม เมื่อซิดิลลาประกอบกับอักษร g ซิดิลลาจะเขียนไว้ด้านบนแทน เนื่องจากอักษร g มีหางยาวลงมาด้านล่าง ทำให้เติมตะขอไม่ได้เหมือนอักษรอื่น ๆ

ซิดิลลากับเครื่องหมายประกอบอักษรอื่น ๆ