จอมมารดาหม่อมหลวงปริก

จอมมารดาหม่อมหลวงปริก (สกุลเดิม: เจษฎางกูร; พ.ศ. 2383 — พ.ศ. 2460) เป็นพระสนมในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ และเป็นพระชนนีในพระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายแฝด เจ้านายแฝดคู่ที่สามในราชวงศ์จักรี

จอมมารดาหม่อมหลวงปริก
เกิด	พ.ศ. 2383
เสียชีวิต	พ.ศ. 2460
คู่สมรส	กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ
บุตร	พระราชวรวงศ์เธอแฝดชาย
บิดามารดา	หม่อมราชวงศ์ปิ่น เจษฎางกูร

ประวัติ

จอมมารดาหม่อมหลวงปริก เป็นธิดาของหม่อมราชวงศ์ปิ่น โอรสในหม่อมเจ้าฉัตร พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา เกิดเมื่อพ.ศ. 2383

ต่อมาบิดาได้พาเข้าถวายตัวเป็นหม่อมในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ขณะยังทรงดำรงพระยศเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นบวรวิไชยชาญ ต่อมาเมื่อกรมหมื่นบวรวิไชยชาญได้รับพระราชทานอุปราชาภิเษกเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล หม่อมหลวงปริก จึงได้เลื่อนเป็นจอมมารดาหม่อมหลวงปริก จอมมารดาหม่อมหลวงปริกมีพระราชโอรสกับกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ 2 พระองค์คือ

• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายแฝด (ประสูติพ.ศ. 2400 สิ้นพระชนม์ในปีที่ประสูติ)

ซึ่งเป็นเจ้านายแฝดคู่ที่สามในราชวงศ์จักรี ก่อนหน้าพระองค์ มีเจ้านายแฝดเพียงสามคู่ที่มีพระประสูติกาลก่อนหน้า คือ

1. พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าแฝดชาย-หญิง ในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทรัพย์ และสิ้นพระชนม์ในวันประสูติ เมื่อ พ.ศ. 2353
2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าแฝดหญิง ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาหนูจีน และสิ้นพระชนม์เมื่อมีพระชนม์ 6-7 วัน เมื่อ พ.ศ. 2354

และมีพระประสูติกาลต่อมาอีกหนึ่งคู่คือ

1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภาพรรณพิไลยและพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประไพพรรณพิลาส ประสูติวันที่ 13 สิงหาคม พ.ศ. 2428

แม้จะไม่มีพระประสูติกาลพระราชโอรสหรือพระราชธิดาอีกแต่กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญก็ยังคงโปรดจอมมารดาหม่อมหลวงปริก ครั้งหนึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานแหวนให้กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญนำมาพระราชทานพระสนม จอมมารดาหม่อมหลวงปริกก็ได้รับพระราชทานด้วย

หลังจากกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญทิวงคต จอมมารดาหม่อมหลวงปริกก็ได้กราบบังคงทูลลาออกจากพระราชวังบวรสถานมงคลไปพำนักยังบ้านบิดา และถึงแก่กรรมในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อพ.ศ. 2460 สิริอายุ 77 ปี

อ้างอิง

1. กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ. คำฉันท์เรื่องนางจินตะหรา (พิมพ์แจกในงานศพจอมมารดาปริก ฝ่ายพระราชวังบวรฯ ในรัชกาลที่ 5 ปีมเสง พ.ศ. 2460). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, 2460. 87 หน้า. หน้า 5.
2. เจ้าจอม - เจ้าจอมมารดา^[]
3. ธงทอง จันทรางศุ. ในกำแพงแก้ว. กรุงเทพฯ : เอส.ซี.พริ้นท์แอนด์แพค, พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2550. 169 หน้า. ISBN 
4. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 120. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2017-07-19.
5. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 32. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2017-07-19.
6. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 96. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2017-07-19.
7. เจ้าชายยอร์ช วอชิงตัน แห่งสยาม กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ วังหน้าพระองค์สุดท้าย