พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากำพุชฉัตร

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากำพุชฉัตร ลางแห่งสะกดว่า กัมพุชฉัตร, กำภูฉัตร หรือ กัมโพชฉัตร เป็นพระราชธิดาในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ประสูติแต่เจ้าจอมมารดานักองค์อี

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากำพุชฉัตร
พระเจ้าราชวรวงศ์เธอชั้น 1 พระองค์เจ้าชั้นโท
ประสูติ	พ.ศ. 2329
สิ้นพระชนม์	ไม่ปรากฏ
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท
พระมารดา	เจ้าจอมมารดานักองค์อี
ศาสนา	พุทธ

พระประวัติ

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากำพุชฉัตร เป็นพระราชธิดาในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ประสูติแต่เจ้าจอมมารดานักองค์อี หรือพระนามในราชสำนักเขมรว่าสมเด็จพระศรีวรราชธิดา พระนาม "กำพุชฉัตร" มีความหมายว่า ฉัตรแห่งกัมพูชา เพราะเจ้าจอมมารดานักองค์อี เป็นพระราชธิดาในพระนารายน์ราชารามาธิบดี พระเจ้ากรุงกัมพูชา มีพระขนิษฐาร่วมพระชนนีคือ พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวงศ์มาลา (ลางแห่งออกพระนามว่า วงศ์กษัตริย์)

เจ้าจอมมารดานักองค์อี พระชนนี เป็นพระราชธิดาในพระนารายน์ราชารามาธิบดี หรือนักองค์ตน พระเจ้ากรุงกัมพูชา ที่ประสูติแต่นักนางแม้น (หรือแป้น) และมีพระภคินีต่างมารดาที่รับราชการเป็นฝ่ายในของสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาทด้วยกันคือเจ้าจอมมารดานักองค์เภา ส่วนนักนางแม้นที่เข้ามาในกรุงเทพมหานครด้วยกันนั้นก็ได้บวชเป็นชีที่วัดหลวงชี (ต่อมาคือ วัดบวรสถานสุทธาวาส) ด้วยความที่พระองค์มีพระชนนีเป็นราชนิกูลจากต่างแดน พระองค์จึงถูกพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุดาสวรรค์ ซึ่งเป็นเจ้าวังหน้าด้วยกันมองว่า "อยู่ข้างจะเฟื่องฟู" และดู "ท่านบอ ๆ"

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากำพุชฉัตรทรงเชี่ยวชาญเชิงกวีและนิพนธ์กลอนเบ็ดเตล็ด ทั้งยังเป็นพระราชธิดาที่มีความสนิทสนมกับสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสีหนาทมาก ครั้นเมื่อพระชนกประชวรก็มีโอกาสเข้าเฝ้าข้างพระที่อย่างใกล้ชิด และในช่วงเวลาดังกล่าวก็นิพนธ์เพลงยาว หรือ นิพพานวังหน้า ที่มีเนื้อหาสำคัญยิ่งของประวัติศาสตร์วังหน้าช่วงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช แต่สำนวนแต่งไม่ใคร่ราบรื่นนัก

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากำพุชฉัตรมีพระชันษายืนนานก่อนจะสิ้นพระชนม์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ไม่ปรากฏว่าพุทธศักราชใด

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากำพุชฉัตร

16. เจ้าพระยาวรวงษาธิราช (ขุนทอง)               8. พระยาราชนิกูล (ทองคำ)                       4. สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก                             2. สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท                                   5. พระอัครชายา (หยก)                             1. พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากำพุชฉัตร                                         24. สมเด็จพระรามาธิบดี               12. สมเด็จพระอุไทยราชา (โสร์)                       6. พระนารายน์ราชารามาธิบดี                             26. พระศรีธรรมราชาธิราช               13. สมเด็จพระมหากระษัตรี (เภา)                       3. เจ้าจอมมารดานักองค์อี                                   7. นักนางแป้น

อ้างอิง

1. "พระพุทธสิหิงค์ มีภาพเล่าเรื่องแห่งเดียวในไทย ที่ผนังโบสถ์วัดพระแก้ว วังหน้า อย่าเบียดบังและปิดบัง". มติชนออนไลน์. 17 พฤษภาคม 2555. สืบค้นเมื่อ 6 พฤษภาคม 2558. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
2. ศิลปวัฒนธรรม. 22: 3 (มกราคม 2544), หน้า 96
3. ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ฉบับสมบูรณ์ (ภาคจบ). พิมพ์ครั้งที่ 2. นครหลวงฯ : รุ่งวัฒนา. 2515, หน้า 11-29
4. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 112. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2015-05-06.
5. จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. พระราชวิจารณ์ ใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่องจดหมายความทรงจำของพระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี (เจ้าครอกวัดโพธิ์). กรุงเทพฯ : ศรีปัญญา, 2562, หน้า 156
6. ไพกิจ คงเสรีภาพ (2553). พระนามพระบรมวงศานุวงศ์ในราชวงศ์จักรี : การวิเคราะห์โครงสร้างและความหมาย (PDF). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. p. 135.
7. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 114. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2015-05-06.
8. . สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยศิลปากร. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-05. สืบค้นเมื่อ 6 พฤษภาคม 2558. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
9. จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. พระราชวิจารณ์ ใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่องจดหมายความทรงจำของพระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี (เจ้าครอกวัดโพธิ์). กรุงเทพฯ : ศรีปัญญา, 2562, หน้า 211-212
10. ดิเรก หงษ์ทอง (มกราคม–มิถุนายน 2558). "พงศาวดารเขมรใน "นิพานวังน่า" : ความสำคัญต่อการตีความชีวิตของเจ้านายเขมรพลัดถิ่นในสยาม". วารสารอารยธรรมศึกษา โขง-สาละวิน (6:1), หน้า 206

แหล่งข้อมูลอื่น

• "เวียงวัง ตอนที่ 213 : เจ้านายไทย". เด็กดีดอตคอม. สืบค้นเมื่อ 6 พฤษภาคม 2558. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
• "ตำนานวังหน้า ตอนที่ ๒ กรมพระราชวังบวรมหาสุรสีหนาท". บล็อกแก๊ง. 27 มีนาคม 2550. สืบค้นเมื่อ 6 พฤษภาคม 2558. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
• . เรือนไทยตู้หนังสือ. 26 สิงหาคม 2556. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-03-16. สืบค้นเมื่อ 6 พฤษภาคม 2558. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))