ตามที่กำหนดโดย IUPAC ธาตุหายาก ("REEs") หรือ ธาตุแรร์เอิร์ท ได้แก่ ธาตุทั้ง 17 ธาตุซึ่งเป็นธาตุทุกธาตุในหมู่แลนทาไนด์และรวมกับสแกนเดียมและอิตเทรียม สแกนเดียมและอิตเทรียมเป็นโลหะเบาที่หายาก เนื่องจากพวกมันมีแนวโน้มว่าจะเกิดในสินแร่เหล็กเช่นเดียวกับธาตุในหมู่แลนทาไนด์และมีสมบัติทางเคมีคล้ายกัน
อย่างไรก็ตามธาตุหายาก (ยกเว้นธาตุโพรมีเทียมที่เป็นกัมมันตรังสี) มีความอุดมสมบูรณ์ของข้างในเปลือกโลกซึ่งมีซีเรียมเป็นธาตุที่มีมากที่สุดประมาณ 25 ส่วน ต่อ 68 ล้าน (เหมือนกับทองแดง) เพราะมีสมบัติทางของพวกมัน แร่ธาตุหายากอยู่ห่างกันมากและไม่กระจุกตัว ซึ่งทำให้บนพื้นโลกธาตุเหล่านี้จึงหายาก และด้วยความหายากนี้ทำให้ธาตุหายากมีราคาสูงและทำให้ขาดแคลนเป็นอย่างมาก แร่หายากชนิดแรกที่ค้นพบ คือ แร่ ซึ่งมีสารประกอบของซีเรียม อิตเทรียม เหล็ก ซิลิกอน และธาตุอื่นๆ แร่นี้นำมาจากเหมืองของหมู่บ้าน Ytterby ในประเทศสวีเดน ซึ่งภายหลังได้นำชื่อหมู่บ้านนี้ไปตั้งเป็นชื่อธาตุ "อิตเตอร์เบียม"
รายชื่อ
ตารางด้านล่างแสดงชื่อ มวลอะตอม และการนำไปใช้ของธาตุหายากทั้ง 17 ธาตุหายากบางธาตุได้ตั้งชื่อตามนักวิทยาศาสตร์ที่ค้นพบธาตุนั้นๆ หรือสถานที่ที่ค้นพบธาตุนั้นๆ
Z | สัญลักษณ์ | ชื่อ | รากศัพท์ | การนำไปใช้ |
---|---|---|---|---|
21 | Sc | สแกนเดียม | ตามคำละตินว่า สแกนเดีย (สแกนดิเนเวีย) สถานที่ที่ธาตุหายากชนิดแรกถูกค้นพบ. | เบาซึ่งทำเป็นชิ้นส่วนของอากาศยาน, ถูกเพิ่มใส่ และ หลอดไฟไอปรอท, ซึ่งถ้าเป็นกัมมันตรังสีก็ใช้ติดตามในโรงกลั่นน้ำมัน |
39 | Y | อิตเทรียม | ตามหมู่บ้าน Ytterby, Sweden, สถานที่ที่ค้นพบธาตุหายากชนิดแรก. | เลเซอร์ (YAG) , (YVO4) ใช้เป็นตัวนำของยูโรเพียมในสีแดง, เป็นตัวนำยิ่งยวดอุณหภูมิสูง, (YIG) ตัวกรองไมโครเวฟ, ในหลอดไฟประหยัดพลังงาน, ใช้เติมลงไปในอะลูมิเนียมที่ใช้ทำสายส่งไฟฟ้าแรงสูงเพื่อเพิ่มสภาพนำไฟฟ้า |
57 | La | แลนทานัม | ตามชื่อกรีก"แลนทาเนียน" แปลว่า ถูกซ่อนไว้. | (La2O3) ใช้ทำเลนส์กล้องถ่ายภาพ |
58 | Ce | ซีเรียม | ตามดาวเคราะห์แคระ เซเรส, และตั้งชื่อตามเทพเจ้าแห่งการเกษตรของโรมัน | ใช้เป็นตัว |
59 | Pr | เพรซีโอดิเมียม | ตั้งชื่อตามภาษากรีก "เพรซิออส" ซึ่งแปลว่า สีเขียวต้นหอม และคำว่า "ไดดีมอส"ซึ่งแปลว่า แฝด | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก |
60 | Nd | นีโอดิเมียม | ตั้งชื่อตามภาษากรีก "นีออส"ซึ่งแปลว่า ใหม่ และคำว่า "ไดดีมอส"ซึ่งแปลว่า แฝด | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก ใช้ทำเลเซอร์สีม่วง ใช้ทำแก้ว, |
61 | Pm | โพรมีเทียม | ตั้งชื่อตาม โพรมีธีอุส ผู้ที่นำไฟมาสู่มนุษย์ | ใช้ทำ และ |
62 | Sm | ซาแมเรียม | ตาม ผู้ค้นพบแร่หายาก . | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก |
63 | Eu | ยูโรเพียม | ตามทวีปยุโรป. | ใช้ทำสารเรืองแสงสีแดงและสีน้ำเงิน ใช้ทำเลเซอร์ และหลอดไฟไอปรอท |
64 | Gd | แกโดลิเนียม | ตาม (1760–1852), เพื่อเป็นเกียรติแก่การตรวจสอบธาตุหายากของเขา | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก ใช้ทำ |
65 | Tb | เทอร์เบียม | ตามหมู่บ้าน Ytterby, Sweden, สถานที่ที่ค้นพบธาตุหายากชนิดแรก. | ใช้ทำสีเขียว ใช้ทำเลเซอร์ |
66 | Dy | ดิสโพรเซียม | ตามภาษากรีก "ดิสโพรซิทอส" แปลว่า หาได้ยาก. | ใช้ทำแม่เหล็กของธาตุหายาก |
67 | Ho | โฮลเมียม | ตาม สต็อกโฮล์ม (ในละติน, "โฮลเมีย") ซึ่งเป็นเมืองบ้านเกิดของผู้ค้นพบคนหนึ่ง | ใช้ทำเลเซอร์, ใช้ทำแม่เหล็ก |
68 | Er | เออร์เบียม | ตามหมู่บ้าน Ytterby, สวีเดน | ใช้ทำเลเซอร์อินฟราเรด, |
69 | Tm | ทูเลียม | ตามดินแดนทางเหนือในตำนาน . | ใช้ทำ, เลเซอร์ |
70 | Yb | อิตเตอร์เบียม | ตามหมู่บ้าน Ytterby, สวีเดน | ใช้ทำเลเซอร์อินฟราเรด, เป็นตัว, |
71 | Lu | ลูทีเชียม | หลัง เป็นชื่อเมืองก่อนที่จะเปลี่ยนชื่อเป็น ปารีส. | ใช้เป็นตัวนำสารเรืองแสง |
ตัวย่อ
ตัวย่อที่ใช้บ่อยคือ
- RE = หายาก
- REM = โลหะหายาก
- REE = ธาตุหายาก
- REO = ออกไซด์หายาก
- REY = ธาตุหายากและอิตเทรียม
- LREE = ธาตุหายากเบา (La Ce Pr Nd Pm Sm Eu และ Gd รู้จักในชื่อของกลุ่มซีเรียม)
- HREE = ธาตุหายากหนัก (Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu และ Y รู้จักในชื่อของกลุ่มอิตเทรียม)
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- "News and events". US Department of Agriculture. สืบค้นเมื่อ 2012-03-13.
- Edited by N G Connelly and T Damhus (with R M Hartshorn and A T Hutton), บ.ก. (2005). Nomenclature of Inorganic Chemistry: IUPAC Recommendations 2005 (PDF). Cambridge: RSC Publ. ISBN . (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-27. สืบค้นเมื่อ 2012-03-13.
{{}}
:|editor=
มีชื่อเรียกทั่วไป ((help)) - C. R. Hammond, "Section 4; The Elements", in CRC Handbook of Chemistry and Physics, 89th Edition (Internet Version 2009), David R. Lide, ed., CRC Press/Taylor and Francis, Boca Raton, FL.
- Energy-efficient light bulbs containing yttrium
- Gschneidner, Karl A., Jr. 1966. |title=Rare Earths-The Fraternal Fifteen. Washington, DC, U.S. atomic Energy Commission, Divisions of Technical Information, 42 pages.
- Hedrick, James B. . Rare Metal Blog. Toronto, Canada. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-11-27. สืบค้นเมื่อ 2013-10-05.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Tabuchi, Hiroko (5 October 2010). "Japan Recycles Rare Earth Minerals From Used Electronics". The New York Times.
- Kan, Michael (7 October 2010). . New Zealand PC World Magazine. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-10-27. สืบค้นเมื่อ 6 October 2010.
- Auslin, Michael (13 October 2010). "Japan's Rare-Earth Jolt". Wall Street Journal. สืบค้นเมื่อ 13 October 2010.
- Aston, Adam (15 October 2010). "China's Rare-Earth Monopoly". Technology Review (MIT). สืบค้นเมื่อ 17 October 2010.
- Hurst, Cindy (March 2010). (PDF). Institute for the Analysis of Global Security (IAGS). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-10-11. สืบค้นเมื่อ 18 October 2010.
- Rare earths mining: China's 21st Century gold rush, BBC News June 2010 infographic examining China's role in the rare earths market.
- Rare Earth Elements in National Defense: Background, Oversight Issues, and Options for Congress 2014-09-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Congressional Research Service, March 31, 2011.
- Digging for rare earths: The mines where iPhones are born | Apple - CNET News, September 26, 2012
- Khan, Malek; Lundmark, Martin; Hellström, Jerker "Rare Earth Elements and Europe’s Dependence on China" 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน in Strategic Outlook 2013, Swedish Defence Research Agency (FOI), June 2013, pp.93-98.
- Terra Rara: The strange story of some political elements 2017-09-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Prof Andrea Sella, filmed event, 31 May 2013
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
tamthikahndody IUPAC thatuhayak REEs hrux thatuaerrexirth idaek thatuthng 17 thatusungepnthatuthukthatuinhmuaelnthaindaelarwmkbsaeknediymaelaxitethriym saeknediymaelaxitethriymepnolhaebathihayak enuxngcakphwkmnmiaenwonmwacaekidinsinaerehlkechnediywkbthatuinhmuaelnthaindaelamismbtithangekhmikhlayknaerhayak khnademuxethiybkbehriyyephnnikhxngshrthxemrikaxxkisdhayak ichsahrbepntwtidtaminkartrwcsxbphunthilumnatangthukkdesaa eriyngtamekhmnalika ephrsioxdiemiym sieriym aelnthanm nioxdiemiym saaemeriym aela aekodlieniym xyangirktamthatuhayak ykewnthatuophrmiethiymthiepnkmmntrngsi mikhwamxudmsmburnkhxngkhanginepluxkolksungmisieriymepnthatuthimimakthisudpraman 25 swn tx 68 lan ehmuxnkbthxngaedng ephraamismbtithangkhxngphwkmn aerthatuhayakxyuhangknmakaelaimkracuktw sungthaihbnphunolkthatuehlanicunghayak aeladwykhwamhayaknithaihthatuhayakmirakhasungaelathaihkhadaekhlnepnxyangmak aerhayakchnidaerkthikhnphb khux aer sungmisarprakxbkhxngsieriym xitethriym ehlk silikxn aelathatuxun aerninamacakehmuxngkhxnghmuban Ytterby inpraethsswiedn sungphayhlngidnachuxhmubanniiptngepnchuxthatu xitetxrebiym raychuxtarangdanlangaesdngchux mwlxatxm aelakarnaipichkhxngthatuhayakthng 17 thatuhayakbangthatuidtngchuxtamnkwithyasastrthikhnphbthatunn hruxsthanthithikhnphbthatunn Z sylksn chux raksphth karnaipich21 Sc saeknediym tamkhalatinwa saeknediy saekndienewiy sthanthithithatuhayakchnidaerkthukkhnphb ebasungthaepnchinswnkhxngxakasyan thukephimis aela hlxdifixprxth sungthaepnkmmntrngsikichtidtaminorngklnnamn39 Y xitethriym tamhmuban Ytterby Sweden sthanthithikhnphbthatuhayakchnidaerk elesxr YAG YVO4 ichepntwnakhxngyuorephiyminsiaedng epntwnayingywdxunhphumisung YIG twkrxngimokhrewf inhlxdifprahydphlngngan ichetimlngipinxalumieniymthiichthasaysngiffaaerngsungephuxephimsphaphnaiffa57 La aelnthanm tamchuxkrik aelnthaeniyn aeplwa thuksxniw La2O3 ichthaelnsklxngthayphaph58 Ce sieriym tamdawekhraahaekhra esers aelatngchuxtamethphecaaehngkarekstrkhxngormn ichepntw59 Pr ephrsioxdiemiym tngchuxtamphasakrik ephrsixxs sungaeplwa siekhiywtnhxm aelakhawa iddimxs sungaeplwa aefd ichthaaemehlkkhxngthatuhayak60 Nd nioxdiemiym tngchuxtamphasakrik nixxs sungaeplwa ihm aelakhawa iddimxs sungaeplwa aefd ichthaaemehlkkhxngthatuhayak ichthaelesxrsimwng ichthaaekw 61 Pm ophrmiethiym tngchuxtam ophrmithixus phuthinaifmasumnusy ichtha aela62 Sm saaemeriym tam phukhnphbaerhayak ichthaaemehlkkhxngthatuhayak63 Eu yuorephiym tamthwipyuorp ichthasareruxngaesngsiaedngaelasinaengin ichthaelesxr aelahlxdifixprxth64 Gd aekodlieniym tam 1760 1852 ephuxepnekiyrtiaekkartrwcsxbthatuhayakkhxngekha ichthaaemehlkkhxngthatuhayak ichtha65 Tb ethxrebiym tamhmuban Ytterby Sweden sthanthithikhnphbthatuhayakchnidaerk ichthasiekhiyw ichthaelesxr66 Dy disophresiym tamphasakrik disophrsithxs aeplwa haidyak ichthaaemehlkkhxngthatuhayak67 Ho ohlemiym tam stxkohlm inlatin ohlemiy sungepnemuxngbanekidkhxngphukhnphbkhnhnung ichthaelesxr ichthaaemehlk68 Er exxrebiym tamhmuban Ytterby swiedn ichthaelesxrxinfraerd 69 Tm thueliym tamdinaednthangehnuxintanan ichtha elesxr70 Yb xitetxrebiym tamhmuban Ytterby swiedn ichthaelesxrxinfraerd epntw 71 Lu luthiechiym hlng epnchuxemuxngkxnthicaepliynchuxepn paris ichepntwnasareruxngaesngtwyxtwyxthiichbxykhux RE hayak REM olhahayak REE thatuhayak REO xxkisdhayak REY thatuhayakaelaxitethriym LREE thatuhayakeba La Ce Pr Nd Pm Sm Eu aela Gd ruckinchuxkhxngklumsieriym HREE thatuhayakhnk Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu aela Y ruckinchuxkhxngklumxitethriym duephimthatuhmu 3xangxing News and events US Department of Agriculture subkhnemux 2012 03 13 Edited by N G Connelly and T Damhus with R M Hartshorn and A T Hutton b k 2005 Nomenclature of Inorganic Chemistry IUPAC Recommendations 2005 PDF Cambridge RSC Publ ISBN 0 85404 438 8 PDF cakaehlngedimemux 2008 05 27 subkhnemux 2012 03 13 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite book title aemaebb Cite book cite book a editor michuxeriykthwip help C R Hammond Section 4 The Elements in CRC Handbook of Chemistry and Physics 89th Edition Internet Version 2009 David R Lide ed CRC Press Taylor and Francis Boca Raton FL Energy efficient light bulbs containing yttrium Gschneidner Karl A Jr 1966 title Rare Earths The Fraternal Fifteen Washington DC U S atomic Energy Commission Divisions of Technical Information 42 pages Hedrick James B Rare Metal Blog Toronto Canada khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2013 11 27 subkhnemux 2013 10 05 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb thatuhayak Tabuchi Hiroko 5 October 2010 Japan Recycles Rare Earth Minerals From Used Electronics The New York Times Kan Michael 7 October 2010 New Zealand PC World Magazine khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 10 27 subkhnemux 6 October 2010 Auslin Michael 13 October 2010 Japan s Rare Earth Jolt Wall Street Journal subkhnemux 13 October 2010 Aston Adam 15 October 2010 China s Rare Earth Monopoly Technology Review MIT subkhnemux 17 October 2010 Hurst Cindy March 2010 PDF Institute for the Analysis of Global Security IAGS khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2010 10 11 subkhnemux 18 October 2010 Rare earths mining China s 21st Century gold rush BBC News June 2010 infographic examining China s role in the rare earths market Rare Earth Elements in National Defense Background Oversight Issues and Options for Congress 2014 09 10 thi ewyaebkaemchchin Congressional Research Service March 31 2011 Digging for rare earths The mines where iPhones are born Apple CNET News September 26 2012 Khan Malek Lundmark Martin Hellstrom Jerker Rare Earth Elements and Europe s Dependence on China 2016 03 04 thi ewyaebkaemchchin in Strategic Outlook 2013 Swedish Defence Research Agency FOI June 2013 pp 93 98 Terra Rara The strange story of some political elements 2017 09 06 thi ewyaebkaemchchin Prof Andrea Sella filmed event 31 May 2013