อามูดาร์ยา ในอดีตมีชื่อเรียกในภาษาละตินว่า ออกซุส (Oxus; Ὦξος) เป็นแม่น้ำสายหลักในเอเชียกลางและอัฟกานิสถาน เกิดจากธารน้ำแข็งบนเทือกเขาปามีร์ทางตอนเหนือของฮินดูกูช ในบริเวณที่แม่น้ำ Vakhsh กับปันจ์บรรจบกันใน บนชายแดนระหว่างอัฟกานิสถานกับทาจิกิสถาน และไหลไปทางตะวันตกเฉียงเหนือไปยังของทะเลอารัลตอนใต้ ส่วนแม่น้ำสายเหนือเป็นชายแดนทางตอนเหนือของอัฟกานิสถานกับทาจิกิสถาน อุซเบกิสถาน และเติร์กเมนิสถาน ใน แม่น้ำนี้ถือเป็นของเขตของกับ "" ซึ่งเทียบได้กับเอเชียกลางในปัจจุบัน อามูดาร์ยามีน้ำไหลเฉลี่ยประมาณ 70 ลูกบาศก์กิโลเมตรต่อปี
อามูดาร์ยา Oxus, Wehrōd, də Āmu Sind, Amu River | |
---|---|
แม่น้ำอามูดาร์ยาจากประเทศเติร์กเมนิสถาน | |
แผนที่บริเวณรอบทะเลอารัลใน ป. ค.ศ. 2008 ที่ราบลุ่มแม่น้ำอามูดาร์ยออยู่ในสีส้ม ส่วนที่ราบลุ่มแม่น้ำซีร์ดาร์ยาอยู่ในสีเหลือง | |
ที่มาของชื่อ | ตั้งชื่อตามนคร Āmul (ปัจจุบันคือตืร์กเมนาบัต) |
ชื่อท้องถิ่น | |
ที่ตั้ง | |
ประเทศ | |
ภูมิภาค | เอเชียกลาง |
ลักษณะทางกายภาพ | |
ต้นน้ำ | /แม่น้ำปันจ์ |
• ตำแหน่ง | เทือกเขาปามีร์ ประเทศอัฟกานิสถาน |
• พิกัด | 37°27′04″N 73°34′21″E / 37.45111°N 73.57250°E |
• ระดับความสูง | 4,130 m (13,550 ft) |
แหล่งที่ 2 | /แม่น้ำวาคช์ |
• ตำแหน่ง | เทือกเขาปามีร์ ประเทศคีร์กีซสถาน |
• พิกัด | 39°13′27″N 72°55′26″E / 39.22417°N 72.92389°E |
• ระดับความสูง | 4,525 m (14,846 ft) |
จุดบรรจบ | Kerki |
• ตำแหน่ง | ประเทศทาจิกิสถาน |
• พิกัด | 37°06′35″N 68°18′44″E / 37.10972°N 68.31222°E |
• ระดับความสูง | 326 m (1,070 ft) |
ปากน้ำ | ทะเลอารัล |
• ตำแหน่ง | สามเหลี่ยมปากแม่น้ำอามูดาร์ยา ประเทศอุซเบกิสถาน |
• พิกัด | 44°06′30″N 59°40′52″E / 44.10833°N 59.68111°E |
• ระดับความสูง | 28 m (92 ft) |
ความยาว | 2,400 km (1,500 mi) |
พื้นที่ลุ่มน้ำ | 534,739 km2 (206,464 sq mi) |
อัตราการไหล | |
• เฉลี่ย | 2,525 m3/s (89,200 cu ft/s) |
• ต่ำสุด | 420 m3/s (15,000 cu ft/s) |
• สูงสุด | 5,900 m3/s (210,000 cu ft/s) |
ลุ่มน้ำ | |
ลำน้ำสาขา | |
• ซ้าย | แม่น้ำปันจ์ |
• ขวา | แม่น้ำวาคช์, , , |
ชื่อ
ในสมัยคลาสสิก แม่น้ำนี้มีชื่อเรียกในภาษาละตินว่า Ōxus และในภาษากรีกโบราณว่า Ὦξος (Ôxos) ซึ่งมีที่มาจากชื่อ Vakhsh ลำน้ำสาขาที่ใหญ่ที่สุดของแม่น้ำนี้ ข้อมูลจากสมัยซาเซเนียนเรียกแม่น้ำนี้ว่า Wehrōd (แปลว่า 'แม่น้ำดี')
ชื่อ Amu กล่าวกันว่ามาจากนครสมัยกลาง Āmul (ภายหลังกลายเป็น Chahar Joy/Charjunow และปัจจุบันคือตืร์กเมนาบัต) ในบริเวณที่ปัจจุบันคือเติร์กเมนิสถาน ส่วน Darya แปลว่า "ทะเลสาบ" ในภาษาเปอร์เซีย ข้อมูลภาษาอาหรับและอิสลามสมัยกลางเรียกแม่น้ำนี้ว่า ญัยฮูน (อาหรับ: جَـيْـحُـوْن, อักษรโรมัน: Jayḥūn) ซึ่งมาจากคำว่า หนึ่งใน 4 แม่น้ำของสวนเอเดนจากคัมภีร์ไบเบิล แม่น้ำอามูดาร์ยาไหลผ่านหนึ่งในทะเลทรายที่สูงที่สุดในโลก
หมายเหตุ
อ้างอิง
- Daene C. McKinney (18 November 2003). "Cooperative management of transboundary water resources in Central Asia" (PDF). เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-10-09. สืบค้นเมื่อ 2014-10-03.
- "Strabo, Geography, Book 11, chapter 7, section 4". www.perseus.tufts.edu.
- B. Spuler, Āmū Daryā, in , online ed., 2009
- Glantz, Michael H. (2005-01-01). "Water, Climate, and Development Issues in the Amu Darya Basin". Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change (ภาษาอังกฤษ). 10 (1): 23–50. doi:10.1007/s11027-005-7829-8. ISSN 1573-1596. S2CID 154617195.
- Page, Geology (2015-02-19). "Amu Darya River". Geology Page (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-05-28.
- . 1981. Historical Atlas of Islam (Hardcover). Leiden with support and patronage from Encyclopaedia of Islam. ISBN .
- "Amu Darya". .
- "Amu Darya". geography.name. สืบค้นเมื่อ 2020-07-16.
อ่านเพิ่ม
- . 1896. The Pamirs and the Source of the Oxus. , London. Reprint: Elibron Classics Series, Adamant Media Corporation. 2005. ISBN (pbk; ISBN (hbk).
- Gordon, T. E. 1876. The Roof of the World: Being the Narrative of a Journey over the high plateau of Tibet to the Russian Frontier and the Oxus sources on Pamir. Edinburgh. Edmonston and Douglas. Reprint by Ch'eng Wen Publishing Company. Taipei. 1971.
- . 1961. Between Oxus and Jumna. London. .
- , 1872. A Journey to the Source of the River Oxus. With an essay on the Geography of the Valley of the Oxus by Colonel Henry Yule. London: John Murray.
แหล่งข้อมูลอื่น
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
xamudarya inxditmichuxeriykinphasalatinwa xxksus Oxus Ὦ3os epnaemnasayhlkinexechiyklangaelaxfkanisthan ekidcaktharnaaekhngbnethuxkekhapamirthangtxnehnuxkhxnghindukuch inbriewnthiaemna Vakhsh kbpncbrrcbknin bnchayaednrahwangxfkanisthankbthacikisthan aelaihlipthangtawntkechiyngehnuxipyngkhxngthaelxarltxnit swnaemnasayehnuxepnchayaednthangtxnehnuxkhxngxfkanisthankbthacikisthan xusebkisthan aelaetirkemnisthan in aemnanithuxepnkhxngekhtkhxngkb sungethiybidkbexechiyklanginpccubn xamudaryaminaihlechliypraman 70 lukbaskkiolemtrtxpixamudarya Oxus Wehrōd de Amu Sind Amu Riveraemnaxamudaryacakpraethsetirkemnisthanaephnthibriewnrxbthaelxarlin p kh s 2008 thirablumaemnaxamudaryxxyuinsism swnthirablumaemnasirdaryaxyuinsiehluxngthimakhxngchuxtngchuxtamnkhr Amul pccubnkhuxturkemnabt chuxthxngthinAmudaryo xusebk Amudaryo Amudaryo thacik Amudarya Amudar ya rsesiy Amu Darya etirkemn د امو دره pathan امو دريا dari thitngpraethsxfkanisthanthacikisthanetirkemnisthanxusebkisthanphumiphakhexechiyklanglksnathangkayphaphtnna aemnapnc taaehnngethuxkekhapamir praethsxfkanisthan phikd37 27 04 N 73 34 21 E 37 45111 N 73 57250 E 37 45111 73 57250 radbkhwamsung4 130 m 13 550 ft aehlngthi 2 aemnawakhch taaehnngethuxkekhapamir praethskhirkissthan phikd39 13 27 N 72 55 26 E 39 22417 N 72 92389 E 39 22417 72 92389 radbkhwamsung4 525 m 14 846 ft cudbrrcbKerki taaehnngpraethsthacikisthan phikd37 06 35 N 68 18 44 E 37 10972 N 68 31222 E 37 10972 68 31222 radbkhwamsung326 m 1 070 ft paknathaelxarl taaehnngsamehliympakaemnaxamudarya praethsxusebkisthan phikd44 06 30 N 59 40 52 E 44 10833 N 59 68111 E 44 10833 59 68111 radbkhwamsung28 m 92 ft khwamyaw2 400 km 1 500 mi phunthilumna534 739 km2 206 464 sq mi xtrakarihl echliy2 525 m3 s 89 200 cu ft s tasud420 m3 s 15 000 cu ft s sungsud5 900 m3 s 210 000 cu ft s lumnalanasakha sayaemnapnc khwaaemnawakhch chuxsamehliympakaemnaxamudaryamxngcakxwkas insmykhlassik aemnanimichuxeriykinphasalatinwa Ōxus aelainphasakrikobranwa Ὦ3os Oxos sungmithimacakchux Vakhsh lanasakhathiihythisudkhxngaemnani khxmulcaksmysaeseniyneriykaemnaniwa Wehrōd aeplwa aemnadi chux Amu klawknwamacaknkhrsmyklang Amul phayhlngklayepn Chahar Joy Charjunow aelapccubnkhuxturkemnabt inbriewnthipccubnkhuxetirkemnisthan swn Darya aeplwa thaelsab inphasaepxresiy khxmulphasaxahrbaelaxislamsmyklangeriykaemnaniwa yyhun xahrb ج ـي ـح ـو ن xksrormn Jayḥun sungmacakkhawa hnungin 4 aemnakhxngswnexedncakkhmphiribebil aemnaxamudaryaihlphanhnunginthaelthraythisungthisudinolkhmayehtuepxresiy آمودریا xksrormn Amudarya esiyngxanphasaepxresiy ɒːmuː daeɾˈjɒː etirkemn Amyderya Amyderya xusebk Amudaryo Amudaryo ەمۇدەريا thacik Amudaryo xksrormn Amudaryo pathan د آمو سيند de Amu Sind turki Ceyhun Amu Derya krikobran Ὦ3os xksrormn OxosxangxingDaene C McKinney 18 November 2003 Cooperative management of transboundary water resources in Central Asia PDF ekb PDF cakaehlngedimemux 2022 10 09 subkhnemux 2014 10 03 Strabo Geography Book 11 chapter 7 section 4 www perseus tufts edu B Spuler Amu Darya in online ed 2009 Glantz Michael H 2005 01 01 Water Climate and Development Issues in the Amu Darya Basin Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change phasaxngkvs 10 1 23 50 doi 10 1007 s11027 005 7829 8 ISSN 1573 1596 S2CID 154617195 Page Geology 2015 02 19 Amu Darya River Geology Page phasaxngkvsaebbxemrikn subkhnemux 2021 05 28 1981 Historical Atlas of Islam Hardcover Leiden with support and patronage from Encyclopaedia of Islam ISBN 90 04 06116 9 Amu Darya Amu Darya geography name subkhnemux 2020 07 16 xanephim 1896 The Pamirs and the Source of the Oxus London Reprint Elibron Classics Series Adamant Media Corporation 2005 ISBN 1 4021 5983 8 pbk ISBN 1 4021 3090 2 hbk Gordon T E 1876 The Roof of the World Being the Narrative of a Journey over the high plateau of Tibet to the Russian Frontier and the Oxus sources on Pamir Edinburgh Edmonston and Douglas Reprint by Ch eng Wen Publishing Company Taipei 1971 1961 Between Oxus and Jumna London 1872 A Journey to the Source of the River Oxus With an essay on the Geography of the Valley of the Oxus by Colonel Henry Yule London John Murray aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb aemnaxamudarya bthkhwamekiywkbphumisastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk