ศาสนาประจำชาติ

ศาสนาประจำรัฐ หรือ ศาสนาประจำชาติ (อังกฤษ: state religion) บางทีเรียก ศาสนาซึ่งเป็นที่ยอมรับ (established religion) หรือ ศาสนาทางการ (official religion) เป็นคณะหรือลัทธิทางศาสนาที่รัฐอธิปไตยรัฐหนึ่ง ๆ อนุมัติอย่างเป็นทางการ รัฐที่มีศาสนาอย่างเป็นทางการนั้น แม้ไม่ใช่รัฐฆราวาส ก็ไม่จำต้องเป็นรัฐแบบเทวาธิปไตยเสมอไป เช่น รัฐที่ผู้ปกครองควบตำแหน่งทั้งทางโลกและทางสงฆ์ ส่วนศาสนาประจำรัฐนั้น แม้ได้รับอนุมัติจากรัฐ ก็ไม่จำเป็นที่รัฐจะอยู่ในความควบคุมของศาสนา หรือศาสนาจะอยู่ในความควบคุมของรัฐเสมอไป

ประเทศที่มีศาสนาประจำชาติ

คริสต์ (ไม่ระบุ)   โปรเตสแตนต์   อีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์   โรมันคาทอลิก

อิสลาม (ไม่ระบุ)   ซุนนี   ชีอะฮ์   พุทธ

ศาสนาประจำรัฐนั้นปรากฏโฉมอยู่ทั่วทุกวัฒนธรรมในประวัติศาสตร์ของมวลมนุษย์ ความสัมพันธ์ระหว่างลัทธิศาสนาและรัฐนั้นเป็นที่ถกเถียงกันมาแต่โบราณ เช่น ในงานของ (Varro) ที่เรียกศาสนาประจำรัฐว่า (theologia civilis) สำหรับศาสนาคริสต์นั้น คริสตจักรที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐเป็นแห่งแรก คือ คริสตจักรอัครทูตอาร์มีเนีย (Armenian Apostolic Church) ซึ่งตั้งขึ้นใน ค.ศ. 301 และยังมีศัพท์ (state church) ที่ใช้เรียกองค์การศาสนาคริสต์ที่รัฐอนุมัติ

ในตะวันออกกลาง รัฐที่ประชากรส่วนใหญ่เป็นอิสลามยกเอาศาสนาอิสลามเป็นศาสนาประจำรัฐ แต่ข้อจำกัดทางศาสนานั้นมากน้อยต่างกันไป เช่น ผู้ปกครองซาอุดีอาระเบียมีอำนาจทั้งทางฆราวาสและทางศาสนา ส่วนประธานาธิบดีแห่งอิหร่านซึ่งต้องเป็นฆราวาสนั้นต้องปฏิบัติตามคำตัดสินขององค์การศาสนานับแต่เกิดการปฏิวัติอิหร่านเมื่อ ค.ศ. 1979 เป็นต้นมา

ระดับการกำหนดให้พลเมืองต้องถือศาสนาตามรัฐในสังคมปัจจุบันนั้นก็ต่างกันไปในแต่ละท้องที่ เช่น มีระดับสูงในซาอุดีอาระเบีย และมีระดับน้อยถึงไม่มีเลยในกรีก เดนมาร์ก อังกฤษ และไอซ์แลนด์

ศาสนาคริสต์

ไม่สังกัดนิกาย

•  ซามัว
•  แซมเบีย

นิกายโรมันคาทอลิก

ประเทศที่จัดตั้งให้เป็นศาสนาประจำชาติหรือรัฐ มีดังนี้:

•  คอสตาริกา
•  ลีชเทินชไตน์
•  มอลตา
•  โมนาโก
•  นครรัฐวาติกัน

ประเทศที่ให้การยอมรับในรัฐธรรมนูญของตนในระดับต่าง ๆ แต่ไม่ระบุเป็นศาสนาประจำชาติ:

•  อันดอร์รา
•  อาร์เจนตินา
•  ติมอร์-เลสเต
•  เอลซัลวาดอร์
•  กัวเตมาลา
•  อิตาลี
•  ปานามา
•  ปารากวัย
•  เปรู
•  โปแลนด์
•  สเปน

นิกายออร์ทอดอกซ์ตะวันออก

•  กรีซ

ประเทศที่ให้การยอมรับในรัฐธรรมนูญของตนในระดับต่าง ๆ แต่ไม่ระบุเป็นศาสนาประจำชาติ:

•  บัลแกเรีย
•  ไซปรัส
•  จอร์เจีย

นิกายโปรเตสแตนต์

ประเทศข้างล่างนี้ยอมรับให้นิกายโปรเตสแตนต์รูปแบบหนึ่งเป็นศาสนาประจำชาติหรือรัฐ:

เครือจักรภพแห่งประชาชาติ

นิกายแองกลิคัน

•  อังกฤษ
•  เกิร์นซีย์
•  ไอล์ออฟแมน
•  เจอร์ซีย์

ลัทธิคาลวิน

•  สกอตแลนด์
•  ตูวาลู

กลุ่มนอร์ดิก

นิกายลูเทอแรน

•  เดนมาร์ก
  •  หมู่เกาะแฟโร
  •  กรีนแลนด์
•  ไอซ์แลนด์
•  นอร์เวย์

ประเทศที่ให้การยอมรับในรัฐธรรมนูญของตนในระดับต่าง ๆ แต่ไม่ระบุเป็นศาสนาประจำชาติ:

•  ฟินแลนด์

•  สวีเดน

อื่น ๆ /ผสม

•  อาร์มีเนีย
•  สาธารณรัฐโดมินิกัน
•  ฝรั่งเศส
•  เฮติ
•  ฮังการี
•  นิการากัว
•  โปรตุเกส

ศาสนาอิสลาม

ประเทศข้างล่างนี้จัดตั้งศาสนาอิสลาม หรือนิกายจำเพาะ เป็นศาสนาประจำชาติ

•  อัฟกานิสถาน
•  แอลจีเรีย
•  บาห์เรน
•  บังกลาเทศ
•  บรูไน
•  คอโมโรส
•  จิบูตี
•  อียิปต์
•  อิหร่าน
•  อิรัก
•  จอร์แดน
•  คูเวต
•  ลิเบีย
•  มาเลเซีย
•  มัลดีฟส์
•  มอริเตเนีย
•  โมร็อกโก
•  โอมาน
•  ปากีสถาน
•  ปาเลสไตน์
•  กาตาร์
•  ซาอุดีอาระเบีย
•  สาธารณรัฐประชาธิปไตยอาหรับซาห์ราวี
•  โซมาเลีย
•  สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์
•  เยเมน
•  แอลเบเนีย
•  คอซอวอ
•  บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา

ในบางประเทศ ศาสนาอิสลามไม่ได้เป็นศาสนาประจำชาติ แต่ได้รับสถานะพิเศษ:

•  ทาจิกิสถาน
•  ตูนิเซีย
•  ตุรกี
•  เติร์กเมนิสถาน
•  อุซเบกิสถาน

ศาสนาพุทธ

ประเทศที่ประกาศให้ศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติ มีดังนี้:

•  ภูฏาน
•  กัมพูชา
•  พม่า
•  ศรีลังกา

ในบางประเทศ ศาสนาพุทธไม่ได้เป็นศาสนาประจำชาติ แต่มีสถานะพิเศษ:

•  ไทย
•  ลาว
•  สาธารณรัฐคัลมืยคียา

ดูเพิ่ม

• เสรีภาพทางศาสนา
• รัฐฆราวาส

หมายเหตุ

1. ภูฏาน,มอริเตเนีย,เวสเทิร์นสะฮารา (ผ่านสาธารณรัฐประชาธิปไตยอาหรับซาห์ราวี และโมร็อกโกที่แบ่งเขตปกครอง), โมร็อกโก,ตูนิเซีย,อียิปต์,อังกฤษ,จอร์แดน,อิรัก,ปากีสถาน,บังกลาเทศ,สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์,โอมาน,เยเมน,มัลดีฟส์,อิหร่าน,แอลจีเรีย,ซาอุดีอาระเบีย,ศรีลังกา,อัฟกานิสถาน,โซมาเลีย,มาเลเซีย,บรูไน,กรีซ,เดนมาร์ก,คอสตาริกา,แซมเบีย ดูเพิ่มที่นี่.

อ้างอิง

1. THE INSCRUTABLE GUARDIAN OF THUNDER AND SILENCE the Dragon (Druk) in Himalayan Symbology.
2. "Mauritania". CIA World Factbook. 22 November 2021.
3. Shelley, Toby (August 2004). Endgame in the Western Sahara: What Future for Africa's Last Colony (ภาษาอังกฤษ). Zed Books. ISBN .
4. "Morocco". CIA World Factbook. 23 November 2021.
5. "Tunisia". CIA World Factbook. 24 November 2021.
6. said, Ed O'Rourke on (2013-02-09). "The 2012 Constitution of Egypt, Translated by Nivien Saleh, with Index". Nivien Saleh (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2023-01-02.
7. United Kingdom’s Constitution of 1215 with Amandments through 2013
8. "Jordan". CIA World Factbook. 24 November 2021.
9. "Iraq". CIA World Factbook. 22 November 2021.
10. "Pakistan". CIA World Factbook. 30 November 2021.
11. "Bangladesh". CIA World Factbook. 16 November 2021.
12. "United Arab Emirates". CIA World Factbook. 23 November 2021.
13. "Oman". CIA World Factbook. 30 November 2021.
14. "Yemen". CIA World Factbook. 24 November 2021.
15. "Maldives". CIA World Factbook. 23 November 2021.
16. LL.M., Prof. Dr. Axel Tschentscher. "ICL > Iran > Constitution". www.servat.unibe.ch (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2023-01-02.
17. "Algeria". CIA World Factbook. 18 November 2021.
18. The Basic Law of Governance (Chapter one, Article one), saudiembassy.net, "The Kingdom of Saudi Arabia is a sovereign Arab Islamic State. Its religion is Islam. Its constitution is Almighty God's Book, The Holy Qur'an, and the Sunna (Traditions) of the Prophet (PBUH). Arabic is the language of the Kingdom. The City of Riyadh is the capital."
19. "Sri Lanka". CIA World Factbook. 3 October 2022.
20. The Constitution of Afghanistan (Chapter one, Article two), afghan-web.com
21. "Somalia". CIA World Factbook. 19 November 2021.
22. Federal Constitution, agc.gov.my
23. Ibp Usa; International Business Publications, USA (2007). Brunei Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'Izzaddin Waddaulah Handbook. Int'l Business Publications. pp. 133. ISBN .
24. "Greece". CIA World Factbook. 29 November 2021.
25. "Denmark". CIA World Factbook. 30 November 2021.
26. Title VI, Article 75 of The Constitution of Costa Rica, costaricalaw.com.
27. "Zambia's Constitution of 1991 with Amendments through 2009" (PDF). CIA World Factbook.
28. The Journal of Ecclesiastical History. p. 268 by Cambridge University Press, Gale Group, C.W. Dugmore