โบโนโบ

โบโนโบ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: สมัยไพลสโตซีนตอนต้น–สมัยโฮโลซีน PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N ↓
สถานะการอนุรักษ์
ใกล้สูญพันธุ์  (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Primates
วงศ์:	Hominidae
สกุล:	Pan
สปีชีส์:	P.  paniscus
ชื่อทวินาม
Pan paniscus , 1929
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์

โบโนโบ หรือ ชิมแปนซีแคระ (อังกฤษ: bonobo, dwarf chimpanzee, pygmy chimpanzee; ชื่อวิทยาศาสตร์: Pan paniscus)

การค้นพบ

โบโนโบได้รับการอนุกรมวิธานโดย นักสัตววิทยาชาวเยอรมัน ในปี ค.ศ. 1929 หลังจากก่อนหน้านั้น คือ ในปี ค.ศ. 1927 นักสัตววิทยาชาวเบลเยียมได้ตรวจสอบหัวกะโหลกและหนังสัตว์แปลกประหลาดชนิดหนึ่งซึ่งน่าจะเป็นชิมแปนซีตัวเมียโตเต็มวัยที่ได้มาจากเบลเจียนคองโก ชวาทซ์ได้ไปเยือนพิพิธภัณฑ์ของสเคาเตเดิน และได้ทำการวัดขนาดกะโหลกและตัวอย่างอีก 2 หัว ก่อนสรุปว่าเป็นชิมแปนซี หรือเอปชนิดใหม่ของโลก ซึ่งจะพบได้เฉพาะฝั่งซ้ายหรือตอนใต้ของแม่น้ำคองโกเท่านั้น

ลักษณะและพฤติกรรม

โบโนโบเป็นลิงไม่มีหางที่นักวิทยาศาสตร์เชื่อกันว่ามีวิวัฒนาการใกล้เคียงมนุษย์มากที่สุด โดยมีบรรพบุรุษร่วมกันก่อนจะมาแยกสายวิวัฒนาการ โดยมีดีเอ็นเอเหมือนกับมนุษย์ถึงร้อยละ 90 โบโนโบมีลักษณะทั่วไปเหมือนกับชิมแปนซี ที่อยู่ในสกุลเดียวกัน แต่มีขนาดเล็กกว่ามาก และมีถิ่นที่อยู่อาศัยจำกัดกว่า และมีพฤติกรรมรักสงบ ไม่ก้าวร้าวหรือล่าลิงชนิดอื่นกินเป็นอาหารเหมือนชิมแปนซี

โบโนโบมีส่วนหัวที่เล็กกว่าชิมแปนซีเมื่อเทียบกับขนาดตัว มีรูปร่างที่เพรียวและแขนยาวกว่า อย่างไรก็ตามทั้งตัวผู้และตัวเมียเมื่อโตเต็มที่จะมีขนาดพอ ๆ กับชิมแปนซีตัวเมีย ซึ่งโบโนโบได้แยกสายวิวัฒนาการมาจากชิมแปนซีเมื่อกว่า 900,000 ปี ถึง 1.5 ล้านปีก่อน จากการที่แม่น้ำคองโกได้ถือกำเนิดขึ้น ทำให้ตัดขาดความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน ได้มีการศึกษาพบว่า โบโนโบเป็นสิ่งมีชีวิตเพียงชนิดเดียวที่ไม่ใช่มนุษย์ ที่สามารถแสดงออกทางความรักและมีพฤติกรรมทางเพศได้เหมือนมนุษย์ เช่น การจูบ, การออรัลเซ็กส์ หรือแม้แต่การผสมพันธุ์แบบหันหน้าเข้าหากัน และยังพบว่ามีพฤติกรรมผสมพันธุ์เพื่อที่จะแลกเปลี่ยนอาหารกัน แทนที่จะต่อสู้แย่งชิงกันแบบสัตว์ชนิดอื่น หรือแม้แต่การใช้อวัยวะเพศที่ขยายใหญ่กว่าปกติเสียดสีกันไปมาของตัวเมียในช่วงวัยเจริญพันธุ์เพื่อแสดงออกถึงความผูกพันฉันพี่น้องกันด้วย

ที่อยู่อาศัย

อยู่อาศัยในตอนกลางของทวีปแอฟริกา พบในเขตสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกเพียงประเทศเดียวในโลก พบในธรรมชาติเพียง 5,000 ตัว จัดอยู่ในกลุ่มสิ่งมีชีวิต

ปัจจุบันสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกมีพื้นที่อนุรักษ์ซึ่งเป็นป่าดงดิบที่ใหญ่ที่สุดในทวีปแอฟริกา คิดเป็นร้อยละ 8 และต้องการเพิ่มเป็นร้อยละ 10 และร้อยละ 15 ในที่สุด โดยรัฐบาลสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกต้องการป้องกันการทำลายป่าในพื้นที่ลุ่มคองโกด้วย

การผสมข้ามพันธุ์กับชิมแปนซี

นักวิจัยพบว่าทั้งชิมแปนซีกลาง (Pan troglodytes troglodytes) และ ชิมแปนซีตะวันออก (Pan troglodytes schweinfurthii) มีสารพันธุกรรมร่วมกับโบโนโบมากกว่าลิงชิมแปนซีชนิดย่อยอื่น ๆ เชื่อกันว่า เกิดขึ้นอย่างน้อยสองครั้งภายใน 550,000 ปีที่ผ่านมา ในปัจจุบัน การผสมพันธุ์ระหว่างโบโนโบและชิมแปนซีในป่าถูกขวาง เนื่องจากประชากรมีการเกิดสปีชีส์ต่างบริเวณและถูกแยกออกจากฝั่งต่างๆ ของแม่น้ำคองโก

ภายในสวนสัตว์ มีการบันทึกลูกผสมระหว่างโบโนโบและชิมแปนซี ระหว่างปี 1990 ถึง 1992 มีการตั้งครรภ์ 5 ครั้งและศึกษาระหว่างโบโนโบตัวผู้กับชิมแปนซีตัวเมีย 2 ตัว การตั้งครรภ์ครั้งแรก ทั้งสองตัวแท้งลูกเนื่องจากแรงกดดันด้านสิ่งแวดล้อม การตั้งครรภ์สามครั้งต่อไปนี้นำไปสู่การเกิดของลูกผสมสามตัว

ลูกผสมระหว่างโบโนโบและชิมแปนซีชื่อ Tiby ยังได้แสดงในภาพยนตร์สวีเดนปี 2017 อาร์ต ตัวแม่งงงงงง

อ้างอิง

1. (2005-11-16). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (บ.ก.). Mammal Species of the World (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. p. 183. .
2. Fruth, B., Benishay, J.M., Bila-Isia, I., Coxe, S., Dupain, J., Furuichi, T., Hart, J., Hart, T., Hashimoto, C., Hohmann, G., Hurley, M., Ilambu, O., Mulavwa, M., Ndunda, M., Omasombo, V., Reinartz, G., Scherlis, J., Steel, L. & Thompson, J. (2008). Pan paniscus. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 4 January 2009. Listed as Endangered (EN A4cd v3.1)
3. แกะรอยเอปในตำนาน, คอลัมน์ เรื่องเล่าจากต่างแดน โดย นิตยสารเนชั่นแนล จีโอกราฟิก ฉบับภาษาไทยเดือนมีนาคม หน้า 22: เดลินิวส์ ฉบับที่ 23,173 ประจำวันอาทิตย์ที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2556 ขึ้น 13 ค่ำ เดือน 4 ปีมะโรง
4. โบโนโบ สายพันธุ์ใกล้เคียงมนุษย์ที่สุด เสี่ยงสูญพันธุ์ จากประชาชาติธุรกิจ
5. "สารคดี BBC : เปิดโลกกว้างแอฟริกา ตอนที่ 10 คลิป 1/2". ช่อง 7. 28 November 2014. สืบค้นเมื่อ 30 November 2014.
6. โบโนโบ้
7. พฤติกรรมรักร่วมเพศในสัตว์^[]
8. "คองโกจัดเขตอนุรักษ์โบโนโบ". เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-09. สืบค้นเมื่อ 2012-12-09.
9. Owens, Brian (2016-10-27). "Chimps and bonobos interbred and exchanged genes". New Scientist. สืบค้นเมื่อ 2022-04-06.
10. . cnag.crg.eu. 2022-04-06. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-12-31. สืบค้นเมื่อ 2022-04-06.
11. Jewett, Katie (2017-04-25). "The Great Divide". www.biographic.com. สืบค้นเมื่อ 2022-04-06.
12. Vervaecke, Hilde; Elsacker, L. van (1992). "Hybrids between common chimpanzees (Pan troglodytes) and pygmy chimpanzees (Pan paniscus) in captivity". Mammalia. 56 (4): 667–669. ISSN 1864-1547. สืบค้นเมื่อ 2023-12-01.
13. Foundation, Arcus (2021-04-29). Killing, Capture, Trade and Ape Conservation: Volume 4. Cambridge University Press. p. 111. ISBN .

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ Pan paniscus

แหล่งข้อมูลอื่น

ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Pan paniscus ที่วิกิสปีชีส์