อำเภอแม่ทะ

แม่ทะ (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอในจังหวัดลำปาง เป็น 1 ใน 4 อำเภอของจังหวัดลำปางที่มีทางรถไฟสายเหนือตัดผ่าน โดยมีสถานีในพื้นที่อำเภอ 2 สถานี ได้แก่ สถานีรถไฟศาลาผาลาด และสถานีรถไฟแม่ทะ

อำเภอแม่ทะ
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mae Tha
สถานีรถไฟแม่ทะ
คำขวัญ:  ลำน้ำจางหล่อเลี้ยงเศรษฐกิจ พุทธรูปศักดิ์สิทธิ์พระไม้แก่นจันทน์ สินแร่สำคัญถ่านหินดินขาว อาชีพยืนยาวไม้แกะสลัก แหล่งประจักษ์ธรรมถ้ำพระสบาย
แผนที่จังหวัดลำปาง เน้นอำเภอแม่ทะ
พิกัด: 18°8′6″N 99°30′48″E / 18.13500°N 99.51333°E / 18.13500; 99.51333
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ลำปาง
พื้นที่
• ทั้งหมด	810.54 ตร.กม. (312.95 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	56,463 คน
• ความหนาแน่น	69.66 คน/ตร.กม. (180.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	52150
รหัสภูมิศาสตร์	5210
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอแม่ทะ ถนนลำปาง-แม่ทะ ตำบลนาครัว อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง 52150
ส่วนหนึ่งของ

สถานีรถไฟศาลาผาลาดในพื้นที่หมู่ 6 บ้านผาลาด ตำบลแม่ทะ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอแม่ทะมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมืองลำปางและอำเภอแม่เมาะ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอลอง (จังหวัดแพร่)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอวังชิ้น (จังหวัดแพร่) และอำเภอสบปราบ
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเกาะคา

ประวัติ

อำเภอแม่ทะมีประวัติการก่อตั้งเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2450 ที่ว่าการอำเภอแม่ทะเดิมมิได้ตั้งอยู่ ณ ที่ว่าการอำเภอแม่ทะปัจจุบัน แต่ตั้งอยู่ที่บ้านป่าตัน หมู่ที่ 5 ตำบลป่าตัน อยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอในปัจจุบันไปทางทิศใต้ประมาณ 5 กิโลเมตร โดยอาศัยชื่อตำบลเป็นชื่อของอำเภอเรียกว่า "อำเภอป่าตัน" โดยมีการสร้างโรงเรียนขึ้นที่วัดบ้านอ้วนและที่หน้าที่ว่าการอำเภอ และสร้างที่ว่าการอำเภอป่าตัน (ใหม่) ขึ้นในวันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2453

ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2455 ขุนตันธนารักษ์ นายอำเภอป่าตันสมัยนั้นได้พิจารณาเห็นว่ากรมทางรถไฟแห่งประเทศไทยมีโครงการวางรางรถไฟไปถึงเชียงใหม่ โดยมีเส้นทางผ่านบ้านแม่ทะ หมู่ที่ 1 ตำบลแม่ทะ จึงย้ายที่ว่าการอำเภอไปบริเวณนั้นและเปลี่ยนชื่อจากอำเภอป่าตันเป็น "อำเภอแม่ทะ" ในปี พ.ศ. 2460 ตามชื่อหมู่บ้านซึ่งตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอป่าตันเดิมประมาณ 15 กิโลเมตร

และในปี พ.ศ. 2497 ก็ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอแม่ทะ จากบ้านแม่ทะ ตำบลแม่ทะ มาตั้งที่บ้านอ้วน ตำบลนาครัว และเปิดใช้ที่ว่าการอำเภอใหม่ตั้งแต่วันที่ 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2497 เป็นต้นไป ซึ่งทางราชการได้พิจารณาว่าพื้นที่มีความเป็นศูนย์กลางมากกว่า โดยไม่ได้เปลี่ยนชื่ออำเภอใหม่แต่อย่างใด

• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอป่าตัน จังหวัดลำปาง เป็นอำเภอแม่ทะ
• วันที่ 21 มกราคม 2476 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอเมืองลำปางกั[อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง โดยโอนพื้นที่ของตำบลน้ำโจ้ อำเภอเมืองลำปาง มาขึ้นกับอำเภอแม่ทะ
• วันที่ 9 มกราคม 2481 ยุบตำบลนาคต รวมกับพื้นที่
• วันที่ 26 มกราคม 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลป่าตันนาครัว ในท้องที่หมู่บ้านหนามปู่ย่า บ้านอ้วน บ้านหัวฝาย และท้องที่หมู่บ้านนาคต บ้านแพะ บ้านปง บ้านสมทะ บ้านป่าตันเหนือ บ้านป่าตันใต้ ตำบลป่าตัน
• วันที่ 28 มีนาคม 2521 ตั้งตำบลสบป้าด แยกออกจากตำบลหัวเสือ
• วันที่ 21 ตุลาคม 2531 ตั้งตำบลวังเงิน แยกออกจากตำบลดอนไฟ
• วันที่ 15 กันยายน 2532 ตั้งตำบลสันดอนแก้ว แยกออกจากตำบลบ้านบอม และตำบลบ้านกิ่ว
• วันที่ 31 ธันวาคม 2532 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอแม่ทะกับอำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง โดยโอนพื้นที่ของตำบลสบป้าด อำเภอแม่ทะ ไปขึ้นกับอำเภอแม่เมาะ
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลป่าตันนาครัว เป็น ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 12 กันยายน 2546 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ที่ 8 บ้านน้ำโทก–หัวดง ตำบลแม่ทะ เป็นหมู่ที่ 8 "" และเปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ที่ 9 บ้านแม่ทะ ตำบลแม่ทะ เป็นหมู่ที่ 9 ""
• วันที่ 9 กรกฎาคม 2547 ยุบ รวมเข้ากับเทศบาลตำบลป่าตันนาครัว
• วันที่ 21 มีนาคม 2549 แยกพื้นที่หมู่ 2 บ้านท่าแหน ตำบลแม่ทะ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 10 บ้านท่าแหนพัฒนา และแยกพื้นที่หมู่ 3 บ้านนาคต ตำบลป่าตัน ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 9 บ้านนาคต
• วันที่ 20 เมษายน 2550 แยกพื้นที่หมู่ 2 บ้านทุ่งตอน ตำบลวังเงิน ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 9 บ้านวังเงิน
• วันที่ 24 สิงหาคม 2550 เปลี่ยนชื่อองค์การบริหารส่วนตำบลสันดอนแก้ว เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลสิริราช และจัดตั้งเป็น
• วันที่ 18 กรกฎาคม 2551 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลแม่ทะ เป็น จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลน้ำโจ้ เป็น
• วันที่ 26 กันยายน 2554 ได้แยกพื้นที่บางส่วนของหมู่ที่ 3 บ้านอ้วน, หมู่ที่ 8 บ้านหนามปู่ย่า ตำบลนาครัว ขององค์การบริหารส่วนตำบลนาครัว มารวมกับท้องที่เทศบาลตำบลป่าตันนาครัว และเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลตำบลป่าตันนาครัว
• วันที่ 24 กันยายน 2555 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลนาครัว เป็น
• วันที่ 12 พฤษภาคม 2559 แยกพื้นที่หมู่ 3 บ้านต๋อ ตำบลน้ำโจ้ ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 10 บ้านต๋อแก้วพัฒนา

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอแม่ทะแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 10 ตําบล 95 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.	แม่ทะ		Mae Tha	10	2,729	7,081
2.	นาครัว		Na Khrua	12	3,121	10,446
3.	ป่าตัน		Pa Tan	9	2,027	6,445
4.	บ้านกิ่ว		Ban Kio	10	1,451	4,601
5.	บ้านบอม		Ban Bom	6	900	2,729
6.	น้ำโจ้		Nam Cho	10	3,208	10,227
7.	ดอนไฟ		Don Fai	8	1,482	4,377
8.	หัวเสือ		Hua Suea	12	2,355	6,547
9.	วังเงิน		Wang Ngoen	9	1,269	3,832
10.	สันดอนแก้ว		San Don Kaeo	9	1,465	4,841

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอแม่ทะประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่

• ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าตันทั้งตำบลและบางส่วนของตำบลนาครัว
• ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันดอนแก้วทั้งตำบล
• ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่ทะทั้งตำบล
• ครอบคลุมพื้นที่ตำบลน้ำโจ้ทั้งตำบล
• ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาครัว (นอกเขตเทศบาลตำบลป่าตันนาครัว)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกิ่ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกิ่วทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านบอม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านบอมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนไฟ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนไฟทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหัวเสือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหัวเสือทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังเงิน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังเงินทั้งตำบล

อ้างอิง

1. "แจ้งความกระทรวงธรรมการ แผนกกรมศึกษาธิการ เรื่อง สร้างโรงเรียนขึ้นในท้องที่อำเภอป่าตัน เมืองนครลำปาง ๒ โรง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 27 (0 ก): 2286–2287. วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2452
2. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง สร้างที่ว่าการอำเภอขึ้นที่อำเภอป่าตันเมืองลำปาง พร้อมด้วยเครื่องใช้และถวายเป็นของรัฐบาล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 27 (0 ง): 208. วันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2453
3. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ย้ายที่ว่าการอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 71 (18 ง): 828. วันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2497
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 40–68. วันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2460
5. "ประกาศกระทรวงธรรมการ เรื่อง ใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ เพิ่มเติมในท้องที่จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 50 (0 ก): 845–846. วันที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2476
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3344–3349. วันที่ 9 มกราคม พ.ศ. 2481
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลป่าตันนาครัว อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (10 ง): (ฉบับพิเศษ) 43–44. วันที่ 26 มกราคม 2500
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 95 (35 ง): 876–878. วันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2521
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแม่พริก และอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 105 (171 ง): (ฉบับพิเศษ) 84–92. วันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2531
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบล ในท้องที่อำเภอแม่ทะ และอำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (154 ง): (ฉบับพิเศษ) 21–35. วันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2532
11. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอแม่ทะกับอำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง พ.ศ. ๒๕๓๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (236 ก): (ฉบับพิเศษ) 1–3. วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2532
12. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4 – โดยทาง ให้บรรดาสุขาภิบาลตามกฎหมายว่าด้วยสุขาภิบาลที่มีอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีฐานะเป็นเทศบาลตำบลตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาลในพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ. วันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542
13. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน หมู่ที่ ๘ และหมู่ที่ ๙ ตำบลแม่ทะ อำเภอแม่ทะ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 120 (ตอนพิเศษ 106 ง): 49. วันที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2546
14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับเทศบาล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 75 ง): 19–21. วันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2547
15. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน ประจำปี ๒๕๔๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 123 (ตอนพิเศษ 39 ง): 43–47. วันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2549
16. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน หมู่ที่ ๙ ตำบลวังเงิน อำเภอแม่ทะ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (ตอนพิเศษ 47 ง): 131–133. วันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2550
17. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลสันดอนแก้ว อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง เป็นเทศบาลตำบลสันดอนแก้ว". กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. 124: 1. วันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2550
18. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลแม่ทะ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง เป็นเทศบาลตำบลแม่ทะ". กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. 125: 1. วันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2551
19. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลน้ำโจ้ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง เป็นเทศบาลตำบลน้ำโจ้". กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. 125: 1. วันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2551
20. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง องค์การบริหารส่วนตำบลนาครัว อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง แยกพื้นที่บางส่วนไปรวมกับเทศบาลตำบลป่าตันนาครัว อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 128 (ตอนพิเศษ 111 ง): 10. วันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2554
21. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลตำบลป่าตันนาครัว อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 128 (ตอนพิเศษ 111 ง): 11. วันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2554
22. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลนาครัว อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง เป็นเทศบาลตำบลนาครัว". กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. 129: 1. วันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2555
23. "ประกาศจังหวัดลำปาง เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 133 (36 ง): (ฉบับพิเศษ) 114–118. วันที่ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2559
24. จำนวนประชากรและบ้าน จำแนกเป็นรายอำเภอ และรายตำบล จังหวัดลำปาง ณ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2553, สำนักบริหารทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย