The Man Who Mistook His Wife for a Hat

ชายผู้เห็นภรรยาเป็นหมวก (อังกฤษ: The Man Who Mistook His Wife for a Hat) เป็นหนังสือที่พิมพ์ในปี ค.ศ. 1985 ของประสาทแพทย์ โอลิเวอร์ แซ็กส์ อธิบายประวัติผู้ป่วยของเขาบางคน ชื่อหนังสือมาจากกรณีศึกษาของชายผู้มีภาวะเสียการระลึกรู้ทางตา (visual agnosia) คือ "ชายผู้สำคัญผิดว่าภรรยาตนเป็นหมวก" ซึ่งมีการใช้ไปเป็นเรื่องอุปรากรที่เปิดฉากในปี ค.ศ. 1986

ชายผู้เห็นภรรยาเป็นหมวก
ผู้ประพันธ์	โอลิเวอร์ แซ็กส์
ประเทศ	สหรัฐ
ภาษา	ภาษาอังกฤษ
หัวเรื่อง	ประสาทวิทยา, จิตวิทยา
ประเภท	ประวัติผู้ป่วย
สำนักพิมพ์	Summit Books (ประเทศสหรัฐอเมริกา) Gerald Duckworth (ประเทศอังกฤษ)
วันที่พิมพ์	ค.ศ. 1985
ชนิดสื่อ	หนังสือ
หน้า	233 (พิมพ์ครั้งที่ 1)
ISBN
(OCLC)	12313889
เลขทศนิยมดิวอี	616.8 19
LC Class	RC351 .S195 1985
เรื่องก่อนหน้า	A Leg to Stand On (ค.ศ. 1984)
เรื่องถัดไป	Seeing Voices (ค.ศ. 1989)

หนังสือมี 24 บทที่แบ่งออกเป็น 4 ภาค แต่ละภาคเป็นเรื่องเกี่ยวกับประเด็นหนึ่งของหน้าที่ในสมอง เช่น เรื่องความบกพร่องและเรื่องความเกินที่มีใน 2 ภาคแรก (โดยมีการเน้นที่สมองซีกขวา) ในขณะที่ภาคที่ 3 และภาคที่ 4 พรรณนาถึงสิ่งที่ปรากฏโดยอัตวิสัยกับคนไข้ โดยกล่าวถึงเหตุการณ์ที่มีการระลึกถึงเหตุการณ์ในอดีตโดยไม่มีสาเหตุ การรับรู้ที่เพี้ยนไป และความสามารถและลักษณะที่น่าอัศจรรย์ในบุคคลพิการทางสมอง

เนื้อความ

บทต่าง ๆ ในหนังสือ เช่น

• "The Lost Mariner" (นาวิกโยธินผู้หลงทาง) เป็นเรื่องเกี่ยวกับจิมมี่ จี ผู้ได้สูญเสียความสามารถในการสร้างความจำใหม่เนื่องจากโรค Korsakoff's syndrome (กลุ่มอาการหลงลืมเนื่องจากการเสพสุรา) เขาไม่สามารถจำสิ่งที่เกิดในชีวิตของเขาได้เริ่มตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่สอง รวมทั้งเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่พึ่งเกิดขึ้น 2-3 นาทีก่อน เขาเชื่อว่าตนยังอยู่ในปี ค.ศ. 1945 (ทั้งที่จริง ๆ อยู่ในปลายคริสต์ทศวรรษ 1970 และต้นคริสต์ทศวรรษ 1980) และดูเหมือนจะมีพฤติกรรมเหมือนกับคนหนุ่มฉลาดปกตินอกเหนือจากความไม่สามารถระลึกถึงอดีตและเหตุการณ์ต่าง ๆ ในชีวิตประจำวันของเขา จิมมี่ต้องดิ้นรนที่จะหาความหมาย ความพอใจ และความสุขในชีวิตของเขา ท่ามการการหลงลืมที่เป็นไปอย่างต่อเนื่องว่ากำลังทำอะไรอยู่จากขณะหนึ่งไปสู่อีกขณะหนึ่ง

• "The President's Speech" (ปาฐกถาของประธานาธิบดี) เป็นเรื่องเกี่ยวกับคนไข้ภาวะเสียการสื่อความ (aphasia) และภาวะเสียการระลึกรู้เกี่ยวกับน้ำเสียง (tonal agnosia) ในหอผู้ป่วยหนึ่ง ที่กำลังฟังปาฐกถาโดยประธานาธิบดีที่เคยเป็นดาราไม่ได้ออกชื่อคนหนึ่ง เชื่อว่าคืออดีตประธานาธิบดีโรนัลด์ เรแกน คนไข้กลุ่มแรกหัวเราะเพราะเหตุแห่งปาฐกถานั้น ซึ่งคุณหมอแซ็กส์อ้างว่ามีสีหน้าและน้ำเสียงของประธานาธิบดีที่ "ไม่จริงใจ" เป็นเหตุ (คือคนไข้ไม่สามารถเข้าใจถึงคำที่พูดได้ แต่สามารถอ่านสีหน้าและน้ำเสียงได้) ส่วนหญิงคนหนึ่งในคนไข้กลุ่มที่สองวิจารณ์ถึงโครงสร้างคำพูดว่า "พูดใช้สำนวนที่ไม่ดี ใช้คำอย่างไม่ถูกต้อง ถ้าเขาไม่มีสมองเสียหายก็คงจะมีอะไรที่จะต้องหลบซ่อน" คุณหมอสรุปว่า คนทั่วไปกลับถูกหลอกโดยคำพูดของประธานาธิบดีคนนี้ แต่ว่าคนไข้มีสมองเสียหายกลับไม่ถูกหลอก

• "The Disembodied Lady" (หญิงผู้ไร้ร่าง) เป็นกรณีของหญิงผู้สูญเสียประสาทสัมผัสเกี่ยวกับการรับรู้อากัปกิริยา (proprioception) ทั้งหมด เป็นประสาทสัมผัสเกี่ยวกับตำแหน่งของอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย โดยเปรียบเทียบกับอวัยวะที่อยู่ใกล้ ๆ กัน

• "On the Level" (ต้องใช้ระดับน้ำ) เป็นอีกกรณีหนึ่งของคนไข้ที่มีการรับรู้อากัปกิริยา (proprioception) เสียหาย คุณหมอแซ็กส์ได้สัมภาษณ์คนไข้คนหนึ่ง ซึ่งมีปัญหาในการเดิน คือ ไม่สามารถเดินได้โดยไม่ล้ม แล้วพบว่า คนไข้ได้สูญเสียประสาทสัมผัสเกี่ยวกับความสมดุลของร่างกายเนื่องจากอาการคล้าย ๆ กับโรคพาร์กินสันที่ได้ทำความเสียหายให้กับหูชั้นใน เมื่อคนไข้ ได้เปรียบเทียบประสาทสัมผัสของตนกับเครื่องวัดระดับน้ำของช่างไม้ ก็ได้เสนอการสร้างเครื่องมือที่คล้าย ๆ กันเพื่อประกอบกับแว่นตา ซึ่งทำให้เขาสามารถรู้ความสมดุลร่างของตนโดยใช้ตา ซึ่งต่อมากลายเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในคนไข้อีกหลายคนในสถานพยาบาลแห่งนั้น

• "The Twins" (แฝด) เป็นเรื่องเกี่ยวกับคนไข้โรคออทิซึมที่มีความสามารถพิเศษ (autistic savant หรือ ปราชญ์ออทิซึม) คือ คุณหมอแซ็กส์ได้พบกับแฝดชายพี่น้องคู่หนึ่งซึ่งไม่สามารถจะอ่านหรือคูณเลขได้ แต่ว่า กลับเล่น "เกม" หาจำนวนเฉพาะ (เลขที่หารได้ด้วยหนึ่งและตัวของมันเองเท่านั้น) ได้ ในขณะที่แฝดคู่นี้สามารถบอกเลขเช่นนี้ตั้งแต่หลักเลข 6 ตัวจนถึง 20 ตัว คุณหมอแซ็กส์กลับต้อง (โกง) ใช้หนังสือเลขจำนวนเฉพาะเพื่อที่จะเล่นเกมนี้กับแฝดพี่น้อง เหตุการณ์นี้ได้ถูกถ่ายทอดในภาพยนตร์เรื่อง House of Cards (ค.ศ. 1993) ซึ่งแสดงนำโดยทอมมี่ ลี โจนส์ แฝดคู่นี้ยังสามารถนับจำนวนไม้ขีด 111 อันที่ตกลงที่พื้นอีกด้วย และให้สังเกตการณ์โดยฉับพลันได้อีกด้วยว่า 111 เป็น 37 สามครั้ง แต่เรื่องนี้ได้รับการตั้งข้อสงสัยโดยมาโกโตะ ยามางูจิ ผู้ไม่เชื่อว่าหนังสือเลขจำนวนเฉพาะจะมีอย่างที่คุณหมอกล่าวไว้ และระบุว่า รายงานทางวิทยาศาสตร์ที่น่าเชื่อกล่าวถึงแต่การรับรู้จำนวนโดยประมาณเมื่อมีการนับวัตถุเป็นจำนวนมาก ส่วนปราชญ์ออทิซึมแดเนียล แทมเม็ตชี้ว่า เนื่องจากแฝดพี่น้องเป็นเจ้าของกล่องไม้ขีด จึงอาจจะได้นับจำนวนไม้ขีดไว้ล่วงหน้าแล้ว โดยเขาตั้งข้อสังเกตว่า จำนวน 111 เป็น "เลขที่สวยเป็นพิเศษและมีรูปเหมือนกับไม้ขีด"

• "The Dog Beneath the Skin" (สุนัขใต้ผิวหนัง) เป็นเรื่องเกี่ยวกับนักเรียนแพทย์อายุ 22 ที่คุณหมอเรียกว่า "สตีเฟ่น ดี" หลังจากที่ได้เสพยาแอมเฟตามีน โคเคน และ Phencyclidine ผู้ตื่นขึ้นมาพบว่า มีประสาทสัมผัสทางจมูกที่ไวขึ้นเป็นพิเศษ หลังจากที่พิมพ์หนังสือเล่มนี้ไปแล้วหลายปี คุณหมอได้เปิดเผยในภายหลังว่า จริง ๆ แล้วคุณหมอเองนั่นแหละคือนักศึกษาแพทย์สตีเฟ่น ดี

ในสื่อ

• คริสโตเฟอร์ รอเล็นซ์ได้เขียนเนื้อเพลงของอุปรากรกำกับโดยไมเคิล มอร์ริส ใช้ชื่อของหนังสือนี้ (The Man Who Mistook His Wife for a Hat) ซึ่งเปิดฉากเป็นครั้งแรกในมหานครลอนดอนในปี ค.ศ. 1986 ต่อมาอุปรากรเรื่องนี้ได้ถูกนำไปออกอากาศทางโทรทัศน์ในประเทศอังกฤษ

• คนไข้ในบทหนึ่งของหนังสือเป็นชายชื่อว่าจิมมี่ จี ผู้มีภาวะเสียความจำส่วนอดีต (anterograde amnesia) ซึ่งเป็นชื่อเหมือนกับจอห์น จี ผู้เป็นตัวละครหลักที่มีความเสียหายทางสมองอย่างเดียวกันในภาพยนตร์ "ภาพหลอนซ่อนรอยมรณะ"

• อัลบั้ม The Man Who โดยวงทราวิส มีชื่อตามหนังสือ

• ในนวนิยาย (ค.ศ. 2011) 11/22/63 ของสตีเฟน คิง มีตัวละครชื่อว่าเจกที่กล่าวว่า ไม่ใช่ "ชายผู้ถือเอาภรรยาของตนว่าเป็นหมวก" แต่ว่าเป็น "ชายผู้คิดว่าตนอยู่ในปี ค.ศ. 1958"

ดูเพิ่ม

• การรับรู้อากัปกิริยา

เชิงอรรถ

อ้างอิง

1. Sacks 1985.
2. Sacks 1985, p. 163.
3. "The President's Speech". Junkfood for Thought. 1 April 2008. สืบค้นเมื่อ 17 August 2009.
4. Yamaguchi, Makoto (2006). "Questionable Aspects of Oliver Sacks' (1985) Report" (PDF). Journal of Autism and Developmental Disorders. 37 (7): 1396–1396. doi:10.1007/s10803-006-0257-0. PMID 17066308.
5. Yamaguchi, Makoto (2007). "Response to Snyder's "Comments on Priming Skills of Autistic Twins and Yamaguchi (2006) Letter to the Editor: 'Questionable Aspects of Oliver Sacks' (1985) Report"" (PDF). Journal of Autism and Developmental Disorders. 37 (7): 1401. doi:10.1007/s10803-007-0397-x.^[]
6. Wilson, Peter (31 January 2009). . The Australian. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-26. สืบค้นเมื่อ 12 March 2009.
7. Sacks 1985, p. 149.
8. Sacks 2007, p. 158.
9. Music Reviews, United Kingdom: BBC.

บรรณานุกรม

• (December 1985). The Man Who Mistook His Wife for a Hat, and Other Clinical Tales. Summit Books. ISBN .
• (2007-10-22). . Alfred A. Knopf. ISBN ., 158 pp.