Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| ม้าน้ำ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 23–0Ma ไมโอซีนตอนปลาย - ปัจจุบัน | |
|---|---|
 | |
| ม้าน้ำมีชีวิต | |
 | |
| ภาพวาดม้าน้ำหนามขอตัวผู้ (ซ้าย) อุ้มท้อง | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Chordata |
| ชั้น: | Actinopterygii |
| อันดับ: | Syngnathiformes |
| วงศ์: | Syngnathidae |
| วงศ์ย่อย: | Hippocampinae |
| สกุล: | Hippocampus , 1810 |
| ชนิด | |
| | |
| ชื่อพ้อง | |
| |
ม้าน้ำ เป็นปลากระดูกแข็งที่อาศัยอยู่ในทะเลจำพวกหนึ่ง จัดอยู่ในวงศ์ย่อย Hippocampinae (ซึ่งมีอยู่ 2 สกุล คือหนึ่งสกุลนั้นคือ ที่อยู่ในสกุล Histiogamphelus มีรูปร่างคล้ายปลาจิ้มฟันจระเข้ผสมกับม้าน้ำ) ในวงศ์ Syngnathidae อันเป็นวงศ์เดียวกับปลาจิ้มฟันจระเข้และมังกรทะเล ในอันดับ Syngnathiformes
ศัพทมูลวิทยาและความเชื่อ
สำหรับม้าน้ำนั้นจะมีอยู่เพียงสกุลเดียว คือ Hippocampus (กรีก: ιππος, hippos = ม้า, καμπος, kampos = สัตว์ประหลาดทะเล)
ในเทพปกรณัมกรีกและโรมัน ม้าน้ำเป็นพาหนะของโพไซดอนหรือเนปจูน เทพเจ้าแห่งท้องทะเล ม้าน้ำเป็นสัญลักษณ์ของความแข็งแรง ในความเชื่อของชาวยุโรป ม้าน้ำเป็นทูตที่นำพาดวงวิญญาณของกะลาสีไปสู่ปรโลก นำดวงวิญญาณไปยังจุดที่พักจนกว่าดวงวิญญาณจะไปสู่สุคติ
ในระยะแรกของการศึกษาทางวิทยาศาสตร์ ด้วยรูปลักษณ์ที่แปลกทำให้นักวิทยาศาสตร์ไม่สามารถจัดได้ว่าม้าน้ำเป็นสัตว์จำพวกใด จึงจัดให้เป็นสัตว์ที่แยกออกมาต่างหาก ก่อนที่จะมีการพบว่าแท้จริงแล้วม้าน้ำเป็นปลาและจัดให้เป็นปลากระดูกแข็ง และในระยะแรกยังไม่มีผู้ใดทราบว่า แท้ที่จริงแล้วม้าน้ำตัวที่คลอดลูก คือ ม้าน้ำตัวผู้ มิใช่ตัวเมีย
ลักษณะและพฤติกรรม
ม้าน้ำ เป็นปลาที่มีรูปร่างลักษณะแตกต่างไปจากปลาชนิดอื่น ๆ อย่างเห็นได้ชัด กล่าวคือ มีกระดูกหรือก้างมาห่อหุ้มเป็นเกราะอยู่ภายนอกตัวแทนเกล็ด ส่วนหางของแทนที่จะเป็นครีบสำหรับว่ายน้ำไปมาอย่างปลาชนิดอื่น กลับมีหางยาวเหมือนสัตว์เลื้อยคลาน มีไว้เพียงเพื่อเกี่ยวยึดตัวเองกับพืชน้ำหรือปะการังในน้ำ มีครีบอกและมีครีบบางใสตรงเอวอีกครีบหนึ่งช่วยโบกพัดกระพือ โดยครีบทั้ง 2 นี้จะโบกพัดด้วยความเร็วประมาณ 20-30 ครั้งต่อวินาที ทำให้เคลื่อนไหวไปมาได้อย่างช้า ๆ ซึ่งโดยปกติแล้วม้าน้ำมักจะว่ายน้ำเป็นไปในลักษณะขึ้น-ลง มากกว่าไปมาข้างหน้า-ข้างหลังเหมือนปลาชนิดอื่น โดยถือเป็นปลาที่ว่ายน้ำช้าที่สุดในโลกอีกด้วย โดยว่ายได้เพียง 0.06 กิโลเมตรต่อชั่วโมงเท่านั้น ปากยื่นยาวคล้ายท่อไม่มีกราม ตรงปลายมีที่เปิด ใช้สำหรับดูดกินอาหาร จำพวกแพลงก์ตอนและสัตว์น้ำขนาดเล็ก ๆ อีกทั้งยังสามารถปรับเปลี่ยนสีลำตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้ด้วย เพื่ออำพรางตัว
ม้าน้ำ เหมือนกับปลาชนิดอื่น ๆ ที่อยู่ในวงศ์เดียวกันนี้ คือ ตัวผู้จะเป็นฝ่ายอุ้มท้อง โดยมีอวัยวะตรงบริเวณหน้าท้องคล้ายถุง ใช้สำหรับเก็บไข่และฟักเป็นตัว เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ม้าน้ำตัวผู้จะปรับเปลี่ยนสีของลำตัวเพื่อดึงดูดม้าน้ำตัวเมีย จากนั้นตัวผู้จะใช้หางโอบกอดตัวเมียพร้อมกับแอ่นท้องประกบกับท้องเข้าหากัน ตัวเมียจะออกไข่ใส่ลงในถุงหน้าท้องของตัวผู้ และม้าน้ำตัวผู้ก็จะปล่อยน้ำเชื้อเข้าผสมกับไข่และฟักเป็นตัวอ่อนภายในถุงหน้าท้อง โดยใช้เวลาฟักเป็นตัวประมาณ 2 สัปดาห์ หรือ 1 เดือนแล้วแต่ชนิด โดยจำนวนไข่ในแต่ละครั้งจะมีประมาณ 100-200 ฟอง มากที่สุดคือ 1,500 ฟอง ตามแต่ละชนิด มีระยะการตั้งท้องในแต่ละครั้งเว้นห่าง 28-30 วัน แต่ม้าน้ำตัวผู้บางตัวเมื่อออกลูกในตอนเช้า พอถึงตอนค่ำก็สามารถอุ้มท้องใหม่ได้เลยทันที โดยม้าน้ำถือว่าเป็นปลาที่ออกลูกและแพร่ขยายพันธุ์ได้รวดเร็ว แต่จะมีเพียงไม่กี่ตัวเท่านั้นที่เจริญเติบโตจนกลายเป็นตัวเต็มวัยในเวลาต่อมา
เมื่อคลอด ม้าน้ำตัวผู้จะบีบกล้ามเนื้อส่วนท้องและพ่นลูกม้าน้ำทั้งหมดออกจากกระเป๋าหน้าท้อง โดยที่ม้าน้ำมีพฤติกรรมแบบคู่เดียวตลอดทั้งชีวิต กล่าวคือ จะจับคู่อยู่กันเพียงตัวเดียว หากฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดมีอันเป็นไป ก็จะไม่หาคู่ใหม่
ชนิด
ม้าน้ำ มีความยาวโดยเฉลี่ยประมาณ 15 เซนติเมตร ตามแต่ละชนิด โดยขนาดเล็กเช่น ม้าน้ำจำพวกม้าน้ำแคระ จะมีความยาวเพียง 2.5 เซนติเมตรเท่านั้น มีการแพร่กระจายพันธุ์ในทะเลทั่วทั้งโลก และยังพบได้ตามแหล่งน้ำกร่อย เช่น ตามปากแม่น้ำต่าง ๆ เช่น ปากแม่น้ำเทมส์ ในประเทศอังกฤษ ปัจจุบันพบทั้งหมด 54 ชนิด ส่วนม้าน้ำที่พบได้ในน่านน้ำไทยมีประมาณ 6 ชนิด ได้แก่
- ม้าน้ำดำ (H. kuda) หรือ ม้าน้ำธรรมดา จัดเป็นม้าน้ำที่มีขนาดใหญ่ที่พบได้ในน่านน้ำไทย มีลำตัวสีดำสนิท ส่วนใหญ่มักเปลี่ยนเป็นสีครีม, สีเหลือง และน้ำตาลแดง พบง่ายบริเวณชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของอ่าวไทย
- () อาศัยอยู่ในบริเวณน้ำค่อนข้างลึกและสภาพน้ำค่อนข้างใส มีสีสันสวยงาม มักจะมีสีออกน้ำตาลแดง มีลายจุดสีออกขาว เป็นแถบกว้างคาดบริเวณลำตัว มีหนามมากค่อนข้างแหลมและยาว แต่มีขนาดเล็กกว่าม้าน้ำดำ
- ม้าน้ำสามจุด (H. trimaculatus) พบตามเขตชายฝั่งในฤดูหนาว มักปรากฏจุดดำประมาณ 3 จุด บริเวณส่วนบนของลำตัว จึงเป็นที่มาของชื่อ
- (H. mohnikei) มีขนาดเล็กที่สุด พบเห็นไม่บ่อยนัก ลำตัวตัวสีดำ อาศัยอยู่บริเวณชายฝั่ง เกาะอยู่ตาม บริเวณที่เป็นพื้นทราย
- () หรือ ม้าน้ำใหญ่ เป็นม้าน้ำที่มีขนาดใหญ่ที่สุด โดยมีความยาวได้ถึง 28 เซนติเมตร
- ม้าน้ำหนามขอ (H. histrix) มีลักษณะที่แตกต่างไปจากชนิดอื่น คือ มีปากขนาดยาวกว่า มีหนามที่เหนือตาและมีส่วนหน้าที่ยาวอย่างเห็นได้ชัด มีหนามบนหัว หนามตามลำตัวและหางจะแหลม บริเวณปลายหนามจะมีสีดำเข้ม เมื่อเอามือไปสัมผัสจะรู้สึกว่าเกี่ยวติดมือ หนามที่หางมีความยาวเท่า ๆ กัน
ความสำคัญต่อมนุษย์
ม้าน้ำ เป็นปลาที่นิยมทำเป็นยาจีนตามตำราการแพทย์แบบจีน ด้วยเชื่อว่าบำรุงกำลังและเสริมสมรรถนะทางเพศ โดยจะทำไปตากแห้งและขายเป็นชั่งน้ำหนักขาย ทำให้ม้าน้ำทั่วโลกในปีหนึ่ง ๆ ถูกจับเป็นจำนวนมากเพื่อการนี้ และยังถูกนำไปทำเป็นเครื่องประดับอีก จนกลายทำให้เป็นสัตว์หายากและใกล้สูญพันธุ์ในบางชนิด โดยในปี ๆ หนึ่งมีจำนวนม้าน้ำกว่า 25 ล้านตัวในตลาดยาแผนโบราณของเอเชีย
นอกจากนี้แล้ว ความที่เป็นปลาที่มีรูปร่างแปลก มีขนาดเล็กน่ารัก ทำให้เป็นที่นิยมเลี้ยงของผู้ที่นิยมการเลี้ยงปลาตู้ด้วย ซึ่งในปัจจุบัน มีม้าน้ำบางชนิดสามารถนำมาเพาะขยายพันธุ์ในที่เลี้ยงได้แล้ว
อ้างอิง
- Duvernoy, HM (2005). "Introduction". The Human Hippocampus (3rd ed.). Berlin: Springer-Verlag. p. 1. ISBN .
- Venefica, A. "Symbolic Meaning of the Seahorse". Whats-Your-Sign.com.
- "ท่องโลกกว้าง: David Attenborough's Natural Curiosities Sr.2 - Spinners and Weavers". ไทยพีบีเอส. 23 March 2015. สืบค้นเมื่อ 25 March 2015.[]
- ปลาทะเลตอนที่ 2, แฟนพันธุ์แท้ รายการ: ศุกร์ที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2549 ทางช่อง 5
- เรื่องน่ารู้ของม้าน้ำ
- หน้า 16, พ่อนี้มีบุญคุณอันใหญ่หลวง. "สัตว์ก็มีหัวใจ" โดย แพทริเซีย เอดมันส์. เนชั่นแนลจีโอกราฟิก ฉบับภาษาไทย ฉบับที่ 173: ธันวาคม 2558
- "ม้าน้ำ" ปลาประดับมีชีวิต โดยอุราณี ทับทอง
- FishBase, Genus: Hippocampus
- การเพาะเลี้ยงม้าน้ำ
แหล่งข้อมูลอื่น
ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Hippocampus ที่วิกิสปีชีส์
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
mana chwngewlathimichiwitxyu 23 0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N imoxsintxnplay pccubnmanamichiwitphaphwadmanahnamkhxtwphu say xumthxngkarcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Animaliaiflm Chordatachn Actinopterygiixndb Syngnathiformeswngs Syngnathidaewngsyxy Hippocampinaeskul Hippocampus 1810chnidxyangnxy 54 chnidchuxphxngFarlapiscis Whitley 1931 Hippohystrix Whitley 1940 Jamsus Ginsburg 1937 Macleayina Fowler 1907 mana epnplakradukaekhngthixasyxyuinthaelcaphwkhnung cdxyuinwngsyxy Hippocampinae sungmixyu 2 skul khuxhnungskulnnkhux thixyuinskul Histiogamphelus miruprangkhlayplacimfncraekhphsmkbmana inwngs Syngnathidae xnepnwngsediywkbplacimfncraekhaelamngkrthael inxndb Syngnathiformessphthmulwithyaaelakhwamechuxsahrbmananncamixyuephiyngskulediyw khux Hippocampus krik ippos hippos ma kampos kampos stwprahladthael inethphpkrnmkrikaelaormn manaepnphahnakhxngophisdxnhruxenpcun ethphecaaehngthxngthael manaepnsylksnkhxngkhwamaekhngaerng inkhwamechuxkhxngchawyuorp manaepnthutthinaphadwngwiyyankhxngkalasiipsuprolk nadwngwiyyanipyngcudthiphkcnkwadwngwiyyancaipsusukhti inrayaaerkkhxngkarsuksathangwithyasastr dwyruplksnthiaeplkthaihnkwithyasastrimsamarthcdidwamanaepnstwcaphwkid cungcdihepnstwthiaeykxxkmatanghak kxnthicamikarphbwaaethcringaelwmanaepnplaaelacdihepnplakradukaekhng aelainrayaaerkyngimmiphuidthrabwa aeththicringaelwmanatwthikhlxdluk khux manatwphu miichtwemiylksnaaelaphvtikrrmmana epnplathimirupranglksnaaetktangipcakplachnidxun xyangehnidchd klawkhux mikradukhruxkangmahxhumepnekraaxyuphaynxktwaethnekld swnhangkhxngaethnthicaepnkhribsahrbwaynaipmaxyangplachnidxun klbmihangyawehmuxnstweluxykhlan miiwephiyngephuxekiywyudtwexngkbphuchnahruxpakarnginna mikhribxkaelamikhribbangistrngexwxikkhribhnungchwyobkphdkraphux odykhribthng 2 nicaobkphddwykhwamerwpraman 20 30 khrngtxwinathi thaihekhluxnihwipmaidxyangcha sungodypktiaelwmanamkcawaynaepnipinlksnakhun lng makkwaipmakhanghna khanghlngehmuxnplachnidxun odythuxepnplathiwaynachathisudinolkxikdwy odywayidephiyng 0 06 kiolemtrtxchwomngethann pakyunyawkhlaythximmikram trngplaymithiepid ichsahrbdudkinxahar caphwkaephlngktxnaelastwnakhnadelk xikthngyngsamarthprbepliynsilatwihekhakbsphaphaewdlxmtang iddwy ephuxxaphrangtw mana ehmuxnkbplachnidxun thixyuinwngsediywknni khux twphucaepnfayxumthxng odymixwywatrngbriewnhnathxngkhlaythung ichsahrbekbikhaelafkepntw emuxthungvduphsmphnthumanatwphucaprbepliynsikhxnglatwephuxdungdudmanatwemiy caknntwphucaichhangoxbkxdtwemiyphrxmkbaexnthxngprakbkbthxngekhahakn twemiycaxxkikhislnginthunghnathxngkhxngtwphu aelamanatwphukcaplxynaechuxekhaphsmkbikhaelafkepntwxxnphayinthunghnathxng odyichewlafkepntwpraman 2 spdah hrux 1 eduxnaelwaetchnid odycanwnikhinaetlakhrngcamipraman 100 200 fxng makthisudkhux 1 500 fxng tamaetlachnid mirayakartngthxnginaetlakhrngewnhang 28 30 wn aetmanatwphubangtwemuxxxklukintxnecha phxthungtxnkhaksamarthxumthxngihmidelythnthi odymanathuxwaepnplathixxklukaelaaephrkhyayphnthuidrwderw aetcamiephiyngimkitwethannthiecriyetibotcnklayepntwetmwyinewlatxma emuxkhlxd manatwphucabibklamenuxswnthxngaelaphnlukmanathnghmdxxkcakkraepahnathxng odythimanamiphvtikrrmaebbkhuediywtlxdthngchiwit klawkhux cacbkhuxyuknephiyngtwediyw hakfayhnungfayidmixnepnip kcaimhakhuihmchnidmana mikhwamyawodyechliypraman 15 esntiemtr tamaetlachnid odykhnadelkechn manacaphwkmanaaekhra camikhwamyawephiyng 2 5 esntiemtrethann mikaraephrkracayphnthuinthaelthwthngolk aelayngphbidtamaehlngnakrxy echn tampakaemnatang echn pakaemnaethms inpraethsxngkvs pccubnphbthnghmd 54 chnid swnmanathiphbidinnannaithymipraman 6 chnid idaek manada H kuda hrux manathrrmda cdepnmanathimikhnadihythiphbidinnannaithy milatwsidasnith swnihymkepliynepnsikhrim siehluxng aelanatalaedng phbngaybriewnchayfngthaelphakhtawnxxkkhxngxawithy xasyxyuinbriewnnakhxnkhanglukaelasphaphnakhxnkhangis misisnswyngam mkcamisixxknatalaedng milaycudsixxkkhaw epnaethbkwangkhadbriewnlatw mihnammakkhxnkhangaehlmaelayaw aetmikhnadelkkwamanadamanasamcud H trimaculatus phbtamekhtchayfnginvduhnaw mkpraktcuddapraman 3 cud briewnswnbnkhxnglatw cungepnthimakhxngchux H mohnikei mikhnadelkthisud phbehnimbxynk latwtwsida xasyxyubriewnchayfng ekaaxyutam briewnthiepnphunthray hrux manaihy epnmanathimikhnadihythisud odymikhwamyawidthung 28 esntiemtrmanahnamkhx H histrix milksnathiaetktangipcakchnidxun khux mipakkhnadyawkwa mihnamthiehnuxtaaelamiswnhnathiyawxyangehnidchd mihnambnhw hnamtamlatwaelahangcaaehlm briewnplayhnamcamisidaekhm emuxexamuxipsmphscarusukwaekiywtidmux hnamthihangmikhwamyawetha knkhwamsakhytxmnusymanaaehngthiichsahrbthayacin inemuxngkwangocw mana epnplathiniymthaepnyacintamtarakaraephthyaebbcin dwyechuxwabarungkalngaelaesrimsmrrthnathangephs odycathaiptakaehngaelakhayepnchngnahnkkhay thaihmanathwolkinpihnung thukcbepncanwnmakephuxkarni aelayngthuknaipthaepnekhruxngpradbxik cnklaythaihepnstwhayakaelaiklsuyphnthuinbangchnid odyinpi hnungmicanwnmanakwa 25 lantwintladyaaephnobrankhxngexechiy nxkcakniaelw khwamthiepnplathimiruprangaeplk mikhnadelknark thaihepnthiniymeliyngkhxngphuthiniymkareliyngplatudwy sunginpccubn mimanabangchnidsamarthnamaephaakhyayphnthuinthieliyngidaelwxangxingDuvernoy HM 2005 Introduction The Human Hippocampus 3rd ed Berlin Springer Verlag p 1 ISBN 3 540 23191 9 Venefica A Symbolic Meaning of the Seahorse Whats Your Sign com thxngolkkwang David Attenborough s Natural Curiosities Sr 2 Spinners and Weavers ithyphibiexs 23 March 2015 subkhnemux 25 March 2015 lingkesiy plathaeltxnthi 2 aefnphnthuaeth raykar sukrthi 28 emsayn ph s 2549 thangchxng 5 eruxngnarukhxngmana hna 16 phxnimibuykhunxnihyhlwng stwkmihwic ody aephthriesiy exdmns enchnaenlcioxkrafik chbbphasaithy chbbthi 173 thnwakhm 2558 mana plapradbmichiwit odyxurani thbthxng FishBase Genus Hippocampus karephaaeliyngmana wikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb manaaehlngkhxmulxunkhxmulthiekiywkhxngkb Hippocampus thiwikispichis