Pandemic

โรคระบาดทั่ว (อังกฤษ: pandemic; มาจากรากศัพท์ภาษากรีก παν pan ทั้งหมด + δήμος demos ประชาชน) เป็นการระบาดของโรคติดเชื้อที่แพร่กระจายในประชากรมนุษย์ในบริเวณกว้าง (เช่น กระจายไปทั่วทวีป) หรือทั่วโลก

ความหมาย

จากนิยามขององค์การอนามัยโลก (WHO) โรคระบาดทั่วจะเกิดขึ้นเมื่อมีสามเงื่อนไข

• การเกิดขึ้นของโรคใหม่ในประชากร
• เกิดการติดเชื้อในร่างกายมนุษย์ และทำให้เกิดการเจ็บป่วยรุนแรง
• เชื้อโรคแพร่กระจายได้โดยง่าย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระหว่างมนุษย์

มีโรคหรือสภาวะทางสุขภาพอื่นๆ ที่ไม่จัดเป็นโรคระบาดทั่วแม้ว่าจะเกิดการกระจายและการเสียชีวิตในประชากรจำนวนมาก แต่ไม่เข้าเกณฑ์เป็นโรคติดต่อ เช่น มะเร็ง ซึ่งเป็นสาเหตุการตายอันดับต้นๆ ของโลกแต่ไม่จัดเป็นโรคระบาดทั่วเพราะเป็นโรคไม่ติดต่อ (แม้ว่ามีสาเหตุของมะเร็งบางชนิดติดต่อกันได้)

โรคระบาดทั่วในปัจจุบัน

เอดส์

ไวรัสเอชไอวีซึ่งเป็นสาเหตุของโรคเอดส์นั้นถ่ายทอดโดยตรงจากแอฟริกาไปยังประเทศเฮติ จากนั้นจึงแพร่กระจายในสหรัฐอเมริกาและส่วนอื่นๆ ของโลกตั้งแต่ประมาณ พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) ในปัจจุบันโรคเอดส์จัดเป็นโรคระบาดทั่ว โดยมีอัตราการติดเชื้อสูงถึงร้อยละ 25 ในภูมิภาคแอฟริกาใต้และตะวันออก ในปี พ.ศ. 2549 ความชุกของเชื้อเอชไอวีในสตรีมีครรภ์ในประเทศแอฟริกาใต้คือร้อยละ 29.1 การให้การศึกษาเกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัยและการระวังการติดเชื้อผ่านทางเลือดช่วยชะลออัตราการติดเชื้อในประเทศแถบแอฟริกาหลายประเทศ อัตราการติดเชื้อในเอเชียและอเมริกายังกลับเพิ่มขึ้นอีก จากการวิจัยประชากรโดยองค์การสหประชาชาติประมาณการณ์ว่าโรคเอดส์จะคร่าชีวิตประชาชนในอินเดียถึง 31 ล้านคน และในจีนถึง 18 ล้านคนในปี พ.ศ. 2568 ผู้เสียชีวิตจากโรคเอดส์โดยรวมในแอฟริกาอาจสูงถึง 90–100 ล้านคนในปี พ.ศ. 2568

โรคระบาดทั่วในประวัติศาสตร์

ไข้หวัดใหญ่

• การระบาดของไข้หวัดใหญ่ชนิดเอ เอช 1 เอ็น 1 สายพันธุ์ใหม่ (Influenza A virus subtype H1N1) เป็นโรคระบาดทั่วชนิดใหม่ที่เกิดขึ้นใน พ.ศ. 2552 ในปลายเดือนเมษายน พ.ศ. 2552 องค์การอนามัยโลกได้ประกาศระดับการเตือนภัยเพิ่มจากระดับที่ 3 เป็นระดับที่ 5 จนกระทั่งเมื่อวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2552 ระดับการระบาดได้เพิ่มขึ้นถึงจุดสูงสุดคือระดับ 6 ซึ่งนับเป็นโรคระบาดทั่วชนิดแรกที่มีระดับการระบาดสูงสุดนับตั้งแต่ พ.ศ. 2511 (ค.ศ. 1968) ดร. มาร์กาเร็ต ชาน ผู้อำนวยการองค์การอนามัยโลกได้กล่าวในวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2552 ยืนยันว่าไวรัสสายพันธุ์เอช 1 เอ็น 1 เป็นโรคระบาดทั่ว โดยมีผู้ติดเชื้อที่ได้รับการยืนยันแล้วมากกว่า 30,000 รายทั่วโลก

อ้างอิง

1. The virus reached the U.S. by way of Haiti, genetic study shows.. Los Angeles Times. October 30, 2007.
2. The South African Department of Health Study, 2006
3. AIDS Toll May Reach 100 Million in Africa. . June 4, 2006.
4. Aids could kill 90 million Africans, says UN
5. "AWHO 'declares swine flu pandemic'". BBC News. June 11, 2009.

แหล่งข้อมูลอื่น

• WHO - Authoritative source of information about global health issues
• Past pandemics that ravaged Europe
• CDC: Influenza Pandemic Phases
• Video Panel Discussion on Pandemics with Experts