บทความเก ยวก บส งม ช ว ตน ม ช อบทความเป นช อว ทยาศาสตร เน องจากไม ม ช อสาม ญเป นภาษาไทยNepenthes distillatoriaภาพท ต พ ม

Nepenthes distillatoria

ภาพที่ตีพิมพ์ในยุคแรกๆของหม้อข้าวหม้อแกงลิง, ตีพิมพ์ในชื่อ "Utricaria vegetabilis zeylanensium" (N. distillatoria)
สถานะการอนุรักษ์
(IUCN 2.3)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	พืช (Plantae)
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Caryophyllales
วงศ์:	Nepenthaceae
สกุล:	Nepenthes
สปีชีส์:	N. distillatoria
ชื่อทวินาม
Nepenthes distillatoria L. (1753)
ชื่อพ้อง
Bandura zeylanica Burm. ex Brongn. (1824) nom.illeg. Nepenthes chapmanii Balakr. (1970) Nepenthes destillatoria Danser (1928) sphalm.typogr. Nepenthes distillatoria auct. non L.: Brion (1855) [=N. madagascariensis] Nepenthes distillatoria auct. non L.: Jack (1835) [=N. gracilis] Nepenthes distillatoria auct. non L.: Jeanneney (1894) [=N. vieillardii] Nepenthes distillatoria auct. non L.: R.Grah. (1827) [=] Nepenthes distillatoria auct. non L.: Steud. (1841) [=N. mirabilis] Nepenthes distillatoria auct. non L.: Wall. (1828) [=N. distillatoria/N. gracilis] Nepenthes hirsuta var. glabrescens W.G.Sm. (1882) Nepenthes hirsuta var. glabrescens rubra auct. non Hort. ex Rafarin: Nichols. (1892) Nepenthes indica Poir. (1797) nom.illeg. Nepenthes rubra auct. non Hort. ex Rafarin: Nichols. (1886) Nepenthes smithii Beck (1895) nom.illeg. Nepenthes speciosa Hort. ex Beck (1895) nom.illeg. Nepenthes trichocarpa auct. non Miq.: Hort. ex Hort.Bednar in sched. (1993) Nepenthes zeylanica (Burm. ex Brongn.) Raf. (1836) Nepenthes zeylanica var. rubra auct. non Hort. ex Rafarin: Nichols. (1877) "Bandura cingalensium" Ray (1686) "Bandura zingalensium" (1680) "Miranda herba" Bartholinus (1677) "Nepenthes ceylanicum flore minore" (1689) "Planta mirabilis distillatoria" H.N.Grimm (1682) "Utricaria vegetabilis zeylanensium" Plukenet (1696)

Nepenthes distillatoria (จากภาษาละติน: destillo = กลั่น, -oria = ที่ตอนปลาย; บางสิ่งจากของเหลวที่กลั่นตัว นั่นก็คือ หม้อ) เป็นหม้อข้าวหม้อแกงลิงถิ่นเดียวจากศรีลังกา เป็นหม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดที่สองที่ถูกแจงลักษณะและเป็นชนิดแรกที่ถูกจัดอยู่ภายใต้อนุกรมวิธานของลินเนียส มันเป็นชนิดต้นแบบของสกุล

Botanical history

N. distillatoria เป็นหม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดที่สองที่ถูกพรรณาลักษณะต่อจาก N. madagascariensis ในปี ค.ศ. 1677 บาร์โทลินูซ์ (Bartholinus) ได้กล่าวถึงมันภายใต้ชื่อ "สมุนไพรอันน่าพิศวง" (Miranda herba) 3 ปีต่อมา พ่อค้าชาวดัตช์ที่ชื่อ (Jacob Breyne) อ้างว่าพืชชนิดนี้เป็น Bandura zingalensium ซึ่งเป็นชื่อเรียกในท้องถิ่น ในภายหลัง Bandura ได้กลายเป็นชื่อที่ใช้เรียกหม้อข้าวหม้อแกงลิงทั่วไปจนกระทั่งลินเนียสได้ตั้งชื่อ นีเพนเธส ขึ้นในปี ค.ศ. 1737

N. distillatoria ถูกจัดจำแนกอีกครั้งในปี ค.ศ. 1683 โดยแพทย์ชาวสวีเดน ที่ชื่อ (H. N. Grimm) กริมได้เรียกมันว่า Planta mirabilis distillatoria หรือ "พืชกลั่นน้ำอันน่าอัศจรรย์" และเป็นครั้งแรกที่มีภาพประกอบอย่างละเอียดของพืชชนิดนี้ 3 ปีต่อมา ในปี ค.ศ. 1686 นักธรรมชาติวิทยาชาวอังกฤษที่ชื่อ (John Ray) อ้างคำพูดของกริมมากล่าวดังนี้:

รากดูดความชุ่มชื้นจากดินด้วยความช่วยเหลือของแสงอาทิตย์เข้าสู่ตัวมัน แล้วส่งผ่านไปยัง ลำต้น ก้าน ใบที่น่ากลัวของมัน ไปสู่ภาชนะตามธรรมชาติ แล้วเก็บกักไว้จนกว่ามนุษย์จะต้องการมัน [แปลจากภาษาละตินใน หม้อข้าวหม้อแกงลิงจากบอร์เนียว]

ลินเนียสได้ใช้ดั้งเดิมของกริมในการตั้งชื่อ N. distillatoria ในปี ค.ศ. 1753

นิเวศวิทยา

N. distillatoria เป็นพืชถิ่นเดียวของศรีลังกาและเป็นหม้อข้าวหม้อแกงลิงเพียงชนิดเดียวจากประเทศนี้ พบในพื้นที่เปียกชื้นตามป่าละเมาะ, ริมถนน, พื้นที่เปิดโล่ง และในป่า N. distillatoria ขึ้นที่ความสูง 0 ถึง 700 ม.จากระดับน้ำทะเล

เท่าที่รู้ N. distillatoria ไม่มีลูกผสมตามธรรมชาติ

หน่วยอนุกรมวิธานต่ำกว่าระดับชนิด

Nepenthes distillatoria var. rubra (auct. non Hort. ex Rafarin: Nichols.) Hort.Veitch ex Macf. (1908)
Nepenthes distillatoria vera D.Moore (1872) nom.illeg.

อ้างอิง

Bartholinus 1677. Miranda herba. Acta Medica et Philosophica Hafniensa 3: 38.
Breyne, J. 1680. Bandura zingalensium etc. Prodromus Fasciculi Rariorum Plantarum 1: 18.
Phillipps, A. & A. Lamb 1996. Pitcher-Plants of Borneo. Natural History Publications (Borneo) , Kota Kinabalu.
Grimm, H.N. 1683. Planta mirabilis destillatoria. In: Miscellanea curiosa sive Ephemeridum. Med. Phys. Germ. Acad. Nat. Cur. Decuriae 2, ann. prim. p. 363, f. 27.
Ray, J. 1686. Bandura cingalensium etc. Historia Plantarum 1: 721–722.
Clarke, C.M., R. Cantley, J. Nerz, H. Rischer & A. Witsuba (2000). Nepenthes distillatoria. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. Retrieved on 06 May 2006. Listed as Vulnerable (VU B1+2d v2.3).

Athauda, S.B.P., H. Inoue, A. Iwamatsu & K. Takahashi 1998. Acid Proteinase from Nepenthes distillatoria (Badura). In: James, M.N.G. (ed.) Aspartic Proteinases: Retroviral and Cellular Enzymes. Advances in Experimental Medicine and Biology, Volume 436. Plenum Press, New York. pp. 453–458.
Athauda, S.B.P., K. Matsumoto, S. Rajapakshe, M. Kuribayashi, M. Kojima, N. Kubomura-Yoshida, A. Iwamatsu, C. Shibata, H. Inoue & K. Takahashi 2004. Enzymatic and structural characterization of nepenthesin, a unique member of a novel subfamily of aspartic proteinases.PDF (1.32 ) (manuscript BJ20031575) Biochemical Journal 381 (1) : 295–306.
Oudemans, A.C. 1915. Die lebenden Bwohner der Kannen der insektenfressenden Pflanze Nepenthes distillatoria auf Ceylon (K Guenther). Zeitschrift für wissenschaft Insektenbiologie 11: 242–243.

[1] Bartholinus 1677. Miranda herba. Acta Medica et Philosophica Hafniensa 3: 38.

[2] Breyne, J. 1680. Bandura zingalensium etc. Prodromus Fasciculi Rariorum Plantarum 1: 18.

[P&L-3] Phillipps, A. & A. Lamb 1996. Pitcher-Plants of Borneo. Natural History Publications (Borneo) , Kota Kinabalu.

[4] Grimm, H.N. 1683. Planta mirabilis destillatoria. In: Miscellanea curiosa sive Ephemeridum. Med. Phys. Germ. Acad. Nat. Cur. Decuriae 2, ann. prim. p. 363, f. 27.

[5] Ray, J. 1686. Bandura cingalensium etc. Historia Plantarum 1: 721–722.

[6] Clarke, C.M., R. Cantley, J. Nerz, H. Rischer & A. Witsuba (2000). Nepenthes distillatoria. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. Retrieved on 06 May 2006. Listed as Vulnerable (VU B1+2d v2.3).