Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
มวยไทย เป็นศิลปะการต่อสู้ของประเทศไทย มีความโดดเด่นด้านเทคนิคการกอดคอต่อสู้ ซึ่งเป็นการใช้ทั้งกายและใจ สำหรับการต่อสู้ที่ใช้ร่างกายเป็นอาวุธ โดยเป็นที่รู้จักว่าเป็น "นวอาวุธ" ซึ่งประกอบด้วยการโจมตีจากร่างกายทั้ง หมัด, ศอก, เข่า และเท้า หากมีการเตรียมพร้อมด้านร่างกายดี จะก่อให้เกิดอาวุธที่มีอานุภาพ มวยไทยได้เป็นที่แพร่หลายในระดับนานาชาติในช่วงศตวรรษที่ยี่สิบ เมื่อเหล่านักมวยไทยสามารถเป็นฝ่ายชนะนักต่อสู้ที่มีชื่อเสียงในแขนงอื่น ซึ่งการแข่งขันมวยไทยในระดับอาชีพ ได้รับการดูแลโดยสภามวยไทยโลก
 | |
| มุ่งเน้น | , |
|---|---|
| ประเทศต้นกำเนิด | ไทย |
| ผู้มีชื่อเสียง | |
| ต้นตำรับ | มวยโบราณ |
| เล่นครั้งแรก | ประเทศไทย กลางคริสต์ศตวรรษที่ 18 |
|---|---|
| ลักษณะเฉพาะ | |
| การปะทะ | ทั้งตัว |
| แข่งรวมชายหญิง | ไม่ |
| หมวดหมู่ | ศิลปะการต่อสู้ |
| จัดแข่งขัน | |
| ประเทศ ภูมิภาค | ทั่วโลก |
| โอลิมปิก | ไม่ แต่คณะกรรมการโอลิมปิกสากลยอมรับ |
| เวิลด์เกมส์ | 2017 |
ปัจจุบัน ทางสหพันธ์มวยไทยสมัครเล่นนานาชาติ (IFMA) มีแผนที่จะผลักดันกีฬามวยไทยเข้าสู่กีฬาโอลิมปิก และใน พ.ศ. 2557 ทางองค์การสหประชาชาติได้ให้การยอมรับมวยไทยเป็นกีฬาแห่งประชาคมโลก โดยได้มีการลงนามข้อตกลงความร่วมมือกับสภามวยไทยโลก และสหพันธ์มวยไทยสมัครเล่นนานาชาติ
ศัพทมูลวิทยา
คำ มวยไทย (อังกฤษ: Muay Thai) เป็นคำตามหลักภาษาไทย คำว่า "มวย" เป็นคำยืมมีรากมาจากคำสันสกฤตว่า มวฺยติ (สันสกฤต: मव्यति, อักษรโรมัน: mavyati) แปลว่า ดึงเข้าด้วยกัน ทำให้ตาบอด คำว่า "ไทย" มาจากคำว่า ไท (Tai) แปลว่า คนที่พูดภาษาตระกูลขร้า-ไท หรือความเป็นอิสระ แต่เดิมในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเรียกมวยไทยว่า การรำหมัดรำมวย แล้วทรงเปลี่ยนให้เรียกว่า มวยไทย ตั้งแต่รัชกาลที่ 2 เป็นต้นมา คำ "มวยไทย" ที่ชาวบ้านเรียกทั่วไป เช่น เล่นตีมวย เล่นต่อยมวย เป็นต้น
คำ มวย ที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่เคยมีการเขียนจดบันทึกพบในใบลานต้นฉบับภาษาไทยถิ่นเหนือ (ล้านนา) ชื่อ มังรายศาสตร์ เป็นกฎหมายมังรายตราขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1839 รัชสมัยพญามังราย: 30
คำ ทนายเลือก ใช้ตั้งแต่สมัยอยุธยา หมายถึง นักมวยสําหรับป้องกันพระเจ้าแผ่นดิน, ชื่อกรม ๆ หนึ่งสําหรับกํากับนักมวย เป็นหน่วยงานราชการมีชื่อว่า กรมทนายเลือก (หรือ กรมนักมวย) พบในทำเนียบพระไอยการตำแหน่งนาพลเรือน นาทหาร หัวเมือง พ.ศ. 1998 รัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ปัจจุบันเลิกใช้
พระราชดำรัส
เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2513 พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ พระราชทานกระแสพระราชดำรัสแก่คณะกรรมการจัดการแข่งขันชกมวยโดยเสด็จพระราชกุศลสมทบทุนนักมวยไทยในมูลนิธิอานันทมหิดลว่า:-
"วงการกีฬามวยไทยก็ก้าวหน้ามาก มีข้อที่สำคัญคือเมืองไทยการชกมวยนับว่าเป็นกีฬาที่เก่าแก่ และเป็นที่นิยมเป็นที่น่าสนใจของประชาชนมาก รู้สึกว่าทุกคนสนับสนุนและอยากจะเห็นการกีฬามวยก้าวหน้ายิ่งขึ้น ด้วยการจัดงานให้รัดกุมและให้ถูกต้องหลักวิชาให้มากขึ้น ก็จะมีผลดีต่อกีฬามวยอย่างแน่นอน หวังว่าทุกคนที่สนใจในกีฬาก็จะสนใจพัฒนาให้กีฬามวยนี้ มีสิ่งที่เรียกว่า “ประสิทธิภาพ” สูงยิ่งขึ้น เพื่อที่จะให้เป็นกีฬาดีเด่นของประเทศ มวยในเมืองไทยนี้ก็เป็นที่น่าสนใจหลายอย่างเพราะว่ามีมวยแบบมวยไทยของเราเอง ซึ่งถือว่าเป็นวิธีการต่อสู้ที่มีประสิทธิภาพสูงน่าสนใจสำาหรับชาวต่างประเทศ กีฬามวยนี้กับความมั่นคงและความก้าวหน้าของประเทศชาติก็สัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด เพราะว่ามวยนี้ก็เป็นทางป้องกันตัว เป็นกีฬาที่มาจากการป้องกันตัวของนักรบไทยมาแต่โบราณ มาสมัยนี้เราจะต้องป้องกันตัวด้วยการใช้การต่อสู้ส่วนหนึ่ง และด้วยวิธีที่จะพัฒนาประเทศอีกส่วนหนึ่ง นักมวยทราบดีว่าถ้าต่อสู้เฉพาะด้วยกำาลังก็คงแพ้แน่ ต้องมีวิชาการและต้องมีสติที่มั่นคง ที่วิชาการที่จะบุก และวิชาการที่จะหลบ ฉะนั้นการที่มีการต่อสู้มวยเพื่อป้องกันตัว": 3
— พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร, วันพฤหัสบดีที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2513 ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน.
ประวัติศาสตร์มวยไทย
ประวัติศาสตร์อันยาวนานของมวยไทยเริ่มมีและใช้กันในการสงครามในสมัยก่อน ซึ่งแตกต่างจากมวยไทยในปัจจุบันที่ใช้เป็นการกีฬา โดยมีการใช้นวมขึ้นเพื่อป้องกันการอันตรายที่เกิดขึ้น มวยไทยยังคงได้ชื่อว่า ศาสตร์การโจมตีทั้งแปด ซึ่งรวม สองมือ สองเท้า สองศอก และสองเข่า (บางตำราอาจเป็น นวอาวุธ ซึ่งรวมการใช้ศีรษะโจมตี หรือ ทศอาวุธ ซึ่งรวมการใช้บั้นท้ายกระแทกโจมตี)
มวยไทยสืบทอดมาจากมวยโบราณ ซึ่งแบ่งออกเป็นแต่ละสายตามท้องที่นั้น ๆ โดยมีสายสำคัญหลัก เช่น มวยท่าเสา (ภาคเหนือ) มวยโคราช (ภาคอีสาน) มวยไชยา (ภาคใต้) มวยลพบุรีและมวยพระนคร (ภาคกลาง) มีคำกล่าวไว้ว่า "หมัดหนักโคราช ฉลาดลพบุรี ท่าดีไชยา ไวกว่าท่าเสา"
ในสมัยโบราณจะมี สำนักเรียน (สำนักเรียนมวย แตกต่างจาก ค่ายมวย คือ สำนักเรียนจะมีเจ้าสำนัก หรือ ครูมวย ซึ่งมีฝีมือและชื่อเสียงเป็นที่เคารพรู้จัก มีความประสงค์ที่จะถ่ายทอดวิชาไม่ให้สูญหาย โดยมุ่งเน้นถ่ายทอดให้เฉพาะศิษย์ที่มีความเหมาะสม ส่วน ค่ายมวย เป็นที่รวมของผู้ที่ชื่นชอบในการชกมวย มีจุดประสงค์ที่จะแลกเปลี่ยนวิชาความรู้เพื่อนำไปใช้ในการแข่งขัน-ประลอง) โดยแยกเป็น สำนักหลวง และ สำนักราษฎร์ บ้างก็ฝึกเรียนร่วมกับเพลงดาบ กระบี่ กระบอง พลอง ทวน ง้าวและมีดหรือการต่อสู้อื่น ๆ เพื่อใช้ในการต่อสู้ป้องกันตัวและใช้ในการสงคราม มีทั้งพระมหากษัตริย์และขุนนางแม่ทัพนายกองและชาวบ้านทั่วไป (ส่วนใหญ่เป็นชาย) และจะมีการแข่งขันต่อสู้-ประลองกันในงานวัด และงานเทศกาลโดยมีค่ายมวยและสำนักมวยต่างๆ ส่งนักมวยและครูมวยเข้าแข่งขันชิงรางวัล-เดิมพัน โดยยึดความเสมอภาค
บางครั้งจึงมีตำนานพระมหากษัตริย์หรือขุนนางที่เชี่ยวชาญการต่อสู้ปลอมตนเข้าร่วมแข่งขันเพื่อทดสอบฝีมือที่เป็นที่ปรากฏได้แก่ พระเจ้าเสือ (ขุนหลวงสรศักดิ์) พระเจ้าตากสินมหาราช พระยาพิชัยดาบหัก ครูดอก แขวงเมืองวิเศษไชยชาญ จนเมื่อไทยเสียกรุงแก่พม่า ปรากฏชื่อนายขนมต้ม ครูมวยชาวอยุธยา ซึ่งถูกกวาดต้อนเป็นเชลยศึกได้ชกมวยกับชาวพม่า ชนะหลายครั้งเป็นที่ปรากฏถึงความเก่งกาจเหี้ยมหาญของวิชามวยไทย ในสมัยอยุธยา ตอนปลายได้มีการจัดตั้งกรมทนายเลือกและกรมตำรวจหลวงขึ้นมีหน้าที่ในการให้การคุ้มครองกษัตริย์และราชวงศ์ ได้มีการฝึกหัดวิชาการต่อสู้ทั้งมวยไทยและมวยปล้ำตามแบบอย่างแขกเปอร์เซีย (อิหร่าน) จึงมีครูมวยไทยและนักมวยที่มีฝีมือเข้ารับราชการจำนวนมากและได้แสดงฝีมือในการต่อสู้ในราชสำนักและหน้าพระที่นั่งในงานเทศกาลต่างๆสืบต่อกันมาเป็นประจำ และเป็นที่น่าสังเกตว่า กองทัพกู้ชาติของพระเจ้าตาก ล้วนประกอบด้วยนักมวยและครูมวยที่มีชื่อเสียงในยุคนั้นจำนวนมาก ถึงกับได้มีการจัดตั้งเป็นหน่วยรบพิเศษ 3 กอง คือ กองทนายเลือก กองพระอาจารย์ และกองแก้วจินดา ซึ่งได้ปฏิบัติภารกิจที่สำคัญที่ทำให้คนไทยสิ้นความหวาดกลัวต่อทัพพม่า ในการรบที่บ้านนางแก้ว ราชบุรี จนอาจเรียกได้ว่า มวยไทยกู้ชาติ[]
มวยไทยสมัยรัตนโกสินทร์
กีฬามวยไทยได้รับความนิยมมากในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ยุคที่นับว่าเฟื่องฟูที่สุดคือ รัชกาลที่ 5 พระองค์ได้ศึกษาฝึกฝนการชกมวยไทยและโปรดให้จัดการแข่งขันชกมวยหน้าพระที่นั่งโดยคัดเลือกนักมวยฝีมือดีจากภาคต่างๆ มาประลองแข่งขัน และพระราชทานแต่งตั้งให้มีบรรดาศักดิ์ ทั้งยังโปรดให้กรมศึกษาธิการ บรรจุการสอนมวยไทยเป็นวิชาบังคับ ในโรงเรียนฝึกหัดครูพลศึกษา มีการชกมวยถวายหน้าพระที่นั่งเป็นประจำจนถึงสมัย รัชกาลที่ 6 ที่วังสวนกุหลาบ ทั้งการต่อสู้ประลองระหว่างนักมวย กับครูมวยชาวไทยด้วยกัน และการต่อสู้ระหว่างนักมวย กับครูมวยต่างชาติ ในการแข่งขันชกมวยในสมัยรัชกาลที่ 6 ระหว่างมวยเลี่ยะผะ (กังฟู) ชาวจีนโพ้นทะเล ชื่อนายจี่ฉ่าง กับ นายยัง หาญทะเล ศิษย์เอกของ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ มีท่าจรดมวยแบบมวยโคราช ซึ่งเน้นการยืดตัวตั้งตระหง่านพร้อมที่จะรุกและรับโดยเน้นการใช้เท้าและหมัดเหวี่ยง และต่อมาได้เป็นแบบอย่างในการฝึกหัดมวยไทยในสถาบันพลศึกษาส่วนใหญ่ สมัย รัชกาลที่ 7 ในยุคแรกการแข่งขันมวยไทยใช้การพันมือด้วยเชือก จนกระทั่งนายแพ เลี้ยงประเสริฐ นักมวยจากท่าเสา จังหวัดอุตรดิตถ์ ต่อยนายเจียร์ นักมวยเขมร ด้วยหมัดเหวี่ยงควายถึงแก่ความตาย จึงเปลี่ยนมาสวมนวมแทน ต่อมาเริ่มมีการกำหนดกติกาในการชก และมีเวทีมาตรฐานขึ้นแห่งแรกคือเวทีมวยลุมพินีและเวทีมวยราชดำเนินจัดแข่งขันมวยไทยมาจนปัจจุบัน
แต่คำว่า มวยไทย มีมาใช้ในยุคหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เพื่อให้สอดคล้องกับนโยบายชาตินิยม ในยุคที่มี น.ต.หลวงศุภชลาศัย ร.น. เป็นอธิบดีกรมพลศึกษา มีการออกพระราชบัญญัติมวยไทย ซึ่งแต่เดิมมวยไทยจะมีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไปตามท้องถิ่น เช่น มวยโคราช, มวยไชยา และรวมถึงการก่อสร้างเวทีมวยมาตรฐานจวบจนปัจจุบัน คือ เวทีมวยลุมพินี และเวทีมวยราชดำเนิน
ครูมวยไทยที่มีชื่อเสียงในแต่ละยุค
ยุคอดีต
|
ยุคปัจจุบัน
|
|
นักมวยไทยมีชื่อเสียง
หลักการชกมวยไทย
การชกมวยไทยที่ดี มีหลักสำคัญ คือ มีการป้องกัน ด้วยการยืน มั่นคง เข้มแข็ง สูงเด่น การตั้งแขนป้องกัน (การการ์ดมวย) และการเก็บคาง เปรียบเสมือนป้อมปราการ เท้าหน้า จรดชี้ไปข้างหน้าวางน้ำหนักครึ่งฝ่าเท้า เท้าหลัง วางทแยงเฉียงกว้างกว่าหัวไหล่วางน้ำหนักเศษหนึ่งส่วนสี่ไว้ที่อุ้งนิ้วหัวแม่โป้ง ขยับก้าวด้วยการลากเท้าหลังตามพร้อมที่จะหลอกล่อ ขยับเข้า ออก ตั้งรับและโจมตีตอบโต้ แขนหน้ายกกำขึ้นอย่างน้อยเสมอไหล่ หรือจรดสันแก้ม แขนหลังยกกำขึ้นจรดแก้ม ศอกทั้งสองข้างไม่กางออกและไม่แนบชิด ก้มหน้าเก็บคาง ตาเขม็งมองไปตรงหว่างอกของคู่ต้อสู้ พร้อมที่จะเห็นการเคลื่อนไหวทุกส่วน เพื่อที่จะรุก รับ หรือตอบโต้ด้วยแม่ไม้ ลูกไม้และการแจกลูกต่างๆ มีการเคลื่อนไหวที่องอาจมีจังหวะ มีการล่อหลอกและขู่ขวัญที่มีการเปรียบเทียบว่า "ประดุจพญาราชสีห์ และพญาคชสีห์" อาวุธมวยที่ออกไป ต้องมีเป้าหมายและจุดประสงค์แน่นอน (แต่มักซ้อนกลลวงไว้) มีการต่อสู้ระยะไกล (วงนอก) และระยะประชิด (วงใน) และมีทีเด็ดทีขาดในการพิชิตคู่ต่อสู้[]
และแม่ไม้มวยไทย เป็นท่าต่อสู้ของวิชามวยไทยที่สำคัญที่สุด
มวยไทยกับเยาวชน
ในปี พ.ศ. 2552 นั้นประเทศไทยมีนักมวยเยาวชนที่มีอายุต่ำกว่า 15 ปี เป็นจำนวนมากกว่า 20,000 คน นักมวยไทยเยาวชนส่วนมากนั้นอยู่ในพื้นที่ชนบท แม้จะมีความรักและชื่นชอบในมวยไทยอยู่บ้างแต่ปฏิเสธไม่ได้เลยว่า ส่วนใหญ่มีความจำเป็นในการเรียนรู้ศิลปะแม้ไม้มวยไทยเพื่อความอยู่รอด หรือใช้สร้างรายได้แบ่งเบาภาระให้กับครอบครัว การเรียนรู้ศิลปะมวยไทยนั้นได้ให้อะไรหลายๆอย่างที่เป็นผลดีแก่เด็ก อาทิ ปลูกฝังวินัยในการใช้ชีวิตจากการฝึกซ้อม ปลูกฝังความรู้ในการใช้มวยไทยเพื่อป้องกันตัวในยามคับขันโดยนำไปใช้ในสถานการณ์จริงได้ หรือมีความรู้สึกรักและหวงแหนศิลปะการต่อสู้อันเป็นสมบัติของชาติ แต่ในอีกด้านหนึ่งนั้นการเรียนรู้ศิลปะแม้ไม้มวยไทยแบบเก่าก็ได้ให้ผลเสียทั้งทางตรงและทางอ้อมแก่เด็กด้วยเช่นกัน อาทิ ผลกระทบทางสมองของเด็ก อาการบาดเจ็บจากการขึ้นชกบนเวที ต่อมาทางหน่วยงานรัฐบาลจึงมีกฎหมาย ที่ช่วยเพิ่มความปลอดภัยจากอาการบาดเจ็บทางด้านร่างกาย และสมองต่อเด็กเยาวชนโดยที่ไม่เป็นการยกเลิกมวยไทยในเยาวชนเนื่องจากยังเล็งเห็นประโยชน์ของการอนุรักษ์ศิลปะมวยไทยในเด็กเยาวชนให้สืบสานต่อไปได้ จึงทำให้เกิดการร่างกติกาสำหรับมวยเยาวชนขึ้นมาใหม่ อาทิ มีเครื่องป้องกันที่มากขึ้น กติกาห้ามชกแบบรุนแรงบนใบหน้า เน้นการเรียนรู้ในเรื่องการใช้ท่าทางต่างๆเป็นหลักมากกว่าการขึ้นชกมวยบนเวทีแบบเอาเป็นเอาตายของเด็กเยาวชน
ภาคส่วนต่างๆในสังคมไทย ทั้งหน่วยงานรัฐ และภาคเอกชนยังช่วยปลูกฝังความรักและหวงแหนในศิลปะมวยไทยไปสู่เด็กเยาวชนมาโดยตลอด อาทิ การบรรจุวิชามวยไทยลงในชุดการสอนของกลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษาเป็นหลักสูตรการศึกษาภาคบังคับสำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมในทุกโรงเรียนทั่วประเทศ มีการอบรมเชิงปฏิบัติการศิลปะมวยไทยเพื่อการป้องกันตัวให้แก่ครูผู้สอนพลศึกษา ตลอดจนถึงการสร้างภาพยนตร์แอนิเมชั่นแฟนตาซีผสมผสานกับมวยไทยของเอกชน เรื่อง 9 ศาสตรา
มวยไทยกับการออกกำลังกาย
การออกกำลังกายด้วยวิธีการใช้หมัด เข่า ศอก และเท้า ตามแบบฉบับของมวยไทย ทำให้อวัยวะหลายๆส่วนของร่างกายเกิดการเคลื่อนไหว มีส่วนช่วยในการเผาผลาญไขมันส่วนเกิน กระชับสัดส่วน อีกทั้งยังช่วยเสริมความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อส่วนต่างๆของร่างกาย กล้ามเนื้อที่เพิ่มขึ้นมีส่วนช่วยทำให้อัตราการเผาผลาญพลังงานมากขึ้นตามไปด้วย ส่งผลให้มีพละกำลังมากขึ้น การชกมวยไทยเพียงหนึ่งชั่วโมงสามารถเผาผลาญแคลอรีได้ถึง 1,000 แคลอรี จากงานวิจัยพบว่าการออกกำลังกายด้วยมวยไทยในกลุ่มผู้สูงอายุมีส่วนช่วยให้ระบบไหลเวียนโลหิตและระบบหายใจดีขึ้น รวมทั้งช่วยในการทรงตัวของร่างกาย
การนำมวยไทยไปประยุกต์ใช้ในการออกกำลังกาย เป็นที่นิยมมากขึ้นเรื่อยๆในสังคมไทย ทั้งในดารา นักแสดง ที่มีชื่อเสียงในปัจจุบันอาทิ ยิปซี คีรติ เบเบ้ ธันย์ชนก เจนี่ เทียนโพธิ์สุวรรณ ศุกลวัฒน์ คณารศและ ซันนี่ สุวรรณเมธานนท์ เป็นต้น ความนิยมนั้นยังมีตลอดไปจนถึงผู้ประกอบอาชีพอื่นๆ ทั้งเพศหญิงและเพศชาย สอดคล้องกับจำนวนยิมฝึกมวยไทยที่มีมากขึ้นในตอนต้นของคริสต์ศตวรรษที่ 21 เหตุผลอันสำคัญหนึ่งที่ทำให้การออกกำลังกายด้วยมวยไทยเป็นที่นิยมนั่นคือความสนุกสนานและท้าทาย
ความนิยมของมวยไทยในชาวต่างชาติ
มวยไทยเริ่มมีชื่อเสียงในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 20 และมีชื่อเสียงอย่างมากในต่างประเทศในตอนต้นของคริสต์ศตวรรษที่ 21 ผ่านการถ่ายทอดทางสื่อต่างๆทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ อันช่วยส่งเสริมมวยไทยในวัฒนธรรมสมัยนิยม อาทิ ภาพยนตร์ และวีดีโอเกม เป็นต้น
ความนิยมของมวยไทยในชาวต่างชาตินั้นสูงขึ้นกว่าในอดีต วัดได้จากการเก็บสถิติของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยในปี พ.ศ. 2559 โดยพบว่ามีชาวต่างชาติที่เดินทางเข้ามาในประเทศไทยเพื่อเรียนมวยไทยจำนวนมากกว่า 50,000 คน ซึ่ง 10 อันดับแรก มีดังต่อไปนี้ สหราชอาณาจักร จำนวน 11,219 คน ออสเตรเลีย 6,800 คน ฝรั่งเศส 5,852 คน เยอรมัน 4,688 คน สวีเดน 4,253 คน รัสเซีย 2,183 คน เดนมาร์ก 1,855 คน ญี่ปุ่น 1,841 คน นิวซีแลนด์ 1,781 คน และสเปน 1,633 คน ซึ่งความนิยมดังกล่าวยังส่งผลดีต่อเศรษฐกิจไทยอีกด้วย โดยที่ในปี พ.ศ. 2561 มวยไทยได้สร้างรายได้เข้าประเทศกว่าหนึ่งแสนล้านบาท ส่งผลให้ในเวลาต่อมาทางการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยได้เล็งเห็นความสำคัญของมวยไทย ทำการส่งเสริมโดยจัดทำหนังสือคู่มือมวยไทยแก่นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ ในภาษาอังกฤษ ภายใต้ชื่อ "AWESOME MUAY THAI" ทั้งแบบเป็นหนังสือกระดาษทั่วไปและหนังสืออิเล็กทรอนิกส์
จากความนิยมของมวยไทยดังกล่าวในชาวต่างชาติ ทำให้ในปี พ.ศ. 2556 มีค่ายมวยไทยในต่างประเทศเป็นจำนวนถึง 3,869 แห่ง และมีค่ายมวยไทยในประเทศไทยในปี พ.ศ. 2561 เป็นจำนวนถึง 5,100 แห่ง โดย 5 ประเทศที่มีค่ายสอนมวยไทยมากที่สุด มีดังต่อไปนี้ บราซิล 1,631 แห่ง อิหร่าน 650 แห่ง อินเดีย 256 แห่ง โมร็อกโก 220 แห่ง และสหรัฐ 190 แห่ง
การถ่ายทอดการแข่งขัน
การถ่ายทอดสดการแข่งขันที่จัดประจำสัปดาห์ ส่วนมากจะออกอากาศในวันเสาร์ หรือ วันอาทิตย์ มีการพนันอย่างกว้างขวางเพราะมีกฎหมายรองรับ ยกตัวอย่างประเทศที่มีการถ่ายทอดประจำทางโทรทัศน์ดังนี้
- ประเทศไทย มี สถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7 สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 สถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์ทีวี สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก สถานีโทรทัศน์ช่อง 8 สถานีโทรทัศน์ไทยรัฐทีวี สถานีโทรทัศน์ทรูโฟร์ยู สถานีโทรทัศน์จีเอ็มเอ็ม 25 (GMM25) สถานีโทรทัศน์เนชั่นทีวี สถานีโทรทัศน์อมรินทร์ทีวี สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย สถานีโทรทัศน์ไอทีวี สถานีโทรทัศน์ดาวเทียมทีสปอร์ตแชนแนล (T-Sports Channel) สถานีโทรทัศน์ดาวเทียมไทยทีวีโกลบอลเน็ตเวิร์ก (TGN) สถานีโทรทัศน์ดาวเทียมช่องสปอร์ต พลัส (Sports Plus) สถานีโทรทัศน์ดาวเทียมเอสเอ็มเอ็มทีวี (SMMTV) สถานีโทรทัศน์ดาวเทียมช่องจ๊ะทิงจา (Ja Ting Ja TV) สถานีโทรทัศน์สปริงนิวส์ สถานีโทรทัศน์ไบรท์ทีวี สถานีโทรทัศน์นาว 26 สถานีโทรทัศน์เวิร์คพอยท์ทีวี สถานีโทรทัศน์พีพีทีวี สถานีโทรทัศน์ช่อง 3 เอสดี (3 SD) สถานีโทรทัศน์ช่องวัน สถานีโทรทัศน์ดาวเทียมช่องทีวี 24 (TV 24) เป็นต้น
- ลาว มี เป็นต้น
- กัมพูชา มี สถานีโทรทัศน์กองยุทธพลเขมรภูมินทร์ บายน ทีวี เป็นต้น
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- . . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-06-22. สืบค้นเมื่อ 2010-12-07.
- Colman, David (2005-01-09). "It's Hand-to-Hand for a Keeper of Faces". New York Times. สืบค้นเมื่อ 2010-08-10.
- Fuller, Thomas (2007-09-16). "Sugar and Spice and a Vicious Right: Thai Boxing Discovers Its Feminine Side". New York Times. สืบค้นเมื่อ 2010-08-10.
- Perry, Alex (2001-06-11). . Time. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-10-30. สืบค้นเมื่อ 2010-12-07.
- Get fit the Muaythai way
- . www.horizonmuaythai.com. July 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-02-22. สืบค้นเมื่อ 2011-08-28.
- "IFMA Governing body of Muay Thai". www.ifmamuaythai.org. January 2013. สืบค้นเมื่อ 2013-01-15.
- . www.wmcmuaythai.org. January 2013. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-02-10. สืบค้นเมื่อ 2013-01-15.
- ผลักดันมวยไทยเข้าโอลิมปิก
- หนุนมวยไทยสู่โอลิมปิก
- ไทยรัฐ. ปีที่ 65 ฉบับที่ 20551. วันจันทร์ที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2557. ISSN 1686-4921. หน้า 21, 29
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-10-20. สืบค้นเมื่อ 2016-03-07.
- Williams, M. (1899). Monier-Williams Sanskrit-English dictionary. p. 1,072. ISBN
- Prayukvong, K. and Junlakan, L. D. (2001). Muay Thai: A Living Legacy Vol. 1. Bangkok: Spry Publishing. p. 16. ISBN
- Böhtlingk, O. N., and Roth, W. R. (1865). Sanskrit-Wörterbuch: Heraushegeben von der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. St. Petersburg: Vierter Thiel. p. 383.
- Liamputtong, P., La Trobe University Australia. (2014). Contemporary Socio-Cultural and Political Perspectives in Thailand. New York: Springer Science+Business Media Dordrecht. p. 242. ISBN
- Lawniczak, L. "Historical Basis And Evolution Thai Martial Arts – Muay Thai And Krabi-krabong (Up To The 20th Century); HISTORYCZNE PODSTAWY I EWOLUCJA TAJSKICH SZTUK WALKI – MUAY THAI I KRABI-KRABONG (DO XX W.) (in Polish)", Gdanskie Studia Azji Wschodniej 3(2013):140. ISSN 2084-2902
- Cusick, P. (2013). "Genesis of A Global Fighting Art", Muay Thai Lords of the Ring: World Champions and Greatest Heroes The Chronicles of Muay Thai from Ancient Battlefields to 21st Century Warriors. [n.p.]: Booksmango. p. 15.
- กรมพลศึกษา กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา สนามกีฬาแห่งชาติ. (2559). ประวัติศาสตร์มวยไทย History of Muay Thai. กรุงเทพฯ: บีทีเอส เพรส. ISBN
- สมบัติ พลายน้อย. "เกร็ดโบราณคดี เรื่อง กรมนักมวย โดย ส.พลายน้อย (ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์)", วารสารวัฒนธรรมไทย, 8(2511):36.
- ถนอมวงศ์ กฤษณ์เพ็ชร์. (2525). พัฒนาการของพลศึกษาในประเทศไทยระหว่าง พ.ศ. 2325-2525. กรุงเทพฯ: กรมพลศึกษา. หน้า 37. อ้างใน รายงานผลการวิจัย เรื่อง พัฒนาการพลศึกษาในประเทศไทยระหว่าง พ.ศ. 2325-2525. โครงการเผยแพร่ผลงานวิจัย ฝ่ายวิจัย ภาควิชาพลศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
- หน้า 114-115, รศ.นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ เหตุแห่งการปฏิวัติสยาม ๒๔๗๕. สัมภาษณ์. นิตยสารสารคดี "๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕" ฉบับที่ ๑๗๒: มิถุนายน ๒๕๔๒
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-09-18. สืบค้นเมื่อ 2007-09-05.
- มวยไทยไชยา
- ครูแปรง มวยไชยา
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-02-10. สืบค้นเมื่อ 2016-04-05.
- เปิดมุมมองต่างชาติ ว่าด้วยชีวิตบนสังเวียนเลือด 'นักมวยเด็ก' กับผลปย.ในวงการมวยไทย
- หัวใจไม่ยอมแพ้ "แชมป์โลก" มวยไทยเยาวชน
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-13. สืบค้นเมื่อ 2020-06-29.
- "เน้นสวยงาม-จำกัดอายุ-แก้กฎกติกา"...ถึงเวลาปฏิรูปนักมวยเด็ก
- มวยเด็ก การพบกันครึ่งทางระหว่างกีฬากับกฎหมาย : โดย อุดมศักดิ์ โหมดม่วง
- กลุ่มไทอชิร ปรัชญามวยไทยใส่วิถีเยาวชน
- "สวธ.ติวเข้มศิลปะมวยไทยให้ครูพละ-แก้ขาดแคลน". bangkokbiznews.com.
{{}}: CS1 maint: url-status () - 9 ศาสตรา: อ๊อด และภาพสะท้อนของรามเกียรติ์
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-07-24. สืบค้นเมื่อ 2021-02-06.
- เปรียบเทียบ 10 วิธีออกกำลังกาย แบบไหนผอมเร็วสุด
- ออกกำลังด้วย “มวยไทย” ฝึกทรงตัว-ช่วยระบบหายใจ
- Wanwisa (2019-01-11). "หลงเสน่ห์มวยไทย ส่องยิม 4 ค่ายมวยดาราคนดัง น่าไปเตะขารีดน้ำหนัก ปั๊วะ! ปั๊วะ!". UndubZapp (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).
- www.mainstand.co.th. . www.mainstand.co.th. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-02-13. สืบค้นเมื่อ 2021-02-06.
- Tony Jaa Kicks Open Cultural Doors
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-07-01. สืบค้นเมื่อ 2020-06-30.
- Who is a BIG Fan of Thai Boxing
- TAT pushes sports tourism with ‘Awesome Muay Thai’ guidebook
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-07-24. สืบค้นเมื่อ 2021-07-24.
- ‘ธุรกิจ มวยไทย 4.0’ ต้นแบบธุรกิจกีฬาเกื้อหนุนธุรกิจท่องเที่ยว ขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยให้ไปไกลกว่าเดิม
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-07-01. สืบค้นเมื่อ 2020-06-30.
อ่านเพิ่ม
- สำราญ สุขแสวง. (2560). . วิทยาลัยมวยไทยศึกษาและการแพทย์แผนไทย มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง. 204 หน้า.
- Kraitus, Panya (1992), Muay Thai The Most Distinguished Art of Fighting, Phuket: Transit Press, ISBN
- Muay Thai The Essential Guide To The Art of Thai Boxing. Tony Moore. New Holland. ISBN .
- Boykin, Chad (2002), Muay Thai Kickboxing – The Ultimate Guide to Conditioning, Training and Fighting, Boulder, CO: Paladin Press, ISBN
- Prayukvong, Kat (2006), Muay Thai: A Living Legacy, Bangkok, Thailand: Spry Publishing Co., Ltd, ISBN
- Hartig, Bastian (2018-12-04). Thai boxing: The dangerous fight against poverty (Video). Deutsche Welle. สืบค้นเมื่อ 2018-12-06.
- Nusch, Florian (2017-12-09). Child Thai boxers: A fighting chance (Video). Deutsche Welle. สืบค้นเมื่อ 2018-12-06.
- Wei, Lindsey (2020) Path of the Spiritual Warrior: Life and Teachings of Muay Thai Fighter Pedro Solana. Auckland: Purple Cloud Press, ISBN
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
mwyithy epnsilpakartxsukhxngpraethsithy mikhwamoddedndanethkhnikhkarkxdkhxtxsu sungepnkarichthngkayaelaic sahrbkartxsuthiichrangkayepnxawuth odyepnthiruckwaepn nwxawuth sungprakxbdwykarocmticakrangkaythng hmd sxk ekha aelaetha hakmikaretriymphrxmdanrangkaydi cakxihekidxawuththimixanuphaph mwyithyidepnthiaephrhlayinradbnanachatiinchwngstwrrsthiyisib emuxehlankmwyithysamarthepnfaychnanktxsuthimichuxesiynginaekhnngxun sungkaraekhngkhnmwyithyinradbxachiph idrbkarduaelodysphamwyithyolkmwyithymungenn praethstnkaenidithyphumichuxesiyngtntarbmwyobranmwyithyelnkhrngaerkpraethsithy klangkhriststwrrsthi 18lksnaechphaakarpathathngtwaekhngrwmchayhyingimhmwdhmusilpakartxsucdaekhngkhnpraeths phumiphakhthwolkoxlimpikim aetkhnakrrmkaroxlimpiksaklyxmrbewildekms2017 pccubn thangshphnthmwyithysmkhrelnnanachati IFMA miaephnthicaphlkdnkilamwyithyekhasukilaoxlimpik aelain ph s 2557 thangxngkhkarshprachachatiidihkaryxmrbmwyithyepnkilaaehngprachakhmolk odyidmikarlngnamkhxtklngkhwamrwmmuxkbsphamwyithyolk aelashphnthmwyithysmkhrelnnanachatisphthmulwithyakha mwyithy xngkvs Muay Thai epnkhatamhlkphasaithy khawa mwy epnkhayummirakmacakkhasnskvtwa mw yti snskvt मव यत xksrormn mavyati aeplwa dungekhadwykn thaihtabxd khawa ithy macakkhawa ith Tai aeplwa khnthiphudphasatrakulkhra ith hruxkhwamepnxisra aetediminrchsmyphrabathsmedcphraphuththelishlanphalyeriykmwyithywa karrahmdramwy aelwthrngepliyniheriykwa mwyithy tngaetrchkalthi 2 epntnma kha mwyithy thichawbaneriykthwip echn elntimwy elntxymwy epntn kha mwy thiekaaekthisudethathiekhymikarekhiyncdbnthukphbiniblantnchbbphasaithythinehnux lanna chux mngraysastr epnkdhmaymngraytrakhunemux ph s 1839 rchsmyphyamngray 30 kha thnayeluxk ichtngaetsmyxyuthya hmaythung nkmwysahrbpxngknphraecaaephndin chuxkrm hnungsahrbkakbnkmwy epnhnwynganrachkarmichuxwa krmthnayeluxk hrux krmnkmwy phbinthaeniybphraixykartaaehnngnaphleruxn nathhar hwemuxng ph s 1998 rchsmysmedcphrabrmitrolknath pccubnelikichphrarachdarsemuxwnthi 29 tulakhm ph s 2513 phrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr thrngphrakrunaoprdekla phrarachthankraaesphrarachdarsaekkhnakrrmkarcdkaraekhngkhnchkmwyodyesdcphrarachkuslsmthbthunnkmwyithyinmulnithixannthmhidlwa wngkarkilamwyithykkawhnamak mikhxthisakhykhuxemuxngithykarchkmwynbwaepnkilathiekaaek aelaepnthiniymepnthinasnickhxngprachachnmak rusukwathukkhnsnbsnunaelaxyakcaehnkarkilamwykawhnayingkhun dwykarcdnganihrdkumaelaihthuktxnghlkwichaihmakkhun kcamiphlditxkilamwyxyangaennxn hwngwathukkhnthisnicinkilakcasnicphthnaihkilamwyni misingthieriykwa prasiththiphaph sungyingkhun ephuxthicaihepnkiladiednkhxngpraeths mwyinemuxngithynikepnthinasnichlayxyangephraawamimwyaebbmwyithykhxngeraexng sungthuxwaepnwithikartxsuthimiprasiththiphaphsungnasnicsaahrbchawtangpraeths kilamwynikbkhwammnkhngaelakhwamkawhnakhxngpraethschatiksmphnthknxyangiklchid ephraawamwynikepnthangpxngkntw epnkilathimacakkarpxngkntwkhxngnkrbithymaaetobran masmynieracatxngpxngkntwdwykarichkartxsuswnhnung aeladwywithithicaphthnapraethsxikswnhnung nkmwythrabdiwathatxsuechphaadwykaalngkkhngaephaen txngmiwichakaraelatxngmistithimnkhng thiwichakarthicabuk aelawichakarthicahlb channkarthimikartxsumwyephuxpxngkntw 3 phrarachdarskhxngphrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr wnphvhsbdithi 29 tulakhm ph s 2513 n phratahnkcitrldarohthan prawtisastrmwyithyprawtisastrxnyawnankhxngmwyithyerimmiaelaichkninkarsngkhraminsmykxn sungaetktangcakmwyithyinpccubnthiichepnkarkila odymikarichnwmkhunephuxpxngknkarxntraythiekidkhun mwyithyyngkhngidchuxwa sastrkarocmtithngaepd sungrwm sxngmux sxngetha sxngsxk aelasxngekha bangtaraxacepn nwxawuth sungrwmkarichsirsaocmti hrux thsxawuth sungrwmkarichbnthaykraaethkocmti mwyithysubthxdmacakmwyobran sungaebngxxkepnaetlasaytamthxngthinn odymisaysakhyhlk echn mwythaesa phakhehnux mwyokhrach phakhxisan mwyichya phakhit mwylphburiaelamwyphrankhr phakhklang mikhaklawiwwa hmdhnkokhrach chladlphburi thadiichya iwkwathaesa insmyobrancami sankeriyn sankeriynmwy aetktangcak khaymwy khux sankeriyncamiecasank hrux khrumwy sungmifimuxaelachuxesiyngepnthiekharphruck mikhwamprasngkhthicathaythxdwichaimihsuyhay odymungennthaythxdihechphaasisythimikhwamehmaasm swn khaymwy epnthirwmkhxngphuthichunchxbinkarchkmwy micudprasngkhthicaaelkepliynwichakhwamruephuxnaipichinkaraekhngkhn pralxng odyaeykepn sankhlwng aela sankrasdr bangkfukeriynrwmkbephlngdab krabi krabxng phlxng thwn ngawaelamidhruxkartxsuxun ephuxichinkartxsupxngkntwaelaichinkarsngkhram mithngphramhakstriyaelakhunnangaemthphnaykxngaelachawbanthwip swnihyepnchay aelacamikaraekhngkhntxsu pralxngkninnganwd aelanganethskalodymikhaymwyaelasankmwytang sngnkmwyaelakhrumwyekhaaekhngkhnchingrangwl edimphn odyyudkhwamesmxphakh ruppncalxngkhxngnaykhnmtm nkmwykhadechuxkchawkrungsrixyuthya innganraluknaykhnmtm inwnthi 17 minakhmkhxngthukpi bangkhrngcungmitananphramhakstriyhruxkhunnangthiechiywchaykartxsuplxmtnekharwmaekhngkhnephuxthdsxbfimuxthiepnthipraktidaek phraecaesux khunhlwngsrskdi phraecataksinmharach phrayaphichydabhk khrudxk aekhwngemuxngwiessichychay cnemuxithyesiykrungaekphma praktchuxnaykhnmtm khrumwychawxyuthya sungthukkwadtxnepnechlysukidchkmwykbchawphma chnahlaykhrngepnthipraktthungkhwamekngkacehiymhaykhxngwichamwyithy insmyxyuthya txnplayidmikarcdtngkrmthnayeluxkaelakrmtarwchlwngkhunmihnathiinkarihkarkhumkhrxngkstriyaelarachwngs idmikarfukhdwichakartxsuthngmwyithyaelamwyplatamaebbxyangaekhkepxresiy xihran cungmikhrumwyithyaelankmwythimifimuxekharbrachkarcanwnmakaelaidaesdngfimuxinkartxsuinrachsankaelahnaphrathinnginnganethskaltangsubtxknmaepnpraca aelaepnthinasngektwa kxngthphkuchatikhxngphraecatak lwnprakxbdwynkmwyaelakhrumwythimichuxesiynginyukhnncanwnmak thungkbidmikarcdtngepnhnwyrbphiess 3 kxng khux kxngthnayeluxk kxngphraxacary aelakxngaekwcinda sungidptibtipharkicthisakhythithaihkhnithysinkhwamhwadklwtxthphphma inkarrbthibannangaekw rachburi cnxaceriykidwa mwyithykuchati txngkarxangxing mwyithysmyrtnoksinthrkilamwyithyidrbkhwamniymmakinsmyrtnoksinthrtxntn yukhthinbwaefuxngfuthisudkhux rchkalthi 5 phraxngkhidsuksafukfnkarchkmwyithyaelaoprdihcdkaraekhngkhnchkmwyhnaphrathinngodykhdeluxknkmwyfimuxdicakphakhtang mapralxngaekhngkhn aelaphrarachthanaetngtngihmibrrdaskdi thngyngoprdihkrmsuksathikar brrcukarsxnmwyithyepnwichabngkhb inorngeriynfukhdkhruphlsuksa mikarchkmwythwayhnaphrathinngepnpracacnthungsmy rchkalthi 6 thiwngswnkuhlab thngkartxsupralxngrahwangnkmwy kbkhrumwychawithydwykn aelakartxsurahwangnkmwy kbkhrumwytangchati inkaraekhngkhnchkmwyinsmyrchkalthi 6 rahwangmwyeliyapha kngfu chawcinophnthael chuxnaycichang kb nayyng haythael sisyexkkhxng krmhlwngchumphrekhtxudmskdi mithacrdmwyaebbmwyokhrach sungennkaryudtwtngtrahnganphrxmthicarukaelarbodyennkarichethaaelahmdehwiyng aelatxmaidepnaebbxyanginkarfukhdmwyithyinsthabnphlsuksaswnihy smy rchkalthi 7 inyukhaerkkaraekhngkhnmwyithyichkarphnmuxdwyechuxk cnkrathngnayaeph eliyngpraesrith nkmwycakthaesa cnghwdxutrditth txynayeciyr nkmwyekhmr dwyhmdehwiyngkhwaythungaekkhwamtay cungepliynmaswmnwmaethn txmaerimmikarkahndktikainkarchk aelamiewthimatrthankhunaehngaerkkhuxewthimwylumphiniaelaewthimwyrachdaenincdaekhngkhnmwyithymacnpccubn aetkhawa mwyithy mimaichinyukhhlngkarepliynaeplngkarpkkhrxng ph s 2475 ephuxihsxdkhlxngkbnoybaychatiniym inyukhthimi n t hlwngsuphchlasy r n epnxthibdikrmphlsuksa mikarxxkphrarachbyytimwyithy sungaetedimmwyithycamichuxeriykaetktangknxxkiptamthxngthin echn mwyokhrach mwyichya aelarwmthungkarkxsrangewthimwymatrthancwbcnpccubn khux ewthimwylumphini aelaewthimwyrachdaenin khrumwyithythimichuxesiynginaetlayukh yukhxdit krmhlwngchumphrekhtxudmskdi yng haythael nil pksi khaythwisiththi prmacary etiy khayyntrkic khruekhtr sriyaphy yukhpccubn khru w phlsuksa esiychiwitaelw khrubw wdxim wdxim esiychiwitaelw khrusnxng rkwanich khayemuxngsurinthr esiychiwitaelw khru khayssipraphayim esiychiwitaelw khruthxnghlx yaaela khruchatichay sankdabxathmadnerswr khruaeprng prathanmulnithimwyithyichyaaehngpraethsithy khrutuy yxdthng esnannth khru khru khruwichit chiechiy khru khrupraomthy hxymukkh khayhnxngkiphahuyuthth burirmy khru khaysisykhun sngkhla khru khaychanaywari hadihy khru khruhmu phudphadnxy wrwuthi khru khru orngeriynmwyithynanachati rngsit khruwichit iphrxnnt chlamkhaw khru surtn esiynghlx khayedchrtn khru khruelk banchangithy khruecriythxng ekiyrtibanchxng khrumd banphuwskdi khruxacarychy sirisutr khruxanac phuksrisukh khruthwiphngs chykul sunysuksaphahuyuththchawsyam khruodng rangphikul nkmwyithymichuxesiynghlkkarchkmwyithy source source source source widioxmwyithy karchkmwyithythidi mihlksakhy khux mikarpxngkn dwykaryun mnkhng ekhmaekhng sungedn kartngaekhnpxngkn karkardmwy aelakarekbkhang epriybesmuxnpxmprakar ethahna crdchiipkhanghnawangnahnkkhrungfaetha ethahlng wangthaeyngechiyngkwangkwahwihlwangnahnkesshnungswnsiiwthixungniwhwaemopng khybkawdwykarlakethahlngtamphrxmthicahlxklx khybekha xxk tngrbaelaocmtitxbot aekhnhnaykkakhunxyangnxyesmxihl hruxcrdsnaekm aekhnhlngykkakhuncrdaekm sxkthngsxngkhangimkangxxkaelaimaenbchid kmhnaekbkhang taekhmngmxngiptrnghwangxkkhxngkhutxsu phrxmthicaehnkarekhluxnihwthukswn ephuxthicaruk rb hruxtxbotdwyaemim lukimaelakaraeckluktang mikarekhluxnihwthixngxacmicnghwa mikarlxhlxkaelakhukhwythimikarepriybethiybwa praducphyarachsih aelaphyakhchsih xawuthmwythixxkip txngmiepahmayaelacudprasngkhaennxn aetmksxnkllwngiw mikartxsurayaikl wngnxk aelarayaprachid wngin aelamithieddthikhadinkarphichitkhutxsu txngkarxangxing aelaaemimmwyithy epnthatxsukhxngwichamwyithythisakhythisudmwyithykbeyawchnkarsathitsilpaaemimmwyithykhxngnkeriynorngeriynbanopngwwaedng cnghwdcnthburi inpi ph s 2552 nnpraethsithyminkmwyeyawchnthimixayutakwa 15 pi epncanwnmakkwa 20 000 khn nkmwyithyeyawchnswnmaknnxyuinphunthichnbth aemcamikhwamrkaelachunchxbinmwyithyxyubangaetptiesthimidelywa swnihymikhwamcaepninkareriynrusilpaaemimmwyithyephuxkhwamxyurxd hruxichsrangrayidaebngebapharaihkbkhrxbkhrw kareriynrusilpamwyithynnidihxairhlayxyangthiepnphldiaekedk xathi plukfngwinyinkarichchiwitcakkarfuksxm plukfngkhwamruinkarichmwyithyephuxpxngkntwinyamkhbkhnodynaipichinsthankarncringid hruxmikhwamrusukrkaelahwngaehnsilpakartxsuxnepnsmbtikhxngchati aetinxikdanhnungnnkareriynrusilpaaemimmwyithyaebbekakidihphlesiythngthangtrngaelathangxxmaekedkdwyechnkn xathi phlkrathbthangsmxngkhxngedk xakarbadecbcakkarkhunchkbnewthi txmathanghnwynganrthbalcungmikdhmay thichwyephimkhwamplxdphycakxakarbadecbthangdanrangkay aelasmxngtxedkeyawchnodythiimepnkarykelikmwyithyineyawchnenuxngcakyngelngehnpraoychnkhxngkarxnurkssilpamwyithyinedkeyawchnihsubsantxipid cungthaihekidkarrangktikasahrbmwyeyawchnkhunmaihm xathi miekhruxngpxngknthimakkhun ktikahamchkaebbrunaerngbnibhna ennkareriynruineruxngkarichthathangtangepnhlkmakkwakarkhunchkmwybnewthiaebbexaepnexataykhxngedkeyawchn phakhswntanginsngkhmithy thnghnwynganrth aelaphakhexkchnyngchwyplukfngkhwamrkaelahwngaehninsilpamwyithyipsuedkeyawchnmaodytlxd xathi karbrrcuwichamwyithylnginchudkarsxnkhxngklumsarakareriynrusukhsuksaaelaphlsuksaepnhlksutrkarsuksaphakhbngkhbsahrbnkeriynradbchnmthyminthukorngeriynthwpraeths mikarxbrmechingptibtikarsilpamwyithyephuxkarpxngkntwihaekkhruphusxnphlsuksa tlxdcnthungkarsrangphaphyntraexniemchnaefntasiphsmphsankbmwyithykhxngexkchn eruxng 9 sastramwyithykbkarxxkkalngkaykarxxkkalngkaydwywithikarichhmd ekha sxk aelaetha tamaebbchbbkhxngmwyithy thaihxwywahlayswnkhxngrangkayekidkarekhluxnihw miswnchwyinkarephaphlayikhmnswnekin krachbsdswn xikthngyngchwyesrimkhwamaekhngaerngihklamenuxswntangkhxngrangkay klamenuxthiephimkhunmiswnchwythaihxtrakarephaphlayphlngnganmakkhuntamipdwy sngphlihmiphlakalngmakkhun karchkmwyithyephiynghnungchwomngsamarthephaphlayaekhlxriidthung 1 000 aekhlxri caknganwicyphbwakarxxkkalngkaydwymwyithyinklumphusungxayumiswnchwyihrabbihlewiynolhitaelarabbhayicdikhun rwmthngchwyinkarthrngtwkhxngrangkay karnamwyithyipprayuktichinkarxxkkalngkay epnthiniymmakkhuneruxyinsngkhmithy thngindara nkaesdng thimichuxesiynginpccubnxathi yipsi khirti ebeb thnychnk ecni ethiynophthisuwrrn suklwthn khnarsaela snni suwrrnemthannth epntn khwamniymnnyngmitlxdipcnthungphuprakxbxachiphxun thngephshyingaelaephschay sxdkhlxngkbcanwnyimfukmwyithythimimakkhunintxntnkhxngkhriststwrrsthi 21 ehtuphlxnsakhyhnungthithaihkarxxkkalngkaydwymwyithyepnthiniymnnkhuxkhwamsnuksnanaelathathaykhwamniymkhxngmwyithyinchawtangchatimwyithyerimmichuxesiynginchwngplaykhriststwrrsthi 20 aelamichuxesiyngxyangmakintangpraethsintxntnkhxngkhriststwrrsthi 21 phankarthaythxdthangsuxtangthnginpraethsithyaelatangpraeths xnchwysngesrimmwyithyinwthnthrrmsmyniym xathi phaphyntr aelawidioxekm epntnchawtangchatithikalngfukchkkrasxbthraythikhaymwyinpraethsithy khwamniymkhxngmwyithyinchawtangchatinnsungkhunkwainxdit wdidcakkarekbsthitikhxngkarthxngethiywaehngpraethsithyinpi ph s 2559 odyphbwamichawtangchatithiedinthangekhamainpraethsithyephuxeriynmwyithycanwnmakkwa 50 000 khn sung 10 xndbaerk midngtxipni shrachxanackr canwn 11 219 khn xxsetreliy 6 800 khn frngess 5 852 khn eyxrmn 4 688 khn swiedn 4 253 khn rsesiy 2 183 khn ednmark 1 855 khn yipun 1 841 khn niwsiaelnd 1 781 khn aelasepn 1 633 khn sungkhwamniymdngklawyngsngphlditxesrsthkicithyxikdwy odythiinpi ph s 2561 mwyithyidsrangrayidekhapraethskwahnungaesnlanbath sngphlihinewlatxmathangkarthxngethiywaehngpraethsithyidelngehnkhwamsakhykhxngmwyithy thakarsngesrimodycdthahnngsuxkhumuxmwyithyaeknkthxngethiywchawtangchati inphasaxngkvs phayitchux AWESOME MUAY THAI thngaebbepnhnngsuxkradasthwipaelahnngsuxxielkthrxniks cakkhwamniymkhxngmwyithydngklawinchawtangchati thaihinpi ph s 2556 mikhaymwyithyintangpraethsepncanwnthung 3 869 aehng aelamikhaymwyithyinpraethsithyinpi ph s 2561 epncanwnthung 5 100 aehng ody 5 praethsthimikhaysxnmwyithymakthisud midngtxipni brasil 1 631 aehng xihran 650 aehng xinediy 256 aehng omrxkok 220 aehng aelashrth 190 aehng wikitaramikhumuxinhwkhx mwyithykarthaythxdkaraekhngkhnkarthaythxdsdkaraekhngkhnthicdpracaspdah swnmakcaxxkxakasinwnesar hrux wnxathity mikarphnnxyangkwangkhwangephraamikdhmayrxngrb yktwxyangpraethsthimikarthaythxdpracathangothrthsndngni praethsithy mi sthaniothrthsnsikxngthphbkchxng 7 sthaniothrthsnithythiwisichxng 3 sthaniothrthsnomedirninnthiwi sthaniwithyuothrthsnkxngthphbk sthaniothrthsnchxng 8 sthaniothrthsnithyrththiwi sthaniothrthsnthruofryu sthaniothrthsnciexmexm 25 GMM25 sthaniothrthsnenchnthiwi sthaniothrthsnxmrinthrthiwi sthaniwithyuothrthsnaehngpraethsithy sthaniothrthsnixthiwi sthaniothrthsndawethiymthispxrtaechnaenl T Sports Channel sthaniothrthsndawethiymithythiwioklbxlentewirk TGN sthaniothrthsndawethiymchxngspxrt phls Sports Plus sthaniothrthsndawethiymexsexmexmthiwi SMMTV sthaniothrthsndawethiymchxngcathingca Ja Ting Ja TV sthaniothrthsnspringniws sthaniothrthsnibrththiwi sthaniothrthsnnaw 26 sthaniothrthsnewirkhphxyththiwi sthaniothrthsnphiphithiwi sthaniothrthsnchxng 3 exsdi 3 SD sthaniothrthsnchxngwn sthaniothrthsndawethiymchxngthiwi 24 TV 24 epntn law mi epntn kmphucha mi sthaniothrthsnkxngyuththphlekhmrphuminthr bayn thiwi epntnduephimsthaniyxypraethsithymwykhadechuxkxangxing khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2011 06 22 subkhnemux 2010 12 07 Colman David 2005 01 09 It s Hand to Hand for a Keeper of Faces New York Times subkhnemux 2010 08 10 Fuller Thomas 2007 09 16 Sugar and Spice and a Vicious Right Thai Boxing Discovers Its Feminine Side New York Times subkhnemux 2010 08 10 Perry Alex 2001 06 11 Time khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 10 30 subkhnemux 2010 12 07 Get fit the Muaythai way www horizonmuaythai com July 2007 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2013 02 22 subkhnemux 2011 08 28 IFMA Governing body of Muay Thai www ifmamuaythai org January 2013 subkhnemux 2013 01 15 www wmcmuaythai org January 2013 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2011 02 10 subkhnemux 2013 01 15 phlkdnmwyithyekhaoxlimpik hnunmwyithysuoxlimpik ithyrth pithi 65 chbbthi 20551 wncnthrthi 28 emsayn ph s 2557 ISSN 1686 4921 hna 21 29 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2016 10 20 subkhnemux 2016 03 07 Williams M 1899 Monier Williams Sanskrit English dictionary p 1 072 ISBN 978 588 5 01438 0 Prayukvong K and Junlakan L D 2001 Muay Thai A Living Legacy Vol 1 Bangkok Spry Publishing p 16 ISBN 978 974 8 85537 0 Bohtlingk O N and Roth W R 1865 Sanskrit Worterbuch Heraushegeben von der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften St Petersburg Vierter Thiel p 383 Liamputtong P La Trobe University Australia 2014 Contemporary Socio Cultural and Political Perspectives in Thailand New York Springer Science Business Media Dordrecht p 242 ISBN 978 940 0 77243 4 Lawniczak L Historical Basis And Evolution Thai Martial Arts Muay Thai And Krabi krabong Up To The 20th Century HISTORYCZNE PODSTAWY I EWOLUCJA TAJSKICH SZTUK WALKI MUAY THAI I KRABI KRABONG DO XX W in Polish Gdanskie Studia Azji Wschodniej 3 2013 140 ISSN 2084 2902 Cusick P 2013 Genesis of A Global Fighting Art Muay Thai Lords of the Ring World Champions and Greatest Heroes The Chronicles of Muay Thai from Ancient Battlefields to 21st Century Warriors n p Booksmango p 15 ISBN 978 616 2 22258 0 krmphlsuksa krathrwngkarthxngethiywaelakila snamkilaaehngchati 2559 prawtisastrmwyithy History of Muay Thai krungethph bithiexs ephrs ISBN 978 616 297 337 6 smbti phlaynxy ekrdobrankhdi eruxng krmnkmwy ody s phlaynxy silpinaehngchati sakhawrrnsilp warsarwthnthrrmithy 8 2511 36 thnxmwngs kvsnephchr 2525 phthnakarkhxngphlsuksainpraethsithyrahwang ph s 2325 2525 krungethph krmphlsuksa hna 37 xangin raynganphlkarwicy eruxng phthnakarphlsuksainpraethsithyrahwang ph s 2325 2525 okhrngkarephyaephrphlnganwicy faywicy phakhwichaphlsuksa khnakhrusastr culalngkrnmhawithyaly hna 114 115 rs nkhrinthr emkhitrrtn ehtuaehngkarptiwtisyam 2475 smphasn nitysarsarkhdi 24 mithunayn 2475 chbbthi 172 mithunayn 2542 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 09 18 subkhnemux 2007 09 05 mwyithyichya khruaeprng mwyichya khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2017 02 10 subkhnemux 2016 04 05 epidmummxngtangchati wadwychiwitbnsngewiyneluxd nkmwyedk kbphlpy inwngkarmwyithy hwicimyxmaeph aechmpolk mwyithyeyawchn khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2020 10 13 subkhnemux 2020 06 29 ennswyngam cakdxayu aekkdktika thungewlaptirupnkmwyedk mwyedk karphbknkhrungthangrahwangkilakbkdhmay ody xudmskdi ohmdmwng klumithxchir prchyamwyithyiswithieyawchn swth tiwekhmsilpamwyithyihkhruphla aekkhadaekhln bangkokbiznews com a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint url status lingk 9 sastra xxd aelaphaphsathxnkhxngramekiyrti khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2019 07 24 subkhnemux 2021 02 06 epriybethiyb 10 withixxkkalngkay aebbihnphxmerwsud xxkkalngdwy mwyithy fukthrngtw chwyrabbhayic Wanwisa 2019 01 11 hlngesnhmwyithy sxngyim 4 khaymwydarakhndng naipetakharidnahnk pwa pwa UndubZapp phasaxngkvsaebbxemrikn www mainstand co th www mainstand co th khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2021 02 13 subkhnemux 2021 02 06 Tony Jaa Kicks Open Cultural Doors khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2020 07 01 subkhnemux 2020 06 30 Who is a BIG Fan of Thai Boxing TAT pushes sports tourism with Awesome Muay Thai guidebook khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2021 07 24 subkhnemux 2021 07 24 thurkic mwyithy 4 0 tnaebbthurkickilaekuxhnunthurkicthxngethiyw khbekhluxnesrsthkicithyihipiklkwaedim khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2020 07 01 subkhnemux 2020 06 30 xanephimwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb mwyithy saray sukhaeswng 2560 withyalymwyithysuksaaelakaraephthyaephnithy mhawithyalyrachphthmubancxmbung 204 hna Kraitus Panya 1992 Muay Thai The Most Distinguished Art of Fighting Phuket Transit Press ISBN 974 86841 9 9 Muay Thai The Essential Guide To The Art of Thai Boxing Tony Moore New Holland ISBN 1 84330 596 8 Boykin Chad 2002 Muay Thai Kickboxing The Ultimate Guide to Conditioning Training and Fighting Boulder CO Paladin Press ISBN 1 58160 320 7 Prayukvong Kat 2006 Muay Thai A Living Legacy Bangkok Thailand Spry Publishing Co Ltd ISBN 974 92937 0 3 Hartig Bastian 2018 12 04 Thai boxing The dangerous fight against poverty Video Deutsche Welle subkhnemux 2018 12 06 Nusch Florian 2017 12 09 Child Thai boxers A fighting chance Video Deutsche Welle subkhnemux 2018 12 06 Wei Lindsey 2020 Path of the Spiritual Warrior Life and Teachings of Muay Thai Fighter Pedro Solana Auckland Purple Cloud Press ISBN 979 8651807901