Isotope

ไอโซโทป (อังกฤษ: isotope) เป็นความแตกต่างขององค์ประกอบทางเคมีที่เฉพาะเจาะจงของธาตุนั้นซึ่งจะแตกต่างกันในจำนวนของนิวตรอน นั่นคืออะตอมทั้งหลายของธาตุชนิดเดียวกัน จะมีจำนวนโปรตอนหรือเลขอะตอมเท่ากัน แต่มีจำนวนนิวตรอนต่างกัน ส่งผลให้เลขมวล (โปรตอน+นิวตรอน) ต่างกันด้วย และเรียกเป็นไอโซโทปของธาตุนั้น ๆ

การสลายให้กัมมันตรังสี

การสลายให้กัมมันตรังสี การสลายแบบดั้งเดิม การสลายให้อนุภาคแอลฟา · การสลายให้อนุภาคบีตา · รังสีแกมมา การสลายแบบขั้นสูง การสลายให้อนุภาคบีตาสองตัว · การจับยึดอิเล็กตรอนสองตัว · การแปลงภายใน · การเปลี่ยนแปลงไอโซเมอร์ · การสลายตัวแบบกลุ่ม · ฟิชชันเกิดเอง กระบวนการการปล่อย การปล่อยนิวตรอน · การปลอยโพซิตรอน · การปล่อยโปรตอน การจับยึด การจับยึดอิเล็กตรอน · การจับยึดนิวตรอน อาร์ · เอส · พี · อาร์พี กระบวนการพลังงานสูง การแตกตัว · การแตกตัวโดยรังสีแกมมา · การสลายตัวของโฟตอน การสังเคราะห์นิวเคลียส การสังเคราะห์นิวเคลียสในอวกาศ การสังเคราะห์นิวเคลียสในบิกแบง การสังเคราะห์นิวเคลียสในซูเปอร์โนวา นักวิทยาศาสตร์ อ็องรี แบ็กแรล · เบเทอ · มารี กูว์รี · ปีแยร์ กูว์รี · เอนริโก แฟร์มี

กล่องนี้:

ภาพแสดงไอโซโทปของไฮโดรเจนที่เกิดในธรรมชาติทั้งสามตัว ความจริงที่ว่าแต่ละไอโซโทปมีโปรตอนเพียงหนึ่งตัว ทำให้พวกมันทั้งหมดเป็นไฮโดรเจนที่แตกต่างกัน นั่นคือ ตัวตนของไอโซโทปถูกกำหนดโดยจำนวนของนิวตรอน จากซ้ายไปขวา ไอโซโทปเป็นโปรเทียม (¹H) ที่มีนิวตรอนเท่ากับศูนย์, ดิวเทอเรียม (²H) ที่มีนิวตรอนหนึ่งตัว, และ ทริเทียม (³H) ที่มีสองนิวตรอน

ไอโซโทปของธาตุต่าง ๆ จะมีคุณสมบัติทางเคมีฟิสิกส์เหมือนกัน ยกเว้นสมบัติของนิวเคลียสที่เกี่ยวกับมวลอะตอมไม่เหมือนกัน เช่น ยูเรเนียม มี 2 ไอโซโทป คือ เป็นไอโซโทปที่แผ่รังสี และยูเรเนียม-238 เป็นไอโซโทปที่ไม่แผ่รังสี

ไอโซโทปเมื่อเทียบกับนิวไคลด์

นิวไคลด์จะมีความหมายต่อนิวเคลียสมากกว่าจะมีความหมายต่ออะตอม กลุ่มนิวเคลียสที่เหมือนกันเป็นสมาชิกของนิวไคลด์อย่างใดอย่างหนึ่ง เช่นแต่ละนิวเคลียสของคาร์บอน-13 นิวไคลด์จะประกอบด้วย 6 โปรตอนและ 7 นิวตรอน แนวคิดของนิวไคลด์ (หมายถึงสายพันธุ์ของนิวเคลียสแต่ละอย่าง) จะเน้นคุณสมบัติของนิวเคลียสมากกว่าคุณสมบัติทางเคมี ในขณะที่แนวคิดของไอโซโทป (การจัดกลุ่มอะตอมทั้งหมดของแต่ละองค์ประกอบ) จะเน้นด้านเคมีมากกว่าด้านนิวเคลียส เลขนิวตรอนจะมีผลกระทบอย่างมากต่อคุณสมบัติของนิวเคลียส แต่ผลกระทบต่อคุณสมบัติทางเคมีจะมีเพียงเล็กน้อยจนไม่ต้องนำมาคิดสำหรับองค์ประกอบส่วนใหญ่ แม้ในกรณีขององค์ประกอบที่มีน้ำหนักเบามากที่สุดที่อัตราส่วนของเลขนิวตรอนต่อเลขอะตอมจะแตกต่างกันอย่างน้อยที่สุดระหว่างไอโซโทปที่มักจะมีเพียงผลขนาดเล็กเท่านั้น แม้ว่ามันจะมีผลอยู่บ้างในบางสถานการณ์ (สำหรับไฮโดรเจนที่มีองค์ประกอบที่หนักที่สุด ผลไอโซโทปจะมากพอที่จะส่งผลกระทบอย่างรุนแรงทางชีววิทยา) เนื่องจากไอโซโทปเป็นคำที่เก่ากว่า มันจึงเป็นที่รู้จักกันดีกว่านิวไคลด์ และบางครั้งมันยังคงถูกใช้ในบริบทที่นิวไคลด์อาจจะเหมาะสมมากกว่าเช่นในเทคโนโลยีนิวเคลียร์และเวชศาสต​​ร์นิวเคลียร์

ดูเพิ่ม

• ตารางไอโซโทป (สมบูรณ์)

อ้างอิง