Evangelion

อีวานเกเลียน มหาสงครามวันพิพากษา (ญี่ปุ่น: 新世紀エヴァンゲリオン; โรมาจิ:  Shin Seiki Evangelion; : ชินเซกิ เอะวานเกริอง)) หรือชื่อภาษาอังกฤษว่า Neon Genesis Evangelion หรืออาจเรียกย่อๆ ว่า อีวานเกเลียน, อีวา, NGE เป็นการ์ตูนอนิเมะชุด สำหรับฉายทางสถานีโทรทัศน์ สร้างโดย สตูดิโอไกแน็กซ์ (Gainax) เขียนบทและกำกับโดย ฮิเดอากิ อันโนะ และร่วมผลิตโดย ทีวีโตเกียว และ Nihon Ad Systems เริ่มฉายในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2538 เป็นการ์ตูนอนิเมะที่ประสบความสำเร็จอย่างสูง ทั้งในด้านความนิยม ด้านการค้า นอกจากนี้ ยังเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์และมีอิทธิพลอย่างมากต่อวงการอนิเมะ และสังคมญี่ปุ่นในสมัยนั้น และก่อให้เกิดแฟรนไชส์สินค้า และสื่ออีวานเกเลียนขึ้นมากมาย นอกจากนี้ ยังได้รับรางวัลอนิเมะใหญ่หลายรางวัล จนได้รับการยอมรับในหลายๆ แห่งว่า เป็นหนึ่งในการ์ตูนที่ยิ่งใหญ่ที่สุดตลอดกาล (One of The Greatest Anime of All Time) และถือได้ว่าเป็นเรื่องที่เยี่ยมยอดที่สุดและเป็นเรื่องต้นฉบับที่ทำให้การ์ตูนทั้งหมดหลังจากนั้นเป็นยุคใหม่มากกว่าขึ้นอย่างมาก

อีวานเกเลียน
新世紀エヴァンゲリオン (Shin Seiki Evangelion)
แนว	เมฉะ, ต่อสู้, ปรัชญา, เทววิทยา, จิตวิทยา
อนิเมะโทรทัศน์
กำกับโดย	ฮิเดอากิ อันโนะ
อำนวยการโดย	โนะริโกะ โคะบะยะชิ ยุตะกะ ซุงิยะมะ
ดนตรีโดย	ชิโร ซะงิซุ
เครือข่าย	(ทีวีโตเกียว)
ฉาย	4 ตุลาคม 2538 – 27 มีนาคม 2539
ตอน	26 ตอน (รายชื่อตอน)
ภาพยนตร์แอนิเมชั่น
จุติภาค (มี.ค. 2540) ปัจฉิมภาค (ก.ค. 2540)
ซีรีส์ภาพยนตร์แอนิเมชั่น
รีบิวด์ออฟอีวานเกเลียน Evangelion 1.0 You Are (Not) Alone (2550) Evangelion 2.0 You Can (Not) Advance (2552) Evangelion 3.0 You Can (Not) Redo (2555) Evangelion 3.0+1.0 Thrice Upon a Time (2565)

อีวานเกเลียน ได้หยิบสัญลักษณ์ทางศาสนาของหลักจูเดโอ-คริสเตียน จากพระธรรมปฐมกาล (Book of Genesis) ในคัมภีร์ของ ศาสนายิว และศาสนาคริสต์ และเรื่องเล่าทางศาสนาต่าง ๆ มาเป็นแนวดำเนินเรื่อง ในตอนท้าย ๆ ได้เน้นไปที่การวิเคราะห์จิตของตัวละครเมื่อสมัยเด็ก (Psychoanalysis) ว่าทำไมตัวละครหลักของเรื่องจึงมีนิสัยและการกระทำเช่นนั้น ซึ่งได้แสดงว่าตัวละครนั้น ๆ มีปัญหาทางด้านอารมณ์มาแต่เด็ก จนเกิดอาการป่วยทางจิตในที่สุด การเดินเรื่องจะวนเวียนอยู่กับการตั้งคำถามและการตอบซ้ำไปซ้ำมา จนทำให้ตัวละครสับสนว่าสิ่งที่ตัวเองเชื่อมั่นนั้นจริงหรือ ผู้กำกับฮิเดอากิ เคยป่วยเป็นโรคซึมเศร้า ก่อนที่จะเริ่มสร้างเรื่องนี้ เขาได้นำประสบการณ์ตรงของตัวเองในการที่จะเอาชนะโรคซึมเศร้า มาเป็นแนวความคิดของตัวละคร

การวางเนื้อเรื่อง

ดูเพิ่มที่ อภิธานศัพท์ในอีวานเกเลียน

ยามที่พระเจ้าทรงสร้างโลก ได้กำหนดให้เผ่าพันธุ์เทวทูตเป็นผู้ที่จะหยั่งรากเมล็ดพันธุ์แห่งชีวิตลงบนดาวเคราะห์นี้โดยมี อาดัม เป็นบิดาแห่งเทวทูตทั้งปวง จนกระทั่งเมื่อสี่พันล้านปีก่อน ดวงจันทร์สีดำที่ภายในมี ลิลิธ ได้ตกลงสู่โลก เกิดเป็นการล้างโลกครั้งที่หนึ่งหรือที่เรียกว่าเฟิร์สอิมแพก พระเจ้าทรงตั้งกฎว่าจะมีสิ่งมีชีวิตทั้งสองเผ่าพันธุ์อยู่บนดาวเคราะห์ดวงเดียวกันไม่ได้ เนื่องจากหากอาดัม ผลไม้แห่งชีวิต รวมกับลิลิธ ผลไม้แห่งปัญญาแล้ว จะวิวัฒนาการเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีอำนาจทัดเทียมพระเจ้าเสียเอง เพื่อป้องกันเหตุการณ์นี้ พระเจ้าจึงสร้างกลไกที่เรียกว่า หอกลองกินุส เพื่อยับยั้งการเจริญของเผ่าพันธุ์ใดเผ่าพันธุ์หนึ่ง แต่ทว่า หอกลองกินุสที่มากับลิลิธได้สูญหายหรือบุบสลายไประหว่างที่ตกสู่โลก หอกลองกินุสของอาดัมจึงหยุดยั้งอาดัมไว้ และอาดัมก็หลับไหลอยู่ภายในดวงจันทร์สีขาวที่ฝังอยู่ขั้วโลกใต้ตั้งแต่นั้นมา ลิลิธกลายเป็นมารดาผู้ให้กำเนิดวงศ์มนุษย์บนโลก

ในปี 1947 มีการค้นพบหนังสือโบราณจำนวนหลายม้วนในพื้นที่ทะเลเดดซี มีทั้งคัมภีร์ศาสนาที่เขียนโดยมนุษย์และคัมภีร์อื่นที่ไม่ได้ทำขึ้นโดยน้ำมือมนุษย์ องค์กรลับนามว่า เซเลอ (SEELE) ในประเทศเยอรมนี ได้เก็บคัมภีร์อย่างหลังนี้เอาไว้เองและซ่อนเป็นความลับจากสาธารณะชน เซเลอพบว่าม้วนคำภีร์ดังกล่าวบันทึกเรื่องราวของดวงจันทร์สีดำ ดวงจันทร์สีขาว ผลไม้แห่งชีวิต และหอกลองกินุส รวมถึงคำพยากรณ์การมาถึงของเทวทูต เซเลอผลักดันโครงการทางวิทยาศาสตร์ต่างๆมากมายในนามสหประชาชาติ โดยมีเป้าหมายซ่อนเร้น

มีการพบดวงจันทร์สีดำของลิลิธใต้เมืองฮาโกเนะ ประเทศญี่ปุ่น และค้นพบดวงจันทร์สีขาวของอาดัมอยู่ที่ทวีปแอนตาร์กติกา ภายในดวงจันทร์สีขาวมียักษ์ที่ถูกผนึกด้วยหอกลองกินุสอยู่ พวกเขาได้ตั้งชื่อยักษ์ตนนี้ว่า อาดัม หอกลองกินุสถูกดึงออกและส่งไปอิสราเอล สหประชาชาติเริ่มก่อสร้างฐานใต้ดินที่สองในแอนตาร์กติกาจนแล้วเสร็จในปี 1999 ผลการศึกษาร่างกายอาดัมพบว่าอาดัมมีดีเอ็นเอเหมือนมนุษย์ถึง 99% ซึ่งทำให้เกิดทฤษฎีว่าอาดัมคือมนุษย์คนแรก ในปีเดียวกันนี้ ดร.คัตสึรางิ มิตาโตะ ได้เสนอทฤษฏีซุปเปอร์โซเลนอยด์ ที่จะใช้สร้างอุปกรณ์ที่ผลิตพลังงานได้ตลอดกาลไม่มีวันหมด

สิงหาคม 2000 เรือสหประชาชาติบรรทุกหอกลองกินุสมายังฐานใต้ดินที่สองพร้อมคณะผู้สังเกตการณ์ของเซเลอ ผู้สังเกตการณ์เดินทางกลับในวันที่ 12 กันยายน หลังจากนั้นเพียงหนึ่งวัน ระหว่างการทดลองคอนแทกกับอาดัม อาดัมแผ่สนามพลังหักล้างเอ.ที. ร่างและจิตใจของนักวิจัยเหล่านั้นกลายเป็น LCL อาดัมตื่นขึ้นอย่างสมบูรณ์และเปิดประตูแห่งกัฟ ทีมนักวิจัยยิงหอกลองกินุสสู่ร่างอาดัมแต่หยุดไม่ได้ อาดัมฆ่าทีมวิจัยทั้งหมด S² Engine จ่ายพลังงานให้แก่อาดัมมากจนอาดัมกลายร่างเป็นยักษ์แห่งแสงขนาดมหึมา ร่างอาดัมเกิดการระเบิดขึ้นอย่างรุนแรงและหลอมละลายน้ำแข็งในขั้วโลกใต้ไปแทบทั้งหมด อาดัมกลายสภาพเป็นตัวอ่อนขนาดจิ๋ว ตัวอ่อนของอาดัมถูกเซเลอนำไปเก็บซ่อน จิตของอาดัมถูกแบ่งแยกออกจากร่าง

สหประชาชาติออกแถลงการณ์ต่อชาวโลกว่า การระเบิดที่เกิดขึ้นเป็นผลมาจากอุกกาบาตตกลงสู่ทวีปแอนตาร์กติกา และขนานนามเหตุการณ์ครั้งนี้ว่า "เซคัลด์อิมแพก" การหลอมละลายน้ำแข็งที่ขั้วโลกใต้ส่งผลให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นอย่างมาก เกิดภัยพิบัติและสงครามขึ้นมากมาย หนึ่งสัปดาห์หลังการระเบิด ในวันที่ 20 กันยายน 2000 กรุงโตเกียวเดิม (โตเกียว-1) ถูกทิ้งระเบิดปรมาณูจนพินาศย่อยยับ สงครามยุติลงในวันวาเลนไทน์ 2001 ภัยพิบัติและสงครามในครั้งนี้คร่าชีวิต 1/3 ของประชากรโลก รัฐบาลญี่ปุ่นได้ดำเนินการสร้างโตเกียว-2 ไว้ที่เมืองมัตสึโมโตะในฐานะเมืองหลวงแห่งใหม่ แล้วเสร็จในปี 2003

สหประชาชาติก่อตั้งองค์การเกเฮียร์น (ต่อมาคือเนิร์ฟ) เพื่อพัฒนาอีวานเกเลียน ชีวจักรกลที่โคลนจากตัวอย่างของอาดัมเทวทูตตนแรก (ยกเว้น EVA-01 ซึ่งถูกสร้างจากท่อนล่างของลิลิธ) และพัฒนาซุปเปอร์คอมพิวเตอร์เมไจ ตลอดจนสร้างเมืองจีโอฟรอนซ์และนีโอโตเกียว-3 เพื่อรับมือกับเทวทูตทั้ง 17 ตนตามคำพยากรณ์ คณะกรรมการเนิร์ฟ(เซเลอ)และเก็นโดอ้างต่อบุคลากรของเนิร์ฟว่าหากเทวทูตสัมผัสกับยักษ์อาดัมที่อยู่ภายในเซ็นทรัลด็อกจะเกิดการล้างโลก สิบปีต่อมาเทวทูตหลายตนบุกโจมตีเนิร์ฟสาขาญี่ปุ่นโดยไม่ทราบแหล่งที่มา

การออกจำหน่ายสื่อบันทึกและหนังสือ

สื่อบันทึก

การ์ตูนชุดฉายทางโทรทัศน์

ถูกฉายเป็นครั้งแรกในวันที่ 27 ตุลาคม ค.ศ. 1995 จนถึงวันที่ 4 มีนาคม ค.ศ. 1996 ทางช่อง TVTokyo ทั้งหมด 26 ตอนจบ

ในประเทศไทยได้มีการวางจำหน่ายในรูปแบบ วิดีโอ ในปี พ.ศ. 2543 ทั้งหมด 13 ม้วน โดยในแต่ละม้วนจะมี 2 ตอน ผู้ซื้อลิขสิทธิ์มาในปีนั้นคือ TIGA

ต่อมาในปี พ.ศ. 2552 ได้มีการนำมารีเมก์ทำการบันทึกสื่อจัดจำหน่ายในรูปแบบใหม่ ทั้ง VCD และ DVD) ภายใต้ลิขสิทธิ์ของ TIGA เช่นเดิม

ภาพยนตร์

หลังจากที่มีการฉายจบไปแล้วทางโทรทัศน์ได้มีการนำมาทำเป็นภาพยนตร์ต่ออีก 2 ภาค ภาคต่อสำหรับฉายในโรงภาพยนตร์อีก 3 ตอน และ Remake อีก 4 ตอน ได้แก่

1. อีวานเกเลียน: จุติภาค (Evangelion: Death and Rebirth) ฉายเมื่อ15มีนาคม1997 ความยาวทั้งสิ้น 115 นาที
2. อีวานเกเลียน: ปัจฉิมภาค (The End of Evangelion) ฉายเมื่อ19กรกฎาคม1997 ความยาวทั้งสิ้น 87 นาที

10 ปีให้หลังทางต้นสังกัดได้มีโครงการสร้างฉบับหนังโรงใหม่อีกครั้ง โดยมีการสร้างตอนพิเศษอีก 4 ตอน [จัดทำโดยKHARA STUDIOซึ่งแยกตัวออกมาจากGAINAXหลังจากทำภาคNGEเสร็จ]ข้อความตัวเอน โดยเริ่มฉายไปแล้ว 3 ภาค

• Evangelion: 1.0 You Are (Not) Alone เนื้อเรื่องส่วนใหญ่เป็นการปรับปรุงเนื้อหาการฉายทางโทรทัศน์ โดยใช้ตอนที่ 1 ถึงตอนที่ 6 จัดทำโดย Studio Khara และกำกับโดยอันโนะ ฮิเดอากิ ผู้กำกับฉายที่ประเทศญี่ปุ่นเมื่อ 9 กันยายน ค.ศ. 2007 ความยาวทั้งสิ้น 98 นาที และออกฉายในประเทศไทย เมื่อเดือนสิงหาคม ค.ศ. 2008

ต่อมาเมื่อมีการนำมาลงในการจัดจำหน่ายได้มีการปรับปรุงรายละเอียดเป็น เวอร์ชัน 1.01 ก่อนแล้วมีการตัดต่อใหม่ เพิ่มฉากการต่อสู้ใหม่ของตอนที่ 6 ทำมีการเปลี่ยนชื่อไปใช้

• Evangelion: 2.0 You Can (Not) Advance ฉายที่ญี่ปุ่นในวันที่ 27 กรกฎาคม ค.ศ. 2009 เป็นการปรับปรุงเนื้อหาการฉายทางโทรทัศน์อย่างสิ้นเชิง อ้างอิงเพียงบางตอนของเนื้อเรื่องเดิมเท่านั้น และเพิ่มตัวละครใหม่ ชิลเดรน คนที่ 5 อาจเป็นตัวละครใหม่ที่สร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับเนื้อเรื่องด้วย รวมไปถึงคาโอรุ บทบาทของคาโอรุเปลี่ยนไปจากเดิมอย่างมาก รวมไปถึงบทบาทของอาสึกะ ออกฉายในประเทศไทย เมื่อวันที่ 19 มิถุนายน ค.ศ. 2010 ที่โรงภาพยนตร์ลิโด้ ความยาว 94 นาที
• ภาคดัดแปลงของ
• กำหนดเข้าฉายที่ญี่ปุ่นในวันที่17 เดือนพฤศจิกายน ปี2012
• ชื่ออย่างเป็นทางการของญี่ปุ่นคือ シン・エヴァンゲリオン劇場版:|| (Shin Evangelion Gekijou-ban:|| ชิน เอะวานเกริออน เกะคิโจบัง:||)

โดยสัญลักษณ์นี้ที่ใช้เป็นชื่อภาคนี้ก็คือตัว “Repeat” ในโน็ตดนตรี ยังไม่มีกำหนดฉายที่ชัดเจน

หนังสือ

• หนังสือการ์ตูน เขียนโดย โยชิยูกิ ซะดะโมโตะ (Yoshiyuki Sadamoto) ผู้ออกแบบตัวละครในฉบับอนิเมะ

เนื้อเรื่องใช้โครงสร้างและเส้นเวลาแบบเดียวกับฉบับอนิเมะ แต่จะเดินเรื่องด้วยมุมมองของ อิคาริ ชินจิ และเพิ่มเติมเนื้อหา รายละเอียดหลาย ๆ ส่วนเพื่อให้เนื้อเรื่องสมบูรณ์มากขึ้น และอ่านได้เข้าใจง่ายยิ่งขึ้น แปลและตีพิมพ์เป็นภาคภาษาไทยโดย

• "EVANGELION CHRONICLE "

หนังสือที่รวบรวมข้อมูลในเรื่องทั้งหมดอย่างละเอียด ทั้งหมด 30 เล่ม โดยเป็นการรวบรวมเนื้อหาที่ละเอียดมาที่สุดและครบถ้วนมากที่สุดอีกด้วย

• เกม อีวานเกเลียนได้รับการสร้าง เป็นเกมสำหรับเครื่องเล่นเพลย์สเตชันและพีซี ในชื่อตอนว่า Girlfriend of Steel

และ Evangelion: Jo เกม Action Adventure จาก Bandai Namco กำหนดออกวันที่ 4 มิถุนายน 2552 โดยสร้างจากโครงเรื่องรีแมกส์ในตอน ลงบนเครื่อง playstation 2.0

แรงบันดาลใจ

อีวานเกเลียน ตลอดเรื่องอัดแน่นไปด้วยการอ้างถึงหลักการต่างๆ ทั้งทางชีววิทยา การทหาร ศาสนา และจิตวิทยา ซึ่งเป็นการเดินตามแนวทางของการ์ตูนแอนิเมชันรุ่นพี่อีกหลายเรื่อง ตัวอย่างเช่น เรือรบอวกาศยามาโตะ (ญี่ปุ่น: 宇宙戦艦ヤマト; โรมาจิ: Uchū Senkan Yamato) นักเขียนของเรื่อง ได้แรงบันดาลใจหลายอย่างจากซิกมุนด์ ฟรอยด์ (Sigmund Freud) นักจิตวิทยาผู้ยิ่งใหญ่ชาวออสเตรีย ทั้งจากประโยคที่ฟรอยด์เคยพูด ทฤษฎีจิตวิทยาเชิงวิเคราะห์ของฟรอยด์ เช่นเดียวกับ หลักการทางศาสนาและชีววิทยาที่อันโนะมักนำมาใช้เพื่อสื่อความหมายต่างๆ ในการ์ตูนของเขา ด้วยเหตุผลข้างนี้ ทำให้อันโนะมักถูกวิจารณ์ว่าเป็นพวกชอบขโมยความคิด หรือก็แค่งานที่มาจากความคิดของทีมงานเท่านั้น

เทววิทยา

สัญลักษณ์เชิงศาสนาที่ถูกใช้ใน อีวานเกเลียน ส่วนใหญ่นั้น ได้แรงบันดาลใจมาจากจูเดโอ-คริสเตียน หรือความเชื่อในศาสนาคริสต์ที่มารากฐานมาจากศาสนายิว สัญลักษณ์ศาสนาดังกล่าวถูกนำมาจากหลายศาสนา ได้แก่ ศาสนายิว ศาสนาคริสต์ (ลัทธิเหตุผล) และ (Kabbalah: ศาสตร์เร้นลับของชาวยิว)

ทสึรุมะคิ คะสุยะ (ญี่ปุ่น: 鶴巻 和哉; โรมาจิ: Tsurumaki Kazuya) ผู้ช่วยผู้กำกับ กล่าวว่า ในตอนแรก การ์ตูนเรื่องนี้ใช้สัญลักษณ์ทางศาสนาคริสต์แค่เพื่อให้แตกต่างจากการ์ตูนหุ่นยนต์สู้กันเรื่องอื่นๆ และไม่มีความหมายอะไรมากกว่านั้น แต่การใช้สัญลักษณ์นี้โดยผู้ที่ไม่รู้ความหมายก็กลับการเป็นจุดอ่อนได้เหมือนกัน

สัญลักษณ์ทางศาสนาใน อีวานเกเลียน สามารถตีความเบื้องต้นอย่างง่ายๆ ดังนี้

• อาดัม และ อีฟ (เอวา) บอกถึงมนุษย์คู่แรกของโลก ตามพระธรรมปฐมกาล (Book of Genesis) ในคัมภีร์ของศาสนายิว และศาสนาคริสต์ โดยอีฟ เกิดมาจากซี่โครงของอาดัม เช่นเดียวกับในการ์ตูน ที่หุ่นยนต์อีวา (Eva) ทั้งหลาย มีต้นกำเนิดมาจากเทวทูต (Angel) ตนแรก คือ อดัม นั่นเอง

• ไม้กางเขน เห็นได้บ่อย โดยเป็นรูปร่างของลำแสงระเบิดโดยเทวทูต (Angel) เหมือนลำแสงจากสรวงสวรรค์

• เทวทูต (Angel) อาจจะหมายถึงเทวดาตามคติความเชื่อของศาสนาคริสต์ ตามพันธสัญญาเดิม รวมถึง ทูตสวรรค์ หรือผู้นำสารจากพระเจ้า ตามพันธสัญญาใหม่

อ้างอิง

1. Old Tokyo Evageek
2. Tokyo-2 Evageek
3. สารานุกรม Neon Genesis Evangelion^[]
4. การคืนชีพมหากาพย์ การ์ตูน Sci-Fi ฟอร์มยักษ์ อีวานเกเลี่ยน: 2.0^[]