Caudate nucleus

นิวเคลียสมีหาง (อังกฤษ: caudate nucleus) เป็นนิวเคลียสในปมประสาทฐาน (basal ganglia) ในสมองของสัตว์หลายประเภท มีบทบาทสำคัญในการเรียนรู้และความทรงจำ

Brain: นิวเคลียสมีหาง (Caudate nucleus)
สมองผ่าด้านขวาง (Transverse หรือ Horizontal Section) ปมประสาทฐาน (basal ganglia) มีสีน้ำเงิน
Latin	nucleus caudatus
	subject #189 833
	hier-208
MeSH	Caudate+Nucleus
NeuroLex ID	birnlex_1373

กายวิภาค

นิวเคลียสมีหางในกะโหลกศีรษะ

นิวเคลียสมีหางและ putamen มีสีม่วง, ทาลามัสมีสีส้ม

นิวเคลียสมีหางอยู่ใกล้ศูนย์กลาง (medial) ของสมอง อยู่คร่อมทาลามัส มีอยู่ในซีกทั้งสองของสมอง นิวเคลียสแต่ละตัวมีรูปร่างคล้ายอักษรโรมัน C มีหัวใหญ่ (อังกฤษ: head caput) ด้านหน้า และมีตัว (อังกฤษ: body corpus) กับหาง (อังกฤษ: tail cauda) ที่เล็กลงมาตามลำดับ บางส่วนของนิวเคลียสมีหางบางครั้งเรียกว่า "หัวเข่า" (อังกฤษ: knee genu)

ภาพตัดขวาง (Transverse) ของนิวเคลียสมีหางทำด้วย MRI

หัวและตัวของนิวเคลียสมีหางรวมกันเป็นปีกหน้าส่วนด้านล่างของ lateral ventricle หลังจากลำตัวที่ยื่นออกไปด้านหลังศีรษะสักระยะหนึ่ง ส่วนหางก็ม้วนกลับมาด้านหน้า กลายเป็นปีกล่างส่วนเพดานของ lateral ventricle ซึ่งหมายความว่าการผ่าแบ่งหน้าหลัง (coronal) ที่ตัดผ่านส่วนหาง ก็ย่อมจะตัดผ่านตัวและหัวของนิวเคลียสมีหางด้วย

นิวเคลียสมีหางมีความสัมพันธ์ทางกายวิภาคกับโครงสร้างอื่นหลายอย่าง คือ มีการแบ่งออกจาก (lenticular nucleus) (ซึ่งประกอบด้วย และ ) โดยปีกด้านหน้าของ internal capsule และเมื่อประกอบพร้อมกับ ก็จะรวมกันเป็น ด้านหลัง

เคมีประสาท

นิวเคลียสมีหางรับการเชื่อมต่ออย่างหนาแน่นมาจากนิวรอนที่ส่งสัญญาณโดยสารโดพามีน ซึ่งมีกำเนิดหลักใน และ นอกจากนั้นแล้วยังมีการเชื่อมต่อมาจากคอร์เทกซ์สัมพันธ์ (association cortices)

หน้าที่การงาน

การเรียนรู้และความทรงจำ

โดยประวัติแล้ว ปมประสาทฐาน (basal ganglia) โดยรวมๆ มีบทบาทในการควบคุมการเคลื่อนไหว และโดยเป็นส่วนหนึ่งของปมประสาทฐาน นิวเคลียสมีหางในยุคแรกๆ ได้รับการสันนิษฐานว่ามีบทบาทหลักในการควบคุมการเคลื่อนไหวภายใต้อำนาจจิตใจ (หรือโดยสมัครใจ) แต่ในเร็วนี้ๆ งานวิจัยได้แสดงว่า นิวเคลียสมีหางมีบทบาทอย่างสำคัญในการเรียนรู้และความทรงจำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับการประมวลฟี้ดแบ็กที่ได้รับ คือว่า โดยทั่วๆ ไป การทำงานทางประสาทจะปรากฏในนิวเคลียสมีหางเมื่อบุคคลนั้นกำลังรับฟี้ดแบ็ก ผู้มีภาวะ ปรากฏว่ามีขนาดของนิวเคลียสมีหางและสมองกลีบขมับที่ใหญ่กว่าปกติ

อารมณ์ความรู้สึก

นิวเคลียสมีหางตอบสนองเมื่อบุคคลประสบกับสุนทรียภาพทางตา จึงมีการเสนอว่าเป็น "ประสาทสัมพันธ์ของความรัก" (neural correlates of romantic love)

การเข้าใจภาษา

นิวเคลียสมีหางในสมองซีกซ้ายรับการเสนอว่า มีความสัมพันธ์กับทาลามัสที่ควบคุมความเข้าใจคำศัพท์ และการออกเสียงคำศัพท์ เพราะว่า เขตที่ทำงานในนิวเคลียสมีหางเปลี่ยนไปเมื่อบุคคลนั้นเปลี่ยนไปใช้อีกภาษาหนึ่ง

การควบคุมขีดเริ่มเปลี่ยน

สมองมีเซลล์ประสาทเป็นจำนวนมากซึ่งมีการเชื่อมต่อซึ่งกันและกันเป็นไซแนปส์แบบเร้า () เป็นเครือข่ายขนาดใหญ่มีส่วนประกอบที่มีการป้อนกลับเชิงบวก ดังนั้น เป็นความยากที่ระบบเช่นนี้จะดำเนินงานไปได้โดยไม่มีกลไกที่ป้องกันการส่งสัญญาณที่มากเกินไป มีหลักฐานโดยปริยายว่า นิวเคลียสมีหางอาจมีบทบาทในการควบคุมการส่งสัญญาณในระบบประสาท ทำงานโดยวัดการทำงานอย่างรวมๆ ในเปลือกสมองแล้วควบคุม

บทบาทในโรคย้ำคิดย้ำทำ

มีการสันนิษฐานว่า นิวเคลียสมีหางอาจทำงานผิดผลาดในบุคคลมีโรคย้ำคิดย้ำทำ (obsessive compulsive disorder) คืออาจจะไม่สามารถควบคุมการส่งข้อมูลของประสบการณ์หรือความคิดที่ก่อให้เกิดความกังวลระหว่างทาลามัสและ เพราะว่า งานวิจัยที่ทำภาพสมองด้วยโพซิตรอนอีมิสชันโทโมกราฟีพบว่า นิวเคลียสมีหางของสมองซีกขวามีระดับความเปลี่ยนแปลงของการเผาผลาญกลูโคส (glucose metabolism) มากที่สุดเมื่อคนไข้ทานยา (เป็นยาบรรเทาโรคซึมเศร้าและโรคย้ำคิดย้ำทำเป็นต้น)

นอกจากนั้นแล้ว งานวิจัยเร็วนี้ๆ ซึ่งเปรียบเทียบคนไข้โรคย้ำคิดย้ำทำและกลุ่มควบคุมที่ปกติพบว่า คนไข้มีปริมาตรเนื้อเทาที่เพิ่มขึ้นใน (lenticular nucleus) และในนิวเคลียสมีหาง ในซีกสมองทั้งสองข้าง ในขณะที่ปริมาตรเนื้อเทาของ และ/หรือ กลับลดลง

ปรากฏการณ์นี้แตกต่างจากคนไข้โรควิตกกังวลประเภทอื่นๆ ผู้มีปริมาตรเนื้อเทาลดลง (แทนที่จะเพิ่ม) ในและนิวเคลียสมีหางของซีกสมองทั้งสองข้าง และปริมาตรเนื้อเทาของ และ/หรือ ก็ลดลงเช่นกัน

ภาพต่างๆ

• แผนผังของฮิปโปแคมปัส
• แผนผังแสดงประเภทหลักของปมประสาท (ganglionic categories I to V)
• ก้านสมองจากด้านข้าง (lateral)
• ก้านสมองผ่าออก จากด้านข้าง (lateral)
• ก้านสมองผ่าลึก จากด้านข้าง (lateral)
• ก้านสมองผ่าลึก จากด้านข้าง (lateral)
• ก้านสมองจากด้านท้อง (ventral)
• ก้านสมองผ่าออก จากด้านท้อง (ventral)
• ่สมองผ่าแสดงโพรงสมอง (ventricle)
• สมองผ่าแบ่งหน้าหลัง (coronal) หน้า pons
• สมองผ่าแบ่งหน้าหลัง ผ่าน intermediate mass ของ โพรงสมองที่สาม
• สมองผ่าแบ่งหน้าหลังของ lateral and third ventricles
• สมองผ่าแสดงผิวด้านบนของสมองกลีบขมับ
• Central part and anterior and posterior cornua of lateral ventricles exposed from above.
• รูปจำลอง 2 รูปของ ในสมองซีกขวา: A, ด้านข้าง (lateral); B, ด้านใน (medial)
• สมองผ่าหน้าหลัง (coronal) ผ่าน
• สมองผ่าหน้าหลัง (coronal) ผ่าน anterior commissure
• สมองผ่าหน้าหลัง (coronal) ของ
• สมองมนุษย์ตัดซีกซ้ายออก ระนาบแบ่งครึ่งซ้ายขวา (midsagittal)
• สมองมนุษย์ตัดซีกซ้ายออก ด้านข้าง (lateral)
• นิวเคลียสมีหาง
• นิวเคลียสมีหาง

หมายเหตุและอ้างอิง

1. "ศัพท์บัญญัติอังกฤษ-ไทย, ไทย-อังกฤษ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (คอมพิวเตอร์) รุ่น ๑.๑", ให้ความหมายของ caudate ว่า "มีหาง"
2. E. H. Yeterian, D. N. Pandya, "Corticostriatal connections of extrastriate visual areas in rhesus monkeys," 352(3):436-457, 1995. PMID: 7706560
3. S. A. Kinnier Wilson (May 1914). "An experimental research into the anatomy of the corpus striatum". . 36 (3–4): 427–492. doi:10.1093/brain/36.3-4.427.
4. Graybiel AM (2005) The basal ganglia: learning new tricks and loving it. Curr Opin Neurobiol 15:638-644.
5. Packard MG, Knowlton BJ (2002) Learning and memory functions of the Basal Ganglia. Annu Rev Neurosci 25:563-593.
6. เป็นภาวะที่บุคคลมีความทรงจำแบบชีวประวัติของตน (autobiographical memory) ที่ดีกว่าบุคคลทั่วไป คือสามารถจำประสบการณ์และเหตุการณ์ในชีวิตของตนโดยมากได้ มาจากภาษากรีกว่า thymesis แปลว่า "จำได้" และ hyper แปลว่า "เกิน"
7. "The Gift of Endless Memory". CBS News. 16 December 2010.
8. Ishizu T, Zeki S (May 2011). Warrant EJ (บ.ก.). "Toward a brain-based theory of beauty". PLOS ONE. 6 (7): e21852. Bibcode:2011PLoSO...621852I. doi:10.1371/journal.pone.0021852. PMC 3130765. PMID 21755004.
9. Aron A, Fisher H, Mashek DJ, Strong G, Li H, Brown LL (July 2005). "Reward, motivation, and emotion systems associated with early-stage intense romantic love". Journal of Neurophysiology. 94 (1): 327–37. doi:10.1152/jn.00838.2004. PMID 15928068. S2CID 396612.
10. "How bilingual brains switch between tongues" at newscientist.com
11. "Language Control in the Bilingual Brain " at sciencemag.org
12. Braitenberg V. (1984)Vehicles. Experiments in synthetic psychology.
13. ศักย์ขีดเริ่มเปลี่ยน (threshold potential) เป็นระดับขีดเริ่มเปลี่ยนของที่ได้รับการลดขั้ว (depolarization) ที่เมื่อถึงแล้ว ก่อให้เกิดศักยะงาน ศักย์ขีดเริ่มเปลี่ยนมีความสำคัญในการควบคุมและการส่งสัญญาณทั้งในระบบประสาทกลางและใน
14. Elsebet S. Hansen, Steen Hasselbalch, Ian Law; Tom G. Bolwig (2002). "The caudate nucleus in obsessive-compulsive disorder. Reduced metabolism following treatment with paroxetine: a PET study". . 5 (1): 1–10. doi:10.1017/S1461145701002681. PMID 12057027.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
15. Radua, Joaquim; Mataix-Cols, David (November 2009). "Voxel-wise meta-analysis of grey matter changes in obsessive–compulsive disorder". British Journal of Psychiatry. 195 (5): 393–402. doi:10.1192/bjp.bp.108.055046. PMID 19880927.
16. Radua, Joaquim; van den Heuvel, Odile A.; Surguladze, Simon; Mataix-Cols, David (5 July 2010). "Meta-analytical comparison of voxel-based morphometry studies in obsessive-compulsive disorder vs other anxiety disorders". Archives of General Psychiatry. 67 (7): 701–711. doi:10.1001/archgenpsychiatry.2010.70. PMID 20603451.

แหล่งข้อมูลอื่นๆ

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ นิวเคลียสมีหาง

• ภาพสมองตัดแต่งสีซึ่งรวมส่วน "นิวเคลียสมีหาง" at the
• แผนผังที่ uni-tuebingen.de 2006-02-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• NIF Search - Caudate Nucleus 2013-07-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน via the