Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
| โบตั๋น | |
|---|---|
 | |
| P. suffruticosa | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| หมวด: | Magnoliophyta |
| ชั้น: | Magnoliopsida |
| อันดับ: | Saxifragales |
| วงศ์: | Paeoniaceae |
| สกุล: | Paeonia L. |
| ชนิด | |
| | |
โบตั๋นมีชื่อในภาษาไทยว่า "นางพญานิรมล" เป็นไม้ดอกสกุล Paeonia ซึ่งเป็นสกุลเดียว ในวงศ์ Paeoniaceae เป็นพืชพื้นเมืองของเอเชีย, ตอนใต้ของทวีปยุโรป และตะวันตกของอเมริกาเหนือ ในอดีต โบตั๋นมักถูกจัดอยู่ในวงศ์ Ranunculaceae
พืชสกุลโบตั๋นส่วนใหญ่เป็นไม้ล้มลุกหลายปี สูงประมาณ 0.5–1.5 เมตร บางชนิดเป็นพุ่ม ลำต้นมีเนื้อไม้ สูง 1.5-3 เมตร ลักษณะของใบเป็นใบประกอบ มีแฉกลึก ดอกใหญ่ และมักมีกลิ่นหอม มีหลายสี ตั้งแต่ แดง บานเย็น เหลือง จนถึงขาว มักออกดอกในช่วงต้นฤดูร้อน
ชื่อ
ชื่อ "โบตั๋น" ในภาษาไทย มาจากชื่อดอกไม้นี้ในภาษาฮกเกี้ยน "บ๊อตั๊น" (ภาษาหมิ่นใต้: 牡丹, : bó͘-tan) แต่บางคนก็ว่า มาจากชื่อในภาษาจีนว่า "หมู่ตัน" (จีน: 牡丹; พินอิน: mǔ dān)
โบตั๋นนั้น ในภาษาอังกฤษเรียกว่า peony โดยมีตำนานเล่าว่า ตั้งตามชื่อของไพอัน (Paean) ศิษย์คนหนึ่งของเอสเคลปิอัส เทพเจ้าแห่งการแพทย์ของกรีกโบราณ ต่อมาเอสเคลปิอัสอิจฉาลูกศิษย์ของตน เทพเซอุสช่วยไพอันให้พ้นภัยโดยสาปให้กลายร่างเป็นดอกโบตั๋น
ชนิด
- ชนิดไม้ล้มลุก มีด้วยกันประมาณ 30 ชนิด
- (Brown's Peony)
- (โบตั๋นแคลิฟอร์เนีย)
- (โบตั๋นญี่ปุ่น)
- (โบตั๋นซีเรีย)
- Paeonia lactiflora (โบตั๋นจีน, "Common Garden Peony")
- (โบตั๋นบอลข่าน)
- (Golden Peony)
- (โบตั๋นยุโรป)
- (โบตั๋นกรีก)
- (Veitch's Peony)
- ชนิดไม้เนื้อแข็ง (ประมาณ 8 ชนิด)
- (Delavay's Tree Peony)
- (syn. Paeonia spontanea; Jishan Peony)
- Paeonia ludlowii (Ludlow's Tree Peony)
- (Osti's Peony)
- (Qiu's Peony)
- (syn. Paeonia suffruticosa subsp. rockii; Rock's Peony or Tree Peony)
- Paeonia suffruticosa
สัญลักษณ์และการใช้
ดอกโบตั๋นเป็นดอกไม้ที่นิยมใช้ในงานศิลปะมายาวนาน และหนึ่งในสัญลักษณ์ประจำชาติของจีน โดยถือเป็นดอกไม้แห่งจักรพรรดิและความร่ำรวย กับนิยมใช้ในเชิงสัญลักษณ์ในศิลปะจีนอีกด้วย เมื่อ ค.ศ.1903 ราชวงศ์ชิงประกาศให้โบตั๋นเป็นดอกไม้ประจำชาติ ปัจจุบันนี้ไต้หวันใช้ดอกเหมยเป็น ขณะที่สาธารณรัฐประชาชนจีนไม่ได้ใช้เป็นดอกไม้ประจำชาติตามกฎหมายอีกแล้ว และต่อมาเมื่อปี 1994 มีการเสนอให้ใช้ดอกโบตั๋นเป็นดอกไม้ประจำชาติอีก โดยการทำประชามติ แต่ก็ไม่ได้รับการยอมรับ กระทั่ง ค.ศ. 2003 มีการเสนอดังกล่าวอีกครึ่งหนึ่ง และยังไม่มีการเลือกใช้ดอกโบตั๋นอีกเช่นกัน
เมืองลั่วหยาง เมืองหลวงเก่าที่มีชื่อเสียงของจีน มีชื่อเสียงในฐานะศูนย์กลางการปลูกดอกโบตั๋นที่สำคัญแห่งหนึ่ง ในประวัติศาสตร์จีน มักจะยกย่องโบตั๋นจากลั่วหยางว่างดงามที่สุดในแผ่นดิน ปัจจุบันยังมีการจัดนิทรรศการและการแสดงดอกโบตั๋นในเมืองนี้ปีละนับสิบๆ ครั้ง
ในประเทศญี่ปุ่น ดอกโบตั๋นชนิด Paeonia lactiflora เรียกเป็นภาษาญี่ปุ่นว่า ebisugusuri (แปลว่า ยาจากต่างแดน) ตามตำรับยาของญี่ปุ่น ถือว่ารากโบตั๋นใช้รักษาอาการชักได้ นอกจากนี้ยังปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับ โบตั๋นชนิด Paeonia suffruticosa ในญี่ปุ่น ถือว่าเป็น เจ้าแห่งบุปผา และชนิด Paeonia lactiflora ถือว่า เป็น อัครเสนาบดีแห่งบุปผา"
ภาษาญี่ปุ่นเรียกโบตั๋นว่า โบตัน (牡丹) ก่อนสมัยเมจิ เนื้อจากสัตว์สี่เท้าไม่นิยมบริโภคมากนัก เนื่องจากชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่นับถือพุทธศาสนา เมื่อเอ่ยถึงเนื้อสัตว์จึงเลี่ยงมาใช้ชื่อดอกไม้แทน คำว่า โบตัน ถูกใช้เรียกเนื้อหมูป่า มาตั้งแต่ครั้งนั้นจนปัจจุบัน ทั้งนี้ก็เพราะเนื้อหมูป่าเมื่อแล่เป็นชิ้นบางๆ จะคล้ายกับดอกโบตั๋นนั่นเอง ในทำนองเดียวกัน ชาวญี่ปุ่นใช้ดอกซากุระแทนคำเรียกเนื้อม้า
ในรัฐอินเดียนา ของสหรัฐอเมริกา ใช้ดอกโบตั๋นเป็นดอกไม้ประจำรัฐมาตั้งแต่ ค.ศ. 1957 โดยใช้แทนดอก zinnia ที่เคยใช้เป็นดอกไม้ประจำรัฐมาตั้งแต่ ค.ศ.1931
โบตั๋นนิยมปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับ เพราะมีดอกสวยงามและใหญ่มาก ทั้งยังมีกลิ่นหอมด้วย
ภาพโบตั๋น
-
![image]()
A cultivated hybrid peony -
![image]()
Unknown cultivar of Peony -
![image]()
A of Paeonia lactiflora -
![image]()
Paeonia ludlowii (syn. Paeonia lutea var. ludlowii) -
![image]()
Paeonia officinalis 'Rubra Plena' double-flowered cultivar -
![image]()
Paeonia lactiflora cultivar -
![image]()
Paeonia lactiflora cultivar -
![image]()
Paeonia anomala cultivar
อ้างอิง
- Angiosperm Phylogeny Group (2009). "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III" (PDF). Botanical Journal of the Linnean Society. 161 (2): 105–121. doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x. สืบค้นเมื่อ 2013-07-06.
- พจนานุกรม จีน-ไทย ฉบับใหม่ โดย เธียรชัย เอี่ยมวรเมธ. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: บริษัท รวมสาส์น (1977) จำกัด, 2537.
- Flowers in Greek Mythology 2008-09-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, VALENTINE floral creations. เรียกข้อมูล 23 มิถุนายน 2008.
- Terese Tse Bartholomew, Hidden Meanings in Chinese Art (San Francisco: Asian Art Museum/Chong-Moon Lee Center for Asian Art and Culture), 2006.
- Sasaki, Sanmi. 2005. Chado: The Way of Tea: A Japanese Tea Master's Almanac. Translated from the Japanese by Shaun McCabe and Iwasaki Satoko. Boston: Tuttle. Page 247.
แหล่งข้อมูลอื่น
ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Paeonia ที่วิกิสปีชีส์
- Paeoniaceae in Topwalks 2016-03-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Germplasm Resources Information Network: Paeonia 2015-09-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Flora Europaea: Paeonia
- Peony species 2009-01-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Flora of China: Paeonia
- Ornamental Plants from Russia: Paeonia
- Canadian Peony Society
- U.S. Peony Society
- Carsten Burkhardt's Open Source Peony Project
- German Peony Group
- China Daily article on the 2003 national flower selection process
- 1911 Encyclopædia Britannica
- Rockii Tree Peony
- Paeonia mascula in the National Park of Alta Murgia, Apulia - Southern Italy
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisud obtnP suffruticosakarcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Plantaehmwd Magnoliophytachn Magnoliopsidaxndb Saxifragaleswngs Paeoniaceaeskul Paeonia L chnidduinenuxha obtnmichuxinphasaithywa nangphyanirml epnimdxkskul Paeonia sungepnskulediyw inwngs Paeoniaceae epnphuchphunemuxngkhxngexechiy txnitkhxngthwipyuorp aelatawntkkhxngxemrikaehnux inxdit obtnmkthukcdxyuinwngs Ranunculaceae phuchskulobtnswnihyepnimlmlukhlaypi sungpraman 0 5 1 5 emtr bangchnidepnphum latnmienuxim sung 1 5 3 emtr lksnakhxngibepnibprakxb miaechkluk dxkihy aelamkmiklinhxm mihlaysi tngaet aedng baneyn ehluxng cnthungkhaw mkxxkdxkinchwngtnvdurxnchuxchux obtn inphasaithy macakchuxdxkimniinphasahkekiyn bxtn phasahminit 牡丹 bo tan aetbangkhnkwa macakchuxinphasacinwa hmutn cin 牡丹 phinxin mǔ dan obtnnn inphasaxngkvseriykwa peony odymitananelawa tngtamchuxkhxngiphxn Paean sisykhnhnungkhxngexsekhlpixs ethphecaaehngkaraephthykhxngkrikobran txmaexsekhlpixsxicchaluksisykhxngtn ethphesxuschwyiphxnihphnphyodysapihklayrangepndxkobtnchnidchnidimlmluk midwyknpraman 30 chnid Brown s Peony obtnaekhlifxreniy obtnyipun obtnsieriy Paeonia lactiflora obtncin Common Garden Peony obtnbxlkhan Golden Peony obtnyuorp obtnkrik Veitch s Peony chnidimenuxaekhng praman 8 chnid Delavay s Tree Peony syn Paeonia spontanea Jishan Peony Paeonia ludlowii Ludlow s Tree Peony Osti s Peony Qiu s Peony syn Paeonia suffruticosa subsp rockii Rock s Peony or Tree Peony Paeonia suffruticosasylksnaelakarichthadxaharimlngyafngthxng cakrachwngssng kh s 960 1279 nkhangyawsxngtw hmaythungkarmixayuyunyaw dxkobtnxyubnsudkhxngphaph hmaythung khwammngkhngobtn odysilpincin Wang Qian rachwngshywn kh s 1271 1368 phaphobtn odysilpincin Yun Shouping khriststwrrsthi 17 dxkobtnepndxkimthiniymichinngansilpamayawnan aelahnunginsylksnpracachatikhxngcin odythuxepndxkimaehngckrphrrdiaelakhwamrarwy kbniymichinechingsylksninsilpacinxikdwy emux kh s 1903 rachwngschingprakasihobtnepndxkimpracachati pccubnniithwnichdxkehmyepn khnathisatharnrthprachachncinimidichepndxkimpracachatitamkdhmayxikaelw aelatxmaemuxpi 1994 mikaresnxihichdxkobtnepndxkimpracachatixik odykarthaprachamti aetkimidrbkaryxmrb krathng kh s 2003 mikaresnxdngklawxikkhrunghnung aelayngimmikareluxkichdxkobtnxikechnkn emuxnglwhyang emuxnghlwngekathimichuxesiyngkhxngcin michuxesiynginthanasunyklangkarplukdxkobtnthisakhyaehnghnung inprawtisastrcin mkcaykyxngobtncaklwhyangwangdngamthisudinaephndin pccubnyngmikarcdnithrrskaraelakaraesdngdxkobtninemuxngnipilanbsib khrng inpraethsyipun dxkobtnchnid Paeonia lactiflora eriykepnphasayipunwa ebisugusuri aeplwa yacaktangaedn tamtarbyakhxngyipun thuxwarakobtnichrksaxakarchkid nxkcakniyngplukepnimdxkimpradb obtnchnid Paeonia suffruticosa inyipun thuxwaepn ecaaehngbuppha aelachnid Paeonia lactiflora thuxwa epn xkhresnabdiaehngbuppha phasayipuneriykobtnwa obtn 牡丹 kxnsmyemci enuxcakstwsiethaimniymbriophkhmaknk enuxngcakchawyipunswnihynbthuxphuththsasna emuxexythungenuxstwcungeliyngmaichchuxdxkimaethn khawa obtn thukicheriykenuxhmupa matngaetkhrngnncnpccubn thngnikephraaenuxhmupaemuxaelepnchinbang cakhlaykbdxkobtnnnexng inthanxngediywkn chawyipunichdxksakuraaethnkhaeriykenuxma inrthxinediyna khxngshrthxemrika ichdxkobtnepndxkimpracarthmatngaet kh s 1957 odyichaethndxk zinnia thiekhyichepndxkimpracarthmatngaet kh s 1931 obtnniymplukepnimdxkimpradb ephraamidxkswyngamaelaihymak thngyngmiklinhxmdwyphaphobtnA cultivated hybrid peony Unknown cultivar of Peony A of Paeonia lactiflora Paeonia ludlowii syn Paeonia lutea var ludlowii Paeonia officinalis Rubra Plena double flowered cultivar Paeonia lactiflora cultivar Paeonia lactiflora cultivar Paeonia anomala cultivarxangxingAngiosperm Phylogeny Group 2009 An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants APG III PDF Botanical Journal of the Linnean Society 161 2 105 121 doi 10 1111 j 1095 8339 2009 00996 x subkhnemux 2013 07 06 phcnanukrm cin ithy chbbihm ody ethiyrchy exiymwremth phimphkhrngthi 3 krungethph bristh rwmsasn 1977 cakd 2537 Flowers in Greek Mythology 2008 09 21 thi ewyaebkaemchchin VALENTINE floral creations eriykkhxmul 23 mithunayn 2008 Terese Tse Bartholomew Hidden Meanings in Chinese Art San Francisco Asian Art Museum Chong Moon Lee Center for Asian Art and Culture 2006 Sasaki Sanmi 2005 Chado The Way of Tea A Japanese Tea Master s Almanac Translated from the Japanese by Shaun McCabe and Iwasaki Satoko Boston Tuttle Page 247 aehlngkhxmulxunkhxmulthiekiywkhxngkb Paeonia thiwikispichis wikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb obtn phrrnim Paeoniaceae in Topwalks 2016 03 03 thi ewyaebkaemchchin Germplasm Resources Information Network Paeonia 2015 09 24 thi ewyaebkaemchchin Flora Europaea Paeonia Peony species 2009 01 16 thi ewyaebkaemchchin Flora of China Paeonia Ornamental Plants from Russia Paeonia Canadian Peony Society U S Peony Society Carsten Burkhardt s Open Source Peony Project German Peony Group China Daily article on the 2003 national flower selection process 1911 Encyclopaedia Britannica Rockii Tree Peony Paeonia mascula in the National Park of Alta Murgia Apulia Southern Italy