แดวู (รถราง)

เอดีอาร์ หรือ รถดีเซลรางแดวู (อังกฤษ: Daewoo Diesel Railcar) เป็นรถดีเซลรางปรับอากาศของการรถไฟแห่งประเทศไทย ใช้สำหรับการทำขบวนรถโดยสาร และขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลราง สั่งซื้อจากบริษัท ประเทศเกาหลีใต้ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2538 - 2539 เพื่อรองรับความต้องการใช้งานที่เพิ่มขึ้นของผู้โดยสาร ที่นิยมโดยสารด้วยรถไฟปรับอากาศ รถดีเซลรางแดวูยังถูกนำมาใช้รองรับการโดยสารของนักท่องเที่ยวในมหกรรมกีฬาซีเกมส์และเอเชียนเกมส์ช่วงปี พ.ศ.2538 - 2541 ที่จัดขึ้นในประเทศไทยในขณะนั้นอีกด้วย

Daewoo Railcar / ADR
รถดีเซลรางแดวู 2529 กำลังวิ่งผ่านสถานีการเคหะ
ประจำการ	การรถไฟแห่งประเทศไทย
ผู้ผลิต	แดวู เฮฟวี อินดัสตรีส์
เข้าประจำการ	พ.ศ. 2538 - 2539
จำนวนที่ผลิต	รถดีเซลราง 40 คัน (แบบมีห้องขับ 32 คัน, แบบไม่มีห้องขับ 8 คัน) รถพ่วงดีเซลราง 40 คัน
จำนวนในประจำการ	39 (รถดีเซลราง)
จำนวนที่ปลดระวาง	1 (รถดีเซลราง)
หมายเลขตัวรถ	กซข.ป.2513 - 2524 (APD.20), กซข.ป.2524 - 2544 (APD.60), กซม.ป.2121 - 2128 (APN.20), พซน.ป.1101 - 1140 (ปัจจุบัน บนท.ป.1101 - 1140)
ความจุผู้โดยสาร	76 ที่นั่ง/คัน (APD.20) 80 ที่นั่ง/คัน (APN.20) 64 ที่นั่ง/คัน (APD.60)
คุณลักษณะ
วัสดุตัวถัง	สแตนเลสสตีล
ความยาว	24.300 m (79 ft 8.7 in)
ความกว้าง	2.705 m (8 ft 10.5 in)
ความสูง	3.886 m (12 ft 9.0 in)
จำนวนประตู	2 ประตู
	2-A1
ความเร็วสูงสุด	120 km/h (75 mph)
น้ำหนัก	44.60 ตัน (APD.20) 43.50 ตัน (APN.20)
	11.80 ตัน (APD.20) 11.53 ตัน (APN.20)
	Cummins NT-855R1
กำลังขับเคลื่อน	285 แรงม้า ที่ 2,100 รอบ/นาที
	ไฮดรอลิก
ชุดส่งกำลัง	Voith T211RZ
ระบบเบรก	ลมอัด 2 สูบ
มาตรฐานทางกว้าง	1,000 mm (3 ft 3 ^3⁄8 in)

รุ่น

รถดีเซลรางแดวู มีชื่อเรียกรุ่นว่า เอดีอาร์ (Air conditioner Daewoo Railcar) แต่ก็ยังมีรุ่นย่อยที่แตกต่างกัน เพราะมีการสั่งซื้อหลายครั้ง หลายจุดประสงค์การใช้งาน

ADR รุ่น 20

ADR รุ่น 20
รถดีเซลรางแดวู 2520 กำลังผ่านที่หยุดรถแกรนด์คาแนล
เข้าประจำการ	พ.ศ. 2538
จำนวนที่ผลิต	20 คัน (แบบมีห้องขับ 12 คัน / แบบไม่มีห้องขับ 8 คัน)
จำนวนในประจำการ	19
จำนวนที่ปลดระวาง	1
คุณลักษณะ
ความเร็วสูงสุด	120 km/h (75 mph)

เป็นรถดีเซลรางแดวูล็อตแรก โดยเป็นรถนั่งดีเซลรางทั้งหมด โดยมีมิติรถที่เล็กตามขนาดของรถไฟรุ่นเก่า ๆ เพื่อไม่ให้กระทบกับความกังวลด้านข้อจำกัดของเขตโครงสร้างต่าง ๆ แต่มีที่นั่งที่มากกว่าล็อตอื่น ๆ

• DRH-11 เอพีดี.20 (APD.20) รุ่นเลขที่ กซข.ป. 2513 – 2524 (มีห้องขับ) จำนวน 12 คัน

รถดีเซลรางแดวู 2514 ขณะจอดที่สถานีรถไฟกรุงเทพ

• DRH-12 เอพีเอ็น.20 (APN.20) รุ่นเลขที่ กซม.ป. 2121 – 2128 (ไม่มีห้องขับ) จำนวน 8 คัน

ADR รุ่น 60

ADR รุ่น 60
รถดีเซลรางแดวู 2543 กำลังผ่านสถานีหลักหก
เข้าประจำการ	พ.ศ. 2539
จำนวนที่ผลิต	20 คัน
จำนวนในประจำการ	20 (รถดีเซลราง)
คุณลักษณะ
ความเร็วสูงสุด	120 km/h (75 mph)

เป็นรถดีเซลรางแดวูล็อตที่สอง โดยมีทั้งรถนั่งดีเซลราง และ รถพ่วงดีเซลรางแบบนั่งและนอน โดยมีมิติรถที่ใหญ่กว่าล็อตแรก เพราะไม่มีข้อจำกัดด้านเขตโครงสร้าง และเพื่อเพิ่มพื้นที่ใช้งานต่าง ๆ รถดีเซลรางแดวูล็อตนี้ได้เป็นมาตรฐานของขนาดรถไฟไทยในยุคใหม่ ที่ได้ใช้รถไฟที่มีมิติรถที่ใหญ่ขึ้นตามมาในอีกหลายรุ่น

• DRH-13 เอพีดี.60 (APD.60) รุ่นเลขที่ กซข.ป. 2525–2544 (มีห้องขับ) จำนวน 20 คัน

รถดีเซลรางแดวู 2529 ขณะจอดที่สถานีรถไฟเชียงใหม่

• DPG-09 เอเอ็นที. (ANT.) รุ่นเลขที่ พซน.ป. 1101–1140 (รถพ่วงดีเซลรางแบบนั่งและนอนไม่มีห้องขับ) จำนวน 40 คัน

DPG-09 ขณะจอดที่สถานีรถไฟกรุงเทพ

โดยในปัจจุบันได้ดัดแปลงเป็น บนท.ป.1101 - 1140 (รถปรับอากาศนั่งและนอนชั้นที่ 2) เพื่อนำไปใช้พ่วงร่วมกับขบวนรถต่าง ๆ ซึ่งใช้งานได้คล่องตัวกว่า ปัจจุบันมีพ่วงอยู่ในขบวนรถด่วนที่ 83/84 (กรุงเทพฯ-ตรัง-กรุงเทพฯ) และรถด่วนขบวนที่ 85/86 (กรุงเทพฯ-นครศรีธรรมราช-กรุงเทพฯ)

ด้านการใช้งาน

แม้ว่ารถดีเซลรางแดวูจะมีหลายรุ่น แต่ในการใช้งานจริง ก็ได้มีการจัดให้ใช้งานได้ร่วมกัน เพราะระบบต่าง ๆ เป็นแบบเดียวกันทั้งหมด เลยมักจะได้เห็นรถดีเซลรางแดวูที่มีริ้วขบวนแบบมีรถต่างขนาดกันในขบวนเดียวกัน

รถดีเซลรางแดวูรุ่น20 และ รุ่น60 ที่ใช้งานร่วมกัน จะเห็นได้ว่ามีขนาดที่แตกต่างกัน

ปัญหาและข้อวิจารณ์

เรือด

ในช่วงปลาย พ.ศ. 2550 – ต้น พ.ศ. 2551 ได้พบเรือดบนเบาะในตู้โดยสารของรถดีเซลรางแดวู ทำให้ขบวนรถที่ใช้รถดีเซลรางแดวูหลายขบวนต้องงดให้บริการหรือใช้รถดีเซลรางสปรินเตอร์ทำการแทน เพื่อกำจัดเรือดและเปลี่ยนเบาะหนังเทียมเป็นแบบใหม่

เปลี่ยนสีและเสียงหวีด

รถดีเซลรางแดวูเป็นรถดีเซลรางที่ทำความเร็วได้ถึง 120 กิโลเมตร/ชั่วโมง จนเป็นสาเหตุทำให้เมื่อเกิดอุบัติเหตุ มักจะเป็นอุบัติเหตุรุนแรงหลายครั้ง เนื่องจากมีจุดตัดที่ไม่มีเครื่องกั้นหรือทางลักผ่านหลายจุด และผู้ขับขี่พาหนะทางถนนไม่เคารพกฎจราจร ทำให้รถดีเซลรางแดวูเคยต้องทำสีด้านหน้ารถใหม่หลายแบบโดยเพิ่มสีโทนเหลืองเพื่อเพิ่มจุดสังเกต แต่อุบัติเหตุก็ไม่ได้ลดลง เลยมีการเปลี่ยนเสียงหวีดใหม่ เป็นเสียงหวีดยี่ห้อ Nathan AirChime รุ่น K3LA คล้ายกับที่ใช้ในรถจักรของแอ็มแทร็กในสหรัฐ เพื่อที่จะใช้จะเตือนผู้ขับขี่พาหนะทางถนนให้ดียิ่งขึ้น เพราะเสียงหวีดดั้งเดิมมีเสียงที่ค่อนข้างเบา ได้ยินในระยะที่ไม่ไกลมาก

ขบวนรถที่ให้บริการ

ปัจจุบัน

• ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 3/4 กรุงเทพอภิวัฒน์–สวรรคโลก–ศิลาอาสน์–กรุงเทพอภิวัฒน์ (วิ่งแทนสปรินเตอร์เป็นบางครั้ง) (ปัจจุบันงดให้บริการชั่วคราว)
• ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 7/8 กรุงเทพอภิวัฒน์–เชียงใหม่–กรุงเทพอภิวัฒน์
• ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 21/22 กรุงเทพอภิวัฒน์–อุบลราชธานี–กรุงเทพอภิวัฒน์
• ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 39/40 กรุงเทพอภิวัฒน์–สุราษฎร์ธานี–กรุงเทพอภิวัฒน์
• ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 41/42 กรุงเทพอภิวัฒน์–ยะลา–กรุงเทพอภิวัฒน์ (ปัจจุบันงดให้บริการชั่วคราวและในอนาคตอาจจะกลับมาให้บริการอีกครั้ง)
• ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 43/44 กรุงเทพอภิวัฒน์–สุราษฎร์ธานี–กรุงเทพอภิวัฒน์
• ขบวนรถเร็วที่ 997/998 กรุงเทพ–จุกเสม็ด–กรุงเทพ (วิ่งแทนสปรินเตอร์เป็นบางครั้ง
  • างครั้ง)
  • ขบวนรถเร็วที่ 997/998 กรุงเทพ–จุกเสม็ด–กรุงเทพ
  • ขบวนรถเร็วที่ 997/998 กรุงเทพ–จุกเสม็ด–กรุงเทพ
  • ขบวนรถเร็วที่ 997/998 กรุงเทพ–จุกเสม็ด–กรุงเทพ

อดีต

• ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 11/10 กรุงเทพฯ–เชียงใหม่–กรุงเทพฯ (ปัจจุบันยกเลิกการเดินรถแล้ว)
• ขบวนรถด่วนที่ 71/74 กรุงเทพฯ–ศรีสะเกษ–กรุงเทพฯ (เคยวิ่งแทนทีเอชเอ็นในช่วงก่อน พ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2552–2553)
• ขบวนรถด่วนที่ 73/72 กรุงเทพฯ–ศีขรภูมิ–กรุงเทพฯ (เคยวิ่งแทนทีเอชเอ็นในช่วงก่อน พ.ศ. 2549)
• ขบวนรถด่วนพิเศษระหว่างประเทศที่ 947/948 และ 949/950 ชุมทางหาดใหญ่–ปาดังเบซาร์–ชุมทางหาดใหญ่ (ปัจจุบันใช้รถจักรดีเซลพ่วงรถนั่งชั้น 3 ทำขบวนแทน)

ระเบียงภาพ

• รถดีเซลรางแดวู หมายเลข 2544 (ลายสีเก่า ไม่ทราบขบวน) ขณะจอดที่สถานีรถไฟดอนเมือง
• รถดีเซลรางแดวู หมายเลข 2515 (ลายสีเก่า ไม่ทราบขบวน) ขณะจอดที่สถานีรถไฟกรุงเทพ
• ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 21 กรุงเทพฯ–อุบลราชธานี ที่ชานชาลาที่ 1 สถานีรถไฟบุรีรัมย์

อ้างอิง

1. "ตัวเรือด บุกดีเซลราง Daewoo". สืบค้นเมื่อ 13 เมษายน 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
2. "กองทัพ'ตัวเรือด'ระบาดในเบาะรถไฟ - รุมกัดผู้โดยสาร". สืบค้นเมื่อ 13 เมษายน 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
3. "ขนลุกไต่ยุ่บยั่บ ตัวเรือด ในเบาะนั่งรถไฟ". สืบค้นเมื่อ 13 เมษายน 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
4. "เรื่องน่ารู้ก่อนโดยสารรถไฟไทย". สืบค้นเมื่อ 13 เมษายน 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
5. "เล่าเรื่องรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือ". สืบค้นเมื่อ 13 เมษายน 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

แหล่งข้อมูลอื่น

• ไทยทรานสปอร์ต 2010-07-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• รถไฟไทยแกลลอรี่
• http://www.geocities.ws/railsthai/train01.htm
• http://pantip.com/topic/31921860