เทวสถานปรางค แขก หร อเร ยกส น ๆ ว า ปรางค แขก เป นโบราณสถานอย ในเขต อำเภอเม อง จ งหว ดลพบ ร ถ อเป นปราสาทขอมท เก าแก ท ส

เทวสถานปรางค์แขก หรือเรียกสั้น ๆ ว่า ปรางค์แขก เป็นโบราณสถานอยู่ในเขต อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี ถือเป็นปราสาทขอมที่เก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของจังหวัดลพบุรี ปัจจุบันตั้งอยู่บนเกาะกลางถนนบริเวณแยกถนนวิชาเยนทร์กับถนนสุระสงครามหน้าศาลแขวงลพบุรี ซึ่งมีตึกแถวรายรอบ คลาคล่ำด้วยผู้คนและยวดยาน

เทวสถานปรางค์แขก

ประวัติ

ในยุคปัจจุบันนักวิชาการบางท่านได้สันนิษฐานว่าปรางค์แขกถูกสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 15 บ้างก็ว่าสร้างตั้งแต่ช่วงพุทธศตวรรษที่ 16 มีรูปแบบสถาปัตยกรรมแบบสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ที่นี่จึงเป็นปราสาทขอมที่เก่าแก่ที่สุดในจังหวัดลพบุรี และภาคกลาง

ทั้งนี้มิทราบว่าใครเป็นผู้ริเริ่มในการสร้างปรางค์แขก โดยอาจสร้างขึ้นตามพระบรมราชโองการของพระมหากษัตริย์ หรือสร้างจากการอุปถัมภ์ของผู้นำท้องถิ่น

องค์ประกอบ

ตัวเทวสถานประกอบด้วยปราสาทอิฐ 3 องค์ เรียงตัวกันในแนวเหนือใต้หันหน้าไปทางทิศตะวันออกตามธรรมเนียมที่พบในกัมพูชา องค์กลางมีขนาดใหญ่กว่าองค์อื่น ๆ มีประตูทางเข้าเพียงประตูเดียวในแต่ละปรางค์ ส่วนอีกสามประตูเป็นประตูหลอก และไม่มีฉนวนเชื่อมดังพระปรางค์สามยอด แต่เดิมก่อด้วยอิฐไม่สอปูนและคาดว่าคงพังทลายลง ช่วงกรุงศรีอยุธยาตอนปลายในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชจึงมีการปฏิสังขรณ์ปรางค์ทั้งสามองค์ขึ้นใหม่ในรูปแบบถืออิฐสอปูนแต่ละก้อนเชื่อมด้วยยางไม้ และสร้างอาคารอีกสองหลังขึ้นเพิ่มเติม โดยอาคารแรกเป็นวิหารทางด้านหน้า ส่วนอาคารอีกหลังทางทิศใต้สร้างเป็นถังเก็บน้ำประปา และอาคารทั้งสองเป็นศิลปะไทยผสมยุโรปตามพระราชนิยม โดยประตูทางเข้ามีลักษณะโค้งแหลม ต่อมาเมื่อเทวสถานปรางค์แขกชำรุดทรุดโทรมลง กรมศิลปากรจึงเข้าไปทำการบูรณะเพิ่มเติมและเทคอนกรีตเสริมฐานราก

อ้างอิง

รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง, ผศ. (พฤศจิกายน 2548), ปราสาทขอมในดินแดนไทย ความเป็นมาและข้อมูลด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ (พิมพ์ครั้งแรก), กรุงเทพฯ: มติชน, หน้า 97, ISBN
สุดารา สุจฉายา, บรรณาธิการ (2542), ลพบุรี, กรุงเทพฯ: สารคดี, หน้า 250–251, ISBN
รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง, ผศ. (กันยายน 2551), ปราสาทขอมในดินแดนไทย ความเป็นมาและข้อมูลด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ (พิมพ์ครั้งที่ 2), กรุงเทพฯ: มติชน, หน้า 96, ISBN
สุภัทรดิศ ดิศกุล, หม่อมเจ้า (2547), ศิลปะสมัยลพบุรี (พิมพ์ครั้งที่ 2), กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร, หน้า 8, ISBN , "พิมพ์เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล 29 มิถุนายน 2547"
สุจิตต์ วงษ์เทศ (2549), "พลังลาว" ชาวอีสาน มาจากไหน?, กรุงเทพฯ: มติชน, หน้า 345, ISBN
รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง, ผศ. และ ศานติ ภักดีคำ, ผศ. (2557), ศิลปะเขมร, กรุงเทพฯ: มติชน, หน้า 172–3, ISBN

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ เทวสถานปรางค์แขก
. ท่องเที่ยวไทย-ท่องเที่ยวทั่วไทย. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 30 มีนาคม 2013. สืบค้นเมื่อ 23 มกราคม 2013.
"ใจกลางเมืองลพบุรี เทวสถานปรางค์แขก". โอเคเนชั่น. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 กรกฎาคม 2013. สืบค้นเมื่อ 23 มกราคม 2013.

14°48′08″N 100°36′42″E / 14.8022891°N 100.6116772°E / 14.8022891; 100.6116772

บทความอาคาร หรือ สถานที่สำคัญนี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[ปรางค์-1] รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง, ผศ. (พฤศจิกายน 2548), ปราสาทขอมในดินแดนไทย ความเป็นมาและข้อมูลด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ (พิมพ์ครั้งแรก), กรุงเทพฯ: มติชน, หน้า 97, ISBN

[2] สุดารา สุจฉายา, บรรณาธิการ (2542), ลพบุรี, กรุงเทพฯ: สารคดี, หน้า 250–251, ISBN

[3] รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง, ผศ. (กันยายน 2551), ปราสาทขอมในดินแดนไทย ความเป็นมาและข้อมูลด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ (พิมพ์ครั้งที่ 2), กรุงเทพฯ: มติชน, หน้า 96, ISBN

[4] สุภัทรดิศ ดิศกุล, หม่อมเจ้า (2547), ศิลปะสมัยลพบุรี (พิมพ์ครั้งที่ 2), กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร, หน้า 8, ISBN , "พิมพ์เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล 29 มิถุนายน 2547"

[สุจิตต์-5] สุจิตต์ วงษ์เทศ (2549), "พลังลาว" ชาวอีสาน มาจากไหน?, กรุงเทพฯ: มติชน, หน้า 345, ISBN

[ศานติ-6] รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง, ผศ. และ ศานติ ภักดีคำ, ผศ. (2557), ศิลปะเขมร, กรุงเทพฯ: มติชน, หน้า 172–3, ISBN