เจ้าหญิงสะลิน

สุสีริมรัตศวารัตนาเทวี (พม่า: သုသီရိမြတ်စွာရတနာဒေဝီ, บาลี: Susīrimratsvāratanādevi) หรือที่ขนานนามกันทั่วไปว่า เจ้าหญิงซะลี่น (พม่า: စလင်းမင်းသမီး) หรือ ซะลี่น ซุพะย่า (พม่า: စလင်းစုဖုရား, ออกเสียง: [səlɪ́ɰ̃ sṵpʰəjá]), ดำรงอิสริยยศ ตะบีนไดง์ (ว่าที่สมเด็จพระอัครมเหสีแห่งพระมหากษัตริย์พม่าในรัชกาลถัดไป) ในช่วงปลายของราชวงศ์โก้นบอง ชาวยุโรปออกพระนามว่า "เซลินา โซเฟีย" เป็นพระราชธิดาองค์โปรดของพระเจ้ามินดง ผู้ชำนาญวิชาคณิตศาสตร์ และทรงดำรงตำแหน่งเป็นเจ้ากรมธนารักษ์ (เทียบเท่ากระทรวงการคลังของอังกฤษ) ในรัชกาลของพระเจ้ามินดง

ซะลี่น ซุพะย่า
ฉายาลักษณ์ พระองค์เจ้าหญิงซะลี่น จากหอจดหมายเหตุประวัติศาสตร์พม่า (Myanmar Historical Archive)
ว่าที่สมเด็จพระอัครมเหสีแห่งพระมหากษัตริย์พม่า
ครองราชย์	ค.ศ. 1866–1878
ก่อนหน้า	พระนางจักราเทวี
พระมหากษัตริย์พม่า	พระเจ้ามินดง
เจ้าหญิงแห่งและซะลี่น
ครองราชย์	ราว ค.ศ. 1853–1878
ผู้สำเร็จราชการ	พระเจ้ามินดง
ประสูติ	ค.ศ. 1847 พระราชวังอมรปุระ แม-มโย่มูน
สวรรคต	ค.ศ. 1879 (31–32 ชันษา) มัณฑะเลย์
พระนามครองราชย์ สุศิริมรัตศวรัตนาเทวี
ราชวงศ์	โก้นบอง
พระราชบิดา	พระเจ้ามินดง
พระราชมารดา
ศาสนา	พุทธเถรวาท

พระประวัติ

, มัณฑะเลย์ในปี ค.ศ. 1903

เจ้าหญิงซะลี่นประสูติในปี ค.ศ. 1847 เป็นราชบุตรีของพระเจ้ามินดง และ ณ พระราชวังอมรปุระ ในราชธานีเดิม นครอมรปุระของพม่าในขณะนั้น นามแรกประสูติที่ได้รับพระราชทานคือ แม-มโย่มูน (မယ်မျိုးမွန်) เชื่อกันว่าพระนางเป็นพระราชมารดาของพระเจ้ามินดงกลับชาติมาประสูติอีกครั้ง พระนางได้รับการอุปถัมภ์ดูแลจากพระมเหสีตำหนักเหนือ คือ ขนิษฐาต่างชนนีของเจ้าจอมริมบึง เมื่อพระเจ้ามินดงทรงปราบดาภิเษกเสวยราชสมบัติ เจ้าหญิงซะลี่นทรงได้รับเมือง และต่อมาคือเมืองซะลี่นพร้อมด้วยราชทินนามราชทาน คือ สิริรัตนาเทวี และราชอิสริยยศ

พระนางได้รับการสถาปนาและวางองค์เป็น ตะบีนไดง์ (พระชายาเอกแห่งมกุฎราชกุมาร, အိမ်ရှေ့ထိပ်ထား မိဖုရား), ภายหลังการลอบปลงพระชนม์มกุฎราชกุมารเจ้าชายกะนอง ในปี ค.ศ. 1866 โดยทรงได้รับเลือกให้ทรงพระยศว่าที่สมเด็จพระอัครมเหสีแห่งพระมหากษัตริย์พม่าในรัชกาลถัดไป

ถึงแม้ทรงได้รับการสถาปนาและกำหนดวางองค์เป็นว่าที่สมเด็จพระอัครมเหสีแห่งพระมหากษัตริย์พม่าในรัชกาลถัดไป แต่พระนางโปรดปรานชีวิตทางธรรมมากกว่า ดังจะเห็นได้จาก ณ มัณฑะเลย์ อันได้ทรงศรัทธาปสาทะอุทิศไว้ในพระบวรศาสนา อย่างไรก็ตามสุดท้าย เจ้าหญิงซะลี่นมิได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระอัครมเหสีแห่งพระมหากษัตริย์พม่าในรัชกาลถัดไป เนื่องจากพระเจ้าสีป่อทรงราชาภิเษกสมรสและสถาปนาพระนางศุภยาลัตเป็นพระอัครมเหสี และขนิษฐาของนางคือ พระนางศุภยาจีเป็นพระมเหสี

ว่ากันว่าพระนางทรงออกบวชเป็นชีทันทีหลังการพระราชพิธีพระบรมศพของพระเจ้ามินดงเสร็จสิ้นและได้รับการฝังพระบรมศพแล้ว พระนางสิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 1879 สิริพระชนม์มายุ 33 ชันษา ว่ากันว่าทรงถูกสำเร็จโทษด้วยอุบายพระนางศุภยาลัต

ในวัฒนธรรมร่วมสมัย

เรื่องราวของพระนางได้รับการดัดแปลงเป็นตัวละครนามว่า เจ้านางทองพญา ในละครโทรทัศน์เรื่อง เพลิงพระนาง รับบทโดยศิริพิชญ์ วิมลโนช ในละครโทรทัศน์ เพลิงพระนาง (ละครโทรทัศน์ พ.ศ. 2539) และ เพลิงพระนาง (ละครโทรทัศน์ พ.ศ. 2560) รับบทโดยปาณิชดา แสงสุวรรณ

อ้างอิง

1. Taṅʻ (Takkasuilʻ.), Cinʻ (2005). Sī po bhu raṅʻ nhaṅʻʹ Cu Phu Rā ̋latʻ (ภาษาพม่า). Ññoṇʻ ramʻ ̋Cā ʾupʻ tuikʻ.
2. Cocks, Samuel William (1919). A Short History of Burma (ภาษาอังกฤษ). Macmillan and Company, limited.
3. Foucar, Emile Charles Victor (1946). They Reigned in Mandalay (ภาษาอังกฤษ). D. Dobson.
4. White, Herbert Thirkell (2011). Burma (ภาษาอังกฤษ). Cambridge University Press. ISBN .
5. Foucar, Emile Charles Vicor (1963). Mandalay the Golden (ภาษาอังกฤษ). D. Dobson.
6. Geary, Grattan (1886). Burma, After the Conquest: Viewed in Its Political, Social, and Commercial Aspects, from Mandalay (ภาษาอังกฤษ). S. Low, Marston, Searle, & Rivington.
7. Amended List of Ancient Monuments in Burma (ภาษาอังกฤษ). Superintendent, Government Print. and Staty., Union of Burma. 1960.
8. https://www.silpa-mag.com/history/article_42546
9. https://www.dek-d.com/board/view/3730589

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ซะลี่น ซุพะย่า

ก่อนหน้า		เจ้าหญิงซะลี่น		ถัดไป
พระนางจักราเทวี		สมเด็จพระอัครมเหสีแห่งพระมหากษัตริย์พม่า (อาณาจักรพม่ายุคที่ 3) (ค.ศ. 1866–1878)		พระนางศุภยาลัต