อำเภอประจักษ์ศิลปาคม

ประจักษ์ศิลปาคม เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดอุดรธานี และเป็น 1 ใน 5 อำเภอของจังหวัดที่มีทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือผ่าน ชื่อของอำเภอนี้ตั้งตามพระนามของ พลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทองกองก้อนใหญ่ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เพื่อเฉลิมฉลองและเพื่อเป็นเกียรติแก่จังหวัดอุดรธานีมีอายุการจัดตั้งครบ 100 ปี ในปี พ.ศ. 2540

อำเภอประจักษ์ศิลปาคม
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Prachaksinlapakhom
เพื่อเฉลิมฉลองและเพื่อเป็นเกียรติของจังหวัดอุดรธานี ในโอกาสที่จังหวัดนี้มีอายุครบ 100 ปีในปีดังกล่าว โดยได้ตั้งชื่ออำเภอตามพระนามของ พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทองกองก้อนใหญ่ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม พระโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
คำขวัญ:  พระนามกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ชื่นชมผ้าหมี่สีย้อมคราม เลื่องลือนาม หลวงปู่ก่ำ ชุ่มฉ่ำห้วยน้ำออกตลอดปี ประเพณีบุญกุ้มข้าวใหญ่
แผนที่จังหวัดอุดรธานี เน้นอำเภอประจักษ์ศิลปาคม
พิกัด: 17°16′22″N 102°59′39″E / 17.27278°N 102.99417°E / 17.27278; 102.99417
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	อุดรธานี
พื้นที่
• ทั้งหมด	144.8 ตร.กม. (55.9 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	25,391 คน
• ความหนาแน่น	175.35 คน/ตร.กม. (454.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	41110
รหัสภูมิศาสตร์	4125
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอประจักษ์ศิลปาคม หมู่ที่ 6 ตำบลนาม่วง อำเภอประจักษ์ศิลปาคม จังหวัดอุดรธานี 41110
ส่วนหนึ่งของ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอประจักษ์ศิลปาคมมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอหนองหาน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอหนองหานและอำเภอกู่แก้ว
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอกุมภวาปี
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองอุดรธานี

ประวัติ

จังหวัดอุดรธานีจัดตั้งเป็นจากการรวมเมืองกมุทธาไสย เมืองกุมภวาปี เมืองหนองหานและอำเภอบ้านหมากแข้ง ตั้งเป็นเมืองจัตวา เรียกว่า "เมืองอุดรธานี" ตั้งแต่วันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2440 จนถึงในปี พ.ศ. 2540 จังหวัดมีอายุการจัดตั้งครบ 100 ปี จึงมีการจัดตั้งอำเภอเพื่อเฉลิมฉลองและเพื่อเป็นเกียรติแก่จังหวัดอุดรธานี จึงประกาศพื้นที่ฝั่งเหนือของหนองหานกุมภวาปี อำเภอกุมภวาปี ได้แก่ ตำบลห้วยสามพาด ตำบลนาม่วง และตำบลอุ่มจาน จัดตั้งขึ้นเป็น กิ่งอำเภอประจักษ์ศิลปาคม ในวันที่ 25 มิถุนายน พ.ศ. 2540 โดยใช้ชื่อ "ประจักษ์ศิลปาคม" ตามพระนามของ พลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทองกองก้อนใหญ่ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ทรงเป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งจังหวัดอุดรธานีขึ้นจากที่ตั้งกองบัญชาการมณฑลลาวพวนที่บ้านหมากแข้งใน พ.ศ. 2436 ได้ทรงริเริ่มสร้างบ้านหมากแข้งให้เกิดความเจริญจากหมู่บ้านชนบทจนเป็นเมืองอุดรธานี และยกฐานะเป็นจังหวัด เป็นการก่อสร้างรากฐานความเจริญวัฒนาถาวรจวบจนปัจจุบัน

เพื่อประโยชน์ด้านการปกครองกับอำนวยความสะดวกแก่ประชาชนตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม 2550 อนุมัติหลักการร่างพระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอ (รวม 81 อำเภอ) พ.ศ. 2550 เพื่อยกฐานะกิ่งอำเภอขึ้นเป็นอำเภอ  จำนวน 81 แห่ง เพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธันวาคม พ.ศ. 2550 ได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาฉบับกฤษฎีกาเล่ม 124 ตอนที่ 46 ลงวันที่ 24 สิงหาคม 2550 โดยมีผลให้ใช้บังคับเมื่อพ้น 15 วันนับแต่ประกาศในราชกิจนุเบกษา ดังนั้นในวันที่ 8 กันยายน ปีเดียวกัน ได้รับการยกฐานะเป็น อำเภอประจักษ์ศิลปาคม เป็นอำเภอลำดับที่ 25 ของจังหวัดอุดรธานี

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอประจักษ์ศิลปาคมมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอหนองหาน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอหนองหานและอำเภอกู่แก้ว
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอกุมภวาปี
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองอุดรธานี

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอประจักษ์ศิลปาคมแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 3 ตำบล 41 หมู่บ้าน

1.	นาม่วง		(Na Muang)		14 หมู่บ้าน
2.	ห้วยสามพาด		(Huai Sam Phat)		13 หมู่บ้าน
3.	อุ่มจาน		(Um Chan)		14 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอประจักษ์ศิลปาคมประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 3 แห่ง ได้แก่

• องค์การบริหารส่วนตำบลนาม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาม่วงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยสามพาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยสามพาดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลอุ่มจาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลอุ่มจานทั้งตำบล

อ้างอิง

1. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 24 (41): 1088. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-01-25. สืบค้นเมื่อ 2022-07-19. วันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2440
2. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (51 ง พิเศษ): 23. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-02-24. สืบค้นเมื่อ 2008-05-31. วันที่ 25 มิถุนายน พ.ศ. 2540
3. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (46 ก): 14–21. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2007-09-30. สืบค้นเมื่อ 2008-05-31. วันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2550

แหล่งข้อมูลอื่น

• ที่ทำการปกครองอำเภอประจักษ์ศิลปาคม 2018-09-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน