อ กษรอ นโก ߒߞߏ เป นอ กษรท ประด ษฐ โดยใน ค ศ 1949 ใช เป นสำหร บในแอฟร กาตะว นตกอ กษรอ นโก ߒߞߏชน ดอ กษรผ ประด ษฐ ช วงย คค

อักษรอึนโก (: ߒߞߏ) เป็นอักษรที่ประดิษฐ์โดยใน ค.ศ. 1949 ใช้เป็นสำหรับในแอฟริกาตะวันตก

อักษรอึนโก ߒߞߏ

ชนิด	อักษร
ผู้ประดิษฐ์
ช่วงยุค	ค.ศ. 1949–ปัจจุบัน
ทิศทาง	Right-to-left
ภาษาพูด	, (, , , )
ISO 15924
	Nkoo (165), N’Ko
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง	NKo
ช่วงยูนิโคด	U+07C0–U+07FF
บทความนี้ประกอบด้วยในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ (สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ)

ประวัติ

กันเตเกิดเมื่อ พ.ศ. 2465 ในวัยหนุ่ม เขาไม่พอใจมากเมื่ออ่านพบว่าชาวต่างชาติดูถูกชาวแอฟริกันว่าไร้วัฒนธรรมเพราะไม่มีระบบการเขียนเป็นของตนเอง เขาจึงพัฒนาอักษรอึนโกขึ้นมาเพื่อให้ชาวแอฟริกันใช้อักษรนี้บันทึกวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ด้วยภาษาแม่ของตนเอง เขาเขียนสื่อการสอนนับร้อยชิ้นในภาษามาลินเกด้วยอักษรอึนโก ปัจจุบันงานเขียนของเขาหาอ่านได้จากสมาคม ICRA-N'KO

ลักษณะ

เขียนจากขวาไปซ้าย แนวนอน เครื่องหมายใต้สระบอกเสียงนาสิก เครื่องหมายบนสระบอกความยาวของเสียงหรือวรรณยุกต์

อักษร

อักษรอึนโกเขียนจากขวาไปซ้ายด้วยตัวอักษรที่เชื่อมต่อถึงกัน เครื่องหมายใต้สระบอกเสียงนาสิก เครื่องหมายบนสระบอกความยาวของเสียงหรือวรรณยุกต์

สระ

ɔ	o	u	ɛ	i	e	a
ߐ‎	ߏ‎	ߎ‎	ߍ‎	ߌ‎	ߋ‎	ߊ‎

พยัญชนะ

r	t	d	t͡ʃ	d͡ʒ	p	b
ߙ‎	ߕ‎	ߘ‎	ߗ‎	ߖ‎	ߔ‎	ߓ‎

m	gb	l	k	f	s	rr
ߡ‎	ߜ‎	ߟ‎	ߞ‎	ߝ‎	ߛ‎	ߚ‎

ŋ	h		j	w	n	ɲ
ߒ‎	ߤ‎		ߦ‎	ߥ‎	ߣ‎	ߢ‎

วรรณยุกต์

อักษรอึนโกมีเครื่องหมายเสริมสัทอักษรเพื่อระบุวรรณยุกต์และ 7 แบบ

	สูง	ต่ำ	สูงขึ้น	ตกลง
สั้น	߫‎	߬‎	߭‎
ยาว	߯‎	߰‎	߱‎	߮‎

ตัวเลข

0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
߀‎	߁‎	߂‎	߃‎	߄‎	߅‎	߆‎	߇‎	߈‎	߉‎

ยูนิโคด

อึนโก Unicode.org chart (PDF)
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+07Cx	߀	߁	߂	߃	߄	߅	߆	߇	߈	߉	ߊ	ߋ	ߌ	ߍ	ߎ	ߏ
U+07Dx	ߐ	ߑ	ߒ	ߓ	ߔ	ߕ	ߖ	ߗ	ߘ	ߙ	ߚ	ߛ	ߜ	ߝ	ߞ	ߟ
U+07Ex	ߠ	ߡ	ߢ	ߣ	ߤ	ߥ	ߦ	ߧ	ߨ	ߩ	ߪ	߫	߬	߭	߮	߯
U+07Fx	߰	߱	߲	߳	ߴ	ߵ	߶	߷	߸	߹	ߺ

อ้างอิง

Eberhard, David; Simons, Gary; Fennig, Charles, บ.ก. (2019). "N'ko". Ethnoloque. สืบค้นเมื่อ June 12, 2019.
Oyler, Dianne (Spring 2002). "Re-Inventing Oral Tradition: The Modern Epic of Souleymane Kanté". Research in African Literatures. 33 (1): 75–93. doi:10.1353/ral.2002.0034. JSTOR 3820930. OCLC 57936283. S2CID 162339606.

ข้อมูลทั่วไป

Condé, Ibrahima Sory 2. Soulemana Kanté entre Linguistique et Grammaire : Le cas de la langue littéraire utilisée dans les textes en N'Ko 2012-11-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (in French)
Conrad, David C. (2001). Reconstructing Oral Tradition: Souleymane Kanté's Approach to Writing Mande History. Mande Studies 3, 147–200.
Dalby, David (1969) 'Further indigenous scripts of West Africa: , and alphabets and 'Holy' writing', African Language Studies, 10, pp. 161–181.
Davydov, Artem. On Souleymane Kanté's "Nko Grammar" 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
, Mamady Doumbouya, Baba Mamadi Diané, & Karamo Jammeh. 2004. Proposal to add the N'Ko script to the BMP of the UCS
Donaldson, Coleman (2017) Clear Language: Script, Register and the N'ko Movement of Mandé-Speaking West Africa. Doctoral Dissertation, Philadelphia, PA: University of Pennsylvania. 2019-02-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Donaldson, Coleman (2019). "Linguistic and Civic Refinement in the N'ko Movement of Manding-Speaking West Africa". Signs and Society. 7 (2): 156–185. doi:10.1086/702554. S2CID 181625415.
Donaldson, Coleman (2017) "Orthography, Standardization and Register: The Case of Mandé." In Standardizing Minority Languages: Competing Ideologies of Authority and Authenticity in the Global Periphery, edited by Pia Lane, James Costa, and Haley De Korne, 175–199. Routledge Critical Studies in Multilingualism. New York, NY: Routledge.
Donaldson, Coleman (2020). "The Role of Islam, Ajami writings, and educational reform in Sulemaana Kantè's N'ko". African Studies Review. 63 (3): 462–486. doi:10.1017/asr.2019.59.
Oyler, Dianne White (1994) Mande identity through literacy, the N'ko writing system as an agent of cultural nationalism. Toronto : African Studies Association.
Oyler, Dianne (1995). For "All Those Who Say N'ko": N'ko Literacy and Mande Cultural Nationalism in the Republic of Guinea. Unpublished PhD dissertation, University of Florida.
Oyler, Dianne White (1997) 'The N'ko alphabet as a vehicle of indigenist historiography', History in Africa, 24, pp. 239–256.
Rovenchak, Andrij. (2015) Quantitative Studies in the Corpus of Nko Periodicals, Recent Contributions to Quantitative Linguistics, Arjuna Tuzzi, Martina Benešová, Ján Macutek (eds.), 125–138. Berlin: Walter de Gruyter.
Singler, John Victor (1996) 'Scripts of West Africa', in Daniels, Peter T., & Bright, William (eds) The World's Writing Systems, New York, NY: Oxford University Press, Inc. pp. 593–598.
(2001) 'Souleymane Kanté, un philosophe-innovateur traditionnaliste maninka vu à travers ses écrits en nko', Mande Studies, 3, pp. 99–131.
Wyrod, Christopher. 2003. The light on the horizon: N'Ko literacy and formal schooling in Guinea. MA thesis, George Washington University.
Wyrod, Christopher. 2008. A social orthography of identity: the N'Ko literacy movement in West Africa. 192:27–44.
12-11-2004 (UNESCO)

แหล่งข้อมูลอื่น

N'Ko Institute
Kanjamadi 2021-02-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Observations on the use of N'ko
Omniglot page on N'ko, with more links
, N'ko tutorial site with information on N'ko publications and contacts
Virtual N'Ko keyboard by KeymanWeb
How to write the N'ko alphabet (ߒߞߏ) of West Africa: A tutorial!, tutorial video on writing basic letters from An Ka Taa, an online Mandé language resource
An introduction to N'Ko
(on localization of ICT) translated & written in N'Ko
PanAfriL10n page on N'Ko
Translation of the Meaning of the Holy Quran in N'ko
Everyone Speaks Text Message (Tina Rosenberg, The New York Times Magazine, Dec. 11, 2011)
some link to ߒߞߏ

[1] Eberhard, David; Simons, Gary; Fennig, Charles, บ.ก. (2019). "N'ko". Ethnoloque. สืบค้นเมื่อ June 12, 2019.

[2] Oyler, Dianne (Spring 2002). "Re-Inventing Oral Tradition: The Modern Epic of Souleymane Kanté". Research in African Literatures. 33 (1): 75–93. doi:10.1353/ral.2002.0034. JSTOR 3820930. OCLC 57936283. S2CID 162339606.