ชาห์มุขี (ปัญจาบ: شاہ مُکھی, อักษรคุรมุขี: ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ, แปลตรงตัว 'จากพระโอษฐ์ของชาห์') เป็นอักษรเปอร์เซีย-อาหรับดัดแปลงที่ (โดยหลักอยู่ในแคว้นปัญจาบ) ใช้เขียนภาษาปัญจาบ โดยทั่วไปเขียนด้วยแบบอักษร ซึ่งภาษาอูรดูก็ใช้แบบอักษรนี้ด้วย อักษรเปอร์เซีย-อาหรับเป็นหนึ่งในสองอักษรที่ใช้เขียนภาษาปัญจาบ ส่วนอีกอักษรหนึ่งคืออักษรคุรมุขีที่ชาวซิกข์และในรัฐปัญจาบใช้
อักษรชาห์มุขี شاہ مُکھی | |
---|---|
"ชาห์มุขี" ในแบบอักษร | |
ชนิด | |
ทิศทาง | Right-to-left |
ภาษาพูด | ภาษาปัญจาบ |
อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ |
|
ยูนิโคด | |
ช่วงยูนิโคด | U+0600 to U+06FF U+0750 to U+077F |
อักษรชาห์มุขีเขียนจากขวาไปซ้าย ในขณะที่อักษรคุรมุขีเขียนจากซ้ายไปขวา
อักษรชาห์มุขีใช้ครั้งแรกโดยกวีที่นับถือลัทธิศูฟีในปัญจาบ และกลายเป็ระบบการเขียนตามแบบแผนของมุสลิมในแคว้นปัญจาบ ประเทศปากีสถาน หลังการขีดเส้นแบ่งอินเดีย ในขณะที่ชาวฮินดูและซิกข์ส่วนใหญ่ในรัฐปัญจาบ ประเทศอินเดีย ใช้อักษรคุรมุขีหรือเทวนาครีในการเขียนภาษาปัญจาบ
ชุดตัวอักษร
เครื่องหมายเสริมสัทอักษรสระ
ถึงแม้ว่าปกติจะไม่เขียนเครื่องหมายและกล่าวถึงเฉพาะโดยนัย อักษรชาห์มุขีมีเครื่องหมายเสริมสัทอักษรจากภาษาอาหรับ เหมือนกันภาษาอูรดู เพื่อแสดงสระสั้น
สัญลักษณ์ | ชื่อ | การใช้งาน | สัทอักษรสากล | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|
ٰ | Khari Zabar | a | [ə] | ใช้ในคำยืมภาษาอาหรับ เช่น ‘عیسیٰ’ (‘พระเยซู’) |
َ | Zabar | a | [ə] | |
ً | Zabar Tanwīn | -an | [ən] | ใช้ในคำยืมภาษาอาหรับ เช่น ‘فوراً’ (‘ทันที’) |
ٓ | Maddah | ā | [ɑː] | ใช้เฉพาะ Alif Maddah (ا + ٓ = آ) ไม่มีการเขียนแบบเดี่ยว |
ِ | Zer | i | [ɪ] | เขียนใต้ตัวอักษร |
ٍ | Zer Tanwīn | in | [ɪn] | แทบไม่พบในคำยืมภาษาอาหรับ เขียนใต้ตัวอักษร |
ُ | Pesh | u | [u] | |
ٔ | Hamza | หลายแบบ | - | ใช้บนสระเพื่อระบุระหว่างสองคำ เช่น: ‘ئ’, ‘ۓ’, ‘ؤ‘ และ أ ไม่มีการเขียนแบบเดี่ยว |
ّ | Tashdīd | [.] | ทำให้พยัญชนะมีสองตัว ด้วยการตั้งบนพยัญชนะนั้น - کّ = kk |
พยัญชนะ
ลำดับ | ชื่อ | สัทอักษรสากล | รูปท้าย | รูปกลาง | รูปต้น | รูปเดี่ยว | อักษรคุรมุขี | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | الف | alif | /ɑː,äː, ʔ, ∅/ | ـا | ـا | ا | ا | ਅ, ਆ (รูปกลาง) |
2 | بے | bē | /b/ | ـب | ـبـ | بـ | ب | ਬ |
3 | پے | pē | /p/ | ـپ | ـپـ | پـ | ਪ | |
4 | تے | tē | /t/ | ـت | ـتـ | تـ | ت | ਤ |
5 | ٹے | ṭē | /ʈ/ | ـٹ | ـٹـ | ٹـ | ਟ | |
6 | ثے | s̱ē | /s/ | ـث | ـثـ | ثـ | ث | ਸ |
7 | جيم | jīma | /d͡ʒ/ | ـج | ـجـ | جـ | ج | ਜ |
8 | چے | cē | /t͡ʃ/ | ـچ | ـچـ | چـ | ਚ | |
9 | وڈّی حے | waḍḍi ḥē | /ɦ/ | ـح | ـحـ | حـ | ح | ਹ |
10 | خے | k͟hē | /x/ | ـخ | ـخـ | خـ | خ | ਖ਼ |
11 | دال | dāla | /d/ | ـد | ـد | د | د | ਦ |
12 | ڈال | ḍāla | /ɖ/ | ـڈ | ـڈ | ڈ | ਡ | |
13 | ذال | ẕāla | /z/ | ـذ | ـذ | ذ | ذ | ਜ਼ |
14 | رے | rē | /r/ | ـر | ـر | ر | ر | ਰ |
15 | ڑے | ṛē | /ɽ/ | ـڑ | ـڑ | ڑ | ੜ | |
16 | زے | zē | /z/ | ـز | ـز | ز | ز | ਜ਼ |
17 | ژے | zhē | /ʒ/ | ـژ | ـژ | ژ | - | |
18 | سین | sīna | /s/ | ـس | ـسـ | سـ | س | ਸ |
19 | شین | shīna | /ʃ/ | ـش | ـشـ | شـ | ش | ਸ਼ |
20 | صاد | ṣwāda | /s/ | ـص | ـصـ | صـ | ص | ਸ |
21 | ضاد | ẓwāda | /z/ | ـض | ـضـ | ضـ | ض | ਜ਼ |
22 | طوۓ | t̤o'ē | /t/ | ـط | ـطـ | طـ | ط | ਤ |
23 | ظوۓ | z̤o'ē | /z/ | ـظ | ـظـ | ظـ | ظ | ਜ਼ |
24 | عین | ʻaina | /ə,ɑː,ɪ,iː,u,uː,oː,ɔː,eː,ɛː, ʔ, ∅/ | ـع | ـعـ | عـ | ع | ਅ,ਆ,ਇ,ਈ,ਉ,ਊ,ਏ,ਐ,ਓ,ਔ |
25 | غین | g͟haina | /ɣ/ | ـغ | ـغـ | غـ | غ | ਗ਼ |
26 | فے | fē | /f/ | ـف | ـفـ | فـ | ف | ਫ਼ |
27 | قاف | qāfa | /q/ | ـق | ـقـ | قـ | ق | ਕ਼ |
28 | کاف | kāfa | /k/ | ـک | ـکـ | کـ | ਕ | |
29 | گاف | gāfa | /ɡ/ | ـگ | ـگـ | گـ | ਗ | |
30 | لام | lāma | /l/ | ـل | ـلـ | لـ | ل | ਲ |
31 | لؕام | ḷāma | /ɭ/ | ـلؕ | ـلؕـ | لؕـ | ਲ਼ | |
32 | میم | mīma | /m/ | ـم | ـمـ | مـ | م | ਮ |
33 | نون | nūna | /n, ɲ/ | ـن | ـنـ | نـ | ن | ਨ |
34 | ݨون | ṇūṇa | /ɳ/ | ـݨ | ـݨـ | ݨـ | ਣ | |
35 | نون غنّہ | nūn ġunnah | /, ŋ/ | ـں | ـن٘ـ | ن٘ـ | (ن٘) | ੰ, ਂ |
36 | واؤ | wā'oa | /ʋ, uː, ʊ, oː, ɔː/ | ـو | ـو | و | و | ੳ, ਵ |
37 | نکی ہے گول ہے | choṭī hē gol hē | /ɦ, ɑː, e:/ | ـہ | ـہـ | ہـ | ਹ | |
38 | دو چشمی ہے | do-cashmī hē | /ʰ/ หรือ /ʱ/ | ـھ | ـھـ | ھ | หลายแบบ / ੍ਹ | |
39 | ہمزہ | hamzah | /ʔ/, /∅/ | ء | ء | ء | - | |
40 | چھوٹی يے | choṭī yē | /j, iː/ | ـی | ـیـ | یـ | ੲ, ਯ | |
41 | وڈّی يے | waḍḍi yē | /ɛː, eː/ | ـے | N/A | N/A | ੇ, ੈ |
ไม่มีศัพท์ภาษาปัญจาบใดที่เริ่มต้นด้วย ں, ھ, ڑ หรือ ے
- ے (waddi ye) พบเฉพาะในตำแหน่งท้าย เมื่อมีรูปเขียนที่ออกเสียงเป็น e (ਏ) หรือ æ (ਐ) และอยู่ในตำแหน่งต้นหรือกลาง จะเขียนในรูป یَ แทน
- รูปสระแบ่งได้ดังนี้:
อักษรโรมัน | ท้าย | กลาง | ต้น | |
---|---|---|---|---|
a (ਅ) | ـہ | ـَ | اَ | |
ā (ਆ) | یٰ | ـَا | آ | |
i (ਇ) | N/A | ـِ | اِ | |
ī (ਈ) | ـِى | ـِيـ | اِی | |
ē (ਏ) | ـے | ـيـ | اے | |
ai (ਐ) | ـَے | ـَيـ | اَے | |
u (ਉ) | N/A | ـُ | اُ | |
ū (ਊ) | ـُو | اُو | ||
o (ਓ) | ـو | او | ||
au (ਔ) | ـَو | اَو |
ภาพ
- ตัวอย่างกวีในอักษรชาห์มุขีโดย Bulleh Shah กวีศูฟีคนสำคัญ
- ตัวอย่างอีกกวีหนึ่งโดย Bulleh Shah ในอักษรชาห์มุขี
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- Evans, Lorna Priest; Malik, M.G. Abbas (1 May 2019). "Unicode Proposal for ArLaam" (PDF). Unicode. Punjabi Parchar. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 21 April 2020. สืบค้นเมื่อ 21 April 2020.
- Singh Saini, Tejineder; Singh Lehal, Gurpreet; S Kalra, Virinder (August 2008). "Shahmukhi to Gurmukhi Transliteration System". Aclweb.org. Coling 2008 Organizing Committee: 177–180. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 14 August 2017. สืบค้นเมื่อ 21 April 2020.
- Sharma, Saurabh; Gupta, Vishal (May 2013). (PDF). Journal of Emerging Technologies in Web Intelligence. 5 (2): 174. doi:10.4304/JETWI.5.2.171-187. S2CID 55699784. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 21 April 2020. สืบค้นเมื่อ 21 April 2020.
- Dhanju, Kawarbir Singh; Lehal, Gurpreet Singh; Saini, Tejinder Singh; Kaur, Arshdeep (October 2015). "Design and Implementation of Shahmukhi Spell Checker" (PDF). Learnpunjabi.org. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 21 December 2018. สืบค้นเมื่อ 2 May 2020.
- Malik, Muhammad Ghulam Abbas; Boitet, Christian; Bhattcharyya, Pushpak (27 June 2012) [2010]. "ANALYSIS OF NOORI NASTA'LEEQ FOR MAJOR PAKISTANI LANGUAGES". King AbdulAziz University. Penang, Malaysia. p. 4. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 15 August 2017. สืบค้นเมื่อ 21 April 2020.
- Dorren, Gaston (2018). Babel: Around the World in Twenty Languages. Profile Books. ISBN .
- Sharma, Saurabh; Gupta, Vishal (May 2013). (PDF). Journal of Emerging Technologies in Web Intelligence. 5 (2): 174. doi:10.4304/JETWI.5.2.171-187. S2CID 55699784. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 21 April 2020. สืบค้นเมื่อ 21 April 2020.
- Handbook of Literacy in Akshara Orthography. Springer. 2019. p. 142. ISBN .
- Omer Tarin, 'Hazrat Baba Farid Ganj Shakar and the evolution of the literary Punjabi:A Brief Review' in Journal of Humanities and Liberal Arts, 1995, pp.21-30
- Bhardwaj, Mangat (2016). Panjabi: A Comprehensive Grammar. Routledge. p. 378. ISBN .
It is an ancient Arabic writing tradition (carried on in Persian, Urdu and Shahmukhi) to omit the diacritics (except the Hamza) in ordinary writing and to depend on the context to interpret a word.
- "Punjabi - Shahmukhi Script". sanlp.org. จากแหล่งเดิมเมื่อ 19 September 2019. สืบค้นเมื่อ 22 April 2020.
- Delacy 2003, p. XV–XVI.
- แทบไม่ค่อยใช้ในวรรณกรรม เว้นแต่จะระบุการออกเสียงของอักษรที่ไม่ม้วนลิ้น
แหล่งข้อมูลอื่น
- Shahmukhi to Gurmukhi Transliteration System: A Corpus based Approach 2020-11-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- The Western Panjabi Alphabet 2017-11-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Learn Shahmukhi
- Kalam-e-Baba Nanak
- Punjabi and Punjab
- E-Book on Gurmukhi and Shahmukhi
- PDF on Gurmukhi and Shahmukhi 2018-09-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
chahmukhi pycab شاہ م کھی xksrkhurmukhi ਸ ਹਮ ਖ aepltrngtw cakphraoxsthkhxngchah epnxksrepxresiy xahrbddaeplngthi odyhlkxyuinaekhwnpycab ichekhiynphasapycab odythwipekhiyndwyaebbxksr sungphasaxurdukichaebbxksrnidwy xksrepxresiy xahrbepnhnunginsxngxksrthiichekhiynphasapycab swnxikxksrhnungkhuxxksrkhurmukhithichawsikkhaelainrthpycabichxksrchahmukhi شاہ م کھی chahmukhi inaebbxksrchnidxksrirsrathisthangRight to left phasaphudphasapycabxksrthiekiywkhxngrabbaemfiniechiyaexraemxikaenbathixaxahrbepxresiy xahrbxksrchahmukhiyuniokhdchwngyuniokhdU 0600 to U 06FF U 0750 to U 077F U 08A0 to U 08FF U FB50 to U FDFF U FE70 to U FEFF bthkhwamniprakxbdwyinsthxksrsakl IPA sahrbkhaaenanaebuxngtnekiywkbsylksn IPA oprddu sahrbkhwamaetktangrahwang aela duthi sthxksrsakl wngelbehliymaelathb xksrchahmukhiekhiyncakkhwaipsay inkhnathixksrkhurmukhiekhiyncaksayipkhwa xksrchahmukhiichkhrngaerkodykwithinbthuxlththisufiinpycab aelaklayeprabbkarekhiyntamaebbaephnkhxngmusliminaekhwnpycab praethspakisthan hlngkarkhidesnaebngxinediy inkhnathichawhinduaelasikkhswnihyinrthpycab praethsxinediy ichxksrkhurmukhihruxethwnakhriinkarekhiynphasapycabchudtwxksrekhruxnghmayesrimsthxksrsra thungaemwapkticaimekhiynekhruxnghmayaelaklawthungechphaaodyny xksrchahmukhimiekhruxnghmayesrimsthxksrcakphasaxahrb ehmuxnknphasaxurdu ephuxaesdngsrasn ekhruxnghmayesrimsthxksrinxksrchahmukhi sylksn chux karichngan sthxksrsakl hmayehtu Khari Zabar a e ichinkhayumphasaxahrb echn عیسی phraeysu Zabar a e Zabar Tanwin an en ichinkhayumphasaxahrb echn فورا thnthi Maddah a ɑː ichechphaa Alif Maddah ا آ immikarekhiynaebbediyw Zer i ɪ ekhiynittwxksr Zer Tanwin in ɪn aethbimphbinkhayumphasaxahrb ekhiynittwxksr Pesh u u Hamza hlayaebb ichbnsraephuxraburahwangsxngkha echn ئ ۓ ؤ aela أ immikarekhiynaebbediyw Tashdid thaihphyychnamisxngtw dwykartngbnphyychnann ک kkphyychna ladb chux sthxksrsakl rupthay rupklang ruptn rupediyw xksrkhurmukhi1 الف alif ɑː aː ʔ ـا ـا ا ا ਅ ਆ rupklang 2 بے be b ـب ـبـ بـ ب ਬ3 پے pe p ـپ ـپـ پـ ਪ4 تے te t ـت ـتـ تـ ت ਤ5 ٹے ṭe ʈ ـٹ ـٹـ ٹـ ਟ6 ثے s e s ـث ـثـ ثـ ث ਸ7 جيم jima d ʒ ـج ـجـ جـ ج ਜ8 چے ce t ʃ ـچ ـچـ چـ ਚ9 وڈ ی حے waḍḍi ḥe ɦ ـح ـحـ حـ ح ਹ10 خے k he x ـخ ـخـ خـ خ ਖ 11 دال dala d ـد ـد د د ਦ12 ڈال ḍala ɖ ـڈ ـڈ ڈ ਡ13 ذال ẕala z ـذ ـذ ذ ذ ਜ 14 رے re r ـر ـر ر ر ਰ15 ڑے ṛe ɽ ـڑ ـڑ ڑ ੜ16 زے ze z ـز ـز ز ز ਜ 17 ژے zhe ʒ ـژ ـژ ژ 18 سین sina s ـس ـسـ سـ س ਸ19 شین shina ʃ ـش ـشـ شـ ش ਸ 20 صاد ṣwada s ـص ـصـ صـ ص ਸ21 ضاد ẓwada z ـض ـضـ ضـ ض ਜ 22 طوۓ t o e t ـط ـطـ طـ ط ਤ23 ظوۓ z o e z ـظ ـظـ ظـ ظ ਜ 24 عین ʻ aina e ɑː ɪ iː u uː oː ɔː eː ɛː ʔ ـع ـعـ عـ ع ਅ ਆ ਇ ਈ ਉ ਊ ਏ ਐ ਓ ਔ25 غین g haina ɣ ـغ ـغـ غـ غ ਗ 26 فے fe f ـف ـفـ فـ ف ਫ 27 قاف qafa q ـق ـقـ قـ ق ਕ 28 کاف kafa k ـک ـکـ کـ ਕ29 گاف gafa ɡ ـگ ـگـ گـ ਗ30 لام lama l ـل ـلـ لـ ل ਲ31 ل ام ḷama ɭ ـل ـل ـ ل ـ ਲ 32 میم mima m ـم ـمـ مـ م ਮ33 نون nuna n ɲ ـن ـنـ نـ ن ਨ34 ݨون ṇuṇa ɳ ـݨ ـݨـ ݨـ ਣ35 نون غن ہ nun ġunnah ŋ ـں ـن ـ ن ـ ن 36 واؤ wa oa ʋ uː ʊ oː ɔː ـو ـو و و ੳ ਵ37 نکی ہے گول ہے choṭi he gol he ɦ ɑː e ـہ ـہـ ہـ ਹ38 دو چشمی ہے do cashmi he ʰ hrux ʱ ـھ ـھـ ھ hlayaebb ਹ39 ہمزہ hamzah ʔ ء ء ء 40 چھوٹی يے choṭi ye j iː ـی ـیـ یـ ੲ ਯ41 وڈ ی يے waḍḍi ye ɛː eː ـے N A N A immisphthphasapycabidthierimtndwy ں ھ ڑ hrux ے ے waddi ye phbechphaaintaaehnngthay emuxmirupekhiynthixxkesiyngepn e ਏ hrux ae ਐ aelaxyuintaaehnngtnhruxklang caekhiyninrup ی aethn rupsraaebngiddngni xksrormn thay klang tna ਅ ـہ ـ ا a ਆ ی ـ ا آi ਇ N A ـ ا i ਈ ـ ى ـ يـ ا یe ਏ ـے ـيـ اےai ਐ ـ ے ـ يـ ا ےu ਉ N A ـ ا u ਊ ـ و ا وo ਓ ـو اوau ਔ ـ و ا وphaphtwxyangkwiinxksrchahmukhiody Bulleh Shah kwisufikhnsakhy twxyangxikkwihnungody Bulleh Shah inxksrchahmukhiduephimxksrkhurmukhixangxingEvans Lorna Priest Malik M G Abbas 1 May 2019 Unicode Proposal for ArLaam PDF Unicode Punjabi Parchar PDF cakaehlngedimemux 21 April 2020 subkhnemux 21 April 2020 Singh Saini Tejineder Singh Lehal Gurpreet S Kalra Virinder August 2008 Shahmukhi to Gurmukhi Transliteration System Aclweb org Coling 2008 Organizing Committee 177 180 PDF cakaehlngedimemux 14 August 2017 subkhnemux 21 April 2020 Sharma Saurabh Gupta Vishal May 2013 PDF Journal of Emerging Technologies in Web Intelligence 5 2 174 doi 10 4304 JETWI 5 2 171 187 S2CID 55699784 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 21 April 2020 subkhnemux 21 April 2020 Dhanju Kawarbir Singh Lehal Gurpreet Singh Saini Tejinder Singh Kaur Arshdeep October 2015 Design and Implementation of Shahmukhi Spell Checker PDF Learnpunjabi org PDF cakaehlngedimemux 21 December 2018 subkhnemux 2 May 2020 Malik Muhammad Ghulam Abbas Boitet Christian Bhattcharyya Pushpak 27 June 2012 2010 ANALYSIS OF NOORI NASTA LEEQ FOR MAJOR PAKISTANI LANGUAGES King AbdulAziz University Penang Malaysia p 4 PDF cakaehlngedimemux 15 August 2017 subkhnemux 21 April 2020 Dorren Gaston 2018 Babel Around the World in Twenty Languages Profile Books ISBN 978 1782832508 Sharma Saurabh Gupta Vishal May 2013 PDF Journal of Emerging Technologies in Web Intelligence 5 2 174 doi 10 4304 JETWI 5 2 171 187 S2CID 55699784 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 21 April 2020 subkhnemux 21 April 2020 Handbook of Literacy in Akshara Orthography Springer 2019 p 142 ISBN 978 3030059774 Omer Tarin Hazrat Baba Farid Ganj Shakar and the evolution of the literary Punjabi A Brief Review in Journal of Humanities and Liberal Arts 1995 pp 21 30 Bhardwaj Mangat 2016 Panjabi A Comprehensive Grammar Routledge p 378 ISBN 978 1317643265 It is an ancient Arabic writing tradition carried on in Persian Urdu and Shahmukhi to omit the diacritics except the Hamza in ordinary writing and to depend on the context to interpret a word Punjabi Shahmukhi Script sanlp org cakaehlngedimemux 19 September 2019 subkhnemux 22 April 2020 Delacy 2003 p XV XVI sfn error no target CITEREFDelacy2003 aethbimkhxyichinwrrnkrrm ewnaetcarabukarxxkesiyngkhxngxksrthiimmwnlinaehlngkhxmulxunShahmukhi to Gurmukhi Transliteration System A Corpus based Approach 2020 11 03 thi ewyaebkaemchchin The Western Panjabi Alphabet 2017 11 30 thi ewyaebkaemchchin Learn Shahmukhi Kalam e Baba Nanak Punjabi and Punjab E Book on Gurmukhi and Shahmukhi PDF on Gurmukhi and Shahmukhi 2018 09 03 thi ewyaebkaemchchin