หล มดำมวลปานกลาง อ งกฤษ Intermediate mass black hole IMBH ค อหล มดำท ม มวลมากกว าหล มดำจากดาวฤกษ หล กส บเท าของมวลดวงอาท

หลุมดำมวลปานกลาง (อังกฤษ: Intermediate-mass black hole; IMBH) คือหลุมดำที่มีมวลมากกว่าหลุมดำจากดาวฤกษ์ (หลักสิบเท่าของมวลดวงอาทิตย์) อย่างเห็นได้ชัด แต่ก็น้อยกว่าหลุมดำมวลยวดยิ่งอยู่มาก (หลายล้านเท่าของมวลดวงอาทิตย์)

หลักฐานการมีอยู่ของหลุมดำประเภทนี้ค่อนข้างน้อยเมื่อเทียบกับหลุมดำอีกสองประเภท มีการค้นพบแห่งกำเนิดรังสีเอ็กซ์ที่สว่างอย่างยิ่ง (ultra-luminous X ray source; ULX) ในดาราจักรใกล้เคียงที่น่าสงสัยว่าจะเป็นหลุมดำมวลปานกลาง ขนาดของมวลอยู่ระหว่าง 100-1,000 เท่าของมวลดวงอาทิตย์ แหล่งกำเนิดรังสีเอ็กซ์ชนิดนี้ตรวจพบอยู่ในย่านกำเนิดดาวฤกษ์ (เช่น ดาราจักรดาวระเบิด ) และน่าจะมีความเกี่ยวข้องกับกระจุกดาวอายุน้อยหลายแห่งซึ่งสังเกตพบในย่านเดียวกัน อย่างไรก็ดีเพียงการตรวจจับมวลที่มีการเปลี่ยนแปลงโดยการวิเคราะห์สเปกตรัมแสงของดาวคู่ ก็สามารถเผยถึงการมีอยู่ของหลุมดำมวลปานกลางว่าเป็นการพอกพูนมวลของ ULX ได้

อ้างอิง

"Black Hole Boldly Goes Where No Black Hole Has Gone Before". ESA News. January 3, 2007. สืบค้นเมื่อ 2006-05-24.
Maccarone, T.J.; และคณะ (2007), "A black hole in a globular cluster", Nature, 455: 183–185, doi:10.1038/nature05434
Patruno, A.; Portegies Zwart, S.; Dewi, J.; Hopman, C. (2006). "The ultraluminous X-ray source in M82: an intermediate-mass black hole with a giant companion". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters. 370 (1): L6–L9. doi:10.1111/j.1745-3933.2006.00176.x.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

แหล่งข้อมูลอื่น

ภาพถ่ายดาราจักรดาวระเบิด M82 จากกล้องโทรทรรศน์อวกาศจันทรา
ข่าวจากนาซา ว่าด้วยการค้นพบหลุมดำมวลปานกลาง โดย กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล
หลุมดำชนิดใหม่, โดย เดวิด คาสเทิลเวคคี เมษายน 2006

[1] "Black Hole Boldly Goes Where No Black Hole Has Gone Before". ESA News. January 3, 2007. สืบค้นเมื่อ 2006-05-24.

[2] Maccarone, T.J.; และคณะ (2007), "A black hole in a globular cluster", Nature, 455: 183–185, doi:10.1038/nature05434

[Patrunoetal2006-3] Patruno, A.; Portegies Zwart, S.; Dewi, J.; Hopman, C. (2006). "The ultraluminous X-ray source in M82: an intermediate-mass black hole with a giant companion". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters. 370 (1): L6–L9. doi:10.1111/j.1745-3933.2006.00176.x.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()