สมเด จพระเจ าบรมราชา เป นพระมหากษ ตร ย ครอง ร ชกาลท 9 ครองราชย ระหว าง พ ศ 1853 1887สมเด จพระเจ าบรมราชาพระเจ ากร งอโยธย

สมเด็จพระเจ้าบรมราชา เป็นพระมหากษัตริย์ครอง รัชกาลที่ 9 ครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 1853–1887

สมเด็จพระเจ้าบรมราชา
พระเจ้ากรุงอโยธยา
ครองราชย์	พ.ศ. 1853 – พ.ศ. 1887 (34 ปี)
ก่อนหน้า
ถัดไป	สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1

สวรรคต	พ.ศ. 1887
ชายา	พระนางเจ้าสุนันทาเทวี
พระราชบิดา	พระเจ้าธรรมไตรโลก กรุงศรีสัชนาลัย

พระปรมาภิไธย

พระบาทสมเดจ์พระเจ้ารามาธิบดีศรีวิสุทธิสุริยวงษองคบุริโสดมบรมจักรพรรดิ ราชาธิราชตรีภูวะนาธิเบศบรมบพิตรพระพุทธิเจ้าอยู่หัว (ใน พระอายการเบดเสรจ มหาศักราช ๑๒๖๓ ปีมะแม (พ.ศ. 1886))
สมเด็จพระเจ้าบรมราชา (หลังขึ้นครองราชย์ใน พระราชพงศาวดารเหนือ)
พระเจ้าบรมราชา (ใน พระราชพงศาวดารเหนือ)

พระราชประวัติ

ใน พระราชพงศาวดารเหนือ กล่าวถึงพระราชประวัติของสมเด็จพระเจ้าบรมราชาว่าเสด็จพระราชสมภพแต่แห่งกรุงศรีสัชนาลัยเป็นพระราชบิดา และเจ้าราชาธิราชเป็นพระเชษฐาร่วมสายพระโลหิต หลังทรงราชาภิเษกขึ้นเสวยราชสมบัติครองกรุงอโยธยาแล้ว ทรงได้รับเฉลิมพระปรมาภิไธยว่า สมเด็จพระเจ้าบรมราชา หรือ พระบาทสมเดจ์พระเจ้ารามาธิบดีศรีวิสุทธิสุริยวงษองคบุริโสดมบรมจักรพรรดิ ราชาธิราชตรีภูวะนาธิเบศบรมบพิตรพระพุทธิเจ้าอยู่หัว ปรากฏใน พระอายการเบดเสรจ มหาศักราช ๑๒๖๓ ปีมะแม (พ.ศ. 1886) เสวยรายสมบัติครองกรุงอโยธยาตั้งแต่ พ.ศ. 1853 – พ.ศ. 1887 เป็นเวลา 34 ปี

เหตุการณ์ในรัชสมัย

เสวยราชสมบัติ

ครั้น พระเชษฐาธิราชเสด็จสวรรคต เหล่าขุนนางเสนาอำมาตย์กรุงอโยธยาจึงอัญเชิญพระเจ้าบรมราชา พระราชอนุชากระทำพระราชพิธีราชาภิเษกขึ้นเสวยราชสมบัติเป็นพระเจ้าแผ่นดินครองกรุงอโยธยาราชธานี เฉลิมพระปรมาภิไธยว่า สมเด็จพระเจ้าบรมราชา โปรดให้นางสุนันทาเทวี พระราชธิดาของสมเด็จพระเจ้าสุวรรณราชาเป็นพระอัครมเหสี

ชาวต่างชาติเข้ามาค้าขาย

ด้วยบุญญาธิการของสมเด็จพระเจ้าบรมราชาครั้นพระนางเจ้าสุนันทาเทวีทรงพระครรภ์ล่วงไป 10 เดือนจวนเวลาค่ำใกล้ประสูติ บรรดาชาวจีน จาม พราหมณ์ นักเทศน์ กุลา อังกฤษ ญี่ปุ่น และวิลันดา (ฮอลันดา) ต่างพากันแต่งเรือสำเภาเข้ามาค้าขายถึงกรุงอโยธยา และถวายเครื่องราชบรรณาการแก่สมเด็จพระเจ้าบรมราชา

มอบเวรราชสมบัติ

ครั้นพระนางเจ้าสุนันทาเทวีประสูติพระราชกุมาร สมเด็จพระเจ้าบรมราชาจึงพระราชทานนามพระราชกุมารว่า วรเชษฐกุมาร เมื่อเจ้าวรเชษฐกุมารมีพระชนม์ครบ 16 พรรษา สมเด็จพระเจ้าบรมราชาทรงมีพระทัยใคร่ออกผนวช และมอบเวรราชสมบัติแก่พระราชบุตร จึงมีพระราชโองการตรัสสั่งแก่ขุนนางเสนาอำมาตย์ให้ส่งข่าวถึงพระประยูรญาติทั้งเมืองฝ่ายข้างเหนือ และเมืองข้างใต้

ทรงผนวช

เมื่อวันพุธ ขึ้น 1 ค่ำเดือน 6 ปีฉลูศก สมเด็จพระเจ้าบรมราชาเสด็จออกจากกรุงอโยธยาพร้อมด้วยเจ้าวรเชษฐกุมาร พระราชกุมาร พระสนาม และเสนามนตรีแห่ล้อมขบวนเป็นบริวารไปยังวัดสมโณโกฏิ (หรือ วัดสมณโกฏฐาราม) มีพระสังฆราชาเป็นประธาน พระมหาเทพโมฬีเป็นผู้แสดงกรรมวาจา และพระมหาธรรมไตรโลก วัดสุทธาเป็นอนุสาวนะ มีพระสงฆ์ประชุม 100 รูป กระทำพระราชพิธีอุปสมบทสมเด็จพระเจ้าบรมราชา และยังมีพระสงฆ์อุปสมบทใหม่อีกกว่า 100 รูป

สมเด็จพระเจ้าบรมราชาทรงผนวช ณ วัดสมโณโกฏิ แล้วเสด็จไปประทับอยู่ ณ อารามวัดป่าหลวงนอกเมืองชลอนตราบเท่าสิ้นพระชนมายุของพระองค์ในพระอารามนั้น

สถาปนาพระพุทธไตรรัตนนายก (วัดพนัญเชิง)

และคณะ สันนิษฐานว่า สมเด็จพระเจ้าบรมราชาซึ่งเป็นพระราชบิดาของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) ครองราชสมบัติกรุงพระนครอโยธยาระหว่าง พ.ศ. 1853 ถึง พ.ศ. 1887 เป็นกษัตริย์ผู้ทรงสถาปนาพระพุทธไตรรัตนนายก (วัดพนัญเชิง) ตามที่ปรากฏใน พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ ว่า:–

จุลศักราช ๖๘๖ ชวดศก (พ.ศ. ๑๘๖๗) แรกสถาปนาพระพุทธเจ้า เจ้าพแนงเชิง

พระอัครมเหสีและพระราชโอรสธิดา

พระราชพงศาวดารเหนือ ระบุว่าสมเด็จพระเจ้าบรมราชาพระอัครมเหสี 1 พระองค์

: มีพระราชโอรสธิดาดังนี้

เจ้าวรเชษฐกุมาร (สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1)

ทัศนะ

มีนักประวัติศาสตร์ประเมินว่า พงศาวดารเหนือ เป็นเอกสารมีความคลาดเคลื่อนมาก "พระบรมราชา" พระองค์นี้อาจหมายถึงสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา) ก็ได้

ดูเพิ่ม

รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย

อ้างอิง

เชิงอรรถ

คณะกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี. (2542). "พระราชพงศาวดารเหนือ (เรื่องพระบรมราชา)," ประชุมพงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๑. จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในมหามงคลสมัยฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๓๙. กรุงเทพฯ: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. หน้า 124–125. ISBN
ธนโชติ เกียรติณภัทร."อโยธยาก่อน พ.ศ. ๑๘๙๓ ความทรงจำจากเอกสารและตำนาน," ศิลปวัฒนธรรม, 44(10)(สิงหาคม, 2566): 21. อ้างใน กฏหมายตราสามดวง.
คณะกรมการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. (2513). เฉลิมพระราชอนุสาวรีย์สมเด็จพระรามาธิบดีศรีสุนทรบรมบพิตรพระพุทธิเจ้าอยู่หัว (อนุสรณ์สมเด็จพระเจ้าอู่ทองรามาธิบดีศรีสินทรบรมบพิตรพระพุทธเจ้าอยู่หัว). คณะกรมการจังหวัดพระนครศรีอยุธยาจัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในอภิลักขิตมงคลสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพระราชอนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าอู่ทองรามาธิบดีที่ ๑ และอยุธยามหาปราสาท วันที่ ๒๔ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๑๓ ประมวญไว้ซึ่งประวัติศาสตร์อันเนื่องด้วยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ พระบรมราชประวัติ การประดิษฐานพระราชวงศ์อู่ทองหรือเชียงรายสถาปนากรุงเทพทวาราวศรีอยุธยาหรือกรุงอโยธยาศรีรามเทพนคร พระมหากษัตริย์ราชวงศ์อู่ทองมาจากไหน สัมพันธ์กับวงศ์สุพรรณอย่างไร ปูชนียโบราณวัตถุสถาน ประติมากรรม สถาปัตยกรรม ศิลปกรรมสมัยหลงเหลืออยู่ที่ไหนบ้าง ทำไมจึงเรียกว่าพระเจ้าอู่ท่องว่าเชษฐบิดร ค้นคว้ามาเขียนโดยนักประวัติศาสตร์ นักโบราณคดี นักปกครอง นักโหราศาสตร์ นักวรรณคดี นายแพทย์ปริญญา ผู้ทรงคุณวุฒิทางประติมากรรม สถาปัตยกรรม ศิลปกรรม. พระนคร: ศิริมิตรการพิมพ์. หน้า 121.
ขนิษฐา ด้วงชนะ และคณะ. (2550). เจ้าอาวาสและวัดในประเทศไทย (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา) เล่ม 3. กรุงเทพฯ: ประชามติ. หน้า 117.
มานิต วัลลิโภดม, ตรี อมาตยกุล และไลออนส์, เอลิซาเบธ. (2510). ศิลปสมัยอู่ทอง ศิลปะสมัยอยุธยา ศิลปสมัยรัตนโกสินทร์. พระนคร: กรมศิลปากร. หน้า 30.
กรมศิลปากร. (2498). พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์. จอมพลผิน ชุณหะวัณ และนางเพทาย พยุงเวชชศาสตร์ พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ หลวงพยุงเวชชศาสตร์ (พยุง พยุงเวช) และแพทย์หญิงสุภาณี พยุงเวช วันที่ ๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๘. พระนคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย. หน้า 129.
พระอุดมสิทธินายก (กำพล คุณงฺกโร). (2563). รายงานการวิจัยเรื่อง การบริหารจัดการและพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและประเพณี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. พระนครศรีอยุธยา: คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หน้า 60.

[:1-1] คณะกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี. (2542). "พระราชพงศาวดารเหนือ (เรื่องพระบรมราชา)," ประชุมพงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๑. จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในมหามงคลสมัยฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๓๙. กรุงเทพฯ: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. หน้า 124–125. ISBN

[2] ธนโชติ เกียรติณภัทร."อโยธยาก่อน พ.ศ. ๑๘๙๓ ความทรงจำจากเอกสารและตำนาน," ศิลปวัฒนธรรม, 44(10)(สิงหาคม, 2566): 21. อ้างใน กฏหมายตราสามดวง.

[3] คณะกรมการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. (2513). เฉลิมพระราชอนุสาวรีย์สมเด็จพระรามาธิบดีศรีสุนทรบรมบพิตรพระพุทธิเจ้าอยู่หัว (อนุสรณ์สมเด็จพระเจ้าอู่ทองรามาธิบดีศรีสินทรบรมบพิตรพระพุทธเจ้าอยู่หัว). คณะกรมการจังหวัดพระนครศรีอยุธยาจัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในอภิลักขิตมงคลสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพระราชอนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าอู่ทองรามาธิบดีที่ ๑ และอยุธยามหาปราสาท วันที่ ๒๔ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๑๓ ประมวญไว้ซึ่งประวัติศาสตร์อันเนื่องด้วยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ พระบรมราชประวัติ การประดิษฐานพระราชวงศ์อู่ทองหรือเชียงรายสถาปนากรุงเทพทวาราวศรีอยุธยาหรือกรุงอโยธยาศรีรามเทพนคร พระมหากษัตริย์ราชวงศ์อู่ทองมาจากไหน สัมพันธ์กับวงศ์สุพรรณอย่างไร ปูชนียโบราณวัตถุสถาน ประติมากรรม สถาปัตยกรรม ศิลปกรรมสมัยหลงเหลืออยู่ที่ไหนบ้าง ทำไมจึงเรียกว่าพระเจ้าอู่ท่องว่าเชษฐบิดร ค้นคว้ามาเขียนโดยนักประวัติศาสตร์ นักโบราณคดี นักปกครอง นักโหราศาสตร์ นักวรรณคดี นายแพทย์ปริญญา ผู้ทรงคุณวุฒิทางประติมากรรม สถาปัตยกรรม ศิลปกรรม. พระนคร: ศิริมิตรการพิมพ์. หน้า 121.

[4] ขนิษฐา ด้วงชนะ และคณะ. (2550). เจ้าอาวาสและวัดในประเทศไทย (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา) เล่ม 3. กรุงเทพฯ: ประชามติ. หน้า 117.

[:2-5] มานิต วัลลิโภดม, ตรี อมาตยกุล และไลออนส์, เอลิซาเบธ. (2510). ศิลปสมัยอู่ทอง ศิลปะสมัยอยุธยา ศิลปสมัยรัตนโกสินทร์. พระนคร: กรมศิลปากร. หน้า 30.

[6] กรมศิลปากร. (2498). พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์. จอมพลผิน ชุณหะวัณ และนางเพทาย พยุงเวชชศาสตร์ พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ หลวงพยุงเวชชศาสตร์ (พยุง พยุงเวช) และแพทย์หญิงสุภาณี พยุงเวช วันที่ ๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๘. พระนคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย. หน้า 129.

[7] พระอุดมสิทธินายก (กำพล คุณงฺกโร). (2563). รายงานการวิจัยเรื่อง การบริหารจัดการและพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและประเพณี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. พระนครศรีอยุธยา: คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หน้า 60.