Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
บทความนี้อาจต้องเขียนใหม่ทั้งหมดเพื่อให้เป็นไปตามของวิกิพีเดีย หรือกำลังดำเนินการอยู่ คุณช่วยเราได้ อาจมีข้อเสนอแนะ |
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
บทความนี้อาจขยายความได้โดยการแปลบทความที่ตรงกันในภาษาอังกฤษ คลิกที่ [ขยาย] เพื่อศึกษาแนวทางการแปล
|
วิทยาศาสตร์ หมายถึง ความรู้เกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ ในธรรมชาติทั้งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต รวมทั้งกระบวนการประมวลความรู้เชิงประจักษ์ ที่เรียกว่ากระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และกลุ่มขององค์ความรู้ที่ได้จากกระบวนการดังกล่าว
การศึกษาในด้านวิทยาศาสตร์ยังถูกแบ่งย่อยออกเป็น วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ และ วิทยาศาสตร์ประยุกต์ คำว่า science ในภาษาอังกฤษ ซึ่งแปลว่า วิทยาศาสตร์นั้น มาจากภาษาลาติน คำว่า scientia ซึ่งหมายความว่า ความรู้ ในคริสต์ศตวรรษที่ 17 ฟรานซิส เบคอนได้พยายามคิดค้นวิธีมาตรฐานในการอุปนัย เพื่อนำมาใช้สร้างทฤษฎีหรือต่าง ๆ ทางวิทยาศาสตร์จากข้อมูลที่ทดลองหรือสังเกตได้จากธรรมชาติ เป็นผู้รื้อถอนและปรับปรุงแนวความคิดเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์สมัยเก่า ที่ยึดติดกับแนวความคิดของอริสโตเติลทิ้งไป. ณ ขณะนั้น กาลิเลโอได้กำหนดลักษณะสำคัญของวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ไว้ดังนี้
- ทำนายสิ่งที่เกิดขึ้นในปรากฏการณ์ธรรมชาติได้ โดยที่ไม่จำเป็นต้องอธิบายสาเหตุได้ เช่น ในขณะที่ยังไม่มีความรู้เรื่องแรงโน้มถ่วงนั้น กาลิเลโอไม่สนใจที่จะอธิบายว่า "ทำไมวัตถุถึงตกลงสู่พื้นดิน ?" แต่สนใจคำถามที่ว่า "เมื่อมันตกแล้ว มันจะถึงพื้นภายในเวลาเท่าใด ?"
- ใช้คณิตศาสตร์เพื่อเป็นภาษาหลักของวิทยาศาสตร์ (ดูหัวข้อ คณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์)
ในเวลาต่อมา ไอแซก นิวตันได้ต่อเติมรากฐานและระบบระเบียบของแนวคิดเหล่านี้ และเป็นต้นแบบสำหรับสาขาด้านอื่น ๆ ของวิทยาศาสตร์
ก่อนหน้านั้น, ในปี ค.ศ. 1619 เรอเน เดส์การตส์ ได้เริ่มเขียนความเรียงเรื่อง (ซึ่งเขียนไม่เสร็จ). โดยความเรียงชิ้นนี้ถือเป็นความเรียงชิ้นแรกที่เสนอกระบวนการคิดเกี่ยวกับและ. อย่างไรก็ตามเนื่องจากเดส์การตส์ได้ทราบเรื่องที่กาลิเลโอ ผู้มีความคิดคล้ายกับตนถูกเรียกสอบสวนโดย โป๊ปแห่งกรุงโรม ทำให้เดส์การตส์ไม่ได้ตีพิมพ์ผลงานชิ้นนี้ออกมาในเวลานั้น
การพยายามจะทำให้ระเบียบวิธีทางวิทยาศาสตร์เป็นระบบนั้น ต้องพบกับ ที่ชี้ให้เห็นว่าการคิดแบบอุปนัย (ซึ่งเริ่มต้นโดยฟรานซิส เบคอน) นั้น ไม่ถูกต้องตามหลักตรรกศาสตร์. เดวิด ฮูมได้อธิบายปัญหาดังกล่าวออกมาอย่างละเอียด ในความคิดลักษณะเดียวกับคนอื่น ๆ ได้พยายามอธิบายว่าสมมติฐานที่จะใช้ได้นั้นจะต้อง (falsifiable) นั่นคือจะต้องอยู่ในฐานะที่ถูกปฏิเสธได้ ความยุ่งยากนี้ทำให้เกิดการปฏิเสธความเชื่อพื้นฐานที่ว่ามีระเบียบวิธี 'หนึ่งเดียว' ที่ใช้ได้กับวิทยาศาสตร์ทุกแขนง และจะทำให้สามารถแยกแยะวิทยาศาสตร์ ออกจากสาขาอื่นที่ไม่เป็นวิทยาศาสตร์ได้
ปรัชญาวิทยาศาสตร์
ความสำเร็จอันยิ่งใหญ่ของวิทยาศาสตร์ในประวัติศาสตร์มนุษย์ ได้สร้างประเด็นคำถามทางปรัชญาไว้มากมาย. โดยได้ตั้งคำถามทางปรัชญาที่สำคัญดังนี้
- สิ่งใดเป็นตัวแบ่งแยกความรู้ทางวิทยาศาสตร์กับความรู้ประเภทอื่น ๆ เช่น โหราศาสตร์
- ความรู้ทางวิทยาศาสตร์เป็นความจริงหรือไม่
- ความรู้ทางวิทยาศาสตร์เชื่อถือได้แค่ไหน
- วิทยาศาสตร์มีประโยชน์จริง ๆ หรือไม่
- ศีลธรรมของวิทยาศาสตร์ที่เหมาะสม คือรูปแบบใด
ประเด็นเหล่านี้ยังเป็นที่ถกเถียงในหมู่อย่างมากในปัจจุบัน และไม่มีความเห็นใดที่ได้รับการยอมรับทั่วไปอีกเลยทีเดียว
สาขาของวิทยาศาสตร์
วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ
|
|
|
|
|
|
วิทยาศาสตร์ประยุกต์
- วิทยาการคอมพิวเตอร์
- วิทยาการสารสนเทศ หรือ สารสนเทศศาสตร์
- วิทยาศาสตร์พุทธิปัญญา (Cognitive science)
- (eng)
- บรรณารักษศาสตร์และสารนิเทศศาสตร์
วิทยาศาสตร์สุขภาพ (Health Science)
|
|
หมายเหตุ
- คำว่า "วิทยาศาสตร์" มักถูกใช้เพื่อแทนคำว่า "Science" ในภาษาอังกฤษ แต่ถ้าจะกล่าวให้ตรงความหมายแล้ว เราใช้คำว่า "วิทยาศาสตร์" เพื่อหมายถึง "Exact science" ซึ่งไม่รวมสาขาวิชาทางสังคมศาสตร์เอาไว้ แม้ว่าสาขาวิชาทางสังคมศาสตร์จะใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์เช่นเดียวกัน การแบ่งแยกดังกล่าวมีขึ้นเนื่องจากความแตกต่างในด้านเนื้อหาและธรรมชาติของการศึกษา มิใช่เรื่องของความจริงหรือความถูกต้องแต่อย่างใด คำว่า "Science" ในภาษาอังกฤษจะมีความหมายเทียบเท่ากับคำว่า "ศาสตร์"
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- Feynman Richard. The Feynman Lecture Notes on Physics. Addison-wesley, 1971.
- Morris Kilne. Mathematics for the Non-mathematician. Dover Publication, 1985.
แหล่งข้อมูลอื่น
- รายชื่อเว็บไซต์เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ไทย
- เว็บบอร์ดวิทยาศาสตร์ - สังคมวิทยาศาสตร์ สังคมแห่งการเรียนรู้ 2009-08-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
แหล่งข้อมูลเพิ่มเติมในภาษาอื่น
- วิทยาศาสตร์คืออะไร 2005-04-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน โดย ริชาร์ด ไฟน์แมน
- การแบ่งประเภทวิทยาศาสตร์ 2008-06-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ข่าววิทยาศาสตร์ประจำวัน 2008-10-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- รายการที่เรียงตามตัวอักษรดัดแปลงมาจากบทความใน Internet-Encyclopedia ชื่อว่า "Science" 2005-03-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ศีลธรรมของวิทยาศาสตร์ 2005-03-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- นิตยสาร Scientific American
- นิตยสาร New Scientist
- องค์กรวิทยาศาสตร์ของประเทศสหรัฐอเมริกา
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
bthkhwamnixactxngekhiynihmthnghmdephuxihepniptammatrthankhunphaphkhxngwikiphiediy hruxkalngdaeninkarxyu khunchwyeraid hnaxphiprayxacmikhxesnxaenalingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisudbthkhwamnixackhyaykhwamidodykaraeplbthkhwamthitrngkninphasaxngkvs khlikthi khyay ephuxsuksaaenwthangkaraeplkhunsamarthdu karaepldwykhxmphiwetxrcakbthkhwaminphasaxngkvs ekhruxngmuxchwyaeplxyang diphaexl hrux kuekilthranselth epncuderimtnthidisahrbkaraepl xyangirktam phuaeplcatxngtrwcsxbkhxphidphladcakkaraepldwykhxmphiwetxraelayunynwakaraeplnnthuktxng erakhxptiesthenuxhathikhdlxkcakekhruxngmuxaeplthiimmikartrwcthankxnephyaephr krunaxyaaeplswnkhxngkhxkhwamthiduaelwechuxthuximidhruxmikhunphaphta thaepnipid oprdchwyyunyndwykartrwcsxbaehlngxangxingthipraktinbthkhwamphasann oprdrabuiwinkhwamyxkaraekikhwakhunaeplenuxhamacakphasaid khunkhwrephimaemaebb Translated en Science iwinhnaphudkhuy sahrbkhaaenanaaelaaenwthangephimetim oprdsuksaidthi wikiphiediy karaepl withyasastr hmaythung khwamruekiywkbsingtang inthrrmchatithngthimichiwitaelaimmichiwit rwmthngkrabwnkarpramwlkhwamruechingpracks thieriykwakrabwnkarthangwithyasastr aelaklumkhxngxngkhkhwamruthiidcakkrabwnkardngklaw karsuksaindanwithyasastryngthukaebngyxyxxkepn withyasastrthrrmchati aela withyasastrprayukt khawa science inphasaxngkvs sungaeplwa withyasastrnn macakphasalatin khawa scientia sunghmaykhwamwa khwamru inkhriststwrrsthi 17 fransis ebkhxnidphyayamkhidkhnwithimatrthaninkarxupny ephuxnamaichsrangthvsdihruxtang thangwithyasastrcakkhxmulthithdlxnghruxsngektidcakthrrmchati epnphuruxthxnaelaprbprungaenwkhwamkhidekiywkbwithyasastrsmyeka thiyudtidkbaenwkhwamkhidkhxngxrisotetilthingip n khnann kalieloxidkahndlksnasakhykhxngwithyasastrsmyihmiwdngni thanaysingthiekidkhuninpraktkarnthrrmchatiid odythiimcaepntxngxthibaysaehtuid echn inkhnathiyngimmikhwamrueruxngaerngonmthwngnn kalieloximsnicthicaxthibaywa thaimwtthuthungtklngsuphundin aetsnickhathamthiwa emuxmntkaelw mncathungphunphayinewlaethaid ichkhnitsastrephuxepnphasahlkkhxngwithyasastr duhwkhx khnitsastraelawithyasastr inewlatxma ixaesk niwtnidtxetimrakthanaelarabbraebiybkhxngaenwkhidehlani aelaepntnaebbsahrbsakhadanxun khxngwithyasastr kxnhnann inpi kh s 1619 erxen edskarts iderimekhiynkhwameriyngeruxng sungekhiynimesrc odykhwameriyngchinnithuxepnkhwameriyngchinaerkthiesnxkrabwnkarkhidekiywkbaela xyangirktamenuxngcakedskartsidthraberuxngthikalielox phumikhwamkhidkhlaykbtnthukeriyksxbswnody oppaehngkrungorm thaihedskartsimidtiphimphphlnganchinnixxkmainewlann karphyayamcathaihraebiybwithithangwithyasastrepnrabbnn txngphbkb thichiihehnwakarkhidaebbxupny sungerimtnodyfransis ebkhxn nn imthuktxngtamhlktrrksastr edwid humidxthibaypyhadngklawxxkmaxyanglaexiyd inkhwamkhidlksnaediywkbkhnxun idphyayamxthibaywasmmtithanthicaichidnncatxng falsifiable nnkhuxcatxngxyuinthanathithukptiesthid khwamyungyaknithaihekidkarptiesthkhwamechuxphunthanthiwamiraebiybwithi hnungediyw thiichidkbwithyasastrthukaekhnng aelacathaihsamarthaeykaeyawithyasastr xxkcaksakhaxunthiimepnwithyasastridprchyawithyasastrkhwamsaercxnyingihykhxngwithyasastrinprawtisastrmnusy idsrangpraednkhathamthangprchyaiwmakmay odyidtngkhathamthangprchyathisakhydngni singidepntwaebngaeykkhwamruthangwithyasastrkbkhwamrupraephthxun echn ohrasastr khwamruthangwithyasastrepnkhwamcringhruxim khwamruthangwithyasastrechuxthuxidaekhihn withyasastrmipraoychncring hruxim silthrrmkhxngwithyasastrthiehmaasm khuxrupaebbid praednehlaniyngepnthithkethiynginhmuxyangmakinpccubn aelaimmikhwamehnidthiidrbkaryxmrbthwipxikelythiediywsakhakhxngwithyasastrwithyasastrthrrmchati fisiks fisiksthvsdi en theoretical physics eng swnsastr Acoustics eng withyasastrolk Earth Sciences darasastr Astronomy fisiksdarasastr Astrophysics eng Biophysics eng ckrwalwithya Cosmology Cryogenics phlsastr Dynamics phlsastrkhxngihl Fluid dynamics eng Mathematical physics eng klsastr Mechanics Nuclear physics thsnsastr Optics Particle physics eng or High Energy Physics eng eng eng ekhmi ekhmiwiekhraah Analytical chemistry chiwekhmi Biochemistry ekhmikarkhanwn Computational chemistry ekhmiiffa Electrochemistry ekhmixninthriy Inorganic chemistry wsdusastr Materials science ekhmisingaewdlxm ekhmixinthriy Organic chemistry ekhmifisiks Physical chemistry Quantum chemistry Spectroscopy Stereochemistry ekhmikhwamrxn Thermochemistry chiwwithya kaywiphakhsastr Anatomy Astrobiology chiwekhmi Biochemistry chiwsarsnethssastr Bioinformatics Biophysics phvkssastr Botany chiwwithyakhxngesll Cell biology eng Cladistics eng withyaesll Cytology Developmental biology eng niewswithya Ecology kitwithya Entomology withyakarrabad Epidemiology Evolutionary biology en Evolutionary biology eng eng phnthusastr Genetics Population genetics Genomics Proteomics citwithya en Psychology withyasastrsingaewdlxm miychwithya Histology minwithya Ichtyology withyaphumikhumkn Immunology chiwwithyathangthael Marine biology culchiwwithya Microbiology xnuchiwwithya Molecular Biology snthanwithya Morphology prasathwithyasastr Neuroscience eng pksiwithya Ornithology brrphchiwinwithya Palaeobiology Phycology Algology wiwthnakarchatiphnthu eng eng srirwithya Physiology eng xnukrmwithan Taxonomy phiswithya Toxicology withyaiwrs Virology stwwithya Zoology withyasastrprayukt wiswkrrmsastr sakhakhxngwiswkrrmsastr withyakarkhxmphiwetxr withyakarsarsneths hrux sarsnethssastr withyasastrphuththipyya Cognitive science eng brrnarkssastraelasarniethssastrwithyasastrsukhphaph Health Science ephschsastr Pharmacy thntaephthysastr Dentistry aephthysastr Medicine enuxngxkwithya Oncology phyathiwithya Pathology ewchsastr ephschwithya Pharmacology phiswithya Toxicology Veterinary medicine ethkhnikhkaraephthy thsnmatrsastr Optometry kayphaphbabd kickrrmbabd withyasastrkarkila Sports science hmayehtukhawa withyasastr mkthukichephuxaethnkhawa Science inphasaxngkvs aetthacaklawihtrngkhwamhmayaelw eraichkhawa withyasastr ephuxhmaythung Exact science sungimrwmsakhawichathangsngkhmsastrexaiw aemwasakhawichathangsngkhmsastrcaichkrabwnkarthangwithyasastrechnediywkn karaebngaeykdngklawmikhunenuxngcakkhwamaetktangindanenuxhaaelathrrmchatikhxngkarsuksa miicheruxngkhxngkhwamcringhruxkhwamthuktxngaetxyangid khawa Science inphasaxngkvscamikhwamhmayethiybethakbkhawa sastr duephimsthaniyxywithyasastrraychuxkhnawithyasastrinpraethsithyxangxingFeynman Richard The Feynman Lecture Notes on Physics Addison wesley 1971 Morris Kilne Mathematics for the Non mathematician Dover Publication 1985 aehlngkhxmulxunraychuxewbistekiywkbwithyasastrithy ewbbxrdwithyasastr sngkhmwithyasastr sngkhmaehngkareriynru 2009 08 07 thi ewyaebkaemchchinaehlngkhxmulephimetiminphasaxun withyasastrkhuxxair 2005 04 05 thi ewyaebkaemchchin ody richard ifnaemn karaebngpraephthwithyasastr 2008 06 19 thi ewyaebkaemchchin khawwithyasastrpracawn 2008 10 06 thi ewyaebkaemchchin raykarthieriyngtamtwxksrddaeplngmacakbthkhwamin Internet Encyclopedia chuxwa Science 2005 03 09 thi ewyaebkaemchchin silthrrmkhxngwithyasastr 2005 03 07 thi ewyaebkaemchchin nitysar Scientific American nitysar New Scientist xngkhkrwithyasastrkhxngpraethsshrthxemrika