ยุทธการกระทะเหล็ก

ยุทธการกระทะเหล็ก (ญี่ปุ่น: 料理の鉄人; โรมาจิ: Ryōri no Tetsujin) หรือในชื่อภาษาอังกฤษว่า ไอรอนเชฟ (Iron Chef) เป็นรายการเกมโชว์แข่งทำอาหารผลิตโดยสถานีโทรทัศน์ฟูจิ ออกอากาศครั้งแรกเมื่อวันที่ 10 ตุลาคม ค.ศ. 1993 จบลงเมื่อวันที่ 24 กันยายน ค.ศ. 1999 และกลับมาออกอากาศใหม่อีกครั้งเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม ค.ศ. 2012 หลังจากได้ยุติรายการไปกว่า 13 ปีโดยใช้ชื่อรายการให้เป็นอย่างสากลที่ส่วนใหญ่รู้จัก นั่นก็คือ เชฟกระทะเหล็ก (Iron Chef) เป็นตัวอักษร คะตะกะนะ (ญี่ปุ่น: アイアンシェフ; โรมาจิ: Iron Chef Yomigaeru) โดยจะผลิตออกมาให้รองรับในแบบสากล พร้อมทุกอย่างที่จะกำกับไปด้วยทั้งภาษาญี่ปุ่นและภาษาอังกฤษ

ยุทธการกระทะเหล็ก
ประเภท	แข่งขันทำอาหาร
เสนอโดย
ผู้ประพันธ์ดนตรีแก่นเรื่อง	ฮานส์ ซิมเมอร์
ประเทศแหล่งกำเนิด	ประเทศญี่ปุ่น
ภาษาต้นฉบับ	ญี่ปุ่น
จำนวนตอน	309
การผลิต
กล้อง	Multi-camera
ความยาวตอน	30 นาที (1993-1994) 45 นาที (1994-1999)
ออกอากาศ
เครือข่าย	สถานีโทรทัศน์ฟูจิ
ออกอากาศ	10 ตุลาคม 2536 – 24 กันยายน 2542

ยุทธการกระทะเหล็ก
ประเภท	แข่งขันทำอาหาร
เสนอโดย	ฮิโรชิ ทามากิ ยูกีโตะ ฮาโตริ
ผู้ประพันธ์ดนตรีแก่นเรื่อง	อากิระ เซ็นจู
ประเทศแหล่งกำเนิด	ประเทศญี่ปุ่น
ภาษาต้นฉบับ	ญี่ปุ่น
จำนวนตอน	12 + (พิเศษ 2)
การผลิต
กล้อง	Multi-camera
ความยาวตอน	1 ชั่วโมง
ออกอากาศ
เครือข่าย	สถานีโทรทัศน์ฟูจิ
ออกอากาศ	26 ตุลาคม 2555 – 22 มีนาคม 2556

ในส่วนฉบับของประเทศไทยซึ่งได้ซื้อลิขสิทธิ์มาทำเป็นของตนเองในชื่อ "ยุทธภูมิกระทะเหล็ก" เช่นเดียวกัน ออกอากาศทางสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก ในช่วงปี พ.ศ. 2539-2543 แต่ไม่ได้คงรูปแบบเหมือนต้นฉบับมากนักและไม่เป็นที่แพร่หลายนัก จนกระทั่งมีการซื้อลิขสิทธิ์อีกครั้งและทำรูปแบบเหมือนกับทางต้นฉบับที่ประเทศญี่ปุ่น โดยเริ่มออกอากาศวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2555 ภายใต้ชื่อว่า เชฟกระทะเหล็ก ประเทศไทย

รูปแบบรายการและการแข่งขัน

รูปแบบของรายการจะเป็นการเชิญเชฟยอดฝีมือจากทั่วโลกมาแข่งขันกับเชฟกระทะเหล็กซึ่งบางทีทางรายการได้เชิญคนดังจากต่างประเทศมาตัดสินร่วมกับคนดังของญี่ปุ่น และบางครั้งจะมีการเดินทางไปแข่งที่ต่างประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา จีน ฝรั่งเศส ฮ่องกง วัตถุดิบหลักที่นำมาใช้รายการบางครั้งก็จะมีราคาแพงและแปลกใหม่ โดยรวมทั้งหมดตลอดระยะเวลาของรายการ 6 ปีนั้นได้ใช้เงินไปกว่า 800 ล้านเยน ซึ่งเป็นงบที่สูงที่สุดในประวัติศาสตร์วงการโทรทัศน์ของญี่ปุ่นในช่วงก่อนปี ค.ศ. 2000 เช่น ตับห่าน, ปูทาราบะ, , แต่บางครั้งก็จะเป็นวัตถุดิบที่หาได้ง่ายโดยทั่วไป เช่น กุ้งแม่น้ำ, กะหล่ำปลี ผลไม้ต่างๆ เป็นต้น โดยวัตถุดิบหลักในแต่ละสัปดาห์ทั้งเชฟผู้ท้าชิงและเชฟกระทะเหล็กจะต้องนำมาทำอาหารอย่างน้อย 4 อย่างหรืออาจจะทำมากกว่านั้นก็ได้ ซึ่งจำนวนจานของอาหารแต่ละอย่างที่ต้องเตรียมในการตัดสินนั้นจะมีอย่างน้อย 6 จาน กล่าวคือ เตรียมให้พิธีกร 1 จาน และคณะกรรมการ 5 จานหรืออาจจะขึ้นอยู่กับจำนวนคณะกรรมการในแต่ละสัปดาห์และต้องเตรียม 1 จาน ของอาหารแต่ละอย่างออกมาต่างหากสำหรับการถ่ายภาพและการนำเสนอ โดยอาหารทั้งหมดจะทำด้วยเชฟกระทะเหล็กและมีผู้ช่วย ปกติแล้วทั้งเชฟผู้ท้าชิงและเชฟกระทะเหล็กจะเตรียมผู้ช่วยเชฟ 2 คนมาเองและอุปกรณ์เครื่องครัวอย่างอื่นอีกเพิ่มเติมนอกเหนือจากทางรายการที่มีอยู่นำมาใช้ในรายการได้

ในเวอร์ชันใหม่ปี 2012 ของทางรายการ ผู้ท้าชิงจะถูกเสนอชื่อ โดยเชฟที่มีชื่อเสียงให้ได้ทราบกันทางโทรทัศน์เลยหรือจะมาแข่งโดยการโหวตจากผู้ชมผ่านทางเว็บไซด์ของรายการหรือจากช่องทางอื่นๆ ที่รายการมีให้ โดยผู้ที่ชนะเชฟกระทะเหล็กจะมีสิทธิ์ในการเข้าแข่งขันเพื่อเป็นเชฟกระทะเหล็กคนที่ 4 ของรายการ และข้อแตกต่างอีก 1 อย่าง คือ ผู้ท้าชิงจะไม่มีสิทธิ์เลือกเชฟกระทะเหล็กที่จะแข่งขันด้วย แต่ทางรายการจะเป็นผู้เลือกเตรียมไว้ให้ก่อนล่วงหน้าแล้ว ซึ่งบางครั้งรูปแบบการทำอาหารนั้นไม่ตรงกัน เช่น ผู้ท้าชิงมีความถนัดในอาหารญี่ปุ่น อาจต้องแข่งกับเชฟกระทะเหล็กอาหารฝรั่งเศส เป็นต้น ต่อมารายการถูกถอดจากผังหลังจากออกอากาศไปได้ 10 ตอนและออกอากาศต่อจนจบ 13 ตอนและมีการวางตัว เชฟกระทะเหล็กคนที่ 4 สำหรับอาหารอิตาเลียน ไว้เป็นที่เรียบร้อยแทนการสรรหาจากการแข่งขันและนับตั้งแต่เดือนเมษายน พ.ศ. 2556 เป็นต้นไป รายการจะถูกออกอากาศเป็นครั้งคราวเนื่องในโอกาสพิเศษเท่านั้น

เชฟกระทะเหล็ก

รายชื่อเชฟกระทะเหล็กที่ปรากฏในรายการ เวอร์ชันแรก ซึ่งแสดงผลชนะ เสมอ แพ้ ของเชฟกระทะเหล็กแต่ละคน กล่องสีจะแทนแถบสีของชุดเชฟกระทะเหล็ก

เชฟกระทะเหล็ก	ความเชี่ยวชาญด้านอาหาร	ชนะ	แพ้	เสมอ	ทั้งหมด	%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารจีน	66	24	3	93	72.6%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารฝรั่งเศส (I)	7	1	0	8	87.5%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารฝรั่งเศส (II)	70	15	1	86	82.4%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารญี่ปุ่น (I)	33	5	1	39	85.9%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารญี่ปุ่น (II)	22	11	1	34	66.2%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารญี่ปุ่น (III)	17	8	1	26	67.3%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารอิตาเลียน	15	7	1	23	68.2%

รายชื่อเชฟกระทะเหล็กที่ปรากฏในรายการ เวอร์ชันใหม่ ซึ่งแสดงผลชนะ เสมอ แพ้ ของเชฟกระทะเหล็กแต่ละคน กล่องสีจะแทนแถบสีของชุดเชฟกระทะเหล็ก

เชฟกระทะเหล็ก	ความเชี่ยวชาญด้านอาหาร	ชนะ	แพ้	เสมอ	ทั้งหมด	%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารญี่ปุ่น	4	2	0	6	66.7%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารจีน	5	2	0	7	71.4%
	เชฟกระทะเหล็ก อาหารฝรั่งเศส	5	2	0	7	71.4%
*	เชฟกระทะเหล็ก อาหารอิตาเลียน	0	0	0	0	0%

• ฮิโรมิ ยามาดะ ถูกวางตัวให้เป็นเชฟกระทะเหล็กคนที่ 4 แต่เนื่องจากรายการถูกยกเลิกก่อนหน้านั้นแล้ว

การแข่งนัดพิเศษ

• 31 ธันวาคม 2555 - วันส่งท้ายปีเก่า แข่ง 3 คู่โดยเป็นเชฟกระทะเหล็กทั้งหมดทั้งในและต่างประเทศ

เชฟ	JAPAN	OTHER
คู่ที่ 1	โยสึเกะ ซึกะ - 7 โหวต	เอียน กิตติชัย (ไทย) - 0 โหวต
คู่ที่ 2	จุน คุโรจิ - 1 โหวต	โรคุซาโบโร มิชิบะ (ญี่ปุ่น) - 6 โหวต
คู่ที่ 3	ยูจิ วาคิยะ - 5 โหวต	มาซาฮารุ โมริโมโต (อเมริกา) 2 โหวต

• 4 กรกฎาคม 2556 - วันชาติสหรัฐอเมริกา แข่ง 3 คู่ ๆ ล่ะ 1 คะแนนและแบบทีม 2 คะแนน

ทีม	JAPAN	USA
คู่ที่ 1	โยสึเกะ ซึกะ - 1 โหวต (0 คะแนน)	แฟรงค์ รูต้า - 4 โหวต (1 คะแนน)
คู่ที่ 2	จุน คุโรจิ - 3 โหวต (1 คะแนน)	โทนี่ วอลส์ - 2 โหวต (0 คะแนน)
คู่ที่ 3	ยูจิ วาคิยะ - 1 โหวต (0 คะแนน)	อีริค ซีบอดร์ - 4 โหวต (1 คะแนน)
3 VS 3	JAPAN - 4 โหวต (2 คะแนน)	USA - 1 โหวต (0 คะแนน)
TOTAL	JAPAN - 3 คะแนน	USA - 2 คะแนน