ฟิล์มกระจกหลวงและภาพต้นฉบับ

ฟิล์มกระจกหลวงและภาพต้นฉบับ หมายถึงงานสะสมแผ่นชนิดเนกาทิฟจำนวน 35,427 แผ่น และภาพต้นฉบับอีก 50,000 ภาพ ที่ถ่ายระหว่าง พ.ศ. 2398–2478 ซึ่งแต่เดิมเก็บรักษาในหอสมุดหลวง 3 แห่ง ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ โดยตั้งแต่ พ.ศ. 2520 เป็นต้นไป อยู่ในความดูแลของหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรุงเทพมหานคร

งานสะสมฟิล์มกระจกหลวงชนิดเนกาทิฟและภาพต้นฉบับ *
ความทรงจำแห่งโลกโดยยูเนสโก
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินไปวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามเมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2408
ที่เก็บรักษา	หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
ประเทศ	ไทย
ภูมิภาค **	เอเชียและแปซิฟิก
อ้างอิง	2016-57
ประวัติการขึ้นทะเบียน
ขึ้นทะเบียน	2560
* ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีความทรงจำแห่งโลก ** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก

งานสะสมนี้เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่แสดงถึงการเปลี่ยนแปลงทางสังคม วัฒนธรรม การเมือง และความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของสยามกับโลก ปรากฏภาพบุคคล สถานที่ และเหตุการณ์สำคัญระดับชาติและระดับนานาชาติ ตั้งแต่สมัยการล่าอาณานิคมของชาติตะวันตกในเอเชีย ซึ่งกระตุ้นให้สยามตระหนักถึงเอกลักษณ์ของชาติและการปฏิรูปสังคม ตลอดจนสงครามโลกครั้งที่ 1 ที่สยามเข้าร่วมในฝ่ายพันธมิตรพร้อมกับการแบ่งปันชัยชนะและผลพวงของสงคราม รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง สังคม และวัฒนธรรมทั่วโลก ซึ่งส่งผลกระทบต่อสยามและนำไปสู่การเริ่มต้นของระบอบรัฐธรรมนูญ

เมื่อวันที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2559 ได้มีการพิจารณาเสนอฟิล์มกระจกซึ่งเก็บรักษาอยู่ในสำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร ต่อคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยแผนงานความทรงจำแห่งโลก ประเทศไทย และในการประชุมต่อมาในวันที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2559 คณะกรรมการฯ มีมติให้สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรอกแบบข้อความเพื่อนำเสนอขึ้นทะเบียนเอกสารมรดกความทรงจำแห่งโลก โดยเป็นการให้ข้อมูลรายละเอียดของฟิล์มกระจกหอพระสมุดวชิรญาณ (หวญ) และเชื่อมโยงกับเอกสารสำคัญทางประวัติศาสตร์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกความทรงจำแห่งโลกก่อนแล้วเมื่อ พ.ศ. 2552

องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ได้ขึ้นทะเบียนฟิล์มกระจกหลวงและภาพต้นฉบับเป็นเอกสารความทรงจำแห่งโลกเมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2560 ในนาม "งานสะสมฟิล์มกระจกหลวงชนิดเนกาทิฟและภาพต้นฉบับ" (อังกฤษ: The Royal Photographic Glass Plate Negatives and Original Prints Collections)

อ้างอิง

1. UNESCO ประกาศขึ้นทะเบียนฟิล์มกระจกและภาพต้นฉบับชุดหอพระสมุดวชิรญาณเป็นมรดกความทรงจำแห่งโลก

• เอกสารแผนงานเสนอบันทึกฯ ขึ้นเป็นมรดกความทรงจำแห่งโลก (อังกฤษ)
• ทะเบียนมรดกเอกสารของโลก องค์การยูเนสโก (อังกฤษ)
• ฐานข้อมุลมรดกความทรงจำ