พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภา (พ.ศ. 2343 - พ.ศ. 2390) พระราชธิดาพระองค์ที่ 33 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบุญมา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภา
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
ประสูติ	พ.ศ. 2343
สิ้นพระชนม์	ในรัชกาลที่ 3
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
พระมารดา

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภา ประสูติเมื่อพ.ศ. 2343 เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบุญมา ภายหลังได้เป็นท้าวทรงกันดาล พระองค์ประสูติในขณะที่พระราชบิดายังดำรงพระยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร เมื่อแรกประสูติจึงดำรงพระยศเป็น หม่อมเจ้าประภา หลังจากพระราชบิดาได้รับพระราชทานอุปราชาภิเษกเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลแล้วจึงเลื่อนเป็น พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าประภา เมื่อพระราชบิดาครองราชย์จึงได้เลื่อนเป็น พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าประภา

ในสมัยรัชกาลที่ 2 เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โปรดเกล้าฯ ให้สร้างสวนขวา โดยมีพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ เป็นแม่กองจัดการสร้าง โปรดฯ ให้ขยายสระที่สร้างตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 ออกไป และโปรดให้สร้างเก๋งแพขึ้นในสระ พระราชทานให้เจ้านายฝ่ายในตกแต่งประกวดประขันกันถึง 27 หลัง ในครั้งนั้นพระองค์เจ้าประภาทรงได้รับพระราชทานด้วย ปรากฏใน พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 2 เรื่องสร้างสวนขวา ว่า

"...การสร้างสวนขวาครั้งนั้น สร้างพระมหามณเฑียรที่ประทับในสวน... แลให้ขุดสระใหญ่ในสวนนั้นยาว ๓ เส้น ๔ วา กว้าง ๒ เส้น ๘ วา... ทำเก๋งแลก่อภูเขาไว้ริมเกาะ ๆ ละ ๒ เก๋งบ้าง ๓ เก๋งบ้าง ขอบสระใหญ่นั้นให้ก่อภูเขาทำเก๋งลงที่ลาด ๆ ท่วงทีเหมือนอย่างแพจอดไว้รอบสระ เรียกว่าแพ หลังเก๋งแพให้ปลูกต้นไม้ใหญ่ ๆ มีผลต่าง ๆ... แล้วมอบให้พระราชวงษานุวงษ์ฝ่ายน่าฝ่ายใน แลท้าวนางผู้ใหญ่ในพระราชวังที่สมควรจะแต่งเก๋งแต่งแพได้ ให้เปนเจ้าของแต่งแพพระองค์ละแพ... พระองค์เจ้าประภา ๑... รวมพระองค์เจ้ายี่สิบเจ็ดหลัง..."

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภา สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3 เมื่อพ.ศ. 2390 พระชันษา 47 ปี

พระอิสริยยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภา
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

• หม่อมเจ้าประภา (พ.ศ. 2343 - พ.ศ. 2349)
• พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าประภา (พ.ศ. 2349 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352)
• พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าประภา (7 กันยายน พ.ศ. 2352 - 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367)
• พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าประภา (21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 - พ.ศ. 2390)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภา (พระนามหลังการสิ้นพระชนม์)

อ้างอิง

1. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 26. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2013-12-21.
2. พระราชพงษาวดาร-กรุงรัตนโกสินทร-รัชกาลที่-๒/๕๖-เรื่องสร้างสวนขวา