ประเสริฐ รุจิรวงศ์

พลตำรวจเอก ประเสริฐ รุจิรวงศ์ (4 ธันวาคม 2454 – 19 มกราคม 2527) อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย สมรสกับคุณหญิง น้อย รุจิรวงศ์

พลตำรวจเอก ประเสริฐ รุจิรวงศ์ ป.จ., ม.ป.ช., ม.ว.ม.
อธิบดีกรมตำรวจ
ดำรงตำแหน่ง 17 ธันวาคม 2506 – 1 ตุลาคม 2515
ก่อนหน้า	สฤษดิ์ ธนะรัชต์ (รักษาราชการแทน)
ถัดไป	ประภาส จารุเสถียร (รักษาราชการแทน)
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข
ดำรงตำแหน่ง 9 มีนาคม 2512 – 14 ตุลาคม 2516
นายกรัฐมนตรี	ถนอม กิตติขจร
ก่อนหน้า	พระบำราศนราดูร (หลง เวชชาชีวะ)
ถัดไป	อุดม โปษะกฤษณะ
รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย
ดำรงตำแหน่ง 13 ธันวาคม 2506 – 7 มีนาคม 2512 ดำรงตำแหน่งร่วมกับ ทวี แรงขำ
นายกรัฐมนตรี	ถนอม กิตติขจร
อธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ดำรงตำแหน่ง 4 มิถุนายน 2511 – 8 มีนาคม 2512
ก่อนหน้า	สุนทร หงส์ลดารมภ์
ถัดไป	บัวเรศ คำทอง
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	7 ธันวาคม พ.ศ. 2454 จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
เสียชีวิต	19 มกราคม พ.ศ. 2527 (72 ปี)
คู่สมรส	คุณหญิง น้อย รุจิรวงศ์
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
ยศ	พลเอก พลตำรวจเอก

ประวัติ

พล.ต.อ. ประเสริฐ เกิดเมื่อวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2454 เข้าศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาที่ โรงเรียนวัดสุทธิวราราม สำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยทหารบก ในปี พ.ศ. 2470 และได้รับปริญญาจากวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร ในปี พ.ศ. 2504 เริ่มต้นรับราชการในปี พ.ศ. 2491 ในตำแหน่ง ราชองครักษ์เวร และได้ดำรงตำแหน่งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2 ในปี พ.ศ. 2494

ในปี พ.ศ. 2495 ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็น ผู้บังคับกองพลน้อยทหารปืนใหญ่ต่อสู้อากาศยาน และเป็นรองอธิบดีกรมตำรวจเมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2500 และได้รับพระราชทานยศ พลตำรวจโท เมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2500 ต่อมาได้รับแต่งตั้งให้รักษาการอธิบดีกรมตำรวจ ในปี พ.ศ. 2502 โดยได้รับพระราชทานยศ พลตำรวจเอก เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2503 และได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมตำรวจ เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2506

ต่อมาในปี พ.ศ. 2511 ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นอธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นอธิการบดีลำดับที่ 3

เหตุการณ์ 14 ตุลา

ในการรัฐประหารรัฐบาลตนเองของจอมพล ถนอม กิตติขจร ได้มีการแต่งตั้งสภาบริหารคณะปฏิวัติเพื่อปกครองประเทศซึ่งมีจอมพลถนอม เป็นประธานสภาบริหารคณะปฏิวัติ พล.ต.อ. ประเสริฐ รุจิรวงศ์ ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้อำนวยการฝ่ายศึกษาและสาธารณสุขด้วย ซึ่งการแต่งตั้งสภาบริหารคณะปฏิวัติในครั้งนี้ เป็นอีกหนึ่งชนวนเหตุของเหตุการณ์ 14 ตุลา

หน้าที่ราชการ

พลตำรวจเอก ประเสริฐ เคยดำรงตำแหน่งสำคัญในหน้าที่ราชการ การเมือง อาทิ

• รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (พ.ศ. 2506 - พ.ศ. 2512)
• อธิบดีกรมตำรวจ (พ.ศ. 2506 - พ.ศ. 2515)
• (อธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่) (พ.ศ. 2511 - พ.ศ. 2512)
• รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (11 มีนาคม พ.ศ. 2512 - 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514) และ (19 ธันวาคม พ.ศ. 2515 - 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พลตำรวจเอก ประเสริฐ รุจิรวงศ์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2511 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2504 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2503 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2505 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
• พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)
• พ.ศ. 2513 – เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 2 ประเภทที่ 2 (ส.ช.)
• พ.ศ. 2502 – เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)
• พ.ศ. 2487 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2506 – เหรียญลูกเสือสดุดี ชั้นที่ 1
• พ.ศ. 2511 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2508 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 9 (ร.จ.ท.9)
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2475 – เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)
• พ.ศ. 2500 – เหรียญงานฉลอง 25 พุทธศตวรรษ
• พ.ศ. 2502 – เหรียญกาชาดสมนาคุณ ชั้นที่ 1 (เหรียญทอง)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•  ไต้หวัน :
  • พ.ศ. 2503 – เครื่องอิสริยาภรณ์ดาราอันสุกสกาว ชั้นที่ 1
•  เยอรมนี :
  • พ.ศ. 2506 – เครื่องอิสริยาภรณ์คุณธรรมแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ชั้นที่ 1
•  กรีซ :
  • พ.ศ. 2506 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จอร์จที่ 1 ชั้นที่ 1
•  เวียดนามใต้ :
  • พ.ศ. 2506 – เครื่องอิสริยาภรณ์กิม กานท์ ชั้นที่ 2
•  เนเธอร์แลนด์ :
  • พ.ศ. 2507 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์ออเรนจ์-นัสเซา ชั้นที่ 1
•  เบลเยียม :
  • พ.ศ. 2507 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฎเบลเยียม ชั้นที่ 1
•  มาเลเซีย :
  • พ.ศ. 2507 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์ปัง กวน เนการา ชั้นที่ 2
  • พ.ศ. 2515 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์หยาง มูเลีย เซเตีย มาห์โกตา มาเลเซีย ชั้นที่ 1
•  นอร์เวย์ :
  • พ.ศ. 2509 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญโอลาฟ ชั้นที่ 1
•  สวีเดน :
  • พ.ศ. 2509 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดาวขั้วโลก ชั้นที่ 1
•  เกาหลีใต้ :
  • พ.ศ. 2509 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์กิตติคุณทางการทูต ชั้นที่ 1
•  ลาว :
  • พ.ศ. 2510 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์ล้านช้างร่มขาว ชั้นที่ 1
•  ออสเตรีย :
  • พ.ศ. 2510 – เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณแห่งสาธารณรัฐออสเตรีย ชั้นที่ 1 (เงิน)
•  สหราชอาณาจักร :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จักรวรรดิบริติช ชั้นประถมาภรณ์ (ฝ่ายพลเรือน)
•  อินโดนีเซีย :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องอิสริยาภรณ์ดาราแห่งสาธารณรัฐอินโดนีเซีย ชั้นอธิประธานา

อ้างอิง

1. ได้รับพระราชทานยศพลเอก
2. ได้รับพระราชทานยศพลตำรวจเอก
3. ประกาศ แต่งตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ ๒
4. ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งข้าราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 74 ตอน 79 ง หน้า 2 21 กันยายน พ.ศ. 2500
5. ประกาศสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศตำรวจ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 74 ตอน 98 ง หน้า 2735 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2500
6. ชนวนเหตุ 14 ตุลา^[]
7. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งรัฐมนตรี (พลเอก จิตติ นาวีเสถียร เป็น รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตร และพลตำรวจเอก ประเสริฐ รุจิรวงศ์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย)
8. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการพลเรือน เล่ม 80 ตอน 120 ง หน้า 2715 17 ธันวาคม พ.ศ. 2506
9. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งอธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 85 ตอน 56ง วันที่ 20 มิถุนายน 2511
10. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า 2022-08-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๕ ตอนที่ ๔๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๔, ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๑๑
11. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-06-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๘ ตอนที่ ๑๐๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๘, ๑๕ ธันวาคม ๒๕๐๔
12. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-09-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๗ ตอนที่ ๑๐๒ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๔, ๑๔ ธันวาคม ๒๕๐๓
13. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ 2022-06-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๘ ตอนที่ ๘๓ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑, ๘ กันยายน ๒๕๐๕
14. ราชกิจจานุเบกษา, บัญชีรายนาม ผู้ที่ได้รับพระราชทานเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ 2022-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๕๑, ๗ ตุลาคม ๒๔๗๗
15. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญพิทักษ์เสรีชน 2022-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๗ ตอนที่ ๙๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๙, ๒๑ ตุลาคม ๒๕๑๓
16. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญราชการชายแดน 2022-07-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๖ ตอนที่ ๖๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑, ๑๗ มิถุนายน ๒๕๐๒
17. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา 2022-05-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๑ ตอนที่ ๖๐ ง หน้า ๑๘๕๓, ๒๖ กันยายน ๒๔๘๗
18. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง พระราชทานเหรียญลูกเสือสดุดี 2022-07-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๖๗ ง หน้า ๑๗๐๒, ๒ กรกฎาคม ๒๕๐๖
19. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ 2022-07-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๕ ตอนที่ ๒๕ ง หน้า ๘๘๒, ๑๙ มีนาคม ๒๕๑๑
20. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญราชรุจิ 2022-07-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๒ ตอนที่ ๒๖ ง หน้า ๑๑๐๐, ๓๐ มีนาคม ๒๕๐๘
21. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-11-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๗ ตอนที่ ๙๕ ง หน้า ๒๔๒๘, ๒๒ พฤศจิกายน ๒๕๐๓
22. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-12-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๔๑ ง หน้า ๑๓๒๒, ๓๐ เมษายน ๒๕๐๖
23. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-09-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๑๐๑ ง หน้า ๒๓๕๖, ๑ ตุลาคม ๒๕๐๖
24. (2527). ที่ระลึกในโอกาสเสด็จพระราชดำเนินพระราชทานเพลิงศพ พล.ต.อ. ประเสริฐ รุจิรวงศ์ ป.จ., ม.ป.ช., ม.ว.ม. วันเสาร์ที่ 16 มิถุนายน 2527 ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส. บริษัทกราฟิคอาร์ต (1977) จำกัด.
25. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-11-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๑ ตอนที่ ๒๐ ง หน้า ๔๘๙, ๒๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๗
26. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-11-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๑ ตอนที่ ๒๙ ง หน้า ๙๖๕, ๓๑ มีนาคม ๒๕๐๗
27. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-11-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๑ ตอนที่ ๘๘ ง หน้า ๒๔๐๐, ๑๕ กันยายน ๒๕๐๗
28. SENARAI PENUH PENERIMA DARJAH KEBESARAN, BINTANG DAN PINGAT PERSEKUTUAN TAHUN 1972.
29. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-12-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๓ ตอนที่ ๘๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๔, ๑ ตุลาคม ๒๕๐๙
30. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-10-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๔ ตอนที่ ๖๖ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๙, ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๑๐

ก่อนหน้า		ประเสริฐ รุจิรวงศ์		ถัดไป
จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์		อธิบดีกรมตำรวจ (พ.ศ. 2506 - พ.ศ. 2515)		จอมพล ประภาส จารุเสถียร
พระบำราศนราดูร (หลง เวชชาชีวะ)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (9 มีนาคม พ.ศ. 2512 - 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516)		ศาสตราจารย์ นายแพทย์ อุดม โปษะกฤษณะ
พันเอก พระยาศรีวิสารวาจา (หุ่น ฮุนตระกูล)		อธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (4 มิถุนายน พ.ศ. 2511 - 8 มีนาคม พ.ศ. 2512)		ศาสตารจารย์ ดร.บัวเรศ คำทอง