ปฏ บ ต การคอนดอร อ งกฤษ Operation Condor สเปน Operación Cóndor โปรต เกส Operação Condor หร อ แผนคอนดอร สเปน Plan Cóndor

ปฏิบัติการคอนดอร์ (อังกฤษ: Operation Condor; สเปน: Operación Cóndor; โปรตุเกส: Operação Condor) หรือ แผนคอนดอร์ (สเปน: Plan Cóndor) เป็นการรณรงค์ด้วยและการก่อการร้ายของรัฐที่สหรัฐหนุนหลัง ซึ่งเกี่ยวโยงกับการดำเนินงานด้านและการลอบสังหารฝ่ายตรงข้าม ได้รับการนำมาใช้อย่างเป็นทางการและอย่างสมบูรณ์แบบในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2518 โดยในภูมิภาคกรวยใต้ของอเมริกาใต้

ปฏิบัติการคอนดอร์
ส่วนหนึ่งของ สงครามเย็น
เขียว: สมาชิกหลักซึ่งร่วมกิจกรรมอย่างแข็งขัน (ชิลี บราซิล โบลิเวีย ปารากวัย อาร์เจนตินา และอุรุกวัย) เขียวอ่อน: สมาชิกที่มีความเคลื่อนไหวน้อย (โคลอมเบีย เปรู และเวเนซุเอลา) น้ำเงิน: ผู้ให้ความร่วมมือและสนับสนุนด้านการเงิน (สหรัฐ)
ชนิด
ตำแหน่ง	ทวีปอเมริกาใต้
โดย	(ในขอบเขตน้อยกว่า) สนับสนุนโดย: สหรัฐ ฝรั่งเศส (ถูกกล่าวหา)
ผู้บังคับบัญชา	เอากุสโต ปิโนเช ฌูเวา ฟีเกย์เรดู อัลเฟรโด เอสโตรสเนร์ ฆอร์เฆ ราฟาเอล บิเดลา สนับสนุนโดย: เฮนรี คิสซินเจอร์
เป้าหมาย	ผู้สนับสนุนฝ่ายซ้าย (รวมผู้สนับสนุนลัทธิเปรอน, ลัทธิคอมมิวนิสต์ และสังคมนิยม) และฝ่ายตรงข้ามคณะผู้ยึดอำนาจการปกครองและรัฐบาลฝ่ายขวาในอเมริกาใต้
วันที่	พ.ศ. 2511–2532
ผู้ลงมือ	ฝ่ายข่าวกรองของประเทศที่เข้าร่วม
ผลลัพธ์	สิ้นสุดหลังการทลายกำแพงเบอร์ลิน
ผู้สูญเสีย	ผู้ต้องสงสัยว่าสนับสนุนฝ่ายซ้าย 60,000–80,000 คนถูกสังหาร 400–500 คนถูกสังหารในปฏิบัติการข้ามพรมแดน นักโทษการเมืองมากกว่า 400,000 คน

แผนการนี้ (ซึ่งมีจุดมุ่งหมายแต่เพียงในนามเพื่อขจัดอิทธิพลและแนวคิดคอมมิวนิสต์หรือโซเวียต) ได้รับการจัดตั้งขึ้นเพื่อปราบปรามขบวนการต่อต้านนโยบายเศรษฐกิจเสรีนิยมใหม่ของรัฐบาลที่เข้าร่วมแผนการซึ่งพยายามเดินสวนทางกับนโยบายเศรษฐกิจของยุคก่อนหน้า

เนื่องด้วยลักษณะซ่อนเร้นของปฏิบัติการคอนดอร์ ตัวเลขที่แน่นอนของผู้เสียชีวิตที่เป็นผลโดยตรงจากปฏิบัติการจึงเป็นที่โต้แย้งอย่างมาก แหล่งข้อมูลบางแหล่งประเมินว่าอาจมีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 60,000 คนจากปฏิบัติการ ประมาณ 30,000 คนในจำนวนนั้นอยู่ในอาร์เจนตินา; เอกสารชุดที่เรียกว่า "จดหมายเหตุแห่งความน่าสะพรึงกลัว" ระบุว่ามีผู้ถูกสังหาร 50,000 คน ผู้สูญหาย 30,000 คน และผู้ถูกจำคุก 400,000 คน; นักรัฐศาสตร์ชาวอเมริกัน ระบุในบทความเรื่องหนึ่งเมื่อ พ.ศ. 2545 ว่ามีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 402 คนจากปฏิบัติการต่าง ๆ ข้ามพรมแดนระหว่างประเทศ และกล่าวในบทความอีกเรื่องเมื่อ พ.ศ. 2552 ว่าผู้ที่ "ได้ลี้ภัยไปต่างประเทศแล้ว" และ "ถูกลักพาตัว ทรมาน และสังหารในประเทศพันธมิตร หรือถูกส่งตัวกลับประเทศบ้านเกิดอย่างผิดกฎหมายเพื่อจะถูกประหารชีวิต ... บุคคลเหล่านั้นหลายร้อยคน หรือหลายพันคน —ตัวเลขสุดท้ายยังไม่ได้รับการสรุปแน่นอน— ถูกลักพาตัว ทรมาน และสังหารในปฏิบัติการคอนดอร์" เหยื่อของปฏิบัติการรวมถึงผู้คัดค้านรัฐบาลและผู้นิยมฝ่ายซ้าย ผู้นำสหภาพและผู้นำชาวไร่ชาวนา นักบวชและแม่ชี นักศึกษาและครูอาจารย์ ปัญญาชนและผู้ต้องสงสัยว่าเป็นนักรบกองโจร แม้สำนักข่าวกรองกลาง (ซีไอเอ) จะบรรยายปฏิบัติการนี้ว่าเป็น "ความพยายามร่วมกันระหว่างฝ่ายข่าวกรอง/ฝ่ายรักษาความมั่นคงของหลายประเทศในอเมริกาใต้เพื่อต่อสู้กับการก่อการร้ายและการบ่อนทำลาย" แต่คำ นักรบกองโจร ก็ถูกใช้เป็นเพียงข้ออ้าง เนื่องจากบุคคลเหล่านั้นไม่เคยมีจำนวนมากหรือแข็งแกร่งพอที่จะควบคุมพื้นที่ ได้รับการสนับสนุนอย่างเป็นรูปธรรมจากมหาอำนาจต่างชาติ หรือคุกคามความมั่นคงของชาติ สมาชิกสำคัญของปฏิบัติการคอนดอร์ได้แก่รัฐบาลต่าง ๆ ในชิลี, บราซิล, โบลิเวีย, ปารากวัย, อาร์เจนตินา และอุรุกวัย ส่วนเปรูและเอกวาดอร์ได้เข้าร่วมปฏิบัติการภายหลังโดยมีบทบาทไม่มากนัก

รัฐบาลสหรัฐสมัยประธานาธิบดีจอห์นสัน, นิกสัน, ฟอร์ด, คาร์เตอร์ และเรแกน คอยอำนวยความสะดวกในการวางแผน การประสานงาน การฝึกอบรมการทรมาน การสนับสนุนทางเทคนิค และให้ความช่วยเหลือทางทหารแก่บรรดาผู้ยึดอำนาจการปกครองของประเทศที่เข้าร่วมปฏิบัติการ ความช่วยเหลือดังกล่าวมักถูกส่งผ่านสำนักข่าวกรองกลาง

อ้างอิง

(2009). "Chapter 5: "Industrial repression" and Operation Condor in Latin America". ใน Esparza, Marcia; Huttenbach, Henry R.; Feierstein, Daniel (บ.ก.). State Violence and Genocide in Latin America: The Cold War Years (Critical Terrorism Studies). . pp. 107, 111. ISBN .
(2011). The Last Colonial Massacre: Latin America in the Cold War. . p. 75. ISBN .
Walter L. Hixson (2009). The Myth of American Diplomacy: National Identity and U.S. Foreign Policy. . p. 223. ISBN .
Maxwell, Kenneth (2004). "The Case of the Missing Letter in Foreign Affairs: Kissinger, Pinochet and Operation Condor" (ภาษาอังกฤษ). David Rockefeller Center for Latin American Studies (DRCLAS), Harvard University.
Dalenogare Neto, Waldemar (2020-03-30). "Os Estados Unidos e a Operação Condor". {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))
McSherry, J. Patrice (1999). "Operation Condor: Clandestine Inter-American System". Social Justice. 26 (4 (78)): 144–174. ISSN 1043-1578. JSTOR 29767180.
(2020). . . pp. 266–267. ISBN .
"Chile". . สืบค้นเมื่อ 18 February 2018.
(2002). "Tracking the Origins of a State Terror Network: Operation Condor". . 29 (1): 36–60. doi:10.1177/0094582X0202900103.
editor, Arturo Conde Arturo Conde is an; Coruña, a bilingual freelance journalist He writes for La Opinión A.; Fusion, has been published in; Univision; Limits, City. "New movie explores global complicity in Argentina's 'dirty war'" (ภาษาอังกฤษ). NBC News. สืบค้นเมื่อ 2021-10-06. {{}}: |last1= มีชื่อเรียกทั่วไป ((help))
(2007). . New York: Picador. p. 126. ISBN .
Blakeley, Ruth (2009). State Terrorism and Neoliberalism: The North in the South. . p. 22 & 23. ISBN .
[es] (10 เมษายน 2006). . (ภาษาสเปน). Mexico. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 28 มิถุนายน 2007. สืบค้นเมื่อ 24 มีนาคม 2009.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
(January 24, 2014). Exposing the Legacy of Operation Condor. The New York Times. Retrieved August 26, 2015.
1992: Archives of Terror Discovered. National Geographic. Retrieved August 26, 2015.
"Background on Chile". . สืบค้นเมื่อ February 18, 2018.
"A Brief Look at "Operation Condor"" (PDF). nsarchive2.gwu.edu. 1978-08-22.
McSherry, J. Patrice (2012-07-10). Predatory States: Operation Condor and Covert War in Latin America (ภาษาอังกฤษ). Rowman & Littlefield Publishers. pp. 1–4. ISBN .
"El Estado de necesidad"; Documents of the Trial of the Juntas at Desaparecidos.org.
. aliciapatterson.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 January 2017. สืบค้นเมื่อ 16 March 2017.
Stanley, Ruth (2006). "Predatory States. Operation Condor and Covert War in Latin America/When States Kill. Latin America, the U.S., and Technologies of Terror". Journal of Third World Studies. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-06-16. สืบค้นเมื่อ 24 October 2007.
(2011). "Chapter 5: "Industrial repression" and Operation Condor in Latin America". ใน Esparza, Marcia; Henry R. Huttenbach; Daniel Feierstein (บ.ก.). State Violence and Genocide in Latin America: The Cold War Years (Critical Terrorism Studies). . p. 108. ISBN .
McSherry, Patrice (2005). Predatory States: Operation Condor and Covert War in Latin America. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers. p. 78. ISBN .

[Industrial_Repression-1] (2009). "Chapter 5: "Industrial repression" and Operation Condor in Latin America". ใน Esparza, Marcia; Huttenbach, Henry R.; Feierstein, Daniel (บ.ก.). State Violence and Genocide in Latin America: The Cold War Years (Critical Terrorism Studies). . pp. 107, 111. ISBN .

[GregGrandin2011-2] (2011). The Last Colonial Massacre: Latin America in the Cold War. . p. 75. ISBN .

[p._223-3] Walter L. Hixson (2009). The Myth of American Diplomacy: National Identity and U.S. Foreign Policy. . p. 223. ISBN .

[4] Maxwell, Kenneth (2004). "The Case of the Missing Letter in Foreign Affairs: Kissinger, Pinochet and Operation Condor" (ภาษาอังกฤษ). David Rockefeller Center for Latin American Studies (DRCLAS), Harvard University.

[5] Dalenogare Neto, Waldemar (2020-03-30). "Os Estados Unidos e a Operação Condor". {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))

[6] McSherry, J. Patrice (1999). "Operation Condor: Clandestine Inter-American System". Social Justice. 26 (4 (78)): 144–174. ISSN 1043-1578. JSTOR 29767180.

[Bevins2020-7] (2020). . . pp. 266–267. ISBN .

[cja-8] "Chile". . สืบค้นเมื่อ 18 February 2018.

[McSherry-9] (2002). "Tracking the Origins of a State Terror Network: Operation Condor". . 29 (1): 36–60. doi:10.1177/0094582X0202900103.

[10] tor, Arturo Conde Arturo Conde is an; Coruña, a bilingual freelance journalist He writes for La Opinión A.; Fusion, has been published in; Univision; Limits, City. "New movie explores global complicity in Argentina's 'dirty war'" (ภาษาอังกฤษ). NBC News. สืบค้นเมื่อ 2021-10-06. {{}}: |last1= มีชื่อเรียกทั่วไป ((help))

[shock-doc-126-11] (2007). . New York: Picador. p. 126. ISBN .

[12] Blakeley, Ruth (2009). State Terrorism and Neoliberalism: The North in the South. . p. 22 & 23. ISBN .

[13] [es] (10 เมษายน 2006). . (ภาษาสเปน). Mexico. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 28 มิถุนายน 2007. สืบค้นเมื่อ 24 มีนาคม 2009.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[14] (January 24, 2014). Exposing the Legacy of Operation Condor. The New York Times. Retrieved August 26, 2015.

[NATGEO-15] 1992: Archives of Terror Discovered. National Geographic. Retrieved August 26, 2015.

[16] "Background on Chile". . สืบค้นเมื่อ February 18, 2018.

[:2-17] "A Brief Look at "Operation Condor"" (PDF). nsarchive2.gwu.edu. 1978-08-22.

[18] McSherry, J. Patrice (2012-07-10). Predatory States: Operation Condor and Covert War in Latin America (ภาษาอังกฤษ). Rowman & Littlefield Publishers. pp. 1–4. ISBN .

[El_Estado_de_necesidad-19] "El Estado de necesidad"; Documents of the Trial of the Juntas at Desaparecidos.org.

[20] . aliciapatterson.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 January 2017. สืบค้นเมื่อ 16 March 2017.

[21] Stanley, Ruth (2006). "Predatory States. Operation Condor and Covert War in Latin America/When States Kill. Latin America, the U.S., and Technologies of Terror". Journal of Third World Studies. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-06-16. สืบค้นเมื่อ 24 October 2007.

[22] (2011). "Chapter 5: "Industrial repression" and Operation Condor in Latin America". ใน Esparza, Marcia; Henry R. Huttenbach; Daniel Feierstein (บ.ก.). State Violence and Genocide in Latin America: The Cold War Years (Critical Terrorism Studies). . p. 108. ISBN .

[23] McSherry, Patrice (2005). Predatory States: Operation Condor and Covert War in Latin America. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers. p. 78. ISBN .