นักสิทธิ์

นักสิทธิ์ หมายถึง ผู้สำเร็จด้าน เพราะมีศรัทธาแรงกล้าและคุณธรรมสูง มาจากคำว่า สิทฺธ ในภาษาสันสกฤต ซึ่งแปลว่าผู้สำเร็จ

ศาสนาฮินดู

ความเชื่อเรื่อง นักสิทธิ์ หรือ สิทธะ ในศาสนาฮินดู ปรากฏที่รัฐทมิฬนาฑูมาตั้งแต่สมัยสังฆัม ถือว่าเป็นผู้วิเศษ อาศัยบนยอดเขาหรือบนท้องฟ้าระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ ในคัมภีร์ยังปรากฏคำอธิบายแตกต่างกันไป ดังนี้

• ว่านักสิทธิ์เป็นผู้ที่มีพลังเหนือมนุษย์มาตั้งแต่เกิด มีความรู้และปล่อยวางโลกได้
• ในคัมภีร์ปุราณะ เช่น วายุปุราณะกล่าวถึงนักสิทธิ์ว่าเป็นเทวฤๅษี ในปุราณะอื่น ๆ กล่าวถึงนักสิทธิ์ร่วมกับเทวดา ยักษ์ คนธรรพ์ ที่มีฤทธิ์มาก กินนร ฯลฯ อาศัยในชมพูทวีป
• บ้างว่านักสิทธิ์คือนิรมาณกายของเหล่าในภูมิชั้นสูง ลงมาเกิดบนโลกมนุษย์เพื่อช่วยสั่งสอนมวลมนุษย์ พวกนี้จึงมีญาณและฤทธิ์มาแต่กำเนิด

ศาสนาเชน

ในศาสนาเชน สิทธะ หมายถึง ผู้บรรลุโมกษะ มีวิญญาณที่บริสุทธิ์ปราศจากบาปบุญ จึงหลุดพ้นจากสังสารวัฏ พ้นจากกรรมทั้งปวง ไม่มีรูป ไม่มีทุกข์

วรรณคดีไทย

ในวรรณกรรมไทยคำว่า นักสิทธิ์ มักใช้เป็นไวพจน์ของคำว่า ฤๅษี จึงถือว่าทั้งสองมีลักษณะเหมือนกัน ในรามเกียรติ์กล่าวถึงนักสิทธิ์ว่าได้นั่งในชั้นในสุดในสมาคมคราวอภิเษกพระรามกับนางสีดา ดังนี้

...ให้นั่งเหนือบัลลังก์เศวตฉัตร แสงจำรัสโอภาสดั่งแขไข
อันคณะนักสิทธิ์อยู่ชั้นใน สุราลัยชั้นกลางกับนางฟ้า
ชั้นนอกคนธรรพ์วิชาธร ครุฑนาคกินนรพร้อมหน้า...

— รามเกียรติ์

อ้างอิง

1. ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรมไทย, กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน, 2552, หน้า 236-7
2. "The Origin and Development of Siddhas and Siddha Tradition". Hinduwebsite. สืบค้นเมื่อ 11 March 2013.