ตำแหน่งทางวิชาการ

ตำแหน่งทางวิชาการ คือ ตำแหน่งของบุคคลในแวดวงวิชาการสำหรับนักวิชาการ อาจารย์ หรือนักเรียนในการทำวิจัย และการสอนในสถาบันอุดมศึกษา

ประเทศไทย

• ศาสตราจารย์ ย่อว่า ศ.
• รองศาสตราจารย์ ย่อว่า รศ.
• ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ย่อว่า ผศ.
• อาจารย์ หรือ ตำแหน่งอื่นตามที่ คณะกรรมการข้าราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา(ก.พ.อ.) กำหนด

ตำแหน่งทางวิชาการจะได้รับแต่งตั้งตามกฎหมายว่าด้วยสถาบันอุดมศึกษา โดยผู้ที่มีตำแหน่งทางวิชาการนั้น มีสิทธิใช้ตำแหน่งทางวิชาการที่ได้รับเป็นคำนำหน้านามได้ในการลงชื่อ หนังสือ เอกสาร งานสารบรรณหรือการเรียกขานใด ๆ เสมือนยศหรือคำนำหน้านามอย่างอื่น ซึ่งการเขียนตำแหน่งวิชาการที่ใช้นำหน้าคำนามนั้น ให้เรียงลำดับ ดังนี้ (1) ตำแหน่งทางวิชาการ (2) ยศ (3) บรรดาศักดิ์ ฐานันดรศักดิ์ หรือคำนำหน้านามสตรีที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ และมีสิทธิใช้คำนำหน้านามนั้นตามกฎหมาย ระเบียบหรือประกาศของทางราชการ

โดยผู้ที่ใช้ตำแหน่งทางวิชาการนำหน้าคำนามนั้น ไม่สมควรใช้คำว่า นาย นาง หรือนางสาว นำหน้านามพร้อมกับตำแหน่งทางวิชาการ

ประเทศญี่ปุ่น

ตำแหน่งประจำ

• ศาสตราจารย์ (เทียบเท่ากับ ศาสตราจารย์ และรองศาสตราจารย์ ในสหรัฐอเมริกา) จะถูกเรียกว่า เคียวจุ (ญี่ปุ่น: 教授; โรมาจิ: Kyōju)
• รองศาสตราจารย์ (เทียบเท่ากับ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ในสหรัฐอเมริกา) จะถูกเรียกว่า จุงเกียวจุ (ญี่ปุ่น: 准教授; โรมาจิ: Junkyōju)

ตำแหน่งชั่วคราว

• ผู้ช่วยศาสตราจารย์ สายงานสอน จะถูกเรียกว่า โคชิ (ญี่ปุ่น: 講師; โรมาจิ: Kohshi)
• ผู้ช่วยศาสตราจารย์ สายงานวิจัย จะถูกเรียกว่า โจะเคียว (ญี่ปุ่น: 助教; โรมาจิ: Jokyō)

สหรัฐอเมริกา

• ศาสตราจารย์กิตติคุณ หรือ ศาสตราจารย์เกียรติคุณ (professor emeritus - ชาย, professor emerita - หญิง)
• ศาสตราจารย์ (professor)
• รองศาสตราจารย์ (associate professor)
• ผู้ช่วยศาสตราจารย์ (assistant professor)
• ศาสตราจารย์คลินิก (adjunct professor)
• ศาสตราจารย์อาคันตุกะ (visiting professor)
• นักวิจัยหลังปริญญาเอก (postdoctoral appointment)
• ผู้ช่วยสอน
• ผู้ช่วยวิจัย

สหราชอาณาจักร

• ศาสตราจารย์กิตติคุณ หรือ ศาสตราจารย์เกียรติคุณ (professor emeritus - ชาย, professor emerita - หญิง)
• ศาสตราจารย์เกียรติยศ(Chair professor)
• ศาสตราจารย์ (Professor)
• รองศาสตราจารย์ (Reader / Senior Lecturer)
• ผู้ช่วยศาสตราจารย์ (Lecturer)
• อาจารย์ (Instructor)
• นักวิจัยอาวุโส (Senior research fellow)
• นักวิจัย (Research fellow)
• นักวิจัยหลังปริญญาเอก (Postdoctoral associate)

อ้างอิง

• พระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗
• การใช้ตำแหน่งทางวิชาการเป็นคำนำหน้านาม-ราชบัณฑิตยสถาน
• ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการใช้ตำแหน่งทางวิชาการเป็นคำนำหน้านาม พ.ศ. ๒๕๓๖ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑๐ ตอนที่ ๑๑๔ ลว ๑๔ ส.ค. ๓๖