ตำนานหนังสือสามก๊ก

ตำนานหนังสือสามก๊ก เป็นพระนิพนธ์เชิงสารคดีในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพระนิพนธ์เป็นภาคผนวกประกอบหนังสือสามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ที่ตรวจชำระโดยราชบัณฑิตยสภาและตีพิมพ์เป็นของประทานในงานพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวีในปี พ.ศ. 2471 ตำนานหนังสือสามก๊กมีเนื้อหาเกี่ยวกับประวัติการประพันธ์นวนิยายสามก๊ก (ซานกั๋วเหยี่ยนอี้) ประวัติการแปลเป็นภาษาไทย และประวัติการตีพิมพ์ในประเทศสยาม

ตำนานหนังสือสามก๊ก

หน้าปกหนังสือตำนานหนังสือสามก๊กตีพิมพ์ในปี พ.ศ. 2471
ผู้ประพันธ์	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
ประเทศ	สยาม
ภาษา	ไทย
หัวเรื่อง	สามก๊ก
ประเภท	สารคดี
สำนักพิมพ์	โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร
วันที่พิมพ์	พ.ศ. 2471
ชนิดสื่อ	สิ่งพิมพ์

ประวัติ

สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี พระมเหสีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สิ้นพระชนม์ด้วยพระโรคพระปับผาสะพิการเมื่อวันเสาร์ที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2470พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้สร้างพระเมรุที่ท้องสนามหลวง มีกำหนดจะพระราชทานเพลิงพระศพในช่วงต้นปี พ.ศ. 2471

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี ทรงพระปรารภจะบำเพ็ญพระกุศลสนองพระคุณพระชนนี จึงทรงปรึกษากับสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพซึ่งเวลานั้นทรงดำรงตำแหน่งนายกราชบัณฑิตยสภาถึงเรื่องหนังสือที่จะตีพิมพ์เป็นของประทานในงานพระราชทานเพลิงพระศพ โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิตทรงพระดำริจะให้ตีพิมพ์เรื่องสามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) จึงทรงมอบหมายให้ราชบัณฑิตยสภารับหน้าที่ชำระต้นฉบับและตีพิมพ์

ภายหลังจากที่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพกราบทูลรับการมอบหมายจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต พระองค์ทรงพิจารณาถึงเรื่องการเขียนคำนำสำหรับหนังสือสามก๊ก ทรงเห็นว่าการเขียนความรู้เกี่ยวกับสามก๊กนั้นมีมากเกินกว่าจะเขียนในคำนำ แล้วทรงรำลึกถึงเมื่อครั้งที่พระองค์พระนิพนธ์ตำนานละครอิเหนาเป็นภาคผนวกของบทละครเรื่องอิเหนาพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยที่ตีพิมพ์เนื่องในวโรกาสที่สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวีทรงบำเพ็ญพระกุศลฉลองพระชันษาครบ 60 พรรษาเมื่อปี พ.ศ. 2465 จึงทรงพระดำริจะทรงพระนิพนธ์ตำนานหนังสือสามก๊กเป็นภาคผนวกให้หนังสือสามก๊กเหมือนอย่างที่เคยทรงพระนิพนธ์ตำนานละครอิเหนาเป็นภาคผนวกของบทละครเรื่องอิเหนา

ตำนานหนังสือสามก๊กได้รับการตีพิมพ์ครั้งแรกโดยโรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากรในปี พ.ศ. 2471

เนื้อหา

1. ว่าด้วยหนังสือสามก๊ก
2. ว่าด้วยแปลหนังสือสามก๊ก
3. ว่าด้วยสำนวนแปลหนังสือสามก๊ก
4. ว่าด้วยพิมพ์หนังสือสามก๊กภาษาไทย
5. ว่าด้วยรูปเรื่องสามก๊ก
6. ว่าด้วยวินิจฉัยเรื่องสามก๊ก
7. รูปภาพสามก๊ก
8. ว่าด้วยแผนที่สามก๊ก

ส่วนท้ายของหนังสือตำนานสามก๊กเป็นรายชื่อภูมิประเทศในเรื่องสามก๊กซึ่งจัดทำโดย

ดูเพิ่ม

• สามก๊ก
• สามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน)

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวสิ้นพระชนม์ เก็บถาวร 2009-02-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 44, ตอน ง, 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2470, หน้า 1198
2. "คำนำของตำนานหนังสือสามก๊ก". วัชรญาณ. สืบค้นเมื่อ June 7, 2023.

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิซอร์ซมีงานที่เกี่ยวข้องกับ ตำนานหนังสือสามก๊ก โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
• ตำนานหนังสือสามก๊ก ที่เว็บไซต์ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ