จานเศษซาก (debris disk) เป็นจานรอบดาวฤกษ์ที่ประกอบไปด้วยฝุ่นและเศษหินรอบ ๆ ดาวฤกษ์ ถูกพบทั้งในดาวฤกษ์อายุน้อยและดาวฤกษ์ที่กำลังอยู่ระหว่างวิวัฒนาการ และยังมีการค้นพบดาวนิวตรอนที่มีจานเศษซากล้อมรอบอยู่แล้ว สามารถมองได้ว่าจานเศษซากนั้นเป็นระยะต่อจากจานดาวเคราะห์ก่อนเกิดในกระบวนการก่อตัวของระบบดาวเคราะห์ หรือเป็นไปได้ที่จะเป็นเศษวัตถุที่เกิดจากการชนกันของวัตถุท้องฟ้าขนาดเล็ก
มีการค้นพบดาวฤกษ์จำนวนมากที่เชื่อว่าน่าจะมีจานเศษซากล้อมรอบอยู่ ดาวฤกษ์เหล่านั้นโดยปกติแล้วมักมีความสว่างเป็นพิเศษเมื่อมองในช่วงคลื่นอินฟราเรด และดูเหมือนว่าจะปล่อยรังสีออกมามากเกินคาด รังสีอินฟราเรดส่วนเกินเหล่านี้ทั้งหมดเกิดจากการที่พลังงานที่ปล่อยออกมาจากดาวฤกษ์ถูกดูดกลืนโดยจานที่อยู่รอบแล้วจึงแผ่ออกมาในรูปของรังสีอินฟราเรด
ในระบบดาวคู่ เมื่อดาวปฐมภูมิถูกบดบัง อาจสามารถสังเกตการณ์เห็นภาพบางส่วนของจานเศษซากได้
ประวัติศาสตร์การสังเกตการณ์
ในปี 1984 ได้มีการค้นพบจานเศษซากเป็นครั้งแรกรอบ ๆ ดาวเวกาโดยดาวเทียม โดยในตอนแรกเชื่อว่าจานที่พบนั้นเป็นจานดาวเคราะห์ก่อนเกิด และเชื่อว่าผลการณ์สังเกตการณ์ที่ผิดปกติที่พบภายในแผ่นจานหลังจากนั้นบ่งชี้ได้มีดาวเคราะห์เกิดขึ้นแล้ว แต่เนื่องจากไม่มีก๊าซอยู่ภายในจาน ตอนนี้จึงเชื่อว่าน่าจะเป็นเพียงแค่จานเศษซากเท่านั้น นอกจากนี้ยังพบเศษจานที่คล้ายกันในดาวโฟมัลฮอต และดาวอีกด้วย
ในปี 1998 มีการค้นพบเศษจานบนดาว 55 ปู ซึ่งอยู่ใกล้เคียง ซึ่งในปัจจุบันก็เป็นที่ทราบแล้วว่าเป็นดาวที่มีระบบดาวเคราะห์อยู่ การรบกวนของจานเศษซากที่ล้อมรอบดาวบ่งชี้ว่ามีดาวเคราะห์ที่โคจรรอบดาวฤกษ์อยู่ และยังทำให้เราสามารถทราบมวลและสมบัติวงโคจรของดาวได้
แหล่งกำเนิด
อนุภาคขนาดเล็กในจานเศษซากโดยทั่วไปมีขนาดประมาณ 1–100 ไมโครเมตร การแผ่รังสีจากดาวฤกษ์ใจกลางที่ร้อนจะค่อย ๆ ดึงดูดเม็ดฝุ่นเหล่านี้เข้ามาด้านในในลักษณะที่เป็นเกลียว เนื่องจากปรากฏการณ์พอยน์ติง–รอเบิร์ตสัน ดังนั้นแล้ว อายุขัยของจานเศษซากจึงอยู่ที่ประมาณ 10 ล้านปี หรือน้อยกว่านั้น ดังนั้นเพื่อรักษาการมีอยู่ของจานจำเป็นต้องมีกระบวนการบางอย่างที่ต่อเนื่องเพื่อเติมเต็มวัสดุในจาน ตัวอย่างเช่น การชนกันของเม็ดขนาดใหญ่ในจาน การชนกันสามารถทำให้อนุภาคขนาดใหญ่มีขนาดเล็กลง และยิ่งชนกันอย่างต่อเนื่องยิ่งสามารถทำให้อนุภาคมีขนาดเล็กลงไปอีก
เพื่อให้เกิดการชนกันในจานเศษ ต้องมีวัตถุขนาดใหญ่พอที่จะสร้างการรบกวนด้วยแรงโน้มถ่วงอยู่ในจานเพื่อสร้างความเร็วการชนที่เพียงพอ การรบกวนนี้อาจเกิดขึ้นได้จากดาวเคราะห์ในการระบบดาวเคราะห์ หรือจากดาวฤกษ์ทุติยภูมิในระบบดาวคู่
อ้างอิง
- Wang, Z.; Chakrabarty, D.; Kaplan, D. L. (2006). . Nature. 440 (7085): 772–775. doi:10.1038/nature04669. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-06-01. สืบค้นเมื่อ 2008-10-24.
{{}}
: CS1 maint: multiple names: authors list () - . NASA. 2005-12-14. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-09-08. สืบค้นเมื่อ 2007-01-03.
- . NASA. 2005-01-10. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-09-08. สืบค้นเมื่อ 2007-01-03.
- . Royal Observatory Edinburgh. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-08-10. สืบค้นเมื่อ 2007-01-03.
- (Press release). Joint Astronomy Centre. 1998-04-21. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-12-16. สืบค้นเมื่อ 2006-04-24.
- . ScienceDaily. 1998-10-03. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-08-30. สืบค้นเมื่อ 2006-05-24.
- Greaves, J. S.; Holland, W. S.; Wyatt, M. C.; Dent, W. R. F.; Robson, E. I.; Coulson, I. M.; Jenness, T.; Moriarty-Schieven, G. H.; Davis, G. R.; Butner, H. M.; Gear, W. K.; Dominik, C.; Walker, H. J. (2005). "Structure in the Epsilon Eridani Debris Disk". The Astrophysical Journal. 619: L187 – L190. doi:10.1086/428348.
{{}}
: CS1 maint: multiple names: authors list () - Kenyon, Scott; Bromley, Benjamin (2007). . Smithsonian Astrophysical Observatory. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-11-21. สืบค้นเมื่อ 2007-07-23.
{{}}
: CS1 maint: multiple names: authors list ()
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
canesssak debris disk epncanrxbdawvksthiprakxbipdwyfunaelaesshinrxb dawvks thukphbthngindawvksxayunxyaeladawvksthikalngxyurahwangwiwthnakar aelayngmikarkhnphbdawniwtrxnthimicanesssaklxmrxbxyuaelw samarthmxngidwacanesssaknnepnrayatxcakcandawekhraahkxnekidinkrabwnkarkxtwkhxngrabbdawekhraah hruxepnipidthicaepnesswtthuthiekidcakkarchnknkhxngwtthuthxngfakhnadelkcanesssakthilxmrxbdaw thayodyklxngothrthrrsnxwkashbebilcanesssakthilxmrxbdawofmlhxt thayodyklxngothrthrrsnxwkashbebil thimumkhwalangaesdngdawekhraahofmlhxt bi mikarkhnphbdawvkscanwnmakthiechuxwanacamicanesssaklxmrxbxyu dawvksehlannodypktiaelwmkmikhwamswangepnphiessemuxmxnginchwngkhlunxinfraerd aeladuehmuxnwacaplxyrngsixxkmamakekinkhad rngsixinfraerdswnekinehlanithnghmdekidcakkarthiphlngnganthiplxyxxkmacakdawvksthukdudklunodycanthixyurxbaelwcungaephxxkmainrupkhxngrngsixinfraerd inrabbdawkhu emuxdawpthmphumithukbdbng xacsamarthsngektkarnehnphaphbangswnkhxngcanesssakidprawtisastrkarsngektkarninpi 1984 idmikarkhnphbcanesssakepnkhrngaerkrxb dawewkaodydawethiym odyintxnaerkechuxwacanthiphbnnepncandawekhraahkxnekid aelaechuxwaphlkarnsngektkarnthiphidpktithiphbphayinaephncanhlngcaknnbngchiidmidawekhraahekidkhunaelw aetenuxngcakimmikasxyuphayincan txnnicungechuxwanacaepnephiyngaekhcanesssakethann nxkcakniyngphbesscanthikhlayknindawofmlhxt aeladawxikdwy inpi 1998 mikarkhnphbesscanbndaw 55 pu sungxyuiklekhiyng sunginpccubnkepnthithrabaelwwaepndawthimirabbdawekhraahxyu karrbkwnkhxngcanesssakthilxmrxbdawbngchiwamidawekhraahthiokhcrrxbdawvksxyu aelayngthaiherasamarththrabmwlaelasmbtiwngokhcrkhxngdawidaehlngkaenidxnuphakhkhnadelkincanesssakodythwipmikhnadpraman 1 100 imokhremtr karaephrngsicakdawvksicklangthirxncakhxy dungdudemdfunehlaniekhamadanininlksnathiepnekliyw enuxngcakpraktkarnphxynting rxebirtsn dngnnaelw xayukhykhxngcanesssakcungxyuthipraman 10 lanpi hruxnxykwann dngnnephuxrksakarmixyukhxngcancaepntxngmikrabwnkarbangxyangthitxenuxngephuxetimetmwsduincan twxyangechn karchnknkhxngemdkhnadihyincan karchnknsamarththaihxnuphakhkhnadihymikhnadelklng aelayingchnknxyangtxenuxngyingsamarththaihxnuphakhmikhnadelklngipxik ephuxihekidkarchnknincaness txngmiwtthukhnadihyphxthicasrangkarrbkwndwyaerngonmthwngxyuincanephuxsrangkhwamerwkarchnthiephiyngphx karrbkwnnixacekidkhunidcakdawekhraahinkarrabbdawekhraah hruxcakdawvksthutiyphumiinrabbdawkhuxangxingWang Z Chakrabarty D Kaplan D L 2006 Nature 440 7085 772 775 doi 10 1038 nature04669 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2016 06 01 subkhnemux 2008 10 24 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint multiple names authors list lingk NASA 2005 12 14 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2006 09 08 subkhnemux 2007 01 03 NASA 2005 01 10 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2006 09 08 subkhnemux 2007 01 03 Royal Observatory Edinburgh khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 08 10 subkhnemux 2007 01 03 Press release Joint Astronomy Centre 1998 04 21 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 12 16 subkhnemux 2006 04 24 ScienceDaily 1998 10 03 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2006 08 30 subkhnemux 2006 05 24 Greaves J S Holland W S Wyatt M C Dent W R F Robson E I Coulson I M Jenness T Moriarty Schieven G H Davis G R Butner H M Gear W K Dominik C Walker H J 2005 Structure in the Epsilon Eridani Debris Disk The Astrophysical Journal 619 L187 L190 doi 10 1086 428348 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint multiple names authors list lingk Kenyon Scott Bromley Benjamin 2007 Smithsonian Astrophysical Observatory khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 11 21 subkhnemux 2007 07 23 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint multiple names authors list lingk