จังหวัดกันดาล

กันดาล หรือ ก็อนฎาล (เขมร: កណ្ដាល) เป็นจังหวัดหนึ่งทางภาคใต้ของประเทศกัมพูชา มีตาเขมาเป็นเมืองหลักของจังหวัด พื้นที่ของจังหวัดนี้โอบล้อมกรุงพนมเปญซึ่งเป็นเมืองหลวงของประเทศ

จังหวัดกันดาล ខេត្តកណ្ដាល
จังหวัด
จากบนลงล่าง ซ้ายไปขวา: พระนครกรุงเก่าอุดงมีชัย, วัดตูลราชา อำเภอเกาะธม, วัดจรอยอัมปิล, ทิวทัศน์ในเกียนสวาย, แม่น้ำโขง ฝั่งจังหวัดกันดาล, ตลาดเกียนสวาย, ตลาดเกียนสวาย, ถนนในจังหวัดกันดาล
แผนที่ประเทศกัมพูชาเน้นจังหวัดกันดาล
ประเทศ	กัมพูชา
ยกฐานะเป็นจังหวัด	พ.ศ. 2450
เมืองหลัก	ตาเขมา
การปกครอง
• ผู้ว่าราชการ	Phay Bunchheun (พรรคประชาชนกัมพูชา)
• ที่นั่งรัฐสภาในพระราชอาณาจักร	11 / 125
พื้นที่
• ทั้งหมด	3,568 ตร.กม. (1,378 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	ที่ 19
ความสูง	10 เมตร (30 ฟุต)
ประชากร  (พ.ศ. 2551)
• ทั้งหมด	1,265,805 คน
• อันดับ	ที่ 2
• ความหนาแน่น	350 คน/ตร.กม. (920 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับความหนาแน่น	ที่ 2
ดัชนีการพัฒนามนุษย์
• (พ.ศ. 2552)	0.653 (กลาง)
เขตเวลา
รหัส ISO 3166
อำเภอ	11
ตำบล	146
หมู่บ้าน	1087

ประวัติ

จังหวัดกันดาล เป็นชื่อของจังหวัดหนึ่งของประเทศกัมพูชา ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนโรดม บรมรามเทวาวตาร (พ.ศ. 2403-2447) และในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์ (พ.ศ. 2447-2470) พระราชอาณาจักรกัมพูชาแบ่งจังหวัดกันดาลออกเป็นหลายจังหวัด ได้แก่ จังหวัดเลวียแอม (ลฺวาเอม), จังหวัดสอาง (สฺอาง), จังหวัดเกาะธม (เกาะธํ), จังหวัดก็อนดาลสตึง (กณฺฏาลสทึง) ปัจจุบันจังหวัดเหล่านี้ได้กลายไปเป็นอำเภอของจังหวัดกันดาล เช่น อำเภอเลวียแอม (ลฺวาเอม), อำเภอสอาง (สฺอาง), อำเภอเกาะธม (เกาะธํ), อำเภอก็อนดาลสตึง (กณฺฏาลสทึง) เป็นต้น (ปรากฎตามเอกสารมหาบุรุษเขมร) ตามจารึกที่สถูปสมเด็จพระหริรักษ์รามมหาอิศราธิบดีและสถูปโบราณอื่นๆ อีกมากมายบนพนมพระราชทรัพย์ที่อุดงมีชัย อําเภอโป็นเญียลือ (พญาฦๅ) ในรัชสมัยของพระนโรดม และพระสีสุวัตถิ์ บริเวณเขาพนมราชทรัพย์นี้เคยเป็นอำเภอสําโรงทอง (ต่อมาภายได้ย้ายไปขึ้นกับจังหวัดกำปงสปือ)

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนโรดม บรมรามเทวาวตาร (พ.ศ. 2403-2447) ได้มีการย้ายเมืองหลวงจากกรุงอุดงมีชัยไปที่กรุงพนมเปญ ทำให้อุดงมีชัยถูกยุบกลายเป็นจังหวัดอุดงมีชัย ทำให้เกิดจังหวัดย่อยๆจำนวนมากในบริเวณจังหวัดกันดาล

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์ มุนีวงศ์ (พ.ศ. 2470-2484) ได้มีการปรับปรุงการบริหารจังหวัดขึ้นใหม่ ได้มีการยุบจังหวัดย่อยๆรวมเข้ากับจังหวัดกันดาลกลายเป็นอำเภอ เช่น จังหวัดอุดงมีชัยได้ถูกยุบรวมถึงบริเวณเขาพนมพระราชทรัพย์ได้ย้ายมาอยู่ขึ้นกับอำเภอโป็นเญียลือ (พญาฦๅ) จังหวัดกันดาล (จารึกพระสถูปพระสีสุวัตถิ์) ทำให้จังหวัดกันดาลได้มีโครงสร้างการปกครองมาตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์ มุนีวงศ์ในสมัยที่ฝรั่งเศสปกครองอาณานิคม

• สมเด็จกรมพระนโรดม สุทธารส ขณะทรงเยี่ยมในจังหวัดกันดาล

การแบ่งเขตการปกครอง

จังหวัดกันดาลประกอบด้วย 11 อำเภอ (ស្រុក) ได้แก่

ชื่อเมือง (ภาษาเขมร)	เขียนด้วยอักษรไทย	เขียนด้วยอักษรโรมัน
កណ្តាលស្ទឹង	ก็อนดาลสตึง (กณฺฏาลสทึง)	Candal Stueng
កៀនស្វាយ	เกียนซวาย (เกียนสฺวาย)	Cianswai
ខ្សាច់កណ្តាល	ขสัจก็อนดาล (ขสาจ่กณฺฏาล)	Ksaj Candal
កោះធំ	เกาะธม (เกาะธํ)	Cau Tum
លើកដែក	เลิกแด็ก (เลีกแฏก)	Lerk Daek
ល្វាឯម	เลวียแอม (ลฺวาเอม)	Lwia Aem
មុខកំពូល	มุขก็อมปูล (มุขกํพูล)	Muk Campul
អង្គស្នួល	อังค์สนูล (องฺคสนูล)	Ang Snool
ពញាឮ	โป็นเญียลือ (พญาฦๅ)	Ponyia Lue
ស្អាង	สอาง (สฺอาง)	S'ang
តាខ្មៅ	ตาคเมา (ตาเขฺมา)	Ta Kmao

อ้างอิง