Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
การสลายของเม็ดเลือดแดง, ฮีโมไลซิส หรือ เฮโมไลซิส (อังกฤษ: Hemolysis หรือ haemolysis; /hiːˈmɒlɪsɪs/), เป็นการแตก (; lysis) ของเซลล์เม็ดเลือดแดง (เอริโธรไซต์; erythrocyte) และปล่อยสารข้างใน (ไซโตพลาสซึม) ออกมายังสิ่งแวดล้อมโดยรอบ (เช่น พลาสมา) การสลายของเม็ดเลือดแดงอาจเกิดขึ้นได้ทั้ง (in vivo) และ (in vitro)
| การสลายของเม็ดเลือดแดง (Hemolysis) | |
|---|---|
| ชื่ออื่น | ฮีโมไลซิส, เฮโมไลซิส (Haemolysis), เฮมาโตไลซิส (hematolysis), เอริโธรไลซิส ( erythrolysis) หรือ เอริโธรไซโตไลซิส (erythrocytolysis) |
 | |
| สาขาวิชา | พยาธิวิทยา |
หนึ่งในสาเหตุของเฮโมไลซิสคือการออกฤทธิ์ของ (hemolysin) สารพิษซึ่งปล่อยออกมาโดยฟังไจหรือแบคทีเรียก่อโรคบางชนิด หรืออาจเกิดจากการออกกำลังกายอย่างหนักเกินไป damage the red blood cell's , causing lysis and eventually cell death.
ในร่างกาย
เฮโมไลซิสในร่างกายอาจเกิดจากโรคอื่น ๆ หลายประการ เช่นแบคทีเรียแกรมบวกหลายชนิด (เช่น Streptococcus, และ Staphylococcus), ปรสิตบางชนิด (เช่น Plasmodium), โรคภูมิคุ้มกันบกพร่องบางชนิด (autoimmune disorders; เช่น โลหิตจางจากการสลายของเม็ดเลือดแดงอันเกิดจากยา; drug-induced hemolytic anemia), โรคพันธุกรรมบางชนิด (เช่น โรคซิกเคิลเซลล์; sickle-cell disease หรือโรคจี-6-พีดีบกพร่อง; G6PD deficiency) หรือเลือดที่มีความเข้มข้นต่ำ ((ไฮโปโทนิก); hypotonic ต่อเซลล์)
เฮโมไลซิสอาจนำไปสู่ (hemoglobinemia) จากฮีโมโกลบินจำนวนมากถูกปล่อยออกมาในพลาสมาของเลือด ซึ่งมีส่วนสำคัญต่อการ pathogenesis ของ sepsis ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อด้วยผลที่เกิดต่อระบบภูมิคุ้มกันแบบก่อเอง (innate immune system)
Streptococcus
สปีชี่ส์หลายปีชี่ส์ของจีนัส Streptococcus ก่อให้เกิดเฮโมไลซิส แบคทีเรียกลุ่ม Streptococcal นั้นจัดแบ่งตามคุณลักษณะที่ก่อเกิดการเฮโมไลซิส (hemolytic properties) ซึ่งอาจไม่จำเป็นต้องปรากฏเสมอไปใน
- สปีชี่ส์อัลฟา-เฮโมไลติก (Alpha-hemolytic species) เช่น , , และ จะออกซิไดส์เหล็กในเฮโมโกลบิน
- สปีชี่ส์เบต้า-เฮโมไลติก (Beta-hemolytic species) เช่น และ จะทำให้เซลล์เม็ดเลือดแดงแตก
- สปีชี่ส์แกมมา-เฮโมไลติก (Gamma-hemolytic) หรือ ไม่ก่อเฮโมไลติก (non-hemolytic) คือสปีชี่ส์ที่ไม่ก่อให้เกิดเฮโมไลซิสและยากมากที่จะก่อโรค
Enterococcus
จีนัส ประกอบด้วยแบคทีเรียกรดแลกติก (lactic acid bacteria) ซึ่งเคยถูกจัดเป็นแกมมา-เฮโมไลติก กลุ่ม D ในจีนัส streptococcus (ด้านบน) เช่น E. faecilis (S. faecalis), E. faecium (S. faecium), E. durans (S. durans) และE. avium (S. avium).
Staphylococcus
Staphylococcus เป็นคอคคัส (cocci) ประเภทแกรมบวกอีกชนิดหนึ่ง โดยที่พบบ่อยที่สุดคือ S. aureus อันเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดสำหรับการติดเชื้อ "staph" และมักเฮโมไลติกใน
ปรสิต
ในกระบวนการกินอาหารของปรสิตกลุ่ม Plasmodium ทำอันตรายต่อเซลล์เม็ดเลือดแดง เช่น มาลาเรีย ซึ่งบางครั้งก็เรียกว่า "เฮโมไลซิสจากปรสิต" ("parasitic hemolysis") ในงานเขียนทางการแพทย์
HELLP, pre-eclampsia หรือ eclampsia
- ดูที่ HELLP syndrome, Pre-eclampsia และ Eclampsia
โรคเฮโมไลติกในเด็กแรกเกิด
โรคเม็ดเลือดแตกในเด็กแรกเกิด (Hemolytic disease of the newborn) เป็นโรคภูมิคุ้มกัน (autoimmune disease) ที่เกิดจากแอนติบอดีของมารดาข้ามจากรกไปยังทารกในครรภ์ กรณีพบบ่อยเมื่อมารดาเคยได้รับแอนติเจนเลือดที่มีทารกแต่ไม่พบในเธอ ซึ่งอาจมาจากการถ่ายเลือดหรือการตั้งครรภ์มาก่อนหน้า
โลหิตจางเฮโมไลติก
ในกรณีที่เสียเม็ดเลือดแดงจำนวนมากจากการเฮโมไลติดจนเป็นอันตรายร้ายแรง อาจนำไปสู่โรคโลหิตจางจากการสลายของเม็ดเลือดแดง (Hemolytic anemia)
วิกฤตเฮโมไลติก
วิกฤตเฮโมไลติก (Hemolytic crisis) หรือวิกฤตไฮเปอร์เฮโมไลติก (hyperhemolytic crisis) คือภาวะที่อัตราการทำลายเซลล์เม็ดเลือดแดงสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว อันนำไปสู่โลหิตจาง (anemia), ดีซ่าน (juandice) และ Hemolytic crises are a major concern with sickle-cell disease and G6PD deficiency.
สารพิษ
การที่ร่างกายย่อย จากการทานอาจก่อให้เกิดเฮโมไลซิสได้
อ้างอิง
- ศัพท์บัญญัติสำนักงานราชบัณฑิตยสภา; ศัพท์วิทยาศาสตร์ (พิมพ์ครั้งที่ ๕ พ.ศ. ๒๕๔๖) เข้าถึงได้จาก http://www.royin.go.th/coined_word/index.php วันที่ 19 พ.ค. 2563
- Wells, John C. (2008). Longman Pronunciation Dictionary (3rd ed.). Longman. ISBN .
- Witek, K; Ścisłowska, J; Turowski, D; Lerczak, K; Lewandowska-Pachecka, S; Pokrywka, A (March 2017). "Total bilirubin in athletes, determination of reference range". Biology of Sport. 34 (1): 45–48. doi:10.5114/biolsport.2017.63732. ISSN 0860-021X. PMC 5377560. PMID 28416897.
- Madigan, Michael T. (2010). Brock Biology of Microorganisms 13th Edition. p. 804. ISBN .
- Barcellini, Wilma (2015). "Immune Hemolysis: Diagnosis and Treatment Recommendations". Seminars in Hematology. 52 (4): 304–312. doi:10.1053/j.seminhematol.2015.05.001. ISSN 1532-8686. PMID 26404442.
- Beris, Photis; Picard, Véronique (2015). "Non-immune Hemolysis: Diagnostic Considerations". Seminars in Hematology. 52 (4): 287–303. doi:10.1053/j.seminhematol.2015.07.005. ISSN 1532-8686. PMID 26404441.
- Effenberger-Neidnicht, Katharina; Hartmann, Matthias (2018). "Mechanisms of Hemolysis During Sepsis". Inflammation. 41 (5): 1569–1581. doi:10.1007/s10753-018-0810-y. ISSN 1573-2576. PMID 29956069.
- MicrobeLibrary.org, American Society for Microbiology ธันวาคม 1, 2008 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- "Erythrocyte Alloimmunization and Pregnancy: Overview, Background, Pathophysiology". 2019-02-02.
{{}}: Cite journal ต้องการ|journal=((help)) - . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-24. สืบค้นเมื่อ 2010-07-04.
แหล่งข้อมูลอื่น
| การจำแนกโรค | D
|
|---|
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
karslaykhxngemdeluxdaedng hiomilsis hrux ehomilsis xngkvs Hemolysis hrux haemolysis h iː ˈ m ɒ l ɪ s ɪ s epnkaraetk lysis khxngesllemdeluxdaedng exriothrist erythrocyte aelaplxysarkhangin isotphlassum xxkmayngsingaewdlxmodyrxb echn phlasma karslaykhxngemdeluxdaedngxacekidkhunidthng in vivo aela in vitro karslaykhxngemdeluxdaedng Hemolysis chuxxunhiomilsis ehomilsis Haemolysis ehmaotilsis hematolysis exriothrilsis erythrolysis hrux exriothrisotilsis erythrocytolysis sakhawichaphyathiwithya hnunginsaehtukhxngehomilsiskhuxkarxxkvththikhxng hemolysin sarphissungplxyxxkmaodyfngichruxaebkhthieriykxorkhbangchnid hruxxacekidcakkarxxkkalngkayxyanghnkekinip damage the red blood cell s causing lysis and eventually cell death inrangkayehomilsisinrangkayxacekidcakorkhxun hlayprakar echnaebkhthieriyaekrmbwkhlaychnid echn Streptococcus aela Staphylococcus prsitbangchnid echn Plasmodium orkhphumikhumknbkphrxngbangchnid autoimmune disorders echn olhitcangcakkarslaykhxngemdeluxdaedngxnekidcakya drug induced hemolytic anemia orkhphnthukrrmbangchnid echn orkhsikekhilesll sickle cell disease hruxorkhci 6 phidibkphrxng G6PD deficiency hruxeluxdthimikhwamekhmkhnta ihopothnik hypotonic txesll ehomilsisxacnaipsu hemoglobinemia cakhiomoklbincanwnmakthukplxyxxkmainphlasmakhxngeluxd sungmiswnsakhytxkar pathogenesis khxng sepsis sungxacephimkhwamesiyngtxkartidechuxdwyphlthiekidtxrabbphumikhumknaebbkxexng innate immune system Streptococcus spichishlaypichiskhxngcins Streptococcus kxihekidehomilsis aebkhthieriyklum Streptococcal nncdaebngtamkhunlksnathikxekidkarehomilsis hemolytic properties sungxacimcaepntxngpraktesmxipin spichisxlfa ehomiltik Alpha hemolytic species echn aela caxxksiidsehlkinehomoklbin spichisebta ehomiltik Beta hemolytic species echn aela cathaihesllemdeluxdaedngaetk spichisaekmma ehomiltik Gamma hemolytic hrux imkxehomiltik non hemolytic khuxspichisthiimkxihekidehomilsisaelayakmakthicakxorkhEnterococcus cins prakxbdwyaebkhthieriykrdaelktik lactic acid bacteria sungekhythukcdepnaekmma ehomiltik klum D incins streptococcus danbn echn E faecilis S faecalis E faecium S faecium E durans S durans aelaE avium S avium Staphylococcus Staphylococcus epnkhxkhkhs cocci praephthaekrmbwkxikchnidhnung odythiphbbxythisudkhux S aureus xnepnsaehtuthiphbbxythisudsahrbkartidechux staph aelamkehomiltikin prsit inkrabwnkarkinxaharkhxngprsitklum Plasmodium thaxntraytxesllemdeluxdaedng echn malaeriy sungbangkhrngkeriykwa ehomilsiscakprsit parasitic hemolysis innganekhiynthangkaraephthy HELLP pre eclampsia hrux eclampsia duthi HELLP syndrome Pre eclampsia aela Eclampsiaorkhehomiltikinedkaerkekid orkhemdeluxdaetkinedkaerkekid Hemolytic disease of the newborn epnorkhphumikhumkn autoimmune disease thiekidcakaexntibxdikhxngmardakhamcakrkipyngtharkinkhrrph krniphbbxyemuxmardaekhyidrbaexntiecneluxdthimitharkaetimphbinethx sungxacmacakkarthayeluxdhruxkartngkhrrphmakxnhna olhitcangehomiltik inkrnithiesiyemdeluxdaedngcanwnmakcakkarehomiltidcnepnxntrayrayaerng xacnaipsuorkholhitcangcakkarslaykhxngemdeluxdaedng Hemolytic anemia wikvtehomiltik wikvtehomiltik Hemolytic crisis hruxwikvtihepxrehomiltik hyperhemolytic crisis khuxphawathixtrakarthalayesllemdeluxdaedngsungkhunxyangrwderw xnnaipsuolhitcang anemia disan juandice aela Hemolytic crises are a major concern with sickle cell disease and G6PD deficiency sarphis karthirangkayyxy cakkarthanxackxihekidehomilsisidxangxingsphthbyytisanknganrachbnthityspha sphthwithyasastr phimphkhrngthi 5 ph s 2546 ekhathungidcak http www royin go th coined word index php wnthi 19 ph kh 2563 Wells John C 2008 Longman Pronunciation Dictionary 3rd ed Longman ISBN 978 1 4058 8118 0 Witek K Scislowska J Turowski D Lerczak K Lewandowska Pachecka S Pokrywka A March 2017 Total bilirubin in athletes determination of reference range Biology of Sport 34 1 45 48 doi 10 5114 biolsport 2017 63732 ISSN 0860 021X PMC 5377560 PMID 28416897 Madigan Michael T 2010 Brock Biology of Microorganisms 13th Edition p 804 ISBN 978 0 321 64963 8 Barcellini Wilma 2015 Immune Hemolysis Diagnosis and Treatment Recommendations Seminars in Hematology 52 4 304 312 doi 10 1053 j seminhematol 2015 05 001 ISSN 1532 8686 PMID 26404442 Beris Photis Picard Veronique 2015 Non immune Hemolysis Diagnostic Considerations Seminars in Hematology 52 4 287 303 doi 10 1053 j seminhematol 2015 07 005 ISSN 1532 8686 PMID 26404441 Effenberger Neidnicht Katharina Hartmann Matthias 2018 Mechanisms of Hemolysis During Sepsis Inflammation 41 5 1569 1581 doi 10 1007 s10753 018 0810 y ISSN 1573 2576 PMID 29956069 MicrobeLibrary org American Society for Microbiology thnwakhm 1 2008 thi ewyaebkaemchchin Erythrocyte Alloimmunization and Pregnancy Overview Background Pathophysiology 2019 02 02 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a Cite journal txngkar journal help khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 06 24 subkhnemux 2010 07 04 aehlngkhxmulxunkarcaaenkorkhDMeSH D006461