เก บแผ นด น เป นละครท สร างจากงานเข ยนท ช อว า ไปเก บแผ นด นท ส นชาต ประพ นธ โดย นายพ นด ซ งพ ดถ งการต อส ของชนกล มน อยท

เก็บแผ่นดิน เป็นละครที่สร้างจากงานเขียนที่ชื่อว่า ไปเก็บแผ่นดินที่สิ้นชาติ ประพันธ์โดย นายพันดี ซึ่งพูดถึงการต่อสู้ของชนกลุ่มน้อยที่ชื่อว่า เผ่าคาเซ ที่ปกป้องรักษาดินแดนจากรัฐบาลสหพันธรัฐซาวิน ซึ่งดินแดนทั้งสองมีอาณาเขตติดกับแผ่นดินประเทศไทย

เก็บแผ่นดิน
ประเภท	แอกชัน ดรามา
เค้าโครงจาก	หนังสือ ไปเก็บแผ่นดินที่สิ้นชาติ
เขียนโดย	นายพันดี (ปรียานุช ปานประดับ)
บทโดย	เอื้องอรุณ สมิตสุวรรณ
กำกับโดย	นพพล โกมารชุน พ.ศ. 2544
แสดงนำ	พ.ศ. 2544 • ภูธเนศ หงษ์มานพ • พิยดา จุฑารัตนกุล • ณัฐวุฒิ สกิดใจ • อรรถพร ธีมากร • อเล็กซ์ เรนเดลล์
ดนตรีแก่นเรื่องเปิด	พ.ศ. 2544 เก็บแผ่นดิน ขับร้อง ทีมขาเจี๊ยบ
ประเทศแหล่งกำเนิด	ประเทศไทย
ภาษาต้นฉบับ	ไทย
จำนวนตอน	15 ตอน พ.ศ. 2544
การผลิต
ผู้อำนวยการสร้าง	สุรางค์ เปรมปรีดิ์ พ.ศ. 2544
สถานที่ถ่ายทำ	ประเทศไทย
ผู้กำกับภาพ	ศุภฌา ครุฑนาค พ.ศ. 2544
แอนิเมเตอร์	โสภา นันกระโทก พ.ศ. 2544
ผู้ลำดับภาพ	ถกล เกตุเกยูร พ.ศ. 2544
กล้อง	ชูชีพ พ่วงทอง พ.ศ. 2544 เชิดพงษ์ ชาญสำรวจ พ.ศ. 2544
ความยาวตอน	พ.ศ. 2544 120 นาที/ตอน ทุกวันจันทร์และอังคาร เวลา 20:20 - 22.20 น.
บริษัทผู้ผลิต	บริษัท เป่า จิน จง จำกัด
ออกอากาศ
เครือข่าย	ช่อง 7 พ.ศ. 2544 ช่อง 3 เอชดี พ.ศ. 2563 ตามแผนเดิม พ.ศ. 2567 ตามแผนใหม่
ออกอากาศ	22 มกราคม 2544 (2001-01-22) – 26 มีนาคม 2544 (2001-03-26) พ.ศ. 2544 22 กันยายน 2567 (2024-09-22) - 26 ธันวาคม 2567 (2024-12-26) พ.ศ. 2567

ละครถูกสร้างขึ้น 2 ครั้ง ในครั้งแรกกำกับโดย นพพล โกมารชุน ออกอากาศทางสถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7 ในปี พ.ศ. 2544 และถูกนำมาสร้างใหม่อีกครั้งเนื่องในโอกาสครบรอบ 50 ปีของช่อง 3 เมื่อปี พ.ศ. 2563 กำกับโดย ภูธเนศ หงษ์มานพ แต่ปัจจุบันยังไม่มีการออกอากาศแต่อย่างใด เนื่องจากสถานการณ์การระบาดทั่วของโควิด-19 ในประเทศไทยเป็นอุปสรรคในการถ่ายทำ ต่อมาทางผู้จัดได้ยุติโครงการที่จะถ่ายทำ

เรื่องย่อ

บริเวณพรมแดนประเทศไทย มีชนเผ่าชื่อว่า คาเซ ที่มีผู้นำชื่อว่า ละยี เป็นแกนนำในการต่อสู้เพื่อปกป้องชนเผ่าของตนเองจากรัฐบาล สหพันธรัฐซาวิน โดยละยี มีลูกชายชื่อว่า นาคา ซึ่งได้รับการเลี้ยงดูจากปู่ และ มินทะดา ทหารของเผ่าที่รักและศรัทธาในตัวของละยี โดยหลังจากสงครามระหว่างเผ่าและรัฐบาลสงบลง มินทะดาถูกส่งมาเรียนที่ประเทศไทยพร้อมกับเพื่อนที่ชื่อว่า สิพราย และได้พบกับ อองดี นักศึกษาสัญชาติซาวินที่หลบหนีอยู่ในประเทศไทยเนื่องจากมีอุดมการเช่นเดียวกับชาวคาเซ

มินทะดาได้พบรักกับ พันพัสสา นักศึกษาชาวไทย แต่ถูกกีดกันจากครอบครัวของพันพัสสาเนื่องจากต้องการให้รักกับ ชลชาติ ทหารบกที่มีอนาคตหน้าที่การงานที่ดี ต่อมามินทะดาถูกเรียกตัวกลับไปยังคาเซ พันพัสสาจึงหนีจากครอบครัวตามมินทะดากลับไปที่คาเซด้วย พิพัช พ่อของพันพัสสาจึงขอให้เพื่อนของตนที่เป็นทหารป้องกันไม่ให้ลูกสาวของตนข้ามชายแดนไทยไปยังคาเซได้ และถูกพากลับมายังประเทศไทยหลังจากการปะทะโดยคิดว่ามินทะดาได้เสียชีวิตลงไปแล้ว แต่อันที่จริงมินทะดายังไม่เสียชีวิต และกลับไปพบกับหมู่บ้านของตนที่ถูกโจมตีจนเสียหายจากรัฐบาลซาวิน

จากเหตุการณ์นั้น มินทะดา สิพราย และยะโพ จึงจัดตั้งกองกำลังของเผ่าตนเองขึ้นมาด้วยวิธีการต่อสู้แบบใหม่ ในขณะเดียวกันภายในเผ่าก็มีความคิดที่หลากหลายในการเอาชนะรัฐบาลซาวินจนเกิดการทะเลาะกัน ซึ่งนาคาได้เตือนสติให้ทุกคนอย่าทะเลาะกันเองและทำให้รัฐบาลซาวินได้เปรียบไปกว่านี้

วันหนังนาคาได้พบกองทัพของรัฐบาลซาวินกำลังวางแผนที่จะโจมตีหมู่บ้าน จึงได้เตือนทุกคนและช่วยให้ทุกคนในหมู่บ้านหนีรอดมาได้ ทำให้หลังจากนั้นชาวคาเซสนับสนุนให้นาคาเป็นหัวหน้าของชนเผ่า ซึ่งเขาได้ประกาศว่า "ต่อไปนี้ คาเซจะมีประเทศ" โดยในฝั่งของชลชาติเองก็ได้มาประจำการในพื้นที่ใกล้เคียงในฝั่งไทย และทำงานแก้ไขปัญหาชนกลุ่มน้อยจนมีชื่อเสียง

ในฝั่งของพิพัช พ่อของพันพัสสาได้มอบหมายให้พันพันสาไปเจรจาเพื่อรับงานรับเหมาก่อสร้างถนนเพื่อไปยังสถานีเรดาร์ทางการทหารในพื้นที่ของชลชาติ เพื่ออยากให้ทั้งสองคนได้ใกล้ชิดกัน และพันพัสสาได้เห็นการทำงานที่จริงใจของชลชาติต่อชาวบ้านในพื้นที่ทำให้เริ่มเปิดใจให้กับชลชาติ

ทางของเผ่าคาเซ ยะโพได้หักหลังกลุ่มคาเซเพื่อไปสวามิภักดิ์ต่อรัฐบาลซาวิน โดยวางแผนจับตัวนาคาในพื้นที่ฝั่งไทยขณะข้ามไปเที่ยวงานวัด ซึ่งแผนของเขาสำเร็จ ทำให้หมู่บ้านถูกโจมตีเนื่องจากขาดผู้นำ จนเกิดการบาดเจ็บอย่างหนัก มินทะดาและพวกจึงตัดสินใจข้ามมายังฝั่งไทยเพื่อปล้นยาที่ค่ายผู้อพยพ ทำให้พันพัสสาทราบว่ามินทะดายังมีชีวิตอยู่ และยอมใช้ตัวเองเป็นตัวประกัน เพื่อข้ามกลับไปยังหมู่บ้านคาเซ และได้กลับมาอยู่ด้วยกันอีกครั้ง

จากนั้นมินทะดาได้ช่วยเหลือนาคากลับมาจากการจับกุมของรัฐบาลซาวิน จึงได้มีการรวมตัวอีกครั้งเพื่อต่อสู้ โดยมีอองดี และกลุ่มนักศึกษาร่วมต่อสู้ในครั้งนี้ ซึ่งเวลาเดียวกันชลชาติได้นำกำลังทหารไทยมาช่วยเหลือพันพัสสากลับไปยังฝั่งไทย

ในเช้าวันรุ่งขึ้น รัฐบาลซาวินได้ปฏิบัติการครั้งใหญ่เพื่อกวาดล้างชนเผ่าคาเซ ทำให้นาคาเจ็บหนัก มินทะดาจึงต้องตัดสินใจปฏิบัติการอีกครั้งด้วยการข้ามไปปล้นในฝั่งไทย และถูกปิดล้อมโดยกองกำลังของชลชาติ มินทะดามีโอกาสในการตอบโต้ชลชาติแต่เลือกที่จะไม่ยิง เนื่องจากทราบว่าชลชาติจะเป็นคนที่ดูแลพันพันสาได้ดีกว่าตนเอง ขณะเดียวกันกองทัพเผ่าคาเซของนาคาได้ถอยร่นจากการโจมตีของรัฐบาลซาวินข้ามลำน้ำเข้ามายังฝั่งไทย ชลชาติจึงจำเป็นต้องสั่งให้ยิงสกัดกองกำลังติดอาวุธของนาคา พันพัสสาจึงขอร้องให้มินทะดาลี้ภัยเข้ามายังฝั่งไทย แต่มินทะดารู้ดีว่าชลชาติจะดูแลพันพัสสาได้ดีกว่า จนกระทั่งนาคาถูกทหารรัฐบาลซาวินยิงเสียชีวิตกลางลำน้ำแบ่งเขตประเทศไทยและซาวิน มินทะดาจึงอุ้มศพนาคากลับไปยังฝั่งของตน และหันกลับไปมองภาพของพันพัสสาคู่กับชลชาติไว้ในความทรงจำเป็นครั้งสุดท้าย

นักแสดง

รายชื่อนักแสดงหลัก


ปี	พ.ศ. 2544	ไม่มีวี่แววว่าจะได้ออกอากาศ
มินทะดา	ภูธเนศ หงษ์มานพ	ภาณุวัฒน์ เปรมมณีนันท์
ชลชาติ	ณัฐวุฒิ สะกิดใจ	ณวัสน์ ภู่พันธัชสีห์
พันพัสสา	พิยดา จุฑารัตนกุล	อิษยา ฮอสุวรรณ
สิพราย	อรรถพร ธีมากร	อเล็กซ์ เรนเดลล์
ละยี	พลวัฒน์ มนูประเสริฐ	ศรุต วิจิตรานนท์
เญซ่า (เยี่ยซ่า)	ปรียานุช ปานประดับ	พิยดา จุฑารัตนกุล
นาคา	อเล็กซ์ เรนเดลล์	จัสติน เบนเน็ต
ยะโพ	ศิววงศ์ ปิยะเกศิน	ศรัณย์ แก้วจินดา
พ่อเฒ่า	สุรชัย จันทิมาธร
อองดี	ศรุต วิจิตรานนท์	นพวิชญ์ ไทยแท้
มะนุ	อริศรา วงษ์ชาลี	กรณ์นภัส เศรษฐรัตนพงศ์
เข่งล่า	ทัศนาวลัย องอาจอิทธิชัย	นิศาชล ต้วมสูงเนิน
มอจูนาย	วรเชษฐ์ นิ่มสุวรรณ
นางใส้อั่ว	พิมพ์ศิริ คชหิรัญ	จรรยา ธนาสว่างกุล
นางเเมว	ดรีนุช ส่องเเสง	อำภา ภูษิต
มะเมี๊ยะ	นันชภัทร เพชรสีสรรณ	พุทธิดา สมัยนิยม

ตัวละครหลัก

ตัวละครหลักของละครเก็บแผ่นดิน ประกอบไปด้วย

มินทะดา : นายทหารชาวคาเซที่ศรัทธาในตัวของละยี ผู้นำชนเผ่า และเป็นผู้เลี้ยงดูนาคา ลูกชายของละยี โดยเป็นตัวละครหลักของเรื่องฝ่ายชาย
พันพัสสา : นักศึกษาสาวชาวไทย ที่ได้รู้จักกับมินทะดาในมหาวิทยาลัย และตกหลุมรักกัน เป็นตัวละครหลักของเรื่องฝ่ายหญิง
ชลชาติ : นายทหารบกชาวไทย สังกัดกองทัพบก เป็นบุคคลที่ครอบครัวของพันพัสสาพยายามให้พันพัสสาได้คบหาด้วย
สิพราย : ชาวคาเซ เป็นเพื่อนกับมินทะดา เข้ามาศึกษาต่อที่ประเทศไทยพร้อมกับมินทะดา และเป็นส่วนหนึ่งของกองกำลังที่ปกป้องชาวคาเซ
ละยี : ผู้นำชนเผ่าคาเซ ที่ต่อสู้เพื่อปกป้องแผ่นดินเกิดของตัวเองจากรัฐบาลสหพันธรัฐซาวิน
เญซ่า (เยี่ยซ่า) : ภรรยาของละยี ผู้นำชนเผ่าคาเซ และเป็นมารดาของนาคา ผู้นำเผ่ารุ่นต่อมา
นาคา : ผู้นำชนเผ่าคาเซรุ่นต่อมา เป็นลูกของละยี ผู้นำเผ่าและเญซ่า
ยะโพ : ชาวคาเซ เป็นเพื่อนกับมินทะดา และเป็นส่วนหนึ่งของกองกำลังที่ปกป้องชาวคาเซ
พ่อเฒ่า : ผู้อาวุโสของเผ่าคาเซ
อองดี : นักศึกษาชาวซาวินที่มีความคิดสนับสนุนอุดมการณ์ของชาวคาเซ
มะนุ : หญิงสาวชาวคาเซ ซึ่งเข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งของกองกำลังที่ปกป้องชาวคาเซ
เข่งล่า : หญิงสาวชาวคาเซ ซึ่งเข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งของกองกำลังที่ปกป้องชาวคาเซ
มอจูนาย : ชาวคาเซซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกองกำลังที่ปกป้องชาวคาเซ

เพลงประกอบละคร

พ.ศ. 2544

เพลงประกอบละครเก็บแผ่นดินในปี พ.ศ. 2544 และถูกจัดจำหน่ายรวมอยู่ในในรูปแบบซีดีรวมเพลงละคร เป่าจินจง ประกอบไปด้วย

ลำดับ	ชื่อเพลง	เนื้อเพลง	ทำนอง	เรียบเรียง	ยาว
1.	"เก็บแผ่นดิน" (ไปเก็บแผ่นดินที่สิ้นชาติ)	สุรชัย จันทิมาธร	สุรชัย จันทิมาธร	ศราวุธ ทุ่งขี้เหล็ก	3:24
2.	"โลกเราไม่เท่ากัน"	สันติ เศวตวิมล	สันติ เศวตวิมล	ศราวุธ ทุ่งขี้เหล็ก	3:31

การตอบรับ

หลังออกอากาศในเวอร์ชันปี พ.ศ. 2544 ละครเก็บแผ่นดิน ถือเป็นละครที่สร้างเรทติ้งที่สูงมากให้กับสถานีโทรทัศน์ที่ออกอากาศขณะนั้น คือสถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7

นอกจากนี้ในปี พ.ศ. 2561 ละครเก็บแผ่นดิน พ.ศ. 2544 ยังได้รับการยกย่องจากกระทรวงวัฒนธรรมให้ละครเก็บแผ่นดิน เป็น 1 ใน 99 สุดยอดละครไทย สมัยรัชกาลที่ 9 ซึ่งผ่านการคัดเลือกจากกว่า 2,649 เรื่อง

รางวัล

พ.ศ. 2544

ละครเก็บแผ่นดินหลังจากออกอากาศในปี พ.ศ. 2544 ได้รับรางวัลประกอบไปด้วย

รางวัลโทรทัศน์ทองคำ ครั้งที่ 16 ด้านละครสร้างสรรค์สังคมดีเด่น พ.ศ. 2544
รางวัล TOP AWARDS 2001 โดย นิตยสารทีวีพูล พ.ศ. 2544
- รางวัลกำกับการแสดงยอดเยี่ยม นพพล โกมารชุน
- รางวัลดาราสมทบชายยอดเยี่ยม อรรถพร ธีมากร
- รางวัลดาวรุ่งชายยอดเยี่ยม ณัฐวุฒิ สะกิดใจ
รางวัล Star Entertainment Awards ครั้งที่ 1 โดย สมาคมนักข่าวบันเทิง พ.ศ. 2544
- รางวัลละครดีเด่น
- รางวัลกำกับการแสดงดีเด่น นพพล โกมารชุน
- รางวัลผู้เขียนบทโทรทัศน์ดีเด่น เอื้องอรุณ สมิตสุวรรณ
- รางวัลนักแสดงประกอบชายดีเด่น อรรถพร ธีมากร

บทวิจารณ์

ละครเก็บแผ่นดินในปี พ.ศ. 2544 ถูกพูดถึงในฐานะที่เป็นละครที่พูดถึงการต่อสู้ของกลุ่มชาติพันธุ์และชนกลุ่มน้อยที่ลุกขึ้นมาต่อสู้เพื่ออธิปไตยของตนเอง ผ่านชนเผ่าและประเทศสมมุติ ซึ่งผู้เขียนบทประพันธ์เปิดเผยว่าได้แรงบันดาลใจมาจาก(เหตุการณ์ก๊อด'ส อาร์มี่บุกยึดโรงพยาบาลศูนย์ราชบุรีในปี พ.ศ. 2543) ซึ่งหลังจากสร้างละครและออกอากาศครั้งแรกในปี พ.ศ. 2544 ทำให้สังคมมีความเข้าใจถึงปัญหาชนกลุ่มน้อยที่อาศัยอยู่บริเวณพรมแดนไทยและประเทศเพื่อนบ้านมากยิ่งขึ้น

ในขณะที่ อัจฉรา รัศมีโชติ เจ้าหน้าที่หอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน) ได้กล่าวในงาน อาเซียนป๊อปคัลเจอร์ ซึ่งจัดขึ้นโดย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ว่าประเทศไทยนิยามชาวพม่าผ่านละครด้วยภาพลักษณ์ในอดีตของชาวพม่า ซึ่งได้ศึกษาเรื่องราวของละครไทย แบ่งเป็น 3 ประเภท จำนวน 6 เรื่อง โดยละครเก็บแผ่นดินนั้นอยู่ในประเภทของละครที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับคนชายขอบ มีการแสดงออกถึงความเป็นพม่าผ่านลักษณะท่าทาง และชื่อของตัวละครที่ให้ความรู้สึกว่าไม่ใช่คนไทย อาทิ มินทะดา อองดี

ต่อมาหลังจากการประกาศจัดทำละครเก็บแผ่นดินในปี พ.ศ. 2563 ได้มีการเผยแพร่เบื้องหลังการถ่ายทำในชื่อว่า ก่อนไปเก็บแผ่นดิน 2020 ทางยูทูปแชแนลของผู้ผลิต จนกระทั่งเลยกำหนดการออกฉายมาจนถึงปี พ.ศ. 2565 ก็ยังไม่มีการออกอากาศละครแต่อย่างใด โดยทางผู้ผลิตประกาศว่ามีความล่าช้าเนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 แต่ในสังคมออนไลน์พันทิปกลับมีการตั้งข้อสังเกตว่าอาจจมาจากสถานการณ์ความไม่สงบภายในประเทศพม่าหลังจากการรัฐประหารในประเทศพม่า พ.ศ. 2564 ซึ่งเนื้อหาของละครพูดถึงการลุกขึ้นต่อสู้ของชนกลุ่มน้อยคล้ายคลึงสถานการณในประเทศพม่า อาจจะทำให้กระทบความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ในขณะที่ตัวผู้กำกับละครและนักแสดงนำละครเก็บแผ่นดิน พ.ศ. 2563 ได้ร่วมประชาสัมพันธ์ช่องทางการรับบริจาคสิ่งของต่าง ๆ เพื่อช่วยเหลือผู้ลี้ภัยจากสถานการณ์ความไม่สงบในประเทศพม่าบริเวณใกล้ชายแดนไทย ภายในการเสวนาออนไลน์ เรื่อง มนุษยธรรมริมฝั่งสาละวินโดยสำนักข่าวเดอะรีพอร์ตเตอร์

แหล่งข้อมูลอื่น

ข้อมูลละครอย่างเป็นทางการ 2022-08-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (พ.ศ. 2554)

อ้างอิง

"ไปเก็บแผ่นดินที่สิ้นชาติ ผลงานของ นายพันดี (ปรียานุช ปานประดับ)". www.kunmaebook.com.
"ไปเก็บแผ่นดินที่สิ้นชาติ". Pantip.
ละครไทยในความทรงจำ - เก็บแผ่นดิน 2544 | Facebook | By ละครไทยในความทรงจำ, สืบค้นเมื่อ 2022-07-26
""เป่าจินจง" รีเมคละคร "เก็บแผ่นดิน" ฉลอง 50 ปี ช่อง 3". mgronline.com. 2019-11-08.
"เก็บแผ่นดิน". www.thairath.co.th.
matichon (2021-04-11). "ตู่ นพพล ประกาศเบรกกองละคร เก็บแผ่นดิน หลังมีพนักงานติดเชื้อโควิด". มติชนออนไลน์.
. paujinjong.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-08-18. สืบค้นเมื่อ 2022-08-10.
"Bloggang.com : : khaooat : เปิดกล้องละคร เก็บแผ่นดิน". BlogGang.
"ประวัติ อเล็กซ์ เรนเดลล์". entertainment.trueid.net.
"เปิดหมู่บ้านคาเซ บวงสรวงละครฟอร์มยักษ์ เก็บแผ่นดิน". kapook.com. 2020-11-09.
"รวมละครเป่าจินจง เพลงผ้าฟ้าล้อมดาว". www.here.co.th.
""ช่อง3"ควรให้โอกาส"เป่าจินจง" | daradaily". www.daradaily.com.
"วธ.ประกาศยกย่อง99สุดยอด'ละครไทย'ในสมัยรัชกาลที่9". dailynews. 2018-10-05.
. paujinjong.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-08-18. สืบค้นเมื่อ 2022-08-10.
""ช่อง3"ควรให้โอกาส"เป่าจินจง" | daradaily". www.daradaily.com.
"'เก็บแผ่นดิน' ละครสะท้อนปัญหาของรัฐและชนกลุ่มน้อย เตรียมรีเมกลงจอช่อง 3 ปีหน้า". THE STANDARD. 2019-10-24.
PCL, The Post Publishing. "ชาวพม่าในจอแก้วไทยภาพซ้ำ". www.posttoday.com.
. paujinjong.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-08-17. สืบค้นเมื่อ 2022-08-10.
"เก็บแผ่นดินเมื่อไรจะได้ออนแอร์". Pantip.
admin (2021-05-16). "ระดมทุนช่วยเหลือชาวบ้านหนีภัยสู้รบริมสาละวินคึกคัก ศิลปิน-ดาราร่วมรณรงค์ ผู้กำกับ-พระเอกละครดัง "เก็บแผ่นดิน"เห็นใจชาวบ้านพลัดถิ่น หลายฝ่ายจี้รัฐบาลไทยเปิดช่องทางช่วยเหลือ-เชื่อวิธีสกัดกั้นทำลายภาพพจน์ประเทศ". สำนักข่าวชายขอบ : transbordernews.

[1] "ไปเก็บแผ่นดินที่สิ้นชาติ ผลงานของ นายพันดี (ปรียานุช ปานประดับ)". www.kunmaebook.com.

[2] "ไปเก็บแผ่นดินที่สิ้นชาติ". Pantip.

[3] ละครไทยในความทรงจำ - เก็บแผ่นดิน 2544 | Facebook | By ละครไทยในความทรงจำ, สืบค้นเมื่อ 2022-07-26

[4] ""เป่าจินจง" รีเมคละคร "เก็บแผ่นดิน" ฉลอง 50 ปี ช่อง 3". mgronline.com. 2019-11-08.

[:0-5] "เก็บแผ่นดิน". www.thairath.co.th.

[:1-6] tichon (2021-04-11). "ตู่ นพพล ประกาศเบรกกองละคร เก็บแผ่นดิน หลังมีพนักงานติดเชื้อโควิด". มติชนออนไลน์.

[:2-7] . paujinjong.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-08-18. สืบค้นเมื่อ 2022-08-10.

[8] "Bloggang.com : : khaooat : เปิดกล้องละคร เก็บแผ่นดิน". BlogGang.

[9] "ประวัติ อเล็กซ์ เรนเดลล์". entertainment.trueid.net.

[10] "เปิดหมู่บ้านคาเซ บวงสรวงละครฟอร์มยักษ์ เก็บแผ่นดิน". kapook.com. 2020-11-09.

[11] "รวมละครเป่าจินจง เพลงผ้าฟ้าล้อมดาว". www.here.co.th.

[12] ""ช่อง3"ควรให้โอกาส"เป่าจินจง" | daradaily". www.daradaily.com.

[13] "วธ.ประกาศยกย่อง99สุดยอด'ละครไทย'ในสมัยรัชกาลที่9". dailynews. 2018-10-05.

[14] . paujinjong.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-08-18. สืบค้นเมื่อ 2022-08-10.

[15] ""ช่อง3"ควรให้โอกาส"เป่าจินจง" | daradaily". www.daradaily.com.

[16] "'เก็บแผ่นดิน' ละครสะท้อนปัญหาของรัฐและชนกลุ่มน้อย เตรียมรีเมกลงจอช่อง 3 ปีหน้า". THE STANDARD. 2019-10-24.

[17] PCL, The Post Publishing. "ชาวพม่าในจอแก้วไทยภาพซ้ำ". www.posttoday.com.

[18] . paujinjong.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-08-17. สืบค้นเมื่อ 2022-08-10.

[19] "เก็บแผ่นดินเมื่อไรจะได้ออนแอร์". Pantip.

[20] (2021-05-16). "ระดมทุนช่วยเหลือชาวบ้านหนีภัยสู้รบริมสาละวินคึกคัก ศิลปิน-ดาราร่วมรณรงค์ ผู้กำกับ-พระเอกละครดัง "เก็บแผ่นดิน"เห็นใจชาวบ้านพลัดถิ่น หลายฝ่ายจี้รัฐบาลไทยเปิดช่องทางช่วยเหลือ-เชื่อวิธีสกัดกั้นทำลายภาพพจน์ประเทศ". สำนักข่าวชายขอบ : transbordernews.