พระอาการประชวรของกรมหม นอ ปสรส ดาเทพ เป นกลอนเพลงยาว แต งโดยค ณส วรรณ หญ งนางในและเป นราช น ก ลในตำหน กของพระเจ าบรมวงศ

พระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ เป็นกลอนเพลงยาว แต่งโดยคุณสุวรรณ หญิงนางในและเป็นราชินิกุลในตำหนักของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ซึ่งเธอมีชื่อเสียงเจนจัดด้านการแต่งกลอน จนผู้คนสามารถจดจำและท่องบทกลอนที่เธอแต่งได้^: 3 คาดว่าเพลงยาวนี้น่าจะแต่งขึ้นช่วง พ.ศ. 2384–2386 ก่อนการสิ้นพระชนม์ของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ โดยเป็นเรื่องราวที่ต่อเนื่องมาจาก เพลงยาวเรื่องหม่อมเป็ดสวรรค์ ซึ่งแต่งโดยคุณสุวรรณเช่นกัน^: 118 ถือเป็นหนึ่งในงานไม่กี่ชิ้นของคุณสุวรรณที่ได้รับการเปิดเผยออกสู่สาธารณชน

พระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ

ผู้ประพันธ์	คุณสุวรรณ
ประเทศ	ไทย
ภาษา	ไทย
ประเภท	กลอนเพลงยาว

เนื้อหาของเพลงยาวเรื่อง พระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ มีลักษณะที่แตกต่างออกไปจาก หม่อมเป็ดสวรรค์ กล่าวคือ หม่อมเป็ดสวรรค์ ผู้แต่งแต่งเรื่องด้วยอารมณ์สนุกสนาน กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพยังทรงพระเกษมสำราญแม้นจะมีโรคภัยมาเบียดเบียนอยู่บ้างเป็นครั้งคราว ขณะที่ พระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ พบว่าผู้แต่งแต่งเรื่องด้วยความทุกข์ถึงเจ้านายเป็นอันมาก มีลักษณะเป็นการระบายอารมณ์และความรู้สึกของผู้แต่งในขณะนั้นผ่านบทกลอน^: 118 กระนั้นเนื้อหาของเพลงยาวนี้ยังสอดแทรกลักษณะของสังคมไทยในช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ไว้ เช่น บรรยายความเป็นอยู่และความรู้สึกนึกคิดของสตรีชาววัง^: 23 อีกทั้งยังปรากฏอาหาร วัฒนธรรม ความเชื่อ ค่านิยม และเครื่องมือเครื่องใช้ในยุคนั้นได้อย่างละเอียดชัดเจน^: 117 มีคุณค่าในเชิงเอกสารที่สามารถนำความรู้ไปต่อยอดองค์ความรู้เชิงวิชาการได้อีกด้วย^: 133

พระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ มีสำนักหอสมุดแห่งชาติเป็นผู้ทรงลิขสิทธิ์ และสำนักพิมพ์จะต้องขออนุญาตจากกรมศิลปากรก่อนนำไปตีพิมพ์ ทั้งนี้เคยมีการตีพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ห้างหุ้นส่วนจำกัด ศิวพร เมื่อ พ.ศ. 2507 และสำนักพิมพ์เสริมวิทย์บรรณาคาร เมื่อ พ.ศ. 2515

อ้างอิง

กรมศิลปากร. บทละคร เรื่อง พระมเหลเถไถ บทละคร เรื่อง อุณรุทร้อยเรื่อง กลอนเพลงยาว เรื่อง หม่อมเป็ดสวรรค์ กลอนเพลงยาว เรื่อง พระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ และ บทละคร เรื่อง ระเด่นลันได. กรุงเทพฯ : เสริมวิทย์บรรณาคาร, 2516. 240 หน้า.
มัชฌิมา วีรศิลป์. ภาพสะท้อนทางวัฒนธรรม จากวรรณกรรมเพลงยาว เรื่องหม่อมเป็ดสวรรค์ และเรื่องพระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ. [ม.ป.ท.] : วารสารศิลปกรรมบูรพา 20:(2), 2560.
ชูดาว (19 เมษายน 2566). ""พระเอ็ดยง" วรรณกรรมคำผวนที่ "ชกต่ำกว่าเข็มขัด" ชนิดอ่านไประแวงไป". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 1 พฤษภาคม 2567. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
ยุพิน ธชาศรี. วิเคราะห์วรรณกรรมของคุณสุวรรณ. [ม.ป.ท.] : วิทยาลัยวิชาการศึกษา, 2517.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิซอร์ซมีงานที่เกี่ยวข้องกับ กลอนเพลงยาว เรื่อง หม่อมเป็ดสวรรค์ และพระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ

[กรม-1] กรมศิลปากร. บทละคร เรื่อง พระมเหลเถไถ บทละคร เรื่อง อุณรุทร้อยเรื่อง กลอนเพลงยาว เรื่อง หม่อมเป็ดสวรรค์ กลอนเพลงยาว เรื่อง พระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ และ บทละคร เรื่อง ระเด่นลันได. กรุงเทพฯ : เสริมวิทย์บรรณาคาร, 2516. 240 หน้า.

[มัชฌิมา-2] มัชฌิมา วีรศิลป์. ภาพสะท้อนทางวัฒนธรรม จากวรรณกรรมเพลงยาว เรื่องหม่อมเป็ดสวรรค์ และเรื่องพระอาการประชวรของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ. [ม.ป.ท.] : วารสารศิลปกรรมบูรพา 20:(2), 2560.

[3] ชูดาว (19 เมษายน 2566). ""พระเอ็ดยง" วรรณกรรมคำผวนที่ "ชกต่ำกว่าเข็มขัด" ชนิดอ่านไประแวงไป". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 1 พฤษภาคม 2567. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[ยุพิน-4] ยุพิน ธชาศรี. วิเคราะห์วรรณกรรมของคุณสุวรรณ. [ม.ป.ท.] : วิทยาลัยวิชาการศึกษา, 2517.