ดารา กันละยา

ดารา กันละยา (2 กรกฎาคม พ.ศ. 2483 - ) กวี และนักเขียนชาวลาว เจ้าของนามปากกา ดวงจำปา ผู้คว้ารางวัลซีไรต์ ประจำปี พ.ศ. 2553 ของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป. ลาว) จากผลงานกวีนิพนธ์ บ่มีแต่เจ้า! ของรวมบทกลอน ฮักดอก..จึ่งบอกมา

ดารา กันละยา
เกิด	2 กรกฎาคม พ.ศ. 2483 (83 ปี) เวียงจันทน์ ลาว
นามปากกา	ดวงจำปา
อาชีพ	กวี นักเขียน
สัญชาติ	ลาว
ผลงานที่สำคัญ

ประวัติและผลงาน

ดารา กันละยา เกิดที่บ้านหนองปลาไน (อูบมุง) นครหลวงเวียงจันทน์ สปป.ลาว เคยเรียนชั้นประถมศึกษาที่จังหวัดหนองคาย (ประเทศไทย) แต่ไปจบที่โรงเรียนวัดไต นครเวียงจันทน์ และเรียนต่อระดับมัธยมที่โรงเรียนมัธยมปาวี จนจบประกาศนีบัตรครูชั้นกลางที่วิทยาลัยปาวีนั้นเอง ต่อมาได้ไปศึกษาต่อด้านศึกษาศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยเซาเทิร์น รัฐอิลินอยส์ สหรัฐอเมริกา ประกอบอาชีพเป็นครูสอนชั้นประถมในบ้านเกิด พร้อมกับเขียนหนังสือไปด้วย ต่อมาสมรสกับนักการทูต มีบุตรธิดาด้วยกัน 4 คน ซึ่งทำให้ต้องออกจากอาชีพครู เพราะต้องติดตามสามีไปยังประเทศต่าง ๆ จากประสบการณ์ดังกล่าวทำให้มีวัตถุดิบในการสร้างสรรค์ผลงานด้านวรรณกรรมออกมามากมายทั้งนวนิยาย เรื่องสั้น และบทกวี

ครอบครัวของเธอนับว่าเป็นครอบครัวนักเขียนแท้จริง เพราะพ่อของเธอคือ มหาสิลา วีระวงส์ ปัญญาชนชั้นนำของ สปป.ลาว และน้องสาวของเธอคือ นักเขียนรางวัลซีไรต์ พ.ศ. 2549 ประเภทเรื่องสั้น

ดวงจำปา เป็นคนสำคัญคนหนึ่งในการก่อตั้งวารสารวันนะสิน (วรรณศิลป์) ในราวปี พ.ศ. 2522 ซึ่งต่อมากลายเป็นวารสารวรรณกรรมที่มีชื่อเสียงของลาว ต่อมาในปี พ.ศ. 2532 ได้ร่วมในโครงการความร่วมมือระหว่างลาวกับเยอรมนี ในงานดูแลรักษาหนังสือใบลาน มรดกทางวัฒนธรรมและแหล่งภูมิปัญญาของบรรพบุรุษของลาว ซึ่งทำให้เธอได้ศึกษาวรรณคดีโบราณของลาวอย่างกว้างขวาง ต่อมาในปี พ.ศ. 2537 ได้จัดตั้งศูนย์วัฒนธรรมเด็ก เพื่อสร้างคนลาวรุ่นใหม่ให้รู้จักรักษาวัฒนธรรมของชาติ อีกทั้งเป็นการปลูกฝังส่งเสริมเยาวชนให้รู้จักการอ่าน การเขียน และการวาดภาพ ตั้งแต่ยังเล็ก อันเป็นเจตนารมณ์สูงสุดของเธอ และปัจจุบันได้มีการเคลื่อนไหวไปทั่วประเทศ

ผลงานในยุคแรก (พ.ศ. 2515 - พ.ศ. 2518) เป็นงานเขียนที่ออกมาร่วมกับนักเขียนคนอื่น ๆ อาทิ กุยกลิ่นสาวคาวผู้ชาย ทะเลชีวิต บ่บานบ่หอม หนาวใจ ฟ้าใหม่ และลืมสัญญา ส่วนผลงานเดี่ยวได้แก่ ก่อนจะถึงวันนี้ เธอคนนั้น ฟ้าปลิ้น ฮักดอก..จึ่งบอกมา และบทละครเรื่อง หอมกลิ่นบัวแดง ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นละครโทรทัศน์ปี พ.ศ. 2530 ด้านงานแปล เธอมีผลงานแปลทั้งหนังสือของนักเขียนชาวรัสเซียและชาวอเมริกัน อาทิ แม่น้ำดิน ของ โชโลคอฟ มหาวิทยาลัยของฉัน และ แม่ ของ แม็กซิม กอร์กี้ และนวนิยาย คู่สัญญา ของแพทริก แฮนรี

รางวัลที่ได้รับ ทูตกิตติมศักดิ์ขององค์การยูเนสโก ปี พ.ศ. 2533 รางวัล NIKKEI Asia Prize สาขาวัฒนธรรม จากประเทศญี่ปุ่น ปี พ.ศ. 2539 รางวัลโกมลคีมทอง ประเทศไทย พ.ศ. 2545 รางวัลช่อการะเกดเกียรติยศ จากสำนักช่างวรรณกรรม ประเทศไทย ปี พ.ศ. 2551 และรางวัลซีไรต์ ปี พ.ศ. 2553 จากกลอนผญา บ่มีแต่เจ้า! ในหนังสือรวมบทกลอนชุด ฮักดอก..จึ่งบอกมา ที่พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2548 ซึ่งเธอบอกว่าเขียนเพื่ออุทิศแก่มารดา

ดวงจำปา หรือดารา รักงานเขียน ถึงแม้ว่าวงการกวีของลาวเกิดความซบเซาด้านคุณภาพ แรงจูงใจให้เขียนบทกวีโดยไม่มีผลประโยชน์ตอบแทนแทบไม่มี คนรุ่นใหม่ไม่ค่อยเขียนกลอนและคนอ่านก็มีน้อย ตอนที่พิมพ์หนังสือ "ฮักดอก...จึ่งบอกมา" เมื่อปี ค.ศ.2005 ดาราก็ใช้เงินตัวเองทั้งหมด เธอกล่าวว่า "สิ่งเดียวที่นักกวีลาวทำได้ คือ เขียนเถอะ เขียนเพื่อพัฒนาตัวเอง เขียนเพื่อความอยากเขียน เขียนเพราะมีหน้าที่ที่จะต้องช่วยเหลือสังคม เขียนแล้วส่งไป หนังสือพิมพ์เขาลงให้ก็ดีแล้ว ขอให้ตีพิมพ์ให้มันซื่อตรง ให้มันงาม ให้คนได้อ่าน ไม่ต้องหวังอะไร"

อ้างอิง

1. ดวงจำปา, หนังสือพิมพ์ คม ชัด ลึก ฉบับวันที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2553
2. กว่าจะมีวันนี้ กวีซีไรต์ไทย-ลาว, วิภาวี จุฬามณี, ข่าวสดรายวัน ฉบับ วันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553.