บทความนี้ยังต้องการเพิ่มเพื่อ |
ยิว (ภาษาฮิบรู: יהודים) หรือที่เรียกว่า ชาวยิว (อังกฤษ: Jewish people) เป็นชนชาติและกลุ่มศาสนาพันธุ์หนึ่ง ซึ่งมีเชื้อสายมาจากวงศ์วานอิสราเอลหรือชนเผ่าฮีบรูในแผ่นดินตะวันออกใกล้ยุคโบราณ ซึ่งคัมภีร์ฮีบรูได้ระบุว่า ชาวยิวเป็นชนชาติที่พระเจ้าทรงเลือกสรรที่จะอุปถัมป์ค้ำชูไว้เหนือชาติอื่น ๆ ด้วยความเชื่อว่ายิวเป็นชนชาติที่พระเจ้าทรงค้ำชูและมีศาสนายูดาห์เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวนี้เอง ทำให้แม้ชาวยิวจะกระจัดกระจายไปในหลายดินแดน แต่ก็ยังคงความเป็นกลุ่มก้อนและมีการสืบทอดความเป็นยิวจากรุ่นสู่รุ่นอย่างไม่มีเสื่อมถอย ปัจจุบันบุคคลเชื้อสายยิวทั่วทั้งโลกมีอยู่ราว 14.4 ถึง 17.5 ล้านคน ซึ่งส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในประเทศอิสราเอลและสหรัฐอเมริกา
יְהוּדִים (เยฮ์อูดิม) | |
---|---|
ดาราแห่งดาวิด ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของชาวยิว | |
ประชากรทั้งหมด | |
14.6–17.8 ล้านคน ประชากรเพิ่มขึ้น (รวมถึงเชื้อสายยิวทั้งหมดหรือบางส่วน): | |
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ | |
อิสราเอล | 6,558,000–6,958,000 |
สหรัฐ | 5,700,000–10,000,000 |
ฝรั่งเศส | 453,000–600,000 |
แคนาดา | 391,000–550,000 |
สหราชอาณาจักร | 290,000–370,000 |
อาร์เจนตินา | 180,000–330,000 |
รัสเซีย | 172,000–440,000 |
เยอรมนี | 116,000–225,000 |
ออสเตรเลีย | 113,000–140,000 |
บราซิล | 93,000–150,000 |
แอฟริกาใต้ | 69,000–80,000 |
ยูเครน | 50,000–140,000 |
ฮังการี | 47,000–100,000 |
เม็กซิโก | 40,000–50,000 |
เนเธอร์แลนด์ | 30,000–52,000 |
เบลเยียม | 29,000–40,000 |
อิตาลี | 28,000–41,000 |
สวิตเซอร์แลนด์ | 19,000–25,000 |
ชิลี | 18,000–26,000 |
อุรุกวัย | 17,000–25,000 |
ตุรกี | 15,000–21,000 |
สวีเดน | 15,000–25,000 |
ภาษา | |
| |
ศาสนา | |
ยูดาห์ | |
กลุ่มชาติพันธุ์ที่เกี่ยวข้อง | |
ประวัติศาสตร์
ตามคัมภีร์โตราห์ของศาสนายูดาห์ (พระคริสตธรรมคัมภีร์เดิม) ซึ่งเป็นคัมภีร์ศาสนาของชาวยิวหรือชาวฮิบรู กล่าวว่าประวัติศาสตร์ของชาวยิวและศาสนานี้เริ่มต้นที่ชายชื่อ อับราฮัม (นบีอิบรอฮีม) ซึ่งอาศัยอยู่ในเมืองคลาเดียบาบิโลน ณ ขณะนั้นเมืองสำคัญต่าง ๆ มีการนับถือรูปเคารพ และเทพเจ้าของตนเอง แต่อับราฮัมคิดว่าพระเจ้าที่แท้จริงจะมีเพียงพระองค์เดียว เขาได้พบพระเจ้าและพระองค์ทรงให้อับราฮัมและครอบครัวจึงได้ออกเดินทางไปยังแผ่นดินแห่งพันธสัญญาที่พระองค์จะประทานให้เขาและเชื้อสายของเขา จึงเป็นจุดเริ่มต้นของเชื้อชาติอิสราเอล และศาสนาใหม่ที่รู้ว่ามีพระเจ้าผู้ทรงเที่ยงแท้พระองค์เดียว
ไบเบิลและอัลกุรอานได้บอกเล่าเรื่องของชาวยิวหรือลูกหลานของอิสราเอล ซึ่งเป็นบุตรของ (นบีอิสฮาก) บุตรของอับราฮัม เริ่มจากอับราฮัมได้ลูกชายตามที่พระเจ้าทรงประทานให้ที่กำเนิดกับนางซาร่าชื่อว่า อิสอัคหรือไอเซ๊ค (Isaac) ซึ่งอิสอัคต่อมาได้มีบุตร 2 คนคือ เอซาว และจาขอบ (Jacob) โดยเฉพาะจาขอบ (นบียะห์กูบ) ผู้เป็นน้องได้พบชายคนหนึ่งที่เปนีเอล เขามองไม่เห็นใบหน้าแต่ปล้ำสู้จนเกือบรุ่งสาง และจาขอบได้ถามชื่อบุรุษผู้นั้นไม่ตอบ แต่เขาได้บอกว่าแต่นี้ต่อไปจาขอบจะได้ชื่อใหม่ว่า อิสราเอล ซึ่งหมายถึงผู้ที่ปล้ำสู้พระเจ้า และก่อนที่จาขอบจะปล่อยชายคนนั้นไปจาขอบบอกว่า "โปรดอวยพรให้เขาก่อนแล้วจึงจะปล่อย" ซึ่งจาขอบหรือชื่อใหม่ว่าอิสราเอล เขามั่นใจว่าเขาพบพระเจ้าจริง ๆ
เชื้อสายจาขอบหรืออิสราเอลมี 12 คน หนึ่งในนั้นคือโยเซฟ (นบียูซุฟ) ไปอยู่ที่อาณาจักรของชาวอียิปต์ แต่ต่อมาสถานการณ์ทางการเมืองเปลี่ยนแปลงไป ลูกหลานของอิสราเอลได้ถูกกดขี่จนกระทั่งต้องกลายเป็นทาสรับใช้ถึง 400 ปี ช่วงนั้นจะเรียกเชื้อสายอิสราเอลว่าฮีบรู จนกระทั่ง โมเสส (นบีมูซา) ลูกชาวฮีบรูที่ได้รับการเลี้ยงดูโดยภรรยาของฟาโรห์จนกลายเป็นเจ้าชายแห่งอียิปต์ ได้รับบัญชาจากพระเจ้าให้ปลดแอกชาวยิวในอียิปต์โดยให้พาชาวอิสราเอลหรือฮีบรู ออกเดินทางจากเมือง เพื่อกลับไปยังปาเลสไตน์แผ่นดินแห่งพันธสัญญา แม้จะถูกกองทัพแห่งอียิปต์ขัดขวาง แต่พระเจ้าได้เปิดทะเลแดง โดยผ่านไม้เท้าของโมเสส ให้ชาวอิสราเอลผ่านไปได้ และกลับไหลท่วมทหารอียิปต์ที่ตามมาโจมตี จากนั้นระหว่างทางที่โมเสสพาชาวฮีบรูกลับไปยังแผ่นดินแดนของบรรพบุรุษ เขาไปพบกับพระเจ้าบนภูเขาไสไน () และได้รับบัญญัติ 10 ประการจากพระเจ้า แต่เนื่องจากชาวอิสราเอลไม่ปฏิบัติตามกฎบัญญัติของพระเจ้า จึงถูกลงโทษให้หลงทางในทะเลทรายเป็นเวลา 40 ปี หลังจากที่เดินทางกลับเข้าสู่คานาอันหรือดินแดนแห่งพันธสัญญาแล้ว โมเสสได้เสียชีวิตลง แต่ลูกหลานชาวฮีบรูก็ได้อาศัยอยู่ในเมืองคานาอันหรืออิสราเอลต่อมา
ชนชาติอิสราเอลได้ก่อสร้างชาติจากชนเผ่าเชื้อสายของจาขอบหรืออิสราเอลทั้ง 12 เผ่า ช่วงนั้นจะเรียกว่า เลวี เบนยามิน และยูดาห์ กษัตริย์เดวิดก็กำเนิดในชนเผ่านี้ ชนชาติฮิบรูในช่วงที่มีกษัตริย์ได้ตกเป็นทาสของบาบิโลน และเปอร์เซีย และหลังจากถูกจับเป็นเชลยอยู่หลายปีได้เดินทางกลับไปสร้างชาติอีกครั้ง จนมาถึงสมัยพันธสัญญาใหม่ กองทัพโรมมหาอำนาจของโลกได้เข้ายึดกรุงเยรูซาเล็ม ช่วงสุดท้ายก่อนอิสราเอลจะสิ้นชาติ พระคริสต์ได้ประสูติ และบอกว่าพระองค์คือบุตรของพระเจ้า จนนำไปสู่การตรึงกางเขนโดยสาวกของพระองค์ที่ชื่อยูดัส เอสคาริโอ
ซึ่งในตอนนั้นก่อนที่ชนชาติอิสราเอลจะสิ้นชาติในปีคริสต์ศักราช 70 ชาวอิสราเอล หรือ ฮีบรู ที่เชื่อในพระคริสต์จะถูกแยกออกจากชาวอิสราเอลที่นับถือลัทธิยูดาย และการประกาศพระกิติคุณพระเจ้าได้อนุญาตให้ชาวต่างชาติเชื่อในพระองค์ ซึ่งอิสราเอลในตอนนั้นเขาเชื่อว่าเขาคือชนชาติที่พระเจ้าเลือก และ รู้จักพระเจ้า ชาวต่างชาติเป็นแค่สุนัขตัวหนึ่งไม่สมควรที่จะรู้จักพระเจ้าผู้สร้างที่ยิ่งใหญ่ คำว่ายิวจึงน่าจะเริ่มมีการถูกเรียกกันในช่วงนั้น ซึ่งหมายถึงเป็นเชิงต่อต้านพวกอิสราเอลในด้านความเชื่อ สังคม และ อะไรหลาย ๆ อย่าง เพราะในพระคัมภีร์ไบเบิ้ลไม่ได้บันทึกหรือเขียนคำว่ายิวเลย นอกจากคำว่า พระเจ้าของชนชาติอิสราเอล หรือ ชนชาติฮีบรู คำว่ายิวนั้น มาจากพวกฮีบรูเผ่ายูดา [Judah tribe] ที่อาศัยอยู่แผ่นดินยูเดีย [Judea] แถวเยรูซาเลมก่อน อาณาจักรยูดาจะล่มสลาย
หลังจากโรมเข้าถล่มเยรูซาเล็มจนพินาศแล้ว ชาวอิสราเอลได้กระจัดกระจายไปสู่ในที่ต่าง ๆ ซึ่งตรงตามพระคัมภีร์เขียนไว้ว่า ดาบจะไล่ตามหลังพวกยิว ส่วนดินแดนคานาอันแผ่นดินน้ำผึ้งและน้ำนมบริบรูณ์นี้จะแห้งแล้ง และถูกเปลี่ยนมือหลายครั้งไม่ว่า อาณาจักรโรม อาณาจักรคอนสแตนติน และกองทัพมุสลิมเข้ายึดครอง สงครามแย่งชิงแผ่นดินศักดิ์สิทธิ์นี้ผู้ที่ตกเป็นเหยื่อจะเป็นชาวยิว เช่น สงครามครูเสด ซึ่งแต่ละครั้งทำให้ชาวยิวได้ตกไปเป็นเชลย ต้องถูกฆ่า และต้องอพยพไปอยู่ในประเทศต่าง ๆ หลายประเทศ ทั้งในยุโรป เอเชีย และทวีปอเมริกา แต่ชาวยิวก็ยังยึดมั่นในพันธสัญญาระหว่างพวกเขาและพระเจ้า ที่ว่า พระเจ้าจะนำพวกเขากลับไปยังดินแดนที่พระเจ้าเลือกไว้ คือ อิสราเอล
ชาวยิวในประวัติศาตร์ได้รับความทุกข์ทรมารจากสงครามมากมายหลายครั้ง ไม่ว่าจากกองทัพบาบิโลน เปอร์เซีย กองทัพโรม สงครามศักดิ์สิทธิ์ แต่ครั้งที่สำคัญและโลกไม่สามารถลืมความโหดร้ายได้คือ การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ยิว ในสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง โดยฮิตเลอร์และพรรคนาซี ซึ่งยิวถูกฆ่าไปทั้งหมด ประมาณ 6.6 ล้านคน
ในที่สุดความพยายามของชาวยิวที่จะก่อตั้งรัฐอิสระ ก็ได้รับอนุญาตจากรัฐบาลอังกฤษซึ่งในตอนนั้นอังกฤษมีอิทธิพลในดินแดนปาเลส์ไตน์ อนุญาตให้ชาวยิวให้กลับเข้าไปในปาเลสไตน์อีกครั้งหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งก็คือประเทศอิสราเอลในปัจจุบัน พวกเขาได้ใช้ข้อความในพระคัมภีร์ มาอ้างความเป็นเจ้าของซึ่งชนพื้นเมืองที่มีอยู่ก่อนคือชาวปาเลสไตน์และชาวอาหรับในละแวกนั้นไม่เห็นด้วย จนเกิดความรุนแรงทุกรูปแบบในการต่อสู้ให้ได้มาซึ่งแผ่นดินแห่งนี้
ที่น่าทึ่งคือพวกเขาก่อร่างสร้างเมือง เปลี่ยนทะเลทรายที่แห้งแล้งให้เป็นพื้นที่การเกษตรเขียวชะอุ่มตรงตามพระคำภีร์ไบเบิ้ลที่บอกว่าพวกเขาจะกลับมารวมชาติและทำให้ดินแดนนี้มีชีวิตอีกครั้ง ทุกวันนี้หนุ่มสาวชาวอิสราเอล ต่อสู้เพื่อปกป้องและขยายดินแดนไปอาณาจักรที่อยู่ใกล้เคียงหลายต่อหลายครั้งโดยได้รับการสนับสนุนจากประเทศมหาอำนาจโดยเฉพาะอย่างยิ่งสหรัฐอเมริกา
แม้ในปัจจุบันก็ยังมีกรณีพิพาทในดินแดนฉนวนกาซ่าและเขตชายฝั่งตะวันตก (เวสแบงค์) ระหว่างชาวยิวและชาวอาหรับ ซึ่งสหประชาชาติล้มเหลวอย่างสมบูรณ์ ทุกวันนี้ก็ยังหาข้อยุติ หรือจะเห็นสันติภาพยังนับว่าห่างไกลเหลือเกิน
ภาษาของชาวยิวคือภาษาฮิบรู และยังใช้เป็นภาษาในพิธีกรรมทางศาสนาของหมู่ชาวยิวตามประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกในปัจจุบัน
อ้างอิง
- ; ; Sheskin, Ira, บ.ก. (2018). World Jewish Population (PDF) (Report). . สืบค้นเมื่อ 22 June 2019.
- . . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 26 March 2009. สืบค้นเมื่อ 2 April 2012.
- Kiaris, Hippokratis (2012). Genes, Polymorphisms and the Making of Societies: How Genetic Behavioral Traits Influence Human Cultures. Universal Publishers. p. 21. ISBN .
- Shen, Peidong; Lavi, Tal; Kivisild, Toomas; Chou, Vivian; Sengun, Deniz; Gefel, Dov; Shpirer, Issac; Woolf, Eilon; Hillel, Jossi; Feldman, Marcus W.; Oefner, Peter J. (September 2004). "Reconstruction of patrilineages and matrilineages of Samaritans and other Israeli populations from Y-Chromosome and mitochondrial DNA sequence Variation". Human Mutation. 24 (3): 248–260. doi:10.1002/humu.20077. PMID 15300852. S2CID 1571356.
- Ridolfo, Jim (2015). Digital Samaritans: Rhetorical Delivery and Engagement in the Digital Humanities. University of Michigan Press. p. 69. ISBN .
- Wade, Nicholas (9 June 2010). "Studies Show Jews' Genetic Similarity". The New York Times.
- Nebel, Almut; Filon, Dvora; Weiss, Deborah A.; Weale, Michael; Faerman, Marina; Oppenheim, Ariella; Thomas, Mark G. (December 2000). "High-resolution Y chromosome haplotypes of Israeli and Palestinian Arabs reveal geographic substructure and substantial overlap with haplotypes of Jews". Human Genetics. 107 (6): 630–641. doi:10.1007/s004390000426. PMID 11153918. S2CID 8136092.
- "Jews Are The Genetic Brothers Of Palestinians, Syrians, And Lebanese". Sciencedaily.com. 9 May 2000. สืบค้นเมื่อ 12 April 2013.
- Atzmon, Gil; Hao, Li; Pe'er, Itsik; Velez, Christopher; Pearlman, Alexander; Palamara, Pier Francesco; Morrow, Bernice; Friedman, Eitan; Oddoux, Carole; Burns, Edward; Ostrer, Harry (June 2010). "Abraham's Children in the Genome Era: Major Jewish Diaspora Populations Comprise Distinct Genetic Clusters with Shared Middle Eastern Ancestry". The American Journal of Human Genetics. 86 (6): 850–859. doi:10.1016/j.ajhg.2010.04.015. PMC 3032072. PMID 20560205.
บรรณานุกรม
- ม.ร.ว คึกฤทธิ์ ปราโมช, ยิว. []
- พระคริสตธรรมคำภีร์ ISBN 974-91972-7[]
- Lost Gosple of Judas จากสารคดี National Geographic[]
- ณัฐพล สอนจรูญ กรมเอเชียใต้ ตะวันออกกลาง และแอฟริกา
ดูเพิ่ม
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
bthkhwamniyngtxngkarephimaehlngxangxingephuxphisucnkhwamthuktxngkhunsamarthphthnabthkhwamniidodyephimaehlngxangxingtamsmkhwr enuxhathikhadaehlngxangxingxacthuklbxxk haaehlngkhxmul chawyiw khaw hnngsuxphimph hnngsux skxlar JSTOR eriynruwacanasaraemaebbnixxkidxyangiraelaemuxir yiw phasahibru יהודים hruxthieriykwa chawyiw xngkvs Jewish people epnchnchatiaelaklumsasnaphnthuhnung sungmiechuxsaymacakwngswanxisraexlhruxchnephahibruinaephndintawnxxkiklyukhobran sungkhmphirhibruidrabuwa chawyiwepnchnchatithiphraecathrngeluxksrrthicaxupthmpkhachuiwehnuxchatixun dwykhwamechuxwayiwepnchnchatithiphraecathrngkhachuaelamisasnayudahepnekhruxngyudehniywniexng thaihaemchawyiwcakracdkracayipinhlaydinaedn aetkyngkhngkhwamepnklumkxnaelamikarsubthxdkhwamepnyiwcakrunsurunxyangimmiesuxmthxy pccubnbukhkhlechuxsayyiwthwthngolkmixyuraw 14 4 thung 17 5 lankhn sungswnihyxasyxyuinpraethsxisraexlaelashrthxemrikayiwי הו ד ים eyhxudim daraaehngdawid sungepnsylksnkhxngchawyiwprachakrthnghmd14 6 17 8 lankhn prachakrephimkhun rwmthungechuxsayyiwthnghmdhruxbangswn 20 7 lankhn 2018 praman phumiphakhthimiprachakrxyangminysakhy xisraexl6 558 000 6 958 000 shrth5 700 000 10 000 000 frngess453 000 600 000 aekhnada391 000 550 000 shrachxanackr290 000 370 000 xarecntina180 000 330 000 rsesiy172 000 440 000 eyxrmni116 000 225 000 xxsetreliy113 000 140 000 brasil93 000 150 000 aexfrikait69 000 80 000 yuekhrn50 000 140 000 hngkari47 000 100 000 emksiok40 000 50 000 enethxraelnd30 000 52 000 ebleyiym29 000 40 000 xitali28 000 41 000 switesxraelnd19 000 25 000 chili18 000 26 000 xurukwy17 000 25 000 turki15 000 21 000 swiedn15 000 25 000phasaphasahlk hibruxngkvsrsesiyfrngesssepn phasainxdit yiddichladionxun phasaskdisiththi phasahibruibebilphasaxraemxikibebilxraemxikyiwbabioleniysasnayudahklumchatiphnthuthiekiywkhxngsamaritn xun liaewntaela echnxahrbaelaxssieriyprawtisastrtamkhmphirotrahkhxngsasnayudah phrakhristthrrmkhmphiredim sungepnkhmphirsasnakhxngchawyiwhruxchawhibru klawwaprawtisastrkhxngchawyiwaelasasnanierimtnthichaychux xbrahm nbixibrxhim sungxasyxyuinemuxngkhlaediybabioln n khnannemuxngsakhytang mikarnbthuxrupekharph aelaethphecakhxngtnexng aetxbrahmkhidwaphraecathiaethcringcamiephiyngphraxngkhediyw ekhaidphbphraecaaelaphraxngkhthrngihxbrahmaelakhrxbkhrwcungidxxkedinthangipyngaephndinaehngphnthsyyathiphraxngkhcaprathanihekhaaelaechuxsaykhxngekha cungepncuderimtnkhxngechuxchatixisraexl aelasasnaihmthiruwamiphraecaphuthrngethiyngaethphraxngkhediyw ibebilaelaxlkurxanidbxkelaeruxngkhxngchawyiwhruxlukhlankhxngxisraexl sungepnbutrkhxng nbixishak butrkhxngxbrahm erimcakxbrahmidlukchaytamthiphraecathrngprathanihthikaenidkbnangsarachuxwa xisxkhhruxixeskh Isaac sungxisxkhtxmaidmibutr 2 khnkhux exsaw aelacakhxb Jacob odyechphaacakhxb nbiyahkub phuepnnxngidphbchaykhnhnungthiepniexl ekhamxngimehnibhnaaetplasucnekuxbrungsang aelacakhxbidthamchuxburusphunnimtxb aetekhaidbxkwaaetnitxipcakhxbcaidchuxihmwa xisraexl sunghmaythungphuthiplasuphraeca aelakxnthicakhxbcaplxychaykhnnnipcakhxbbxkwa oprdxwyphrihekhakxnaelwcungcaplxy sungcakhxbhruxchuxihmwaxisraexl ekhamnicwaekhaphbphraecacring echuxsaycakhxbhruxxisraexlmi 12 khn hnunginnnkhuxoyesf nbiyusuf ipxyuthixanackrkhxngchawxiyipt aettxmasthankarnthangkaremuxngepliynaeplngip lukhlankhxngxisraexlidthukkdkhicnkrathngtxngklayepnthasrbichthung 400 pi chwngnncaeriykechuxsayxisraexlwahibru cnkrathng omess nbimusa lukchawhibruthiidrbkareliyngduodyphrryakhxngfaorhcnklayepnecachayaehngxiyipt idrbbychacakphraecaihpldaexkchawyiwinxiyiptodyihphachawxisraexlhruxhibru xxkedinthangcakemuxng ephuxklbipyngpaelsitnaephndinaehngphnthsyya aemcathukkxngthphaehngxiyiptkhdkhwang aetphraecaidepidthaelaedng odyphanimethakhxngomess ihchawxisraexlphanipid aelaklbihlthwmthharxiyiptthitammaocmti caknnrahwangthangthiomessphachawhibruklbipyngaephndinaednkhxngbrrphburus ekhaipphbkbphraecabnphuekhaisin aelaidrbbyyti 10 prakarcakphraeca aetenuxngcakchawxisraexlimptibtitamkdbyytikhxngphraeca cungthuklngothsihhlngthanginthaelthrayepnewla 40 pi hlngcakthiedinthangklbekhasukhanaxnhruxdinaednaehngphnthsyyaaelw omessidesiychiwitlng aetlukhlanchawhibrukidxasyxyuinemuxngkhanaxnhruxxisraexltxma chnchatixisraexlidkxsrangchaticakchnephaechuxsaykhxngcakhxbhruxxisraexlthng 12 epha chwngnncaeriykwa elwi ebnyamin aelayudah kstriyedwidkkaenidinchnephani chnchatihibruinchwngthimikstriyidtkepnthaskhxngbabioln aelaepxresiy aelahlngcakthukcbepnechlyxyuhlaypiidedinthangklbipsrangchatixikkhrng cnmathungsmyphnthsyyaihm kxngthphormmhaxanackhxngolkidekhayudkrungeyrusaelm chwngsudthaykxnxisraexlcasinchati phrakhristidprasuti aelabxkwaphraxngkhkhuxbutrkhxngphraeca cnnaipsukartrungkangekhnodysawkkhxngphraxngkhthichuxyuds exskhariox sungintxnnnkxnthichnchatixisraexlcasinchatiinpikhristskrach 70 chawxisraexl hrux hibru thiechuxinphrakhristcathukaeykxxkcakchawxisraexlthinbthuxlththiyuday aelakarprakasphrakitikhunphraecaidxnuyatihchawtangchatiechuxinphraxngkh sungxisraexlintxnnnekhaechuxwaekhakhuxchnchatithiphraecaeluxk aela ruckphraeca chawtangchatiepnaekhsunkhtwhnungimsmkhwrthicaruckphraecaphusrangthiyingihy khawayiwcungnacaerimmikarthukeriykkninchwngnn sunghmaythungepnechingtxtanphwkxisraexlindankhwamechux sngkhm aela xairhlay xyang ephraainphrakhmphiribebilimidbnthukhruxekhiynkhawayiwely nxkcakkhawa phraecakhxngchnchatixisraexl hrux chnchatihibru khawayiwnn macakphwkhibruephayuda Judah tribe thixasyxyuaephndinyuediy Judea aethweyrusaelmkxn xanackryudacalmslay hlngcakormekhathlmeyrusaelmcnphinasaelw chawxisraexlidkracdkracayipsuinthitang sungtrngtamphrakhmphirekhiyniwwa dabcailtamhlngphwkyiw swndinaednkhanaxnaephndinnaphungaelananmbribrunnicaaehngaelng aelathukepliynmuxhlaykhrngimwa xanackrorm xanackrkhxnsaetntin aelakxngthphmuslimekhayudkhrxng sngkhramaeyngchingaephndinskdisiththiniphuthitkepnehyuxcaepnchawyiw echn sngkhramkhruesd sungaetlakhrngthaihchawyiwidtkipepnechly txngthukkha aelatxngxphyphipxyuinpraethstang hlaypraeths thnginyuorp exechiy aelathwipxemrika aetchawyiwkyngyudmninphnthsyyarahwangphwkekhaaelaphraeca thiwa phraecacanaphwkekhaklbipyngdinaednthiphraecaeluxkiw khux xisraexl chawyiwinprawtisatridrbkhwamthukkhthrmarcaksngkhrammakmayhlaykhrng imwacakkxngthphbabioln epxresiy kxngthphorm sngkhramskdisiththi aetkhrngthisakhyaelaolkimsamarthlumkhwamohdrayidkhux karkhalangephaphnthuyiw insmysngkhramolkkhrngthisxng odyhitelxraelaphrrkhnasi sungyiwthukkhaipthnghmd praman 6 6 lankhn inthisudkhwamphyayamkhxngchawyiwthicakxtngrthxisra kidrbxnuyatcakrthbalxngkvssungintxnnnxngkvsmixiththiphlindinaednpaelsitn xnuyatihchawyiwihklbekhaipinpaelsitnxikkhrnghlngsngkhramolkkhrngthi 2 sungkkhuxpraethsxisraexlinpccubn phwkekhaidichkhxkhwaminphrakhmphir maxangkhwamepnecakhxngsungchnphunemuxngthimixyukxnkhuxchawpaelsitnaelachawxahrbinlaaewknnimehndwy cnekidkhwamrunaerngthukrupaebbinkartxsuihidmasungaephndinaehngni thinathungkhuxphwkekhakxrangsrangemuxng epliynthaelthraythiaehngaelngihepnphunthikarekstrekhiywchaxumtrngtamphrakhaphiribebilthibxkwaphwkekhacaklbmarwmchatiaelathaihdinaednnimichiwitxikkhrng thukwnnihnumsawchawxisraexl txsuephuxpkpxngaelakhyaydinaednipxanackrthixyuiklekhiynghlaytxhlaykhrngodyidrbkarsnbsnuncakpraethsmhaxanacodyechphaaxyangyingshrthxemrika aeminpccubnkyngmikrniphiphathindinaednchnwnkasaaelaekhtchayfngtawntk ewsaebngkh rahwangchawyiwaelachawxahrb sungshprachachatilmehlwxyangsmburn thukwnnikynghakhxyuti hruxcaehnsntiphaphyngnbwahangiklehluxekin phasakhxngchawyiwkhuxphasahibru aelayngichepnphasainphithikrrmthangsasnakhxnghmuchawyiwtampraethstang thwolkinpccubnxangxing Sheskin Ira b k 2018 World Jewish Population PDF Report subkhnemux 22 June 2019 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 26 March 2009 subkhnemux 2 April 2012 Kiaris Hippokratis 2012 Genes Polymorphisms and the Making of Societies How Genetic Behavioral Traits Influence Human Cultures Universal Publishers p 21 ISBN 978 1 61233 093 8 Shen Peidong Lavi Tal Kivisild Toomas Chou Vivian Sengun Deniz Gefel Dov Shpirer Issac Woolf Eilon Hillel Jossi Feldman Marcus W Oefner Peter J September 2004 Reconstruction of patrilineages and matrilineages of Samaritans and other Israeli populations from Y Chromosome and mitochondrial DNA sequence Variation Human Mutation 24 3 248 260 doi 10 1002 humu 20077 PMID 15300852 S2CID 1571356 Ridolfo Jim 2015 Digital Samaritans Rhetorical Delivery and Engagement in the Digital Humanities University of Michigan Press p 69 ISBN 978 0 472 07280 4 Wade Nicholas 9 June 2010 Studies Show Jews Genetic Similarity The New York Times Nebel Almut Filon Dvora Weiss Deborah A Weale Michael Faerman Marina Oppenheim Ariella Thomas Mark G December 2000 High resolution Y chromosome haplotypes of Israeli and Palestinian Arabs reveal geographic substructure and substantial overlap with haplotypes of Jews Human Genetics 107 6 630 641 doi 10 1007 s004390000426 PMID 11153918 S2CID 8136092 Jews Are The Genetic Brothers Of Palestinians Syrians And Lebanese Sciencedaily com 9 May 2000 subkhnemux 12 April 2013 Atzmon Gil Hao Li Pe er Itsik Velez Christopher Pearlman Alexander Palamara Pier Francesco Morrow Bernice Friedman Eitan Oddoux Carole Burns Edward Ostrer Harry June 2010 Abraham s Children in the Genome Era Major Jewish Diaspora Populations Comprise Distinct Genetic Clusters with Shared Middle Eastern Ancestry The American Journal of Human Genetics 86 6 850 859 doi 10 1016 j ajhg 2010 04 015 PMC 3032072 PMID 20560205 brrnanukrmm r w khukvththi praomch yiw ISBN 974 9906 22 5 rabukhxmulthangbrrnanukrmimkhrb phrakhristthrrmkhaphir ISBN 974 91972 7 rabukhxmulthangbrrnanukrmimkhrb Lost Gosple of Judas caksarkhdi National Geographic rabukhxmulthangbrrnanukrmimkhrb nthphl sxncruy krmexechiyit tawnxxkklang aelaaexfrikaduephimwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb chawyiw chawxisraexl sasnayudah praethsxisraexl trakulrxthsichl hxolkhxst karkhwabatrthurkicchawyiwkhxngnasibthkhwamprawtisastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk